Tinikeni pa kuti muye ku filimo

Tinikeni pa kuti mumone imitwe iilimo

Bushe Mwaba pa Bantu Lesa Atemwa?

Bushe Mwaba pa Bantu Lesa Atemwa?

Bushe Mwaba pa Bantu Lesa Atemwa?

“Uukwete amafunde yandi no kuyabaka, wene ninshi e wantemwa; no wantemwa akatemwikwa kuli Tata.”—YOHANE 14:21.

1, 2. (a) Yehova atemenwe shani abantunse? (b) Kusefya nshi Yesu atendeke pa Nisani 14 ubushiku, mu 33 C.E.?

YEHOVA alitemwa abantunse. Na kuba, atemwa aba pano nse “ukutemwa kwa kuti apeele Umwana wakwe uwafyalwa eka, ukuti onse uumutetekela eonaika, lelo abe no mweo wa muyayaya.” (Yohane 3:16) Ilyo inshita ya kusefya Icibukisho ca mfwa ya kwa Kristu ilepalama, e lyo Abena Kristu ba cine bafwile ukucilamo ukwibukila ukuti Yehova “atemenwe ifwe, no kutuma Mwane icikonsolwelo ca pa membu shesu.”—1 Yohane 4:10.

2 Pa Nisani 14 inshita ya bushiku, mu 33 C.E., Yesu na batumwa bakwe 12 balongene mu muputule wa pa muulu mu Yerusalemu ku kusefya ica Kucilila, ukwibukisha ukulubulwa kwa bena Israele ukufuma mu Egupti. (Mateo 26:17-20) Pa numa ya kusefya uyu mutebeto wa baYuda, Yesu atamfishe Yuda Iskariote kabili atendeke umulalilo wa kwibukisha uyo wali no kusanguka Icibukisho ca Bwina Kristu ica mfwa ya kwa Kristu. * Ilyo abulile umukate ushatutumuka no mwangashi wakashika ukube fimpashanya fya mubili wakwe uwa cine cine no mulopa, Yesu aitile abatumwa bashelepo 11 ukuliila pamo ici ca kulya. Ifyebo ifyalondolola ifyo basefeshe ici cibukisho fyalembwa na bakalemba ba Malandwe ayalanda pali cimo cine, Mateo, Marko, na Luka no mutumwa Paulo, uwaitile ici cibukisho ati “umulalilo wa kwa Shikulu.”—1 Abena Korinti 11:20; Mateo 26:26-28; Marko 14:22-25; Luka 22:19, 20.

3. Ni mu nshila nshi ishacindama ilyashi umutumwa Yohane ashimika pa fyacitike mu maawala ya kulekelesha ayo Yesu ali na basambi bakwe mu muputule wa pa muulu lyapusanina ku fyashimika bambi?

3 Cimo ico mwingapapa ca kuti, umutumwa Yohane talandile pa kupishamo umukate no mwangashi, nakalimo ni co pa nshita alembele Ilandwe lyakwe (muli ba 98 C.E.), Abena Kristu ba kubalilapo bali nabeshiba kale ifyo ukusefya kwalecitwa. (1 Abena Korinti 11:23-26) Lelo, pa kupuutwamo, Yohane eka atulembeele ifyebo fimo ifyacindama ukukuma ku co Yesu asosele no kucita ilyo fye ashilatendeka Icibukisho ca mfwa Yakwe na pa numa fye ya kucite co. Ifi fyebo fya kucincimusha e fyaisula mu fipandwa ifingi ifye Landwe lya kwa Yohane. Fyalilondolola bwino bwino umusango wa bantu Lesa atemwa. Natubebete Yohane ifipandwa 13 ukufika ku 17.

Sambilileni ku Kutemwa Yesu Alangile

4. (a) Yohane akomaile shani pa mutwe ukalamba Yesu na basambi bakwe balanshenyepo mu kukumana kwabo ilyo atendeke Icibukisho? (b) Mulandu nshi umo uwakatama Yehova atemenwa Yesu?

4 Ukutemwa e mutwe walandwapo sana muli ifi fipandwa umwalembwa ukufunda Yesu afundile abakonshi bakwe pa nshita alebashalikapo. Na kuba, imisango yalekanalekana iye shiwi “ukutemwa” imonekamo imiku 31. Ni muli ifi fipandwa e mwalondololwa bwino sana ukutemwa kwine kwine Yesu atemenwe Wishi, Yehova, na basambi bakwe. Ukutemwa Yesu atemenwe Yehova kwasokololwa mu Malandwe yonse ayashimika pa bumi bwakwe, lelo ni Yohane fye eka e walemba ukuti Yesu alandile mu kulungatika ati: “Natemwa Tata.” (Yohane 14:31) Yesu asosele no kuti Yehova alimutemwa kabili alondolwele ne co amutemenwa. Atile: “Ifyo Tata atemwa ine, e fyo na ine natemwa imwe; ikaleni mu kutemwa kwandi. Nga mwabaka amafunde yandi, mwakulaikala mu kutemwa kwandi; ifyo ine nabaka amafunde ya kwa Tata, no kwikala mu kutemwa kwakwe.” (Yohane 15:9, 10) Cine cine, Yehova alitemwa Umwana wakwe pa mulandu wa cumfwila cakwe ica mweo onse. We sambililo ubusuma ku bakonshi ba kwa Yesu Kristu bonse!

5. Yesu alangile shani ifyo atemwa abasambi bakwe?

5 Ukutemwa kwafikapo Yesu atemenwe abakonshi bakwe kwakomailwapo sana mu mashiwi fye ya kubalilapo aya lyashi lya kwa Yohane ililanda pa kukumana kwa kulekelesha Yesu akumene na batumwa bakwe. Yohane ashimike ati: “Awe ilyo taulaisa umutebeto wa ca kucilila, Yesu aishibe ukuti yaise nshita yakwe iya kuti afume pano isonde no kuya kuli Wishi. Pa kutemwa abakwe abali pano isonde, abatemenwe na ku mpela.” (Yohane 13:1) Pali bulya bushiku bushakalabwe, abasambilishe isambililo lishingalabwa ilya kupyungila bambi mu kutemwa. Asambile amakasa yabo. Ici e co bonse bene umo umo balekabila ukuitemenwa ukucita kuli Yesu na kuli bamunyinabo, lelo balifililwe ukucite co. Yesu abombele uyu mulimo wa pa nshi no kweba abasambi bakwe ati: “Ne Shikulwinwe kabili Kasambilisha wenu, nga musambile amakasa, na imwe mufwile ukusambana amakasa. Pantu imupeele ica kumulanga, ukuti na imwe mucite ifyo fine namucitila.” (Yohane 13:14, 15) Abena Kristu ba cine bafwile ukuitemenwa ukubombela bamunyinabo ne nsansa.—Mateo 20:26, 27; Yohane 13:17.

Konkeni Ifunde Lipya

6, 7. (a) Fyebo nshi ifyacindama Yohane alemba ukukuma ku fyo Icibukisho catendeke? (b) Lifunde nshi ilipya Yesu apeele abasambi bakwe, kabili cinshi cali icipya pali ili funde?

6 Ilyashi lya kwa Yohane pa cacitike mu muputule wa pa muulu pa Nisani 14 ubushiku, e lishimika fye mu kulungatika ukufumapo kwa kwa Yuda Iskariote. (Yohane 13:21-30) Ukulinganya amalyashi ya mu Malandwe kulangilila ukuti ni lyo fye uyu shikamfutu afuminemo e lyo Yesu atendeke Icibukisho ca mfwa Yakwe. Lyene alandile ku batumwa bakwe aba busumino inshita ntali, ukubafunda no kubeba ifya kucita mu mashiwi ya kubalaya. Ilyo tuleipekanya ukusangwa ku Cibukisho, tufwile ukufwaisha nga nshi ukumfwa ifyo Yesu asosele pali ilya nshita, kabili maka maka pantu tufwaisha ukuba pa bantu abo Lesa atemwa.

7 Amashiwi fye ya kubalilapo Yesu aebele abasambi bakwe pa numa ya kutendeka Icibukisho ca mfwa yakwe yali cintu cimo icipya. Atile: “Ifunde lipya ndemupeela, lya kuti muletemwana: ifyo namutemenwe, na imwe mutemwane. Muli ici e mo bonse bakeshibilo kuti muli basambi bandi, nga mwaba no kutemwana.” (Yohane 13:34, 35) Cinshi cali icipya muli ili funde? Ku cungulo sana bulya bushiku, Yesu alondolwele umwalolele aya mashiwi, atile: “Ili e funde lyandi, ilya kuti mutemwane, ifyo natemwa imwe. Takuli untu akwato kutemwa ukwacila pali uku, ukwa kuti umuntu apoosele ababiye umweo wakwe.” (Yohane 15:12, 13) Mu Malango ya kwa Mose, abena Israele bapeelwe icipope ca ‘kutemwa abanabo nga bene.’ (Ubwina Lebi 19:18) Lelo ifunde lya kwa Yesu lyacilile apa. Abena Kristu bakabile ukutemwana nge fyo Kristu abatemenwe, ukuitemenwa ukupoosela bamunyinabo imyeo yabo ine.

8. (a) Cinshi ukutemwa ukushabamo bukaitemwe kupilibula? (b) Ni shani Inte sha kwa Yehova balanga ukutemwa ukushabamo bukaitemwe pali lelo?

8 Inshita ya Cibukisho e nshita yalinga ukuibebeta, pa lwesu kabili nge cilonganino, ukumona nga cine cine twalikwata ici ca kwishibikilwako caibela ica buKristu bwa cine, e kutila ukutemwa ngo kwa kwa Kristu. Ukutemwa kwa musango yo ukwabulamo bukaitemwe kuti kwalenga, kabili limo limo kwalenga, ukuti Umwina Kristu aibike mu kapoosa mweo ukucila ukufutuka bamunyina. Lelo, ilingi line, tulaitemenwa ukuipusula ifyo twatemwa pa kuti twafwe no kubombela bamunyinefwe na bantu bambi. Umutumwa Paulo ali ca kumwenako cisuma mu kucite co. (2 Abena Korinti 12:15; Abena Filipi 2:17) Inte sha kwa Yehova balishibikwa icalo conse pa mibele yabo iyabula bukaitemwe, ukwafwilisha bamunyinabo na bantu banabo kabili balabombesha ukushimikila icine ca mu Baibolo ku bantunse banabo. *Abena Galatia 6:10.

Bucibusa Ubufwile Ukuteeswa

9. Pa kubakilila bucibusa bwaumo mutengo ubo twakwata na Lesa no Mwana wakwe, cinshi tufwile ukucita ne nsansa?

9 Tapabe caumo mutengo kuli ifwe icingacila pa kutemwikwa kuli Yehova no Mwana wakwe, Kristu Yesu. Lelo pa kuti tube no ku kutemwa na pa kuti tutemwikwe, tufwile ukucitapo cimo. Pali ilya nshita ya bushiku Yesu aali na basambi bakwe umuku wa kupelako, atile: “Uukwete amafunde yandi no kuyabaka, wene ninshi e wantemwa; no wantemwa akatemwikwa kuli Tata, na ine nkamutemwa no kuilanga kuli wene.” (Yohane 14:21) Apo twalikatamika bucibusa bwesu na Lesa na bucibusa bwesu no Mwana wakwe, tulaba ne nsansa ukumfwila amafunde yabo. Pali aya mafunde e paba ne funde lipya ilya kulango kutemwa kwabulamo bukaitemwe e lyo no kukonkomesha Kristu akonkomeshe pa numa ya kubuushiwa kwakwe ukwa ‘kubila ku bantu no kushimikisha’ ukufwaisha ‘ukulenga abasambi’ pali abo abapokelela imbila nsuma.—Imilimo 10:42; Mateo 28:19, 20.

10. Ni bucibusa nshi bwawamisha abasubwa bakwata, ubwakwatako ne “mpaanga shimbi”?

10 Pali ilya ine nshita ya bushiku, Yesu pa kwasuke cipusho bamwipwishe ku mutumwa wa busumino Yuda (Tadeo), atile: “Ngo muntu antemwa, kuti abake cebo candi, na Tata akamutemwa; kabili tukesa kuli wene, no kucito bwikalo bwesu kuli wene.” (Yohane 14:22, 23) Nangu fye ilyo bacili pe sonde, Abena Kristu basubwa, abaitwa ukuyateka na Kristu mu muulu, baba na bucibusa bwaibela ubwa pa mutima na Yehova e lyo no Mwana wakwe. (Yohane 15:15; 16:27; 17:22; AbaHebere 3:1; 1 Yohane 3:2, 24) Lelo abanabo ba mu “mpaanga shimbi,” ababa ne subilo lya kwikala umuyayaya pe sonde, na bo baba na bucibusa bwawamisha na Yesu Kristu, “umucemi [wabo] umo” na Lesa wabo, Yehova, kulila fye batwalilila aba cumfwila.—Yohane 10:16; Amalumbo 15:1-5; 25:14.

“Tamuli ba Pano Isonde”

11. Kusoka nshi ukwa kulengo mwenso Yesu asoka abasambi bakwe?

11 Uno muku wa kulekelesha uo akumene na basambi bakwe aba busumino ilyo ashilafwa, Yesu abasokele ukusoka kwa kulengo mwenso ukwa kuti: Ngo muntu atemwikwa kuli Lesa, icalo cikamupata. Atile: “Nga ba pano isonde bamupata, mwaishiba ukuti babala bapata ine. Amuba aba pano isonde, aba pano isonde nga batemwa ababo bene; lelo ico tamuli aba pano isonde, lelo ine namusalile mu ba pano isonde, e co aba pano isonde bamupatila. Ibukisheni icebo ico nasosa kuli imwe, aciti, Umusha tacila pali shikuli wakwe. Nga bapakese ine, bakapakasa na imwe; nga babakile icebo candi, bakabaka ne cenu.”—Yohane 15:18-20.

12. (a) Cinshi Yesu asokele abasambi bakwe ukuti icalo cali no kubapata? (b) Cinshi cingawama bonse ukutontonkanyapo ilyo Icibukisho cilepalama?

12 Ico Yesu abasokele ifi ni pa kuti aba batumwa 11 na Bena Kristu bonse aba cine abali no kukonkapo bekafuupulwa no kunenuka icalo nga cabapata. Akonkenyepo ukutila: “Ifi fintu nalanda kuli imwe ukuti mwiipununa. Bakamutamfya mu masunagoge; lelo ikese nshita iya kuti onse uwamwipaya akatila e kubombela Lesa. Kabili ifi fintu bakacita, ico tabaishiba Tata nangu ni ne.” (Yohane 16:1-3) Icitabo cilondolola amashiwi ya mu Baibolo cimo calondolola ukuti ishiwi ilyapilibulwa pano ukuti ‘ukuipununa’ lyalola mu kuti “ukulengo muntu ukutendeka ukutwishika no kusuula uo afwile ukucetekela no kumfwila; ukulenga umo ukufutuka kuli cimo.” Ilyo inshita ya kusefya Icibukisho ilepalama, kuti cawama bonse ukutontonkanya pa mibele ya bantu ba busumino, abaaliko na balipo, no kupashanya ica kumwenako cabo ica kushangila ilyo kwabo bwesho. Mwileka aba kumukanya nelyo aba kumupakasa bamulenge ukusuula Yehova na Yesu, lelo pampamineni pa kubatetekela no kubomfwila.

13. Cinshi Yesu alombeeleko abasambi bakwe mwi pepo apepele kuli Wishi?

13 Mwi pepo lyakwe ilya kulekelesha ilyo ashilafuma muli ulya muputule wa pa muulu mu Yerusalemu, Yesu asosele kuli Wishi ati: “Ine nabapeele cebo cenu; na ba pano isonde nababapata ico tabali ba pano isonde, ifyo ine nshili wa pano isonde. Nshilelomba ukuti mubafumye pano isonde, lelo ukuti mubabake ku mubifi. Tabali ba pano isonde, ifyo na ine nshili wa pano isonde.” (Yohane 17:14-16) Kuti twacetekela ukuti Yehova alalinda abo atemwa, ku kubakosha ilyo baletwalilila ukutaluka ku fya pano isonde.—Esaya 40:29-31.

Ikaleni mu Kutemwa kwa kwa Tata no kwa Mwana

14, 15. (a) Ni kuli cinshi Yesu aipashenye, icapusene ku ‘mwangashi [nshi] ubi’? (b) Bushe “imisambo” ya “mwangashi wine wine” ni bani?

14 Mu kulanshanya kwa bucibusa alanshenye na basambi bakwe aba busumino pa Nisani 14 ubushiku, Yesu aipashenye ku “mwangashi wine wine,” uwapusana no “mwangashi [ubi, NW]” uwa kwa Israele wabulwa bucishinka. Atile: “Nine mwangashi wine wine, kabili Tata e mulimi.” (Yohane 15:1) Mu myanda ya myaka yabangilileko, Kasesema Yeremia alembele aya mashiwi Yehova alandile ku bantu bakwe abafutatuka ati: “Nakulimbile ni we mwangashi uwasoboloka . . . Kabili waba shani uwansangukila, uwayaluka no [kusanguke misambo ibi iya, NW] mwangashi umbi umbi?” (Yeremia 2:21) Kasesema Hosea na o alembele ati: “Israele mwangashi [ubi, NW]. Uutwale fisabo fya uko. . . . Umutima wabo walyakanika.”—Hosea 10:1, 2.

15 Israele taatwele fisabo fya kupepa kwa cine, lelo aponene mu busangu no kutwale fisabo fyakwe. Inshiku shitatu ilyo ashilakumana na basambi bakwe aba busumino umuku wa kulekelesha, Yesu aebele intungulushi sha baYuda isha bumbimunda ati: “Ndemweba, nati, ubufumu bwa kwa Lesa bukapokwa kuli imwe no kupeelwa ku luko ululetwale fisabo fya buko.” (Mateo 21:43) Lulya luko ulupya ni “Israele wa kwa Lesa,” uwapangwa na ba 144,000 Abena Kristu basubwa, abapashanishiwa ku “misambo” ya “mwangashi wine wine,” Kristu Yesu.—Abena Galatia 6:16; Yohane 15:5; Ukusokolola 14:1, 3.

16. Cinshi Yesu acincishe abatumwa 11 aba busumino ukucita, kabili cinshi cingasoswa pa bashalapo ba busumino muli ino nshita ya mpela?

16 Yesu aebele abatumwa 11 abali nankwe muli ulya muputule wa pa muulu ati: “Umusambo onse uwa muli ine uushitwala aufumyamo, no musambo onse uutwala autungwila, ukuti utwalishe. Ikaleni muli ine, na ine muli imwe; ifyo umusambo te kuti utwale uwine weka, kano waikala mu mwangashi, ifyo fine nangu ni mwe, kano mwaikala muli ine.” (Yohane 15:2, 4) Ifyacitikila abantu ba kwa Yehova muno nshiku filango kuti abashalapo ba busumino aba mu Bena Kristu basubwa baikala muli Kristu Yesu, Umutwe wabo. (Abena Efese 5:23) Balisumina ukusangululwa no kutungwilwa. (Malaki 3:2, 3) Ukutula 1919, balileta ifisabo fya Bufumu ifishaifulila, aba kubalilapo baleta Bena Kristu na bambi abasubwa kabili, ukutula mu 1935, balileta abanabo ba mwi “bumba likalamba” ililekulilako fye.—Ukusokolola 7:9; Esaya 60:4, 8-11.

17, 18. (a) Mashiwi nshi Yesu alandile ayafwa abasubwa ne mpaanga shimbi ukwikala mu kutemwa kwa kwa Yehova? (b) Bushe ukusangwa ku Cibukisho kukatwafwa shani?

17 Amashiwi Yesu akonkeshepo ukusosa yalakuma Abena Kristu basubwa bonse na banabo, aya kuti: “Muli ici e mucindikilwa Tata, nga mwatwalisha, e lyo mukaba abasambi bandi. Ifyo Tata atemwa ine, e fyo na ine natemwa imwe; ikaleni mu kutemwa kwandi. Nga mwabaka amafunde yandi, mwakulaikala mu kutemwa kwandi; ifyo ine nabaka amafunde ya kwa Tata, no kwikala mu kutemwa kwakwe.”—Yohane 15:8-10.

18 Bonse tufwaya ukwikala mu kutemwa kwa kwa Lesa, ne ci citulenga ukuba Abena Kristu abatwale fisabo. Tucite ci pa kushimikila ‘imbila nsuma . . . ya bufumu’ lyonse ilyo twashukila ukucite co. (Mateo 24:14) Kabili tulabombesha apapela amaka yesu ukulanga “ifisabo fya Mupashi” mu mikalile yesu. (Abena Galatia 5:22, 23) Ukusangwa ku Cibukisho ca mfwa ya kwa Kristu kukakosha umupampamina wesu uwa kufwaya ukucite co, pantu tukacinkulwako ulwa kutemwa kwapulamo uko Lesa na Kristu batutemwa.—2 Abena Korinti 5:14, 15.

19. Kwafwa nshi kumbi kukalandwapo mu cipande cikonkelepo?

19 Pa numa ya kutendeka Icibukisho, Yesu alaile ukuti Wishi ali no kutumina abakonshi bakwe aba busumino “[kaafwa, NW], Umupashi wa mushilo.” (Yohane 14:26) Tukalanda pa fyo uyu mupashi wafwa abasubwa ne mpaanga shimbi ukwikala mu kutemwa kwa kwa Yehova mu cipande cikonkelepo.

[Amafutunoti]

^ para. 2 Mu mwaka wa 2002, ukulingana no kupenda kwa mu Baibolo, Nisani 14 ikatendeka pali Cine, pa March 28, cilya akasuba kawa. Cilya cungulo, Inte sha kwa Yehova icalo conse bakalongana ku kusefya imfwa ya kwa Shikulu, Yesu Kristu.

^ para. 8 Moneni icitabo ca kuti Jehovah’s Witnesses—Proclaimers of God’s Kingdom, icalembwa ne Nte sha kwa Yehova, ifipandwa 19 na 32.

Ifipusho fya Kupitulukamo

• Lisambililo nshi ilibomba ilya kupyungila bambi mu kutemwa ilyo Yesu asambilishe abasambi bakwe?

• Ni muli finshi inshita ya Cibukisho yaba ni nshita yalinga ukuibebeta?

• Mulandu nshi tushifwile ukuipununa pa mashiwi ya kusoka Yesu alandile pa lupato no kupakaswa ne calo?

• Bushe “umwangashi wine wine” nani? “Imisambo,” ni bani kabili cinshi benekelwa ukucita?

[Amepusho]

[Icikope pe bula 15]

Yesu asambilishe abatumwa bakwe isambililo lishingalabwa ilya kupyungila bambi mu kutemwa

[Ifikope pe bula 16, 17]

Abasambi ba kwa Kristu balomfwila ifunde lyakwe ilya kulango kutemwa ukwabula bukaitemwe