Tinikeni pa kuti muye ku filimo

Tinikeni pa kuti mumone imitwe iilimo

Lekeni Amatampulo Yenu Yatungululwe Ku Fishinte fya Bukapepa

Lekeni Amatampulo Yenu Yatungululwe Ku Fishinte fya Bukapepa

Lekeni Amatampulo Yenu Yatungululwe Ku Fishinte fya Bukapepa

“[Yehova e] uukusambilisho kuti ucenjele.”—ESAYA 48:17.

1. Bushe Kabumba atungulula shani abantunse?

ILYO basayantisti balebombesha ukwishiba ifyaba mu bubumbo, balapapa pa maka yakalamba ayabamo. Akasuba—akaba lutanda lushakula sana—kakwata amaka ayalingana na “mabomba ya hydrogen amabilioni 100 ayalepuuka ilyo papita sekondi imo.” Kabumba kuti alama no kutungulula ifi fintu ifikalamba ifyaba mu muulu ukubomfya amaka yakwe ayashipelela. (Yobo 38:32; Esaya 40:26) Ni shani pa lwa fwe bantunse, fwe bapeelwa insambu sha kuisalila, amaka ya kukonka imibele isuma, amaka ya kupelulula, no kumfwikisha ifya kwa Lesa? Ni nshila nshi Kalenga wesu asala iya kututungulwilamo? Alatutungulula bwino ukubomfya amafunde yakwe ayapwililika ne fishinte fyakwe ifyasumbuka, pamo na kampingu wesu uwakanshiwa bwino.—2 Samwele 22:31; Abena Roma 2:14, 15.

2, 3. Cumfwila nshi Lesa abekelwamo?

2 Lesa abekelwa mu bantunse ba mano abasala ukumumfwila. (Amapinda 27:11) Ukucila ukutulenga mu nshila ya kuti twalanakila fye kwati ni fimashini (amaroboti), fishitontonkanya, Yehova atupeela amaka ya kuisalila pa kuti twingasala bwino ukucita icalungama.—AbaHebere 5:14.

3 Yesu, uwalepashanya nga nshi Wishi, atile ku basambi bakwe: “Ni mwe banandi, nga mwacite fyo imweba. Nshamwite abasha kabili.” (Yohane 15:14, 15) Ku kale, umusha alekabila ukumfwila ifyo shikulu wakwe amweba. Lelo, bucibusa bubako pa kulanga imibele itemuna umutima. Kuti twaba ifibusa fya kwa Yehova. (Yakobo 2:23) Ubu bucibusa bukoshiwa no kutemwana. Yesu ayampenye ukumfwila Lesa no kutemwa ilyo atile: “Ngo muntu antemwa, kuti abake cebo candi, na Tata akamutemwa.” (Yohane 14:23) Apo Yehova alitutemwa kabili afwaya ukututungulula bwino, atweba ukwikala umwabela ifishinte fyakwe.

Ifishinte fya Bukapepa

4. Kuti mwalondolola shani ifishinte?

4 Bushe ifishinte finshi? Icishinte calondololwa ukuti “cishinka ca mu cinkumbawile nelyo icishinka cikalamba: ifunde lya mu cinkumbawile nelyo ilikalamba, icisambilisho, nelyo icisumino umo mwaba amafunde yambi nelyo ifisambilisho nelyo umo mufuma aya mafunde ne fisambilisho.” (Webster’s Third New International Dictionary) Ukubebeta sana Baibolo kulanga ukuti Shifwe wa mu muulu alapeela ifishinte fikalamba ifikuma imbali shalekanalekana isha mu bumi. Acite ci apo afwaya tukanonkelemo ku ciyayaya. Ici cumfwana ne fyo Imfumu ya mano Solomone yalembele ukuti: “We mwana wandi, umfwa, poke fyebo fyandi, no kuleke myaka ya mweo obe ifule; mu nshila ya mano e mo nakulangila, nakwensha mwi kuba lya kutambalala.” (Amapinda 4:10, 11) Ifishinte fikalamba ifyo Yehova atupeela filakuma bucibusa bwesu na wene na bantu banensu, ukupepa kwesu, ne mikalile yesu iya cila bushiku. (Amalumbo 1:1) Natubebete ifi fishinte fimo fimo ifikalamba.

5. Landeniko ifishinte fikalamba fimo fimo.

5 Ukukuma kuli bucibusa bwesu na Yehova, Yesu atile: “Uletemwa sokulu Lesa ku mutima obe onse na ku mweo obe onse, na ku kutontonkanya kobe konse.” (Mateo 22:37) Kabili, Lesa alapeela ifishinte filanda pa fya kubomba na bantu banensu, pamo nge Funde lya Mulinganya, ilitila: “E ico fyonse ifyo mufwayo kuti abantu bacite kuli imwe, e fyo na imwe mucite kuli bene.” (Mateo 7:12; Abena Galatia 6:10; Tito 3:2) Pa lwa kupepa, tukonkomeshiwa ati: “Twetetule umwa kucincimushanisha ku kutemwa kabili ku kubombe milimo isuma; twiba abaleko kulongana.” (AbaHebere 10:24, 25) Pa lwa mikalile yesu, umutumwa Paulo atile: “Nga mulelya nalimo mulenwa, nalimo conse ico mulecita, citeni fyonse ku kucindika Lesa.” (1 Abena Korinti 10:31) Mu Cebo ca kwa Lesa mwaba ifishinte na fimbi ifingi.

6. Bushe ifishinte fyapusana shani na mafunde?

6 Ifishinte fyaba fishinka fibomba, ifikalamba, kabili Abena Kristu ba mano basambilila ukutemwa ifi. Yehova apuutilemo Solomone ukulemba ati: “Peepeka ku fyebo fyandi, teyamiko kutwi kobe ku fya kusosa fyandi; wileka fifumepo pa menso yobe, ufibake mu kati ka mutima obe; pantu fyene mweo ku bafisanga, kabili kupola ku mibili yabo yonse.” (Amapinda 4:20-22) Bushe ifishinte fyapusana shani na mafunde? Ku fishinte e kufuma amafunde. Amafunde, ayaba ya kulungatika, kuti yabomba pa nshita imo nelyo kuli fimo fimo, lelo ifishinte fibomba inshita yonse. (Amalumbo 119:111) Ifishinte fya kwa Lesa tafileka ukubomba kabili tafiloba. Ya cine amashiwi ya kwa kasesema Esaya ayatila: “Umulemfwe uloma, iluba lilabonsa, lelo icebo ca kwa Lesa wesu caiminina umuyayaya.”—Esaya 40:8.

Tontonkanyeni pa Fishinte no Kucita Umwabela Fyene

7. Bushe Icebo ca kwa Lesa citukoselesha shani ukutontonkanya no kucita umwabela ifishinte?

7 Libili libili, “icebo ca kwa Lesa wesu” citukoselesha ukutontonkanya no kucita umwabela ifishinte. Ilyo Yesu bamwipwishe ukusupawila Amalango, alondolwele ifishinka fibili mu mashiwi yanono—cimo cakomaile pa kutemwa Yehova, cimbi pa kutemwa abanensu. (Mateo 22:37-40) Ilyo acitile fi, Yesu ayambwile amashiwi yamo aya fishinte fikalamba ifyali mu Malango ya kwa Mose, ifyaba pa Amalango 6:4, 5, apatila: “Yehova Lesa wesu Yehova umo wine: na imwe muletemwa Yehova Lesa wenu imitima yenu yonse, ne myeo yenu yonse, na ku maka yenu yonse.” Cimoneka no kuti Yesu aletontonkanya pa cishinte ca kwa Lesa ica pa Ubwina Lebi 19:18. Mu mashiwi yaumfwika, ayanono, kabili aya maka ayaba ku kusondwelela kwe buuku lya kwa Lukala Milandu, amashiwi ya Mfumu Solomone yasupula amafunde ya kwa Lesa ayengi. Yatila: “Ukusupula kwa mulandu onse; fyonse nafyumfwika. Bela Lesa akatiina, baka amafunde yakwe; pantu ici e ca buntunse bonse. Pantu umulimo onse Lesa akauleta mu bupingushi ubwa pali conse icafiswa, napamo icisuma napamo icibi.”—Lukala Milandu 12:13, 14; Mika 6:8.

8. Mulandu nshi cabela bucingo ukumfwikisha ifishinte fikalamba ifya mu Baibolo?

8 Ukumfwikisha ifi fishinte fikalamba kuti kwatwafwa ukwiluka no kukonka amafunde ya mu kulungatika. Na kabili, nga ca kuti tatumfwikishe no kupokelela ifishinte fikalamba, kuti twafilwa ukusala bwino ifintu, ne citetekelo cesu cine kuti catenshiwa bwangu. (Abena Efese 4:14) Nga ca kuti twasunga ifi fishinte mu muntontonkanya wesu no mutima, tukalafibomfya ilyo tulesalapo ifya kucita. Lintu twafibomfya no mucetekanya, filenga twatunguluka.—Yoshua 1:8; Amapinda 4:1-9.

9. Mulandu nshi cishabela icayanguka lyonse ukwiluka no kukonka ifishinte fya mu Baibolo?

9 Ukwiluka no kukonka ifishinte fya mu Baibolo takwayanguka ngo kukonka amafunde. Pamo nga bantunse bashapwililika pambi kuti twafwaya ukusengauka ukuibikilishako kukabilwa pa kupelulula pa fishinte. Kuti twafwaya amafunde ya mu kulungatika ilyo tulesala ica kucita nelyo lintu kuli ubwafya. Inshita shimo kuti twafwaya Umwina Kristu wakosoka ukutupandako amano—napamo eluda wa mu cilonganino—ukwenekela ukupeelwa ifunde lingabomba ku mibele tulimo. Lelo, Baibolo nelyo impapulo sha Baibolo pambi te kuti fitupeele ifunde lya mu kulungatika, kabili nangu ni lintu twapeelwa ifunde, te kuti libombe kuli fyonse. Napamo muleibukisha ukuti umwaume umo aipwishe Yesu ukuti: “Mwe Kasambilisha, mwebe munyinane ukwakana na ine ifya cishale.” Ukucila ukumupeela ifunde ilyo line ku kupwisha ukukansana pa ba bwananyina, Yesu amupeele icishinte ca kuti: “Cenjeleni, muibake ku lunkumbwa lonse.” E co Yesu apeele icishinte icalebomba ilya nshita kabili icitwalilila ukubomba na lelo.—Luka 12:13-15.

10. Ukubomba mu kumfwana ne fishinte kusokolola shani ifilenga umutima wesu ukukonka fyene?

10 Napamo mwalimonapo abantu abashimunuka mu kumfwila amafunde, ukutiina ukuti balakandwa. Ukucindika ifishinte kulafumyapo imibele ya musango yu. Ifishinte filenga abalefikonka ukufikonka no mutima onse. Na kuba, ku fishinte ifingi abashilefikonka tabakandwa ilyo line. Ici citupeela ishuko lya kumona icilenga twaumfwila Yehova, ne filenga umutima wesu ukumumfwila. Tulasanga ica kumwenako mu fyo Yosefe akeene ukubeleleka kwa kwa muka Potifari ukwa kuti bacite bucisenene. Nangu ca kuti Yehova ali talapeela ifunde lyalembwa ilya kulesha ubucende kabili tapaali ukukanda kwa kwa Lesa ukwalepingwilwa uwacita ubucende na muka mwine, Yosefe alishibe ifishinte fya bucishinka bwa mu cupo. (Ukutendeka 2:24; 12:18-20) Kuti twamona ku fyo ayankwileko ukuti ifishinte fya musango yu fyalimufikile sana pa mutima. Atile: “Kanshi ningacita shani ububi ubu bukulu, no kubembukila Lesa?”—Ukutendeka 39:9.

11. Ni mu mbali nshi Abena Kristu bafwaya ukutungululwa ku fishinte fya kwa Yehova?

11 Lelo, Abena Kristu bafwaya ukutungululwa ku fishinte fya kwa Yehova ukukuma ku fya pa lwesu, pamo nga ifibusa tusala, ifya kusekesha, inyimbo ne fya kubelenga. (1 Abena Korinti 15:33; Abena Filipi 4:8) Ilyo tulelundapo ukwishiba, umucetekanya, no kukatamika Yehova ne fipimo fyakwe, kampingu wesu, ne fyo tumona imibele isuma, fikatwafwa ukukonka ifishinte fya kwa Lesa mu mibele yonse iingabako, na mu mibele ine iya pa lwesu. Apo tuletungululwa ku fishinte fya mu Baibolo, tatwakafwaye apa kusengulwila mu malango ya kwa Lesa; nelyo ukufwaya ukupashanya balya abesha ukumona apo bengafika ukwabula ukutoba ifunde. Twalishiba ukuti ukutontonkanya kwa musango yu kuikopeka fye kabili kwalibipa.—Yakobo 1:22-25.

12. Cinshi cakabilwa ku kutungululwa ku fishinte fya bukapepa?

12 Abena Kristu bakosoka balishiba ukuti icikabilwa ku kukonka ifishinte fya bukapepa kufwaya ukwishiba ifyo Yehova omfwa pa mulandu umo na umo. Kemba wa malumbo atile: “Mwe batemwa Yehova, pateni ububi.” (Amalumbo 97:10) Ukutantawila fimo ifyo Lesa atila fyalibipa, Amapinda 6:16-19 yatila: “Kuli ifintu mutanda ifyo Yehova apata, awe ifintu cinelubali fya muselu kuli wene: amenso ayaisansabika, ululimi lwa bufi, iminwe iisumyo mulopa wa kaele, umutima uwelenganya amapange ya buncitatubi, amakasa ayayangufyanyo kubutukila ku bubi, inte ya bufi iilande fya bufi, no utando lubuli pa kati ka bamunyina.” Lintu ukufwaya kwa kumona ifyo Yehova ayumfwa pa lwa ifi fintu fikalamba kwatungulula ubumi bwesu, lyonse tukalaikala umwabela ifishinte.—Yeremia 22:16.

Ubufwayo Busuma Bulakabilwa

13. Kutontonkanya kwa musango nshi Yesu akomailepo mu Lyashi lyakwe ilya pa Lupili?

13 Ukwishiba no kukonka ifishinte kulatucingilila na ku kupepa ukushabamo icishinka. Pali ubupusano pa kukonka ifishinte na pa kuumina ku mafunde. Yesu alangile ici bwino mu Lyashi lyakwe ilya pa Lupili. (Mateo 5:17-48) Ibukisheni ukuti abalekutika Yesu bali baYuda, e co imyendele yabo yali no kutungululwa kwi Funde lya kwa Mose. Lelo icine cali ca kuti bakwete imimwene yalubana pa lwa Malango. Bakomaile pa kuti umuntu afwile ukukonka Amalango nangu fyapusana no mulolele amalango. Kabili balekomaila pa fishilano fyabo, ukucindamika ifi fishilano pa masambilisho ya kwa Lesa. (Mateo 12:9-12; 15:1-9) E co, abantu tabasambilishiwe ukucindamika ifishinte.

14. Yesu ayafwile shani abalemukutika ukulatontonkanya pa lwa ifishinte?

14 Yesu wena asanshishe mu Lyashi lyakwe ilya pa Lupili ifishinte mu mbali shisano isha mibele: ubukali, icupo no kulekana, amalayo, ukulandula, no kutemwa e lyo no kupata. Muli ishi mbali shimo na shimo Yesu alangile ubusuma bwaba mu kukonka icishinte. E co Yesu asumbwile ifipimo fya mibele ifya bakonshi bakwe. Ku ca kumwenako, pa bucende, atupeele icishinte ca kubaka imicitile yesu na matontonkanyo e lyo ne fyo tufwaya: “Onse uulolesho mwanakashi no kumufwaya, nacita nankwe ubucende mu mutima wakwe.”—Mateo 5:28.

15. Kuti twataluka shani ku kuumina ku mafunde?

15 Ici ca kumwenako cilanga ukuti tatufwile ukulaba ku bufwayo bwa fishinte fya kwa Yehova. Tatufwile ukufwaya ukunonka ukusenaminwa kwa kwa Lesa ku nse fye. Yesu asansalike ukuikopeka kwa mibele ya musango yu ukupitila mu kulanda pa lwa cikuuku ca kwa Lesa no kutemwa. (Mateo 12:7; Luka 6:1-11) Nga tulekonka ifishinte fya mu Baibolo, tukataluka ukwikala ubumi (nelyo ukufwaya bambi ukwikala ubumi) bwa kuumina ku mafunde ayapula na mu fyo Baibolo isambilisha. Tukangwa sana ifishinte fya kutemwa ne cumfwila kuli Lesa ukucila ukupepa kwa kabepekesho fye.—Luka 11:42.

Ifya Kufumamo Ifisuma

16. Peeleni ifishinte fimo umo amafunde yafuma yamo aya mu Baibolo.

16 Ilyo tuletukuta ukumfwila Yehova, calicindama ukwishiba ukuti amalango yakwe yashimpwa pa fishinte fyacindama. Ku ca kumwenako, Abena Kristu bafwile ukutaluka ku kupepo tulubi, bucisenene, no kubomfya bubi bubi umulopa. (Imilimo 15:28, 29) Fishinte nshi fyaba muli iyi milandu ku Mwina Kristu? Tufwile ukuipeelesha kuli Lesa eka; tufwile ukuba aba cishinka ku bena mwesu; kabili Yehova e Upeela Umweo. (Ukutendeka 2:24; Ukufuma 20:5; Amalumbo 36:9) Ukumfwikisha ifi fishinte kulenga caba icayanguka ukupokelela no kukonka amafunde.

17. Busuma nshi bwingafuma mu kwiluka no kukonka ifishinte fya mu Baibolo?

17 Ilyo tulemona ifishinte filimo no kufibomfya, tulamona ukuti fyabelako ku kutunonsha. Amapaalo ya ku mupashi ayo abantu ba kwa Lesa bakwata ilingi yeshila pamo no bunonshi tumona. Ku ca kumwenako, abashipeepa fwaka, abashili bacisenene, kabili abacindika ukushila kwa mulopa tabakwata amalwele yamo yamo. Mu nshila imo ine, ukukonka icine ca kwa Lesa kuti kwatunonsha mu fya ndalama, mu bwikashi, na mu lupwa. Ubunonshi bonse ubo tumona bushininkisha ubucindami bwa fipimo fya kwa Yehova, ukuti filaafwa icine cine. Lelo ukukwata ubunonshi ubu te mulandu ukalamba tukonkela ifishinte fya kwa Lesa. Abena Kristu ba cine bomfwila Yehova pantu balimutemwa, pantu alingwa ukupepwa, kabili pantu e calungama ukucita.—Ukusokolola 4:11.

18. Nga tulefwaya ukuba Abena Kristu abatunguluka, cinshi cifwile ukututungulula mu bumi?

18 Ukulenga imikalile yesu ukutungululwa ku fishinte fya mu Baibolo kulenga twaba no bumi bwacilapo, ubo bwingacebusha na bambi ku nshila ya kwa Lesa. Icacilapo ukucindama ca kuti, imikalile yesu ileta ilumbo kuli Yehova. Twiluka ukuti Yehova ni Lesa aba no kutemwa icine cine no kuti atufwaila ifisuma. Ilyo tulesalapo mu kumfwana ne fishinte fya mu Baibolo no kumona ifyo Yehova aletupaala, tulapalama kuli wene. Na kabili tulakwata bucibusa bwa kutemwa na Shifwe wa mu muulu.

Bushe Muleibukisha?

• Icishinte cinshi?

• Ifishinte fyapusana shani na malango?

• Mulandu nshi cawamina ukutontonkanya pa fishinte no kufikonka?

[Amepusho]

[Akabokoshi pe bula 20]

Wilson, Umwina Kristu wa ku Ghana, bamwebele ukuti mu nshiku fye shinono ali no kutamfiwa incito. Pa bushiku bwa kulekelesha ku ncito, bamwebele ukusamfya motoka wa bakalamba ba pa kampani. Lintu Wilson asangile indalama muli motoka, umukalamba kuli wene pa ncito amwebele ukuti Lesa namutumina ishi ndalama pantu Wilson ali no kutamfiwa incito bulya bushiku. Lelo, pa kumfwila ifishinte fya mu Baibolo ifya bufumacumi, Wilson abweseshe badairekita shilya ndalama. Pa kupapushiwa e lyo no kutemwa, badairekita baebele Wilson ukuti alatwalilila ukubomba kabili balimusumbwile ilyo line ku kuba pa bakwete ififulo fikalamba pa kampani.—Abena Efese 4:28.

[Akabokoshi pe bula 21]

Rukia mwanakashi wa ku Albania uuli mu myaka ya ba 60. Pa mulandu wa kupusana mu lupwa, tabalile asoshanya na ndume yakwe pa myaka ukucila pali 17. Atendeke ukusambilila Baibolo ne Nte sha kwa Yehova no kusambilila ukuti Abena Kristu ba cine bafwile ukuba aba mutende kuli bambi, te kuba ne cikonko. Apepele bushiku bonse, kabili ninshi umutima ulekubauka, aile ku ng’anda ya kwa ndume yakwe. Umwana mwanakashi wa ndume yakwe e waiswile ku cibi. Apo ali napapushiwa, aipwishe Rukia ukuti: “Ni bani bafwile? Finshi mulecita kuno?” Rukia atile alefwaya ukumona ndume yakwe. Alondolwele mu kutekanya ukuti ukusambilila ifishinte fya mu Baibolo na pali Yehova kwamulengele ukufwaya ukupanga umutende na ndume yakwe. Pa numa ya kulila no kukumbatana, basefeshe uku kwikatana cipya cipya ukwali ukwaibela!—Abena Roma 12:17, 18.

[Icikope pe bula 23]

Mateo 5:27, 28

[Icikope pe bula 23]

Mateo 5:3

[Icikope pe bula 23]

Mateo 5:24

[Icikope pe bula 23]

“Awe ilyo amwene amabumba, aninine ulupili; kabili ilyo aikele abasambi bakwe baishile kuli wene, na o ayasamwine akanwa kakwe, no kubasambilisha.”MATEO 5:1, 2