Ilyashi lya Bakabilisha ba Bufumu

Imfwa ya Bafwilile Cisumino Muno Nshiku Yabela Ubunte mu Sweden

ISHIWI lya kuti “inte” mu ciGriki ni martyr, ukwafuma ishiwi lya ciNgeleshi ilya “martyr,” e kutila “umuntu uo imfwa yakwe ibela ubunte.” Abena Kristu abengi aba mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo bashimike ubunte pa lwa kwa Yehova pa kufwila icisumino cabo.

Na mu myaka ya ba 1900 baNte abengi nga nshi baipaiwe ku bantu ba kwa Hitler pa kukanaipoosa mu fikansa fya calo na mu milandu ya buluko. Imfwa ya bafwila icisumino muno nshiku nayo ilabela ubunte bwa maka. Ici e cacitike nomba line mu Sweden.

Ilyo kwali ukusefya umwaka walenga 50 apo Inkondo ya Calo iya Bubili yapwilile, ubuteko bwa ku Sweden bwaimishe lulu wa kusambilisha abekala calo pa fyo abantu baipayawilwe. Aya masomo yaleitwa ati Ifya Kale Ifishalabwa. Inte sha kwa Yehova baebelwe ukubombako uyu mulimo no kulanda ifyabacitikile.

BaNte balyankwileko kabili bapangile filimu wa fyacitike uwakwete umutwe waleti Abantu Baipayawilwe Abashakalabwe. Uyu filimu abalile ukutambwa mu Ng’anda ya Kulonganinamo ukulongana kukalamba iya Nte sha kwa Yehova mu Strängnäs. BaNte abapuswike kulya kwipayaula e po bali ku kushimika ifyabacitikile ku beni abacilile pali 8,400 abaishile pa bushiku bwa kubalilapo! Ku mpela ya mwaka wa 1999, uyu filimu alilangilwe mu mayanda ya babenye ukucila pali 100 na mu malaibrari ya cintubwingi aya mu calo ca Sweden, kabili abantu nalimo 150,000 balitambile uyu filimu. Pali aba beni pali na balashi ba buteko, abalandile ifisuma fimo pa fyo bamwene.

Takuli umulimo umbi uwa Nte sha kwa Yehova mu Sweden uwabombwa ngo yu no kufika pa bantu abengi nga nshi kabili na bantu ukulandapo ifisuma pa Nte. Abeni abengi baipwishe ati: “Cinshi mushatwebelako pa fyo mwaleipayaulwa?”

Icilonganino cimo cashimike ukuti pa numa ya kutambisha uyu filimu mu ncende yabo, kwali ukwingilishiwako kwa masambililo ya Baibolo aya mu ng’anda ukufika ku mapesenti 30! Nte umo alaalike uo abomba na o ku kutamba filimu. Uyu muntu asumine ubwite kabili na o aleteleko umunankwe. Pa numa ya kutamba, uyu cibusa wa muntu Nte alaalike atile calimwanshishe ukumfwikisha ifyo abantu bengakwata icitetekelo cakosa umusango yo ica kuti basalapo ukwipaiwa ukucila ukusaina icipepala ca kulekelapo icisumino cabo. Ici calengele ukuti Nte atwalilile ukulanshanya nankwe, kabili ne sambililo lya Baibolo lyasukile lyatendeka.

Nga filya fyali Abena Kristu ba mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo, aba Abena Kristu ba mu myaka ya ba 1900 abafwilile icisumino muli bucishinka, imfwa yabo yalishimikisha ubunte ukuti Yehova e Lesa fye wa cine, uwawamina ukucetekela nga nshi no kumubombela ne cishinka.—Ukusokolola 4:11.

[Abatusuminishe Ukubomfya Icikope pe bula 13]

Umufungwa wa mu Nkambi: Ing’anda ya Babenye iya Państwowe Oświęcim-Brzezinka, ukusuminishiwa na ba USHMM Photo Archives