Nani Akapusuka Ubushiku bwa kwa Yehova?
Nani Akapusuka Ubushiku bwa kwa Yehova?
“Ubushiku buleisa ubulepya nge buku.”—MALAKI 4:1.
1. Malaki alondolola shani impela ya buno bwikashi bubifi?
KASESEMA Malaki apuutilwemo kuli Lesa ukulemba ukusesema kwa fintu fya kutiinya ifili no kucitika nomba line. Ifi fintu fikakuma umuntu onse pe sonde. Pali Malaki 4:1 paba ukusesema kwa kuti: “Pantu, moneni, ubushiku buleisa ubulepya nge buku; kabili bonse aba miiya na bonse abacito bubifi, bakabe fisoso, no bo bushiku ubuleisa bukababilimya e fyo Yehova wa milalo asosa, pa kuti tabwakabashiile umushila nangu musambo.” Bushe ubonaushi bwa buno bwikashi bubifi bukafika pi? Bukaba ngo muti uukwete imishila yonawilwe ica kuti ulya muti tawingakula na kabili.
2. Amalembo yamo yalondolola shani ubushiku bwa kwa Yehova?
2 Pambi kuti mwaipusha ukuti, ‘Kasesema Malaki alesobela “bushiku” nshi?’ E bushiku bwalandwapo na pali Esaya 13:9, apatila: “Moneni, ubushiku bwa kwa Yehova bwaisa, ubunkalwe no kububuka ne cifukushi ca bukali, ku kucite calo cibe icapomonwa, no kufita ababembu ba ciko ukubafumyamo.” Sefania 1:15 ilondolola ukuti: “Ubo bushiku bushiku bwa kububuka, bushiku bwa kumanama kabili ubwa mpatapata, bushiku bwa kusampanya kabili ubwa cimfulumfulu, bushiku bwa mfifi kabili ubwa mfifi iyatoola, bushiku bwa makumbi kabili ubwa makumbi ayafiitula.”
“Ubucushi Bukalamba”
3. “Ubushiku bwa kwa Yehova” cinshi?
3 Mu kufishiwapo kukalamba ukwa kusesema kwa kwa Malaki, “ubushiku bwa kwa Yehova” ni nshita umukaba “ubucushi bukalamba.” Yesu asobele ukuti: “Lilya kukabo bucushi bukalamba ubushatala abubako ukutula pa kutendeka kwa pano isonde ukufika kuli nomba, nangu takwakabeko.” (Mateo 24:21) Tontonkanyeni ulwa bucushi bwaba mwi sonde kale kale, maka maka ukutula 1914. (Mateo 24:7-12) Mu Nkondo ya Calo iya Cibili yeka fye abaipaiwe bacilile pa mamilioni 50! Lelo mu “bucushi bukalamba” mukaba utuyofi utukacila nga nshi amafya ya musango yu. Ubu bucushi, na bo bukapwila pa Armagedone, nga filya cikaba na ku bushiku bwa kwa Yehova, no kupwisha inshiku sha kulekelesha isha buno bwikashi bubifi.—2 Timote 3:1-5, 13; Ukusokolola 7:14; 16:14, 16.
4. Ilyo ubushiku bwa kwa Yehova bukapwa, finshi fikaba naficitika?
4 Pa mpela ya bulya bushiku bwa kwa Yehova, icalo ca kwa Satana na bamutungilila ninshi nabaloba. Icikabalilapo ukuloba kupepa kwa bufi konse. Lyene Yehova akapingula utubungwe twa kwa Satana utwa bunonshi no twa bupolitiki. (Ukusokolola 17:12-14; 19:17, 18) Esekiele asesema ukuti: “Bakapoosa silfere wabo mu misebo, na golde wabo akabe ca makombela; silfere wabo na golde wabo akafilwo kubapokolola mu bushiku bwa kububuka kwa kwa Yehova.” (Esekiele 7:19) Ulwa bulya bushiku Sefania 1:14 itila: “Nabupalamo bushiku bukulu bwa kwa Yehova, nabupalama no kwangufyanisha.” Pa mulandu wa fintu Baibolo isosa pa lwa bushiku bwa kwa Yehova, tufwile ukupampamina pa kucita ifyalungama fintu Lesa afwaya.
5. Finshi ficitikila abatiina ishina lya kwa Yehova?
5 Pa numa ya kusobela ifyo ubushiku bwa kwa Yehova bukacita ku calo ca kwa Satana, Malaki 4:2 alemba ifyo Yehova asosa ukuti: “Kakatulila imwe, mwe batiine shina lyandi, Akasuba ka bulungami akali no kuundapa mu mapindo ya kako; na imwe mukafuma no kupontauka nga bana ba ng’ombe abafumo mwa kukakilwa.” “Akasuba ka bulungami” ni Yesu Kristu. Aba “lubuuto lwa calo” ulwa ku mupashi. (Yohane 8:12) Yesu abalika ku kuundapa, intanshi ukuundapa lwa ku mupashi, uko tundapwa lelo, lyene mu calo cipya ukuundapwa lwa ku mubili. Nga fintu Yehova asosa, abakondapwa ‘bakafuma no kupontauka nga bana ba ngo’mbe’ abacincimwike no kusekelela pa kufuma umwa kukakilwa.
6. Kusefya nshi ukwa kucimfya uko ababomfi ba kwa Yehova bakacita?
6 Ni shani ulwa basuula ifyo Yehova afwaya? Malaki 4:3 isosa ukuti: “[Mwe babomfi ba kwa Lesa] mukanyantaula ababifi; pantu bakabe mito mwi samba lya nyantilo sha makasa yenu mu bushiku umo nkacita; e fyo Yehova wa milalo asosa.” Abantunse abapepa Lesa tabakonauleko icalo ca kwa Satana. Lelo, mu mampalanya ‘bakanyantaula ababifi’ pa kusefyako mu kusefya kwa kucimfya ukukabako pa numa ya bushiku bwa kwa Yehova. Ukusefya kukalamba kwalicitike lintu imilalo ya kwa Farao yaonawilwe pali Bemba Wakashika. (Ukufuma 15:1-21) Na lintu Satana ne calo cakwe bakafumishiwapo pa bucushi bukalamba kukaba ukusefya kwa kucimfya. Abantu ba cishinka abakapusuka ubushiku bwa kwa Yehova bakawelesha abati: “Tuleanga no kusamwa mu kupususha kwakwe.” (Esaya 25:9) Mwandi kukaba ukwanga lintu bumulopwe bwa kwa Yehova bukebelwa ne sonde ukusangululwa ku kwikalwamo mu mutende!
Kristendomu Apashanya Israele
7, 8. Londololeni ifyo bumupashi bwa bena Israele ba mu nshiku sha kwa Malaki bwali.
7 Abasenaminwa kuli Yehova ni balya abamubombela, ukupusana na bashimubombela. E fyo cali na lintu Malaki alembele ibuuku lyakwe. Mu 537 B.C.E., abashalapo aba kwa Israele balibweshiwe pa numa ya kuba muli bunkole mu Babele imyaka 70. Lelo, ilyo papitile imyaka ukucila pali 100, ulu luko lwabweshiwe lwatendeke ukuwila mu busangu no bubifi. Abantu abengi balesaalula ishina lya kwa Yehova; ukusuula amalango yakwe ayalungama; ukukowesha itempele lyakwe pa ku kupeela amalambo inama impofu, ishalemana ne shalwala; na pa kuleka abakashi ba ku bulumendo bwabo.
8 E co, Yehova abebele ukuti: “Nkapalama kuli imwe ku kucito bupingushi; kabili nkabe nte iyayanguka pa ba malele, kabili pa ba bucende, kabili pa balapo bufi, kabili pa bafyenenkesho wa cilambu ku cilambu cakwe, mukamfwilwa ne nshiwa, kabili pa basunkilisho mulebeshi ku mbali, no kuntiina iyo, . . . Pantu ine Yehova nshiteluka.” (Malaki 3:5, 6) Lelo, Yehova alaalike abantu bonse abali no kufuma mu nshila shabo ishabipa ilyo atile: “Bweleleni kuli ine, na ine ndebwelela kuli imwe.”—Malaki 3:7.
9. Ukusesema kwa kwa Malaki kwafishiwepo shani intanshi?
9 Ayo mashiwi yafishiwepo na kabili mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo C.E. AbaYuda bashelepo babombele Yehova no kuba ulubali lwa “luko” lupya ulwa Bena Kristu basubwa no mupashi, umwaishileba na Bena fyalo. Lelo icinabwingi ca bena Israele bakeene Yesu. E co Yesu aebele lulya luko lwa Israele ukuti: “Moneni, ing’anda yenu yashilwa imwe icipompa.” (Mateo 23:38; 1 Abena Korinti 16:22) Mu 70 C.E., nga fintu casobelwa pali Malaki 4:1, ‘ubushiku bwalepya nge buku’ bwaishile pali Israele. Yerusalemu ne tempele lyakwe fyalyonawilwe, kabili cashimikwa ukuti abantu ukucila pali milioni umo bafwile ku nsala, mu kukansana kwa balefwaya ukuteka, na ku kusanswa ku milalo ya bena Roma. Lelo balya ababombele Yehova bapuswike bulya bucushi.—Marko 13:14-20.
10. Ni mu nshila nshi abantu na bashimapepo bapashanya Israele wa mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo?
10 Abantunse, maka maka Kristendomu, bapashanya uluko lwa Israele ulwa mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo. Intungulushi na bantu mu Kristendomu bafwaya ifipope fyabo ifya mipepele ukucila icine ca kwa Lesa ico Yesu asambilishe. Bashimapepo e bakwata sana umulandu. Tabafwaya ukulumbula ishina lya kwa Yehova, kabili balifumya fye na mu maBaibolo yabo bapilibula. Basaalula Yehova ku masambilisho yashili ya mu malembo, pamo nge fifundisho fya cisenshi ifya kulunguluka kwa pe mu mulilo wa helo, Balesa Batatu, bumunshifwa bwa mweo, no kusanguka. Muli fyo bapoka Yehova amalumbo awamina, nga fintu bashimapepo ba mu nshiku sha kwa Malaki bacitile.
11. Imipepele ya cino calo ilanga shani uo ibombela?
11 Mu 1914, lintu inshiku sha kulekelesha shatendeke, imipepele ya cino calo, iitungululwa ku baitunga ukuba Abena Kristu, yalangile uo ibombela. Mu nkondo sha calo shibili, bakoseleshe abantu babo ukuya ku nkondo no kulwila icalo cabo, nangu cali no kusanshamo ukwipaya abantu balepepa nabo. Icebo ca kwa Lesa cilalanda bwino bwino pa bomfwila Yehova na bashimumfwila pa kusosa ukuti: “Muli ici e mumonekela abana ba kwa Lesa, na bana ba kwa Kaseebanya; onse uushicita bulungami te wa kwa Lesa, nangu untu ashatemwa munyina. Pantu iyi e mbila iyo mwaumfwile ukufuma ku kutendeka, iya kuti tutemwane: te kuti tube nga Kaini, uwali wa Mubifi, kabili aipeye munyina.”—1 Yohane 3:10-12.
Ukufishapo Ukusesema
12, 13. Kusesema nshi abantu ba kwa Lesa bafishapo mu nshita yesu?
12 Pa mpela ya Nkondo ya Calo iya Kubalilapo mu 1918, ababomfi ba kwa Yehova balimwene ukuti Yehova asenwike Kristendomu ne mipepele ya bufi yonse. Ukutula lilya, aba mitima yalungama balaalikwa ukuti: “Fumenimo muli wene, mwe bantu bandi, epali mwawilako mu membu shakwe, epali mwakumako ku fikunka fyakwe: pantu imembu shakwe nashilundikana ukufika na mu muulu, na Lesa naibukishe fibi fyakwe.” (Ukusokolola 18:4, 5) Abalefwaya ukubombela Yehova batendeke ukusangululwa ku kukantaikwa konse ukwa kupepa kwa bufi no kutendeka umulimo wa kushimikila mu calo conse imbila nsuma iya Bufumu ubwaimikwa, umulimo uli no kupwishishiwa ilyo impela ya buno bwikashi bubifi ishilafika.—Mateo 24:14.
13 Cali fi pa kuti ukusesema kwaba pali Malaki 4:5 kufishiwepo, apo Yehova atile: “Moneni, nkatuma kuli imwe Eliya kasesema ku kutangililo kwisa kwa bushiku bwa kwa Yehova, ubukulu kabili ubwa kutiinya.” Uku kusesema kwafishiwepo intanshi mu mulimo wa kwa Yohane Kabatisha, uwaleimininwako na Eliya. Yohane abombele umulimo wapalile uwa kwa Eliya lintu abatishe abaYuda abalapiile pa kubembukila icipingo ce Funde. Icacilapo ukucindama ca kuti Yohane atangilile Mesia. Lelo, umulimo wa kwa Yohane wali kufishiwapo kwa kubalilapo ukwa kusesema kwa kwa Malaki. Ilintu Yesu alandile pali Yohane ukuti ali ni Eliya wa cibili, alangile no kuti kwali no kuba umulimo ku ntanshi ngo wa kwa “Eliya.”—Mateo 17:11, 12.
14. Mulimo nshi uwacindama uufwile ukubombwa ilyo buno bwikashi bushilapwa?
14 Ukusesema kwa kwa Malaki kwalangile ukuti uyu mulimo ukalamba uwa kwa Eliya wali no kucitwa ilyo “ubushiku bwa kwa Yehova, ubukulu kabili ubwa kutiinya” bushilaisa. Bulya bushiku busondwelela ne nkondo ilepalama lubilo lubilo iya bushiku bukalamba ubwa kwa Lesa Wa maka yonse, pa Armagedone. Ici cipilibula ukuti impela ya buno bwikashi bubifi no kutendeka kwa Kuteka kwa Myaka Ikana Limo ukwa Bufumu bwa kwa Lesa ubwa mu muulu ubutekwa ne mfumu Yesu Kristu fili no kutangililwa no mulimo ngo wa kwa Eliya. Nga fintu casoswa muli kulya kusesema, ilyo Yehova ashilaonaula buno bwikashi bubifi, ibumba lya muno nshiku ilya kwa Eliya, abatungililwa ne minshipendwa ya Bena Kristu banabo abakwata isubilo lya pe sonde, mu kucincimuka babomba umulimo wa kubwesha ukupepa kwasanguluka, ukulumbanya ishina lya kwa Yehova, no kusambilisha abapale mpaanga icine ca mu Baibolo.
Yehova Apaala Ababomfi Bakwe
15. Yehova ebukisha shani ababomfi bakwe?
15 Yehova apaala abamubombela. Malaki 3:16 isosa ukuti: “E lyo abali na katiina kuli Yehova balesoshanya; na o Yehova alepeepeka, no kuumfwa, ne buuku lya kwibukisha lyalembelwe ku cinso cakwe, ilya babela Yehova akatiina, ilya batontonkanye shina lyakwe.” Ukutula pali Abele, Lesa alalemba kwati ni mwi buuku, amashina ya balya akebukisha ku kubapeela umweo wa muyayaya. Kuli aba Yehova asosa ukuti: “Leteni ica pe kumi conse mu ng’anda ya cipao, ukuti mubemo ifya kulya mu ng’anda yandi, kabili shi mundabwile kuli ico, . . . mumone nga nshakamwiswile ifipunda fya mu muulu, no kumupongolwele paalo, kukasuke kukabule incende ya kubapo.”—Malaki 3:10.
16, 17. Bushe Yehova apaala shani abantu bakwe pamo no mulimo babomba?
16 Cine cine Yehova alipaala abamubombela. Mu nshila nshi? Inshila imo ni mu kubalenga bacilapo ukumfwikisha ubufwayo bwakwe. (Amapinda 4:18; Daniele 12:10) Inshila imbi kubapeela ifisabo icine cine mu mulimo wabo uwa kushimikila. Abantu abengi abafumacumi baliilunda kuli bene mu kupepa kwa cine, kabili aba bonse bapanga “ibumba likalamba . . . abafuma ku luko lonse ne mikowa ne misango ya bantu na bantu na ba ndimi, . . . kabili balebilikishe shiwi likalamba, abati, Ipusukilo lya kwa Lesa wesu uwaikala pa cipuna ca bufumu, ne lya Mwana wa mpaanga.” (Ukusokolola 7:9, 10) Ili bumba likalamba lyalimoneka mu nshila ya kusungusha, kabili abalebombela Yehova nomba balicila pa mamilioni 6 mu filonganino ukucila pali 93,000 mwi sonde lyonse!
17 Ipaalo lya kwa Yehova limoneka na mu kuti Inte sha kwa Yehova basabankanya impapulo sha Baibolo ishananishiwa sana. Pali ino nshita, amakope ya Ulupungu lwa kwa Kalanda na Loleni! ayasabankanishiwa cila mweshi yaba amamilioni 90, Ulupungu lwa kwa Kalinda mu ndimi 144, Loleni! mu ndimi 87. Amakope yaananishiwe aya citabo ca kusambililamo Baibolo ica Icine Icitungulula ku Bumi bwa Ciyayaya, icasabankanishiwe mu 1968, yalicilile pa mamilioni 107 mu ndimi 117. Amakope yaananishiwe aya citabo ca Kuti Waikala Kuli Pe na pe muli Paradise Pe Sonde, icafumine mu 1982, yacilile pa mamilioni 81 mu ndimi 131. Icitabo ca Ukwishiba Uko Kutungulula ku Mweo wa Muyayaya, icafumine mu 1995, amakope ayapulintwa yacila pa mamilioni 85 mu ndimi 154. Broshuwa wa Cinshi Cintu Lesa Afwaya Kuli Ifwe?, uwafumine mu 1996, alyananishiwa ukucila pa mamilioni 150 mu ndimi 244 nomba.
18. Mulandu nshi tulundulukila lwa ku mupashi te mulandu no kukaanya?
18 Uku kulunduluka kwa ku mupashi e ko kwaba te mulandu no kukaanya kwatapata kabili ukwa mutatakuya ukwa calo ca kwa Satana. Ici cilanga ukuti amashiwi ya pali Esaya 54:17 ya cine aya kuti: “Icilwilo conse icafulilwa iwe tacakashuke; no lulimi lonse ulwaimina iwe mu kupingula ukalufulunganya. Ici e cikwatwa ca babomfi ba kwa Yehova, no bu e bulungami bwabo ubwafuma kuli ine, cisemo ca kwa Yehova.” Fintu caba ica kusansamusha ku babomfi ba kwa Yehova ukwishiba ukuti Malaki 3:17 ilefishiwapo mu nshila ikalamba pali bene: “E fyo Yehova wa milalo asosa, Kabili bakaba bandi, icikwatwa candi icaibela, mu bushiku umo ine nkacitamo.”
Ukubombela Yehova ne Nsansa
19. Ababombela Yehova bapusana shani na bashimubombela?
19 Ubupusano pa babomfi ba kwa Yehova aba cishinka na pa baba mu calo ca kwa Satana bulemoneka sana mu kupita kwa nshita. Malaki 3:18 yasobele ukuti: “Mukabwela no kumona apalekene umulungami no mubifi, apalekene uubombela Lesa no ushimubombela.” Ubupusano bumo ubukalamba bwa kuti ababombela Yehova bacite co no kusekelela kukalamba. Cimo icilenga ukuti cibe fi lisubilo lishaiwamina ilyo bakwata. Bacetekela Yehova icine cine mu fyo asosa ukuti: “Moneni, ndelenge myulu ipya, ne calo cipya! Ifya ntanshi tafyakebukishiwe, tafyakabukuluke mu mutima; kano kusekelela no kwanga pe pe pali ico ine ndelenga.”—Esaya 65:17, 18; Amalumbo 37:10, 11, 29; Ukusokolola 21:4, 5.
20. Mulandu nshi twabela abantu ba nsansa?
20 Twacetekela ukulaya kwa kwa Yehova ukwa kuti abantu bakwe aba cishinka bakapusuka ubushiku bwakwe ubukalamba no kwikala mu calo cipya. (Sefania 2:3; Ukusokolola 7:13, 14) Kabili ilyo bamo pa mulandu wa bukote, ukulwala, nelyo ubusanso kuti bafwa ilyo bulya bushiku bushilaisa, Yehova alaya ukuti akababuusha no bapeela umweo wa muyayaya. (Yohane 5:28, 29; Tito 1:2) E ico, ilyo bonse twalikwata amafya, ilyo tulepalamina kuli ubu bushiku bwa kwa Yehova, natukwata imilandu iya kuba abantu bakwatisha insansa pano isonde.
Bushe Kuti Mwayasuka Shani?
• “Ubushiku bwa kwa Yehova” cinshi?
• Imipepele ya mu calo ipashanya shani Israele wa pa kale?
• Kusesema nshi ababomfi ba kwa Yehova bafishapo?
• Bushe Yehova apaala shani abantu bakwe?
[Amepusho]
[Icikope pe bula 21]
Yerusalemu wa mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo ‘apiile nge buku’
[Ifikope pe bula 23]
Yehova alateyanishisha abamubombela
[Ifikope pe bula 24]
Pa mulandu we subilo lyabo ilishaiwamina, ababomfi ba kwa Yehova baba aba nsansa icine cine