Kuti Mwacimfya Ukutalalilwa

NI BANI bengasosa ukuti tabapitamo mu bulanda bwisa no kutalalilwa? Fintu ifingi ifingalenga twatalalilwa. Lelo ukutalalilwa kukalamba kuba kutalalilwa kwa banakashi abashaupwa nelyo ukwa bafwilwa nelyo abo icupo capwa.

Ku ca kumwenako, Umwina Kristu umukashana ishina lyakwe Frances asosa ukuti: “Ilyo nalefisha imyaka 23, camoneke ukuti abanandi bonse balyupwa, kabili nashele fye neka. * Ukutalalilwa kuti kwacilamo mu kupita kwa myaka e lyo na lintu catendeka ukumoneka ukuti amashuko ya kuupwa yaya yalecepa. Sandra uuli mu myaka ya kulekelesha iya ba40 asosa ukuti: “Nshalefwaya ukuba umushimbe, kabili kuti natemwa ukuupwa ishuko nga lyamoneka.” Angela uuli mu myaka ya ba50 asosa ukuti: “Nshasalilepo ukuba umushimbe, lelo e fyaisacitika. Mu ncende bantumine ukuyabomba bupainiya bwaibela mwali bamunyina abashimbe abanono.”

Ca kutasha ukuti abanakashi ba Bwina Kristu abengi basalapo ukukanaupwa pa mulandu wa kuti bakonka ukufunda kwa kwa Yehova ukwa kupila “muli Shikulu epela.” (1 Abena Korinti 7:39) Bamo balabelela ukwikala mu bushimbe, lelo bambi basanga ukuti ukufwaya ukupwa no kukwata abana kulakulilako ilyo imyaka ilepita. Sandra asosa ukuti, “Lyonse ndatalalilwa pa kukanakwata umulume.”

Ifintu fimbi pamo nga, ukusakamana abafyashi abakoloci, kuti fyalenga ukutalalilwa ukukulilako. Sandra asosa ukuti: “Apo nshaupwa, aba mu lupwa baleenekela ine ukusakamana abafyashi bandi abakulile. Pa myaka 20 nalibomba uyu mulimo ukalamba, nangu ca kuti twafyalwa 6 mu lupwa. Ubumi nga bwalyangwikeko ankwata umulume uwa kuntungilila.”

Frances alanda pa cintu na cimbi icilenga ukuti ukutalalilwa kwakwe kukule. Asosa ukuti: “Inshita shimo abantu balanjipusha ukuti, ‘Mulandu nshi ushaupilwa?’ Ifyebo fya musango yu filanenga ukumfwa ukuti napamo ne mwine nine nalenga ukuti mbe umushimbe. Ku menga ayengi nsangwako, balanjipusha icipusho ntiina ica kuti, ‘Ni lilali ukopwa?’ Kabili ndatontonkanya ukuti, ‘Nga ca kuti bamunyina ba bumupashi tabalemfwaya, napamo nshakwata imibele ya ku mupashi iikabilwa ku Mwina Kristu nelyo napamo nshimoneka bwino.’”

Bushe kuti mwacimfya shani ukutalalilwa? Nga cakabilwa, finshi bambi bengacita ku kwafwa?

 Cetekeleni Yehova

Kemba wa malumbo aimbile ukuti: “Poosa pali Yehova icisendo cobe icafina, wene alekulama; pe fye takasuminishe uwalungama ukutelententa.” (Amalumbo 55:22) Ishiwi lya kuti “icisendo” mu ciHebere lipilibula “icakaniko,” kabili lilosha ku masakamika twingapitamo pa mulandu wa cakaniko cesu mu bumi. Yehova alishiba bwino ifi fisendo ukucila abali bonse kabili kuti atupeela amaka ya kubomba ne ci cisendo. Ukucetekela Yehova Lesa e kwaafwa Angela ukucimfya ukutalalilwa. Ilyo alelanda pa butumikishi bwakwe ubwa nshita yonse, atila: “Ilyo natendeke bupainiya, ine na untu twalebomba nankwe twaleikala ukutali ne cilonganino. Twasambilile ukucetekela Yehova no mutima onse, kabili uku kucetekela kwalingafwa ubumi bwandi bonse. Lintu naba no bulanda, ndalanda kuli Yehova kabili alangafwa. Amalumbo 23 yalansansamusha icine cine, kabili ndayabelenga ilingi.”

Umutumwa Paulo na o alikwete icisendo cikalamba. Imiku itatu ‘apaapaatile Shikulu ukuti afumye umuunga mu mubili wakwe.’ Paulo taafwilwe mu cipesha mano, lelo alailwe ukuti ukusenamina kwa kwa Lesa kwali no kumusungilila. (2 Abena Korinti 12:7-9) Na kabili Paulo asangile ukuti ukuteeka umutima ku fyo akwete kuti kwamwafwa. Aishilelemba ukuti: “Mu fintu fyonse ne misango yonse nasambilishiwe nkama iya kwikuta no kuba ne nsala, kabili iya kufulilwa no kubulwa. Ndi na maka aya kucite fintu fyonse mu ulenkoselesha.”—Abena Filipi 4:12, 13.

Bushe umo kuti akoshiwa shani kuli Lesa ilyo ali uwafuupulwa nelyo ali uwatalalilwa? Paulo alembele ukuti: “Mwisakamikwa nangu kamo, lelo mu fintu fyonse lekeni ifya kulomba fyenu fiishibikwe kuli Lesa mu kupepa no kupaapaata pamo no kutootela; no mutende wa kwa Lesa uwapulamo mu kwiluka konse, wakulalinde mitima yenu na mapange yenu muli Kristu Yesu.” (Abena Filipi 4:6, 7) Sandra alakonka uku kupanda amano. Alondolola ukuti: “Apo ndi mushimbe, ilingi mba neka. Ici cilampeela inshita ikalamba iya kupepa kuli Yehova. Ndayumfwa uwapalamina kuli wene kabili kuti namweba ukwabula ukumfwa insoni amafya yandi no buseko bwandi? Kabili Frances asosa ukuti: “Lyonse ndashipikisha ubulanda neka. Lelo ukwebako Yehova ifyo ndeumfwa ukwabula ukupita mu mbali kulangafwa sana. Nalishininwa ukuti Yehova alasekelela mu cili conse icingakuma bumupashi bwandi no muntontonkanya.”—1 Timote 5:5.

“Musendelane Ifisendo”

Mu bwananyina bwa Bwina Kristu tatufwile ukuisendela fweka icisendo. Umutumwa Paulo akonkomeshe ukuti: “Musendelane ifisendo, kabili e fyo mufishepo imbela ya kwa Kristu.” (Abena Galatia 6:2) Ilyo tulebishanya na Bena Kristu banensu, kuti twakwata “icebo cisuma” ica kukoselesha icingangushako icisendo ca kutalalilwa.—Amapinda 12:25.

Moneni na kabili, ifyo Amalembo yasosa pa mwana mwanakashi uwa kwa Yefta uwali Umupingushi mu Israele. Ilyo talacimfya imilalo ya filwani iya kwa Amone, Yefta alapile umulapo wa kupeela Yehova uwali no kubalilapo ukufuma mu ng’anda yakwe no kwisamukumanya. Kabili uwaishile fuma mwana wakwe umwanakashi. (Abapingushi 11:30, 31, 34-36) Nangu ca kuti ico capilibwile ukuti ali no kuba umushimbe no kulabako ku kufwaya kwa cifyalilwa ukwa kuba no lupwa, umwana mwanakashi wa kwa Yefta anakile kuli uyu mulapo no kubombela umwashila mu Shilo ubumi bwakwe bonse. Bushe ukuipusula kwakwe takwaishibikwe? Iyo: “Umwaka no mwaka abana banakashi ba kwa Israele [baleya] ku kuloosho mwana mwanakashi wa kwa Yefta umwina Gileadi inshiku shine mu mwaka.” (Abapingushi 11:40) Cine cine, ukutasha umuntu kuti kwamukoselesha. E ico, twilalaba ukutasha abo ciyene.

Kuti cawama no kumona ica kumwenako ca kwa Yesu. Nangu ca kuti tacali mwata wa baYuda abaume ukulanshanya na banakashi, Yesu aleba na Maria na Marita. Aba bafwile bali ni bamukamfwilwa nelyo  abanakashi abashaupilwe. Yesu alefwaya aba babili ukunonshiwa lwa ku mupashi muli bucibusa bwakwe. (Luka 10:38-42) Kuti twapashanya ica kumwenako ca kwa Yesu pa kukokolokela pamo na bankashi yesu aba ku mupashi abashaupwa e lyo no kutantika ukubomba nabo mu butumikishi. (Abena Roma 12:13) Bushe balatasha pa kubapoosako amano muli uyu musango? Nkashi umo atile: “Nalishiba ukuti bamunyina balintemwa kabili balinkatamika, lelo ndatasha nga bampoosako amano umo umo.”

Sandra alondolola ukuti: “Apo tatwakwata ulupwa, tulafwaya sana ukututemwa, ukumfwa ukuti twaba ulubali lwa lupwa lwa ku mupashi ulwa bamunyina na bankashi.” Ukwabula no kutwishika, Yehova alasakamana aba musango yu, kabili tulabombela pamo na wene ilyo tubalanga ukuti twalibatemwa. (1 Petro 5:6, 7) Ukwangwako kwa musango yu kukamoneka, pantu “Uukumbusuko mulanda aashima Yehova, e ukabwesesha kuli wene ica kutetesa cakwe.”—Amapinda 19:17.

“Umuntu Onse ali no Kusende Cipe Cakwe Umwine”

Nangu ca kuti bambi kuti batwafwa, no bwafwilisho bwabo kuti bwatukoselesha, “umuntu onse ali no kusende cipe cakwe umwine.” (Abena Galatia 6:5) Lelo, ilyo tulesenda icipe ca kutalalilwa, tufwile ukucenjela ku mafya yamo yamo. Ku ca kumwenako, ukutalalilwa kuti kwatucimfya nga twaitalusha ku bantu. Lubali lumbi, kuti twacimfya ukutalalilwa ku kutemwa. (1 Abena Korinti 13:7, 8) Ukupeela ni nshila iisuma iya kusanga insansa te mulandu ne mibele tulimo. (Imilimo 20:35) Nkashi umo painiya uubombesha asosa ukuti: “Nshikwata inshita iya kutontonkanya pa kutalalilwa. Lintu ndeyumfwa ukuti ndebomba kabili ninkwata ifya kucita, nshumfwa ukutalalilwa.”

Na kabili, tufwile ukucenjela ukuti ukutalalilwa takutulengele ukutendeka ukwishishanya no muntu uushiyene. Ku ca kumwenako, kuti caba ca bulanda ukuleka ukufwaya ukupwa ukutulesha ukumona amafya yengafuma mu kuupwa ku ushatetekela kabili maka maka ukutulesha ukumona amano yaba mu kufunda kwa mu Malembo ukwa kuti tufwile ukutaluka kwi koli lya musango yu! (2 Abena Korinti 6:14) Umwanakashi Umwina Kristu uyo icupo capwa asosa ukuti: “Kwaliba icintu cimo icabipa ukucila pa kuba umushimbe. Caba kukanasala bwino uwa kuupwako.”

Nga ca kuti ubwafya te kuti bupwe mufwile ukushipikisha pali ino nshita. Ku bwafwilisho bwa kwa Lesa, kuti mwashipikisha ukutalalilwa. Ilyo tuletwalilila ukubombela Yehova, natucetekele ukuti bushiku bumo ifyo tukabila fyonse fikekushiwa mu nshila iisuma.—Amalumbo 145:16.

[Futunoti]

[Ifikope pe bula 28]

Ukutalalilwa kuti kwacimfiwa ku kupeela