Bushe Ubutungulushi bwa kwa Kristu bwa Cine Cine Kuli Imwe?

“Nangu kwitwa Intungulushi, pantu intungulushi yenu imo, ni Kristu.”—MATEO 23:10.

1. Nani eka aba Intungulushi ya Bena Kristu ba cine?

CALI ni pali Cibili, pa Nisani 11. Ilyo papita inshiku shitatu, Yesu Kristu ali no kwipaiwa. Uku kwali e kutandala kwakwe ukwa kulekelesha kwi tempele. Pali ubu bushiku, Yesu asambilishe isambililo lyacindama ku mabumba ayalongene kulya na ku basambi bakwe. Atile: “Mwiitwa Rabi; pantu Kasambilisha wenu umo, na imwe muli ba bwananyina. Kabili mwiita uwa pano isonde, Tata; pantu Shinwe umo, uwa mu muulu; nangu kwitwa Intungulushi, pantu intungulushi yenu imo, ni Kristu.” (Mateo 23:8-10) Twamona kanshi ukuti Yesu Kristu e Ntungulushi ya Bena Kristu ba cine.

2, 3. Ukukutika kuli Yehova no kunakila Intungulushi alaasa kukuma shani imikalile yesu?

² Ala mwandini ubutungulushi bwa kwa Yesu bulatunonsha nga nshi ilyo twanakilako! Ilyo Yehova Lesa alesobela ukwisa kwa iyi Ntungulushi, abilishe ukupitila muli kasesema Esaya ati: “Iye, mwe ba cilaka bonse, iseni ku menshi, abashaba na silfere, iseni, shiteni ingano, mulye. Iseni mushite . . . umwangashi ne shiba apabulo mutengo! . . . Umfwisheni kuli ine, lyeni ne cisuma, no kuleke myeo yenu iilemene ku fyanona. . . . Moneni, namupeele ukube nte ku bantu na bantu, cilongoshi kabili mushika wa bantu na bantu.”—Esaya 55:1-4.

³ Esaya alanda ifintu ifyaishibikwa bwino, e kuti amenshi, ishiba, no mwangashi, ku kulangilila ifyo imikalile yesu iba ilyo twakutika kuli Yehova no kukonka Intungulushi kabili Mushika uo atupeela. Icifumamo cilapembesula. Caba ngo kunwa amenshi yatalala ilyo kukabile nga nshi. Icilaka cesu ica cine no bulungami cilapwa. Nge fyo fye ishiba likosha utunya no kutwaafwa ukukula, ‘ishiba lya cebo’ lilatukosha no kutwaafwa ukukula ku mupashi muli bucibusa bwesu na Lesa. (1 Petro 2:1-3) Kabili bushe nani engakaana ukuti umwangashi tauleta insansa ilyo kuli ukusangalala? Ukupepa Lesa wa cine no kukonka mu makasa ya Ntungulushi alaasa na ko kutulenga ukuba “fye abasamwa” mu mikalile yesu. (Amalango 16:15) Kanshi calicindama kuli ifwe bonse—abakalamba na baice, abaume na banakashi—ukulanga ukuti ubutungulushi bwa kwa Kristu bwa cine cine kuli ifwe. Nomba kuti twalanga shani mu mikalile yesu lyonse ukuti Mesia e Ntungulushi yesu?

Mwe Baice—‘Kuleni ku Mano’

4. (a) Cinshi cacitike ilyo Yesu uwali ne myaka 12 atandele ku Yerusalemu pa nshita ya ca Kucilila? (b) Bushe ukwishiba kwa kwa Yesu kwali shani ilyo ali ne myaka 12?

⁴ Moneni ica kumwenako Intungulushi yesu yashilile abaice. Nangu finono fyaishibikwa pa mikalile ya kwa Yesu iya ku bwaice, cimo icacitike citusambilisha ifingi. Ilyo Yesu ali ne myaka 12, abafyashi bakwe bamusendele ku Yerusalemu uko baleya umwaka no mwaka ku kusangwa ku ca Kucilila. Pali iyi nshita aobelwe nga nshi mu kulanshanya ifya mu Malembo, kabili ulupwa lwakwe ukwabula ukwishiba balimushile. Ilyo papitile inshiku shitatu abafyashi bakwe abasakamikwe, Yosefe na Maria, bamusangile mwi tempele, “naikala mu kati ka bakasambilisha, alebomfwa no kubepusha.” Kabili, “bonse abaleumfwa kuli wene balepapa  ku mucetekanya wakwe ne myasukile yakwe.” Elenganyeni, ilyo Yesu ali fye ne myaka 12, aleipusha ifipusho fyalelenga abantu ukutontonkanya kabili ifya bumupashi no kwasuka ifyasuko fisuma! Ukwabula no kutwishika, ukukansha kwa bafyashi e kwamwaafwile.—Luka 2:41-50.

5. Bushe abaice kuti bacita shani pa kuti beshibe ifyo bamona isambililo lya lupwa ilya Baibolo?

⁵ Nalimo uli mwaice. Nga abafyashi bobe babomfi baipeela aba kwa Lesa, mufwile mulakwata isambililo lya lupwa ilya Baibolo lyonse mu mwenu. Bushe umona shani isambililo lya lupwa? Kuti cawama ukutontonkanya pa mepusho yapala aya: ‘Bushe ndatungilila no mutima onse ukutantika kwe sambililo lya Baibolo mu lupwa lwandi? Bushe ndalitungilila, ukukanacita nangu cimo icingapumfyanya uku kutantika?’ (Abena Filipi 3:16) ‘Bushe ndasuka sana pe sambililo? Ilyo calinga, bushe ndepusha amepusho ukukuma kwi sambililo no kulanda ifyo twingabomfya ifyo fyebo? Ilyo ndelunduluka lwa ku mupashi, bushe ndalundulula insala ya “filyo fyakosa fya bakalamba”?’—AbaHebere 5:13, 14.

6, 7. Bushe ukubelenga Baibolo cila bushiku kuti kwaba shani ukwa kwaafwa ku baice?

⁶ Ukubelenga Baibolo cila bushiku na ko kwalicindama. Kemba wa malumbo aimbile ati: “Alishuko muntu uushendela mu mano ayapanda ababifi, . . . lelo mu malango ya kwa Yehova e mwabo kubekwa kwakwe, ne fili mu malango yakwe afitontonkanya akasuba no bushiku.” (Amalumbo 1:1, 2) Yoshua, impyani ya kwa Mose, ‘alebelenga ibuuku lya malango akasuba no bushiku.’ Ici camulengele ukucita ifintu mano mano no kutunguluka mu kubomba umulimo Lesa amupeele. (Yoshua 1:8) Intungulushi yesu, Yesu Kristu, atile: “Calembwa, aciti, Te ku cilyo ceka umuntu ekalila no mweo, lelo ku cebo conse icifuma ku kanwa ka kwa Lesa.” (Mat 4:4) Nga tulakabila ifya kulya cila bushiku, pali bufi ifya kulya fya ku mupashi fyene ni lyonse!

⁷ Ilyo aibukile ukuti alekabila ifya ku mupashi, Nicole, uwali ne myaka 13 atendeke ukubelenga Baibolo cila bushiku. * Nomba ali ne myaka 16 kabili alibelenga Baibolo yonse umuku umo kabili nafika nalimo pa kati ukuibelenga umuku na umbi. Ifyo acita fyalyanguka. Atila: “Napampamina pa kubelenga nangu fye cipandwa cimo cila bushiku.” Bushe ukubelenga Baibolo cila bushiku kwamwaafwa shani? Ayasuka ati: “Kwaba ukusonga kubi ukwingi muno nshiku. Cila bushiku ndakwata amesho ya citetekelo ku sukulu na kumbi. Ukubelenga Baibolo cila bushiku kulangafwa ukwibukisha bwangu amafunde ya mu Baibolo ne fishinte  ifinkoselesha ukukaana aya mesho. Icafumamo ca kuti ndayumfwa uwapalamisha kuli Yehova na Yesu.”

8. Mwata nshi Yesu akwete uwa kwi sunagoge, kabili abaice kuti bamupashanya shani?

⁸ Yesu ali no mwata wa kukutika ilyo Amalembo yalebelengwa kabili no mwine wine alebelenga yene mwi sunagoge. (Luka 4:16; Imilimo 15:21) Ala cisuma ku baice ukupashanya ici pa kusangwa ku kulongana kwa Bwina Kristu lyonse, uko tubelenga no kusambilila Baibolo! Richard, uwa myaka 14, alandile ukuti alatasha pa kulongana kwa musango yo ilyo atile: “Ukulongana kwalicindama kuli ine. Lyonse ndacinkulwako ukuti kwaba ubusuma no bubi, umusangwela na bucisenene, ifya kwa Kristu ne fishili fya kwa Kristu. Nshifwile ukusambilila ici pa kuipoosa mu fyabipa.” Ca cine, “ukushimika kwa kwa Yehova kwa cishinka, kulengo wapelwa amano ukubo wa mano.” (Amalumbo 19:7) Nicole na o apampamina pa kusangwa ku kulongana kusano konse cila mulungu. Kabili apoosa amaawala yabili nelyo yatatu ukupekanishisho kulongana.—Abena Efese 5:15, 16.

9. Bushe abaice kuti ‘bakula shani ku mano’?

⁹ Ubwaice ni nshita isuma iya ‘kwishiba Lesa wine wine eka, no yo atumine, Yesu Kristu.’ (Yohane 17:3) Nalimo mwalishiba abaice abapoosa inshita ikalamba ukubelenga ifitabo fya musamwe, ukutamba televishoni, ukuteya ifyangalo fya pali vidio, nelyo ukufwaya ifyebo pali Intaneti. Kuti cawama ukupashanya ica kumwenako capwililika ica Ntungulushi yesu ukucila ukupashanya abaice ba musango yo. Ilyo ali umulumendo, abekelwe ukusambilila pali Yehova. Kabili cinshi cafuminemo? Pa mulandu wa kutemwa ifya ku mupashi, ‘Yesu alekula ku mano.’ (Luka 2:52) Na imwe kuti mwacita cimo cine.

“Mube Abanakilana”

10. Cinshi cikaafwa imikalile ya lupwa ukuba intulo ya mutende ne nsansa?

¹⁰ Mu ng’anda kuti mwaba cifulo ca mutende ne nsansa nelyo icifulo ca kukansana no lubuli. (Amapinda 21:19; 26:21) Ukunakila ubutungulushi bwa kwa Kristu kulatwaafwa ukuba no mutende ne nsansa mu lupwa. Na kuba, ababa mu lupwa bafwile ukupashanya ica kumwenako ca kwa Yesu. Amalembo yatila: “Mube abanakilana mu kutiina Kristu. Mwe bakashi, nakileni ku balume benu, nga kuli Shikulu; ico umulume e mutwe wa mukashi, ifyo na Kristu e mutwe wa lukuta, pa kubo mwine umupusushi wa Mubili. . . . Mwe balume, temweni abakashi benu, ifyo na Kristu atemenwe ulukuta no kuipeela pa mulandu wa luko.” (Abena Efese 5:21-25) Umutumwa Paulo alembele ku cilonganino ca mu Kolose ati: “Mwe bana, nakileni abafyashi benu muli fyonse, pantu ici e citemuna Shikulu.”—Abena Kolose 3:18-20.

11. Bushe umulume kuti alanga shani ukuti ubutungulushi bwa kwa Kristu bwa cine cine kuli wene?

¹¹ Ukukonka uku kufunda kulolele mu kuti umulume e utungulula ulupwa, umukashi wakwe alamutungilila mu cishinka, kabili abana balomfwila abafyashi babo. Lelo, bumutwe bwa mwaume buleta fye insansa ilyo bwabomfiwa bwino. Umulume wa mano afwile ukusambilila ifya kubomfya bumutwe pa kupashanya Umutwe ne Ntungulushi yakwe, Kristu Yesu. (1 Abena Korinti 11:3) Nangu Yesu aishileba “mutwe wa pa muulu wa fyonse mu lukuta,” aishile kwi sonde te, “ku kupyungilwa,  lelo ku kupyungila.” (Abena Efese 1:22; Mateo 20:28) Umulume wa Bwina Kristu na o abomfya bumutwe bwakwe ku kwangwa ififwaya umukashi na bana, e kuti ulupwa lonse, te kuifwaila ifyakwe iyo. (1 Abena Korinti 13:4, 5) Afwaya ukupashanya imisango ya bukapepa iya mutwe wakwe, Yesu Kristu. Nga filya Yesu ali, na o aba uwafuuka kabili uwapetama umutima. (Mateo 11:28-30) Amashiwi pamo nga “njelelako” nelyo “naulungika” tayafya kuli wene ukulanda ilyo alufyanya. Ica kumwenako cakwe icisuma cilangukila umukashi ukuba ‘kaafwa,’ ‘kasailisha,’ kabili ‘cibusa’ wa mwaume wa musango yo, ukusambilila kuli wene no kubombela pamo na o.—Ukutendeka 2:20; Malaki 2:14.

12. Cinshi cikaafwa umukashi ukukonka icishinte ca bumutwe?

¹² Umukashi na o afwile ukunakila umulume. Lelo, nga alesongwa no mupashi wa calo, ici kuti camulenga ukukanacindika icishinte ca bumutwe, ne sambililo lya kunakila ku mwaume te kuti limusekeshe. Amalembo tayatila umulume afwile ukutitikisha umukashi, lelo yatila abakashi bafwile ukunakila abalume babo. (Abena Efese 5:24) Baibolo kabili itila umulume nelyo wishi e washingamwa ulupwa lwakwe, kabili ilyo uku kufunda kwa iko kwakonkwa, kuleta umutende no muyano mu lupwa.—Abena Filipi 2:5.

13. Ca kumwenako nshi ica kunakila ico Yesu ashila abana?

¹³ Abana bafwile ukumfwila abafyashi babo. Yesu ashile ica kumwenako cawamisha ukukuma kuli ici. Pa numa ya fyacitike pe tempele ilyo Yesu uwali ne myaka 12 ashele pa nshiku shitatu, “ailetentemukila pamo na [bafyashi bakwe] ku Nasarete, no kunakilila kuli bene.” (Luka 2:51) Abana nga balenakila ku bafyashi babo cilaafwako ukuti mu lupwa mube sana umutende ne cumfwano. Nga onse mu lupwa anakila ku butungulushi bwa kwa Kristu, cilenga ulupwa lwaba ulwa nsansa.

14, 15. Cinshi cikatwafwa ukutunguluka nga natukwata ubwafya pa ng’anda? Landeni ica kumwenako.

¹⁴ Nangu ilyo mwaba amafya mu ng’anda, icingaafwa ukutunguluka kupashanya Yesu no kunakila ubutungulushi bwakwe. Ku ca kumwenako, icupo ca kwa Jerry, uuli ne myaka 35, uwaupa Lana, nyina wa mukashana umupungwe, caletele ubwafya ubo bonse bashaenekele. Jerry alondolola ati: “Nalishibe ukuti pa kuba umutwe musuma, nalekabila ukubomfya ifishinte fya mu Baibolo fimo fine ifilenga indupwa shimbi ukutunguluka. Lelo bwangu bwangu naliilwike ukuti nalekabila ukufibomfya sana na mano no mucetekanya.” Umwana wakwe umukashana uwa kusangamo alemumona ngo wamupaatukenye na nyina kabili alimupatile nga nshi. Jerry alakabila umucetekanya ku kumona ukuti iyi mibele yakumine ifyo umukashana alesosa no kucita. Bushe acitilepo shani? Jerry ayasuka ati: “Ine na Lana twasuminishenye ukuti pali ilya nshita, Lana ali no kubomba umulimo wa kukansha e lyo ine nali no kwangwa ku kulundulula bucibusa busuma no mwana wandi uwa kusangamo. Mu kupita kwa nshita, ukucite fi kwafuminemo ifisuma.”

¹⁵ Ilyo twaba na mafya pa ng’anda, tulekabila umucetekanya pa kwishiba umulandu aba mu lupwa balandila mu nshila balandilamo ne co bacitila ifyo bacita. Kabili tukabila na mano pa kubomfya bwino ifishinte fya kwa Lesa. Ku ca kumwenako, Yesu ailwike bwino umulandu umwanakashi walecula no kufuma umulopa amukumishe, kabili amusungile bwino bwino ne cikuku. (Ubwina Lebi 15:25-27; Marko 5:30-34) Amano no mucetekanya e mibele Intungulushi yesu yakwata. (Amapinda 8:12) Tukaba aba nsansa nga tulecita ifintu inshila wena engacitilamo.

“Mubale Mufwaye Ubufumu”

16. Cinshi cifwile ukuba e cacindamisha mu bumi bwesu, kabili Yesu alangile shani ici ku ca kumwenako cakwe?

¹⁶ Yesu alilondolwele bwino nga nshi icifwile ukuba icacindamisha mu bumi bwa bantu banakila ubutungulushi bwakwe. Atile: “Lelo mubale mufwaye ubufumu bwa kwa Lesa no bulungami bwakwe.” (Mateo 6:33) Kabili atulangile  ifya kucita ici ku ca kumwenako cakwe. Pa mpela ya nshiku 40 isha kukanalya, ukwetetula, no kupepa ilyo abatishiwe, Yesu balimutunkile. Satana Kaseebanya amutambike ukuteka pa “mabufumu yonse ya pano isonde.” Elenganyeni ifyo imikalile ya kwa Yesu yali no kuba asumina ifyo Kaseebanya amutambike! Lelo, Kristu aleangwa ukucita ukufwaya kwa kwa Wishi. Kabili alilwike ukuti ubumi bwa musango yu mu calo ca kwa Satana kuti bwaba ubwipi. Akene apo pene fye ifyo Kaseebanya amutambike, ukutila: “Calembwa, aciti, Sokulu Lesa obe e o ulepepa, kabili wene eka e o ulebombela.” Ilyo papitile fye inshita inono, Yesu “atendeke ukubila, no kutila, Lapileni, pantu ubufumu bwa mu muulu nabupalama.” (Mateo 4:2, 8-10, 17) Inshita yonse iyasheleko iya bumi bwakwe pe sonde, Kristu ali kabila wa nshita yonse uwa Bufumu bwa kwa Lesa.

17. Bushe kuti twalanga shani ukuti ifya Bufumu e fyacindamisha mu bumi bwesu?

¹⁷ Tufwile ukupashanya Intungulushi yesu no kukanasuminisha icalo ca kwa Satana ukutubeleleka no kutulenga ukufwaisha incito ya kufola indalama ishingi ukuba e buyo bwesu. (Marko 1:17-21) Ala mwandini kuti caba kubulwa amano ukwikatwa mu citeyo ca kucindikisha ifya ku calo no kukanacindamika ifya Bufumu! Yesu atuseekeshe umulimo wa kubila Ubufumu no kupanga abasambi. (Mateo 24:14; 28:19, 20) Ca cine, kuti twaba no lupwa lwa kusakamana nelyo imilimo imbi, lelo bushe tatusekelela ukubomfya inshita ya cungulo e lyo ne mpela sha mulungu ukubomba umulimo wesu nga Bena Kristu uwa kubila no kusambilisha? Kabili ca kukoselesha nga nshi ukuti mu mwaka wa mulimo wa 2001, abantu 780,000 balibombele nga batumikishi ba nshita yonse, nelyo bapainiya!

18. Cinshi citwafwa ukusekelela mu butumikishi?

¹⁸ Ilyashi lyaba mu Malandwe lilanga ukuti Yesu ali mwaume walebombesha kabili umuntu wa cikuku nga nshi. Ilyo aishibe ukuti abo ali na bo balekabila ifya ku mupashi, abekatilwe inkumbu no kuipeelesha ukubaafwa. (Marko 6:31-34) Tulaba aba nsansa mu butumikishi bwesu nga tulebomba pa mulandu wa kutemwa bambi no kufwaisha kwa cine cine ukwa kubaafwa. Lelo bushe kuti twaba shani no ko kufwaisha? Umulumendo we shina lya Jayson atila: “Ilyo nali umupungwe, nshatemenwe sana ubutumikishi.” Bushe cinshi camwafwile ukutemwa uyu mulimo? Jayson ayasuka ati: “Mu mwesu, lyonse ulucelo pa Cibelushi twalebomba umulimo wa mwi bala. Ici caliweme  kuli ine pantu ilyo nabomba sana ubutumikishi, e lyo nalemona ubusuma bwabamo kabili e lyo naleipakisha sana.” Na ifwe tufwile ukubomba mu butumikishi lyonse kabili no mupampamina.

19. Cinshi tufwile ukupampaminapo ukucita ukukuma ku butungulushi bwa kwa Kristu?

¹⁹ Kwena ca cine tulapembesulwa no kulambulwa nga twanakila ubutungulushi bwa kwa Kristu. Ilyo twacite fyo, inshita ya bwaice iba ni nshita ya kukula mu kwishiba na mu mano. Imikalile ya lupwa iba ni ntulo ya mutende ne nsansa, kabili ubutumikishi mulimo uleta ukusekelela ne nsansa. Kanshi, shi natupampamine pa kulanga mu mikalile yesu na mu fyo tusala ukucita ukuti ubutungulushi bwa kwa Kristu bwa cine cine kuli ifwe. (Abena Kolose 3:23, 24) Lelo, Yesu Kristu aba Intungulushi yesu mu lubali lumbi, e kuti mu cilonganino ca Bwina Kristu. Icipande cikonkelepo calalanda ifyo twingamwenamo muli uku kutantika.

[Futunoti]

Bushe Muleibukisha?

• Bushe tunonkelamo shani ilyo twakonka Intungulushi yesu iyalaaswa na Lesa?

• Bushe abaice kuti balanga shani ukuti bafwaya ukunakila ubutungulushi bwa kwa Yesu?

• Bushe ubutungulushi bwa kwa Kristu bulenga imikalile ya lupwa iya banakilako ukuba shani?

• Bushe ubutumikishi bwesu kuti bwalanga shani ukuti ubutungulushi bwa kwa Kristu bwa cine cine kuli ifwe?

[Amepusho]

[Ifikope pe bula 9]

Inshita ya bwaice ni nshita isuma iya kusambilila pali Lesa ne Ntungulushi yesu iyalaaswa

[Icikope pe bula 10]

Ukunakila ku butungulushi bwa kwa Kristu kulenga ulupwa ukuba ulwa nsansa

[Ifikope pe bula 12]

Yesu abalile ukufwaya Ubufumu. Bushe na imwe e fyo mucita?