Tinikeni pa kuti muye ku filimo

Tinikeni pa kuti mumone imitwe iilimo

Twalilileni Ukucito Busuma

Twalilileni Ukucito Busuma

Twalilileni Ukucito Busuma

“Ifisabo fya lubuuto busuma bonse no bulungami ne cine.”—ABENA EFESE 5:9.

1. Iminshipendwa ya bantu nomba balanga shani ukuti balasumina ifyaba pa Amalumbo 31:19?

ICINTU icisuma sana ico umuntunse onse engacita kuletela Yehova ubukata. Pali lelo, kuli iminshipendwa ya bantu abalecite ici ukupitila mu kulumbanya Lesa pa busuma bwakwe. Apo tuli Nte sha kwa Yehova isha bucishinka, tulasumina no mweo onse ifyo kemba wa malumbo aimbile ati: “Ifyo bwafulo busuma bwenu, ubo mwabikila abamutiina.”—Amalumbo 31:19.

2, 3. Cinshi cingacitika nga tatukwete imyendele isuma pa kubomba umulimo wesu uwa kulenga abasambi?

2 Ukutiina Yehova kutucincisha ukumulumbanya pa busuma bwakwe. Na kabili kutucincisha ‘ukutootela Yehova, ukumucindika, no kulenga ubukata bwa bufumu bwakwe bwishibikwe.’ (Amalumbo 145:10-13) E mulandu wine tupimpila pa kubomba umulimo wa kushimikila Ubufumu no kulenga abasambi. (Mateo 24:14; 28:19, 20) Kwena, pa kushimikila bwino tufwile ukuba ne myendele isuma. Nakaana nga te ifyo, kuti twalenga ishina lya mushilo ilya kwa Yehova ukupontelwa.

3 Abantu abengi baitunga ukupepa Lesa, lelo imyendele yabo tayumfwana ne fipimo ifyaba mu Cebo cakwe icapuutwamo. Abashalecita busuma ubo baleitunga ukucita, umutumwa Paulo abalembele ati: “Iwe, we usambilisha umbi, bushe teti uisambilishe we mwine? We ubila, auti, Leko kwiba, bushe uleba? We utila, Leko kucito bucende, bushe ucito bucende? . . . ‘Pantu ishina lya kwa Lesa lipontelwa mu Bena fyalo pa mulandu wenu, ifyo calembwa.’”—Abena Roma 2:21, 22, 24.

4. Imyendele yesu isuma kuti yalenga abantu ukucita cinshi?

4 Ukucila ukulenga ishina lya kwa Yehova ukupontelwa, tulatukuta ukulicindika ku myendele yesu isuma. Ici calenga ababa ku nse ya cilonganino ca Bwina Kristu ukulatushimika bwino. Na kabili, kuti catwafwa ukutalalika abalwani besu. (1 Petro 2:15) Ne cacindamisha ca kuti imyendele yesu isuma ilaleta abantu ku kuteyanya kwa kwa Yehova, no kubalenga ukumucindika no kunonka ubumi bwa muyayaya.—Imilimo 13:48.

5. Fipusho nshi ifyo tufwile ukubebeta nomba?

5 Apo tatwapwililika, kuti twataluka shani imyendele iingasaalula Yehova no kupunwisha abafwaye cine? Na kuba, kuti twatunguluka shani mu kucito busuma?

Icisabo ca Lubuuto

6. “Imilimo iishitwala iya mfifi” imo cinshi, lelo fisabo nshi Abena Kristu bafwile ukukwata?

6 Apo tuli Bena Kristu baipeela, twalikwata ifya kutwafwa ukutaluka ku “milimo iishitwala iya mfifi.” E kutila, imilimo iisaalula Lesa pamo ngo kubepa, ukwiba, umusaalula, ilyashi lyabipa ilya bulalelale, imyendele ya nsoni, imipulwe yabipa, na bucakolwa. (Abena Efese 4:25, 28, 31; 5:3, 4, 11, 12, 18) Ukucila ukuyobeka mu milimo ya musango yo, ‘twenda nga bana ba lubuuto.’ Umutumwa Paulo atila “ifisabo fya lubuuto busuma bonse no bulungami ne cine.” (Abena Efese 5:8, 9) E co ukupitila mu kwenda mu lubuuto kuti twatwalilila ukucito busuma. Lelo bushe ulu lubuuto lwa musango nshi?

7. Cinshi tufwile ukucita pa kutwalililo kukwata icisabo ca busuma?

7 Nangu tatwapwililika, kuti twacito busuma nga twenda mu lubuuto lwa ku mupashi. Kemba wa malumbo aimbile ati: “Icebo cenu ni nyali ku makasa yandi, kabili lubuuto ku nshila yandi.” (Amalumbo 119:105) Nga tulefwayo kutwalilila ukutwala “ifisabo fya lubuuto” mu “busuma bonse,” lyonse tufwile ukushukila ulubuuto lwa ku mupashi ulwaba mu Cebo ca kwa Lesa, ulubebetwa bwino mu mpapulo sha Bwina Kristu, kabili ululandwapo lyonse ku kulongana kwesu. (Luka 12:42; Abena Roma 15:4; AbaHebere 10:24, 25) Na kabili tulekabila ukwangwa sana ica kumwenako ne fisambilisho fya kwa Yesu Kristu, “ulubuuto lwa calo” kabili “ukubeeka kwa bukata bwa kwa [Yehova].”—Yohane 8:12; AbaHebere 1:1-3.

Icisabo ca Mupashi

8. Mulandu nshi twingacitila ubusuma?

8 Ukwabulo kutwishika, ulubuuto lwa ku mupashi lutwafwa ukucito busuma. Kabili, kuti twakwata iyi mibele pantu tutungululwa no mupashi wa mushilo uwa kwa Lesa, atemwa amaka yakwe ayabomba. Ubusuma ‘cisabo ca mupashi.’ (Abena Galatia 5:22, 23) Nga twanakila ubutungulushi bwa mupashi wa mushilo uwa kwa Yehova, ukatulengo kukwata icisabo cishaiwamina ica busuma.

9. Kuti twakonka shani amashiwi ya kwa Yesu ayalembwa pali Luka 11:9-13?

9 Ukufwaisha kwesu ukuteemuna Yehova ukupitila mu kukwata icisabo ca busuma ica mupashi kufwile ukutucincisho kukonka amashiwi ya kwa Yesu aya kuti: “Lombeni, cikapeelwa kuli imwe, fwayeni, mukasanga; kunkunsheni, cikeswilwa kuli imwe; pantu onse uulomba alapokelela, no ufwaya alasanga, no ukunkunsha cilamwiswilwa. Kabili nani pali imwe uuli mufyashi, mwane nga alombo mukate engamupe libwe? Napamo lisabi, na pe sabi engamupe nsoka? Napamo alombe lini, bushe engamupa kaling’ongo? E ico, nga imwe pa kuba ababi [abashapwililika] mwaishibo kupa abana benu ifya bupe fisuma, bushe Shinwe wa mu muulu takacishemo nga nshi ukupo Mupashi wa mushilo ku bamulomba?” (Luka 11:9-13) Natukonke ukufunda kwa kwa Yesu pa kulomba umupashi wa kwa Yehova pa kuti tutwalilile ukukwate cisabo ca uko ica busuma.

“Cite Cisuma”

10. Mibele nshi iya busuma bwa kwa Lesa yalumbulwa pa Ukufuma 34:6, 7?

10 Pa kuba no lubuuto lwa ku mupashi ulwa mu Cebo ca kwa Lesa no kutungililwa no mupashi wa mushilo uwa kwa Lesa, kuti ‘twacite cisuma.’ (Abena Roma 13:3) Ukupitila mu kusambilila Baibolo lyonse, tulasambilila ifingi pa fyo twingapashanya ubusuma bwa kwa Yehova. Icipande ca ntanshi calandile pa mibele imo iya busuma bwa kwa Lesa iyalumbwilwe mu kubilisha uko Mose aumfwile ukwalembwa pa Ukufuma 34:6, 7, apo tubelenga ati: “Yehova, Yehova, Lesa wa nkumbu kabili uusenamina, uukokolo kukalipa, kabili uwafulisho luse ne cishinka; uusungila aba makana uluse, uulekelela amampuulu no bupulumushi no lubembu: kabili ababi takabalinge aba kaele nangu pamo.” Ukubebeta sana iyi mibele ya busuma bwa kwa Lesa kukatwafwa ‘ukucite cisuma.’

11. Bushe tufwile ukucita shani nga twaishiba ukuti Yehova wa nkumbu kabili alasenamina?

11 Uku kubilisha kutucinkulo kuti tufwile ukupashanya Yehova pa kuba aba nkumbu kabili abasenamina. Yesu atile: “Balishuka aba luse [“nkumbu,” NW]; pantu bakabelelwo luse [“nkumbu,” NW].” (Mateo 5:7; Luka 6:36) Pa kwishiba ukuti Yehova alasenamina, tulacincishiwa ukusenamina bambi no kuba ne mibele isuma, ukusanshako na bo tushimikila. Ici cileumfwana no kufunda kwa kwa Paulo ukwa kuti: “Ilyashi lyenu libe pe ilya kusenamina, ilyalungwamo umucele, ukuti mwishibe ifyo mufwile ukwasuko muntu no muntu.”—Abena Kolose 4:6.

12. (a) Apo Lesa alakokolo kukalipa, tufwile ukwikala shani na banensu? (b) Uluse lwa kwa Yehova lutucincisha ukucite nshi?

12 Apo Lesa alakokolo kukalipa, ukufwaisha kwesu ‘ukucite cisuma’ kutucincisha ukushipikisha ifilubo finono ifya basumina banensu no kulolesha fye pa mibele yabo isuma. (Mateo 7:5; Yakobo 1:19) Uluse lwa kwa Yehova lutucincisha ukuba no kutemwa kwa cishinka, nangu ifintu fyafye shani. Na kuba, ici e cifwaikwa sana.—Amapinda 19:22.

13. Tufwile ukucita shani pa kulango kuti Yehova ‘alifulishe cishinka’?

13 Apo Shifwe wa mu muulu ‘alifulishe cishinka,’ tufwaya ‘ukuishininkisha nga bakapyunga wa kwa Lesa mu cebo ca cine.’ (2 Abena Korinti 6:3-7) Pa fintu cinelubali [7] ifya muselu kuli Yehova paba “ululimi lwa bufi” ne “nte ya bufi iilande fya bufi.” (Amapinda 6:16-19) E co ukufwaisha kwesu ukuteemuna Lesa kutucincisha ‘ukufuulo bufi no kulande cine.’ (Abena Efese 4:25) Shi twilafilwa ukucito busuma muli iyi nshila iyacindama.

14. Mulandu nshi tufwile ukulekelela?

14 Ukubilisha kwa kwa Lesa kuli Mose kufwile na kabili ukutucincisha ukulekelela, pantu Yehova aba uwaiteyanya ukulekelela. (Mateo 6:14, 15) Na lyo line, Yehova alakanda ababembu abashilapila. E ico tufwile ukubaka ifipimo fyakwe ifya busuma pa kusunga ubusaka bwa ku mupashi mu cilonganino.—Ubwina Lebi 5:1; 1 Abena Korinti 5:11, 12; 1 Timote 5:22.

“Cenjeleni”

15, 16. Ukufunda kwa kwa Paulo ukwalembwa pa Abena Efese 5:15-19 kuti kwatwafwa shani ukutwalilila ukucito busuma?

15 Pa kutwalilila ukucito busuma te mulandu no bubi ubwatushinguluka, tulekabila ukwisulamo umupashi wa kwa Lesa no kucenjela pa kwenda kwesu. E ico, Paulo acincishe Abena Kristu mu Efese ati: “Cenjeleni pa kwenda kwenu, te kwenda nga batumpa iyo, kano nga ba mano; mube ababomfye inshita, ico ishi nshiku sha bubifi. Pa mulandu wa ici mwiba bashashilimuka, lelo abeluka icabo kufwaya kwa kwa Shikulu. Kabili mwikolwa mwangashi, pantu e kuipoosaika: lelo isulenimo Umupashi; mube abalandilana mu sha malumbo ne sha kutasha ne nyimbo sha bumupashi, mube abembila Shikulu no kumulumba mu mitima yenu.” (Abena Efese 5:15-19) Cine cine uku kufunda nakulinga kuli ifwe muli shino nshiku sha kulekelesha ishayafya.—2 Timote 3:1.

16 Nga tulefwaya ukutwalilila ukucito busuma, tufwile ukucenjela pa kwenda nga ba mano ya bulesa. (Yakobo 3:17) Tufwile ukutaluka ku membu shikalamba kabili tufwile ukwisulamo umupashi wa mushilo, no kuleka tutungululwe kuli wene. (Abena Galatia 5:19-25) Pa kukonka ukufunda kwa bumupashi uko tufundwa ku kulongana kwa Bwina Kristu, ukulongana kukalamba, na ku mabungano, kuti twatwalilila ukucite cisuma. Amashiwi ya kwa Paulo ku bena Efese na kabili kuti yatucinkulako ukuti ku kulongana kwesu, tulanonkelamo mu kwimba no mutima onse “inyimbo sha bumupashi”—ishingi shilanda pa mibele ya bumupashi, pamo ngo busuma.

17. Nga ca kutila ukulwalilila kwabalesha ukusangwa ku kulongana lyonse, cinshi Abena Kristu abalwalilila bengacetekela?

17 Ni shani abasumina banensu abashisangwa lyonse ku kulongana kwa Bwina Kristu pa mulandu wa kulwalilila? Nalimo kuti bafunshika pantu te lyonse bengapepa Yehova capamo na bamunyinabo na bankashi aba ku mupashi. Lelo kuti bacetekelo kuti Yehova alishiba ubwafya bwabo, akababakila mu lubuuto, akabapeela umupashi wakwe uwa mushilo, no kubaafwa ukutwalililo kucite cisuma.—Esaya 57:15.

18. Cinshi cikatwafwa ukutwalilila ukucito busuma?

18 Pa kuti tutwalilile ukucito busuma, tufwile ukucenjela na bantu tubishanya na bo no kutaluka “abashatemwa busuma.” (2 Timote 3:2-5; 1 Abena Korinti 15:33) Ukukonko kufunda kwa musango yo kutwafwa ukukanalenga “Umupashi wa mushilo ubulanda” pa kucite fishumfwana no butungulushi bwa buko. (Abena Efese 4:30) Kabili, tulaafwiwa ukucite cisuma nga twalundulula bucibusa bwakosa na bantu abalanga ku mikalile yabo ukuti balitemwo busuma kabili balatungululwa no mupashi wa mushilo uwa kwa Yehova.—Amose 5:15; Abena Roma 8:14; Abena Galatia 5:18.

Ubusuma Buletako Ifisabo Fisuma

19-21. Shimikeni ifyacitike ifilanga ifisabo ifingafuma mu kucito busuma.

19 Ukwenda mu lubuuto lwa ku mupashi, ukunakila ku mupashi wa kwa Lesa, no kucenjela pa kwenda kwesu fikatwafwa ukutaluka ku bubi no kutulenga ‘ukucite cine.’ Lyene, ici cikaletako ifisabo fisuma. Natumone ifyacitikile Zongezile, Inte ya kwa Yehova, ku South Africa. Ilyo aleya ku sukulu ulucelo, apitile ku banki ku kumona indalama shinono asungisheko. Pali silipi uwafumine muli mashini wa mu banki pali icilubo, pantu palembelwe indalama na shimbi amarandi 42,000 (18 milioni kwacha). Malonda wa mu banki na bambi bakoseleshe Zongezile ukuti afumye shilya ndalama no kubika mwi banki limbi. Abaupana babili Inte sha kwa Yehova abo aleikalako e bamutashishe pa kukanafumya shilya ndalama.

20 Pa bushiku bwakonkelepo, Zongezile aile ku banki ku kubeba icilubo. Basangile ukuti inambala ya akaunti wakwe yalipalene ne ya kwa shimakwebo umukankaala uwalufyenye ukubika indalama mu akaunti ya kwa Zongezile. Pa kupapa ukuti Zongezile tabomfeshepo isho ndalama, ulya mukankaala amwipwishe ati: “Upepa kwi?” Na o Zongezile amwebele ati ndi Nte ya kwa Yehova. Abakalamba ba mu banki te pa kumutasha, abati: “Kuti cawama sana abantu bonse nga bali abafumacumi nge Nte sha kwa Yehova.” Cine cine, ubufumacumi no busuma kuti fyalenga bambi ukucindika Yehova.—AbaHebere 13:18.

21 Ukucito busuma takufwile ukuba ukwaibela pa kuti mufume ubusuma. Ku ca kumwenako: Nte umo umulumendo, kabila wa mbila nsuma uwa nshita yonse mu cishi ca mu Samoa aile ku cipatala. Mu mulongo wa kulolela dokota, ulya Nte amwene nakulubantu uwalwele sana. Aebele ulya nakulubantu ukuti abalilepo ukumona dokota. Ubushiku bumbi, ulya Nte aishilekumana na ulya nakulubantu pa mushiika. Aibukishe uyu Nte ne fisuma ifyo acitile ku cipatala. Asosele ati: “Nomba naishiba ukuti Inte sha kwa Yehova balitemwa abantu banabo icine cine.” Kale talefwaya ukukutika ku bukombe bwa Bufumu, e ico ubusuma ubo uyu Nte acitile kuli wene bwaletele ifisabo fisuma. Asumine isambililo lya Baibolo no kutendeka ukusambilila Icebo ca kwa Lesa.

22. Ni nshila nshi iyacindamisha iya ‘kucitilamo icisuma’?

22 Na imwe bene kuti mwashimika ifyacitike ifilanga ubucindami bwa kucito busuma. Inshila imo iyacindama sana iya ‘kucitilamo icisuma’ ya kubila lyonse imbila nsuma ya Bufumu bwa kwa Lesa. (Mateo 24:14) Shi natutwalilile ukubomba uyu mulimo wacindama, pa kwishibo kuti iyi e nshila imo ya kucitilamo icisuma, maka maka kuli abo abankulako bwino. Icacindamisha ca kuti ubutumikishi bwesu ne myendele isuma ficindika Yehova, uuli kamfukumfuku ka busuma.—Mateo 19:16, 17.

Twalilileni “Ukubombe Cisuma”

23. Mulandu nshi ubutumikishi bwa Bwina Kristu bwabela mulimo usuma?

23 Ukwabulo kutwishika ubutumikishi bwesu mulimo usuma. Kuti bwatupususha no kupususha abakutika ku bukombe bwa Baibolo, e ico kuti baingila mu nshila iitwala ku bumi bwa muyayaya. (Mateo 7:13, 14; 1 Timote 4:16) Ilyo tulefwaya ukucita fimo, lyene, ukufwaisha kwesu ukucita icisuma kuti kwatulenga ukuipusha atuti: ‘Bushe ico ndefwaya ukucita cikumine shani umulimo wandi uwa kushimikila Ubufumu? Bushe ico ndefwaya ukucita cili fye bwino? Bushe cikanenga ukwafwako bambi ukupokelela “imbila nsuma ya muyayaya” no kuba na bucibusa bwakosa na Yehova Lesa?’ (Ukusokolola 14:6) Kuti twakwata insansa nga twasalapo ukucita icingatwafwa ukubomba sana imilimo ya Bufumu.—Mateo 6:33; Imilimo 20:35.

24, 25. Kuti twabomba shani icisuma mu cilonganino, kabili cinshi twingacetekela nga twatwalilila ukucito busuma?

24 Twilamona kwati mu busuma tamwingafuma ubunonshi. Kuti twatwalilila ukucito busuma ukupitila mu kutungilila icilonganino ca Bwina Kristu no kubomba sana imilimo ya ciko. Cine cine tulacite cisuma ilyo tusangwa lyonse ku kulongana kwa Bwina Kristu no kwasukapo. Ukusangwako fye kwesu kukoselesha bakapepa banensu, ne fyasuko fyesu ifyapekanishiwa bwino filabakuulilila lwa ku mupashi. Na kabili tulacite cisuma lintu twabomfya ifikwatwa fyesu ku kusakamana Ing’anda ya Bufumu na lintu twabombako umulimo wa kuisakamana bwino. (2 Ishamfumu 22:3-7; 2 Abena Korinti 9:6, 7) E ico, “lyonse ilyo twaba ne nshita, tubombe icisuma kuli bonse, no kucishamo ku ba bwananyina bwa mu citetekelo.”—Abena Galatia 6:10.

25 Te kuti twishibile libeela ponse apakakabila ukuti tucite icisuma. Ilyo twaponenwa na mafya ayaibela, lyene, natufwaye ulubuuto lwa mu Malembo, tulombe umupashi wa mushilo uwa kwa Yehova, no kubombesha ku kucito kufwaya kwakwe ukusuma kabili ukwapwililika. (Abena Roma 2:9, 10; 12:2) Kuti twacetekela ukuti Yehova akatupaala apakalamba ilyo twatwalilila ukucito busuma.

Kuti Mwayasuka Shani?

• Cintu nshi icisuma sana ico twingacita?

• Mulandu nshi ubusuma bwitilwa ‘icisabo ca lubuuto’?

• Mulandu nshi ubusuma bwitilwa ‘icisabo ca mupashi’?

• Cinshi cingafuma mu myendele yesu isuma?

[Amepusho]

[Icikope pe bula 17]

Icebo ca kwa Lesa no mupashi wakwe uwa mushilo e fitwafwa ukucito busuma

[Ifikope pe bula 18]

Ukucito busuma kuleta ifisabo fisuma