Sambilileni no Kusambilisha Imibele Isuma Iya Bwina Kristu

“We usambilisha umbi, bushe te ti uisambilishe we mwine?”—ABENA ROMA 2:21.

1, 2. Milandu nshi mwakwata iya kufwaya ukusambilila Baibolo?

MWALIKWATA imilandu iingi ya kusambilila Icebo ca kwa Lesa. Mufwile mulafwaya ukwishiba ifishinka fyabamo—pa lwa bantu, ifyacitike, incende, ne fintu fimbi. Mulafwaya ukwishiba ifisambilisho fya cine, ifyapusana ne fisambilisho fya bufi ifya mipepele, pamo nge fisambilisho fya Balesa Batatu na pali helo wabamo umulilo wa pe. (Yohane 8:32) Na kabili kuti mwafwaya ukwishiba bwino Yehova pa kuti mwingamupashanya bwino no kwenda abatambalala ku cinso cakwe.—1 Ishamfumu 15:4, 5.

² Umulandu umbi uwayampana ne fi kabili uwacindama uwa kusambilila Icebo ca kwa Lesa kuipangasha ukusambilisha bambi—abatemwikwa benu, abeshibishi, na bo mushaishiba. Te Bena Kristu bamo bamo fye abafwile ukucite ci. Yesu aebele abasambi bakwe ukuti: “E ico kabiyeni, kalengeni aba nko shonse ukuba abasambi, . . . mulebasambilisha ukubaka fyonse ifyo namwebele.”—Mateo 28:19, 20.

3, 4. Mulandu nshi cabela icacindama ukusambilisha nga fintu Yesu atwebele?

³ Ukusambilila Baibolo ku kufwaya ukusambilisha  bambi cintu cacindama kabili kuti caleta insansa. Bukafundisha waba mulimo wacindikwa ukutula na kale. Icitabo ca Encarta Encyclopedia cisosa ukuti: “Pa baYuda, abakalamba abengi balemona bakafundisha ukuti batungulula kwi pusukilo kabili balekonkomesha abana ukucindika bakafundisha ukucila na bafyashi babo.” Cintu cileta umucinshi ku Bena Kristu maka maka ukuisambilisha pa kusambilila Baibolo lyene no kusambilishako bambi.

⁴ “Bakafundisha balifula ukucila abantu ababomba umulimo umbi. Nalimo abaume na banakashi amamilioni 48 mwi sonde lyonse ni bakafundisha.” (The World Book Encyclopedia) Bakafundisha ba ku calo baseekeshiwa umulimo wa kufunda abana abanono kabili ifyo bengabafunda kuti fyabambukila pa myaka iingi. Ifingafumamo nga mwakonka icipope ca kwa Yesu ica kusambilisha bambi kuti fyacilanapo; kuti fyabalenga baba ne subilo lya nshita ya ku ntanshi iya ciyayaya. Umutumwa Paulo akomaile pali ci ilyo akonkomeshe Timote ukuti: “Uimone we mwine, ne sambilisho lyobe; ikalilila muli ifi fintu; pantu pa kucite fyo, ukaipususha we mwine na balekuumfwa.” (1 Timote 4:16) Cine cine, ukusambilisha kwenu kwayampana no kunonka ipusukilo.

5. Mulandu nshi ukusambilisha kwa Bwina Kristu kwabela ukwacilapo?

⁵ Ukuisambilisha lyene ukusambilishako bambi cintu casuminishiwa no kuletwako ku Ntulo yapulamo, Mulopwe wa kubumbwa konse. Ico cishinka ceka cilenga uyu mulimo wa kusambilisha ukucila pa kusambilisha konse ukwa ku calo, nampo kusambilisha ifya kutendekelako, ifya ncito, nelyo fye ifya kuundapa. Ukusambilisha kwa Bwina Kristu kusanshamo umusambi ukusambilila ukupashanya Umwana wa kwa Lesa, Kristu Yesu, no kusambilisha bambi ukucita cimo cine.—Yohane 15:10.

Mulandu Nshi Uwa Kuisambilishisha?

6, 7. (a) Mulandu nshi tulingile ukuisambilishisha intanshi? (b) Ni mu mano nshi abaYuda ba mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo bafililwe bukafundisha?

⁶ Mulandu nshi twaebelwa ukuti intanshi tufwile ukuisambilisha? Kwena, tatwingasambilisha bwino bambi nga ca kuti ifwe fwe bene tatwaisambilisha intanshi. Paulo akomaile pali ici cishinka mu fyebo fya maka ifyakwete ubupilibulo ku baYuda muli shilya nshiku kabili ifyacindama ku Bena Kristu lelo. Paulo aipwishe ukuti: “E ico iwe, we usambilisha umbi, bushe te ti uisambilishe we mwine? We ubila, auti, Leko kwiba, bushe uleba? We utila, Leko kucito bucende, bushe ucito bucende? We uselaushiwa ku tulubi, bushe wibe fya mu [matempele, NW]? We uitakishisha  Amalango, bushe usaalula Lesa pa kupula mu Malango?”—Abena Roma 2:21-23.

⁷ Pa kupwisha ifipusho fya musango yu, Paulo alandile pa filubo fibili ifyo Amafunde 10 yalandilepo mu kulungatika aya kuti: Wilaiba, na wilacita bucende. (Ukufuma 20:14, 15) AbaYuda bamo aba mu nshiku sha kwa Paulo baleitakisha ukuti bakwete Amalango ya kwa Lesa. ‘Basambilishiwe ifya mu Malango kabili baleitungo kube ntungulushi sha mpofu, ulubuuto lwa ba mu mfifi, bakasambilisha wa baice.’ (Abena Roma 2:17-20) Lelo, bamo bali ba bumbimunda pantu mu bumfisolo baleiba no kucita ubucende. Ico calesaalula Amalango na Katendeka wa yako mu muulu. Kuti mwamona ukuti tabali abafikapo ukusambilisha bambi; na kuba tabaleisambilisha no kuisambilisha.

8. Ni mu nshila nshi napamo abaYuda bamo aba mu nshiku sha kwa Paulo ‘baleibila ifya mu matempele’?

⁸ Paulo alandile pa lwa kwibe fya mu matempele. Bushe abaYuda bamo e fyo balecita icine cine? Ni mwi Paulo aloseshe? Ukwabula no kupita mu mbali, pa mulandu wa bulondoloshi bunono ubwaba pali ili lembo, tatwingasosa bwino bwino mu nshila abaYuda bamo ‘baleibila ifya mu matempele.’ Mu kubangilila, kalemba wa mu musumba wa Efese atile abaleenda na Paulo ‘tabaleiba ifya mu matempele,’ icilangilila ukuti abantu bamo bafwile batungenye abaYuda ukuti balecite fyo. (Imilimo 19:29-37) Bushe balebomfya nelyo ukushitisha ifintu fyaumo mutengo ifyalefuma mu matempele ya basenshi ifyo abalecimfya baletapa nelyo aba mipepele bapimpa? Ukulingana na Malango ya kwa Lesa, golde na silfere iya filubi fyali no konaulwa, te kubuula ukuti fibe fyabo. (Amalango 7:25) * E co Paulo afwile alelanda pa baYuda abasuulile ili funde lya kwa Lesa no kubomfya nelyo ukumwenamo ubunonshi mu fyalefuma mu matempele ya basenshi.

9. Micitile nshi iyalubana ukukuma kwi tempele mu Yerusalemu ishapusene no kwiba ifya mwi tempele?

⁹ Lubali lumbi, Josephus alandile pa ce shiku mu Roma icacitilwe na baYuda bane, cumyalutwe pali aba ali ni kasambilisha wa Malango. Abo bantu bane bashinine umwanakashi umwina Roma, uwali insangu ya ciYuda, ukubapeela golde ne fyuma fimbi ngo bupe kwi tempele lya mu Yerusalemu. Ilyo bapokele ifi fintu kuli wene, babomfeshe ifi fyuma abene—icishapusene no kwiba ifya mwi tempele. * Bambi na bo baleiba ifya mwi tempele lya kwa Lesa pa kupeela amalambo ayashafikapo no kutungilila ubukwebo bwa bufunushi mu lubansa lwe tempele, ukusangula itempele ukuba “ininga ya fipondo.”—Mateo 21:12, 13; Malaki 1:12-14; 3:8, 9.

Sambilisheni Imibele Isuma iya Bwina Kristu

10. Cishinka nshi tushifwile ukulaba pa lwa mashiwi ya kwa Paulo ayalembwa pa Abena Roma 2:21-23?

¹⁰ Te mulandu no kwiba, ubucende, no kwiba ifya mu matempele ifyo Paulo aleloshako, twilaba ku cishinka cali mu fyebo fyakwe. Aipwishe ukuti: “E ico iwe, we usambilisha umbi, bushe te ti uisambilishe we mwine?” Cili icamoneka ukuti ifya kumwenako Paulo alandilepo fyalekuma imibele isuma. Pano umutumwa Paulo talelanda pa fisambilisho fya mu Baibolo nelyo ilyashi lya kale. Ukuisambilisha no kusambilisha bambi uko Paulo alelandapo kwakumine imibele isuma ya Bwina Kristu.

11. Mulandu nshi mulingile ukwangilwa imibele isuma iya Bwina Kristu ilyo mulesambilila Icebo ca kwa Lesa?

¹¹ Pa kuti tukonke isambililo lyaba pa Abena Roma 2:21-23 tufwile ukusambilila imibele isuma ya Bwina Kristu mu Cebo ca kwa Lesa, ukukonka ifyo tulesambilila, lyene ukusambilishako bambi ukucita cimo cine. E co, ilyo mulesambilila Baibolo, beni abaibukila ulwa filelanga ifipimo fya kwa Yehova, ukufuma imibele ya cine iya Bwina Kristu.  Muleetetula pa kufunda na pa masambililo musanga mu Baibolo. Lyene mu kushipa konkeni ifyo mulesambilila. Kabili ukucite co kukabila ukushipa pamo no mupampamina. Abantunse bashapwililika balasanga bwangu umwa kubepesesha, ne milandu iyalengele ukuti basuule imibele isuma iya Bwina Kristu ilyo bacita cimo. Napamo abaYuda abo Paulo alandilepo bali abalamuka mu mipelulwile ya musango yu iya mucenjelo iyali ya kuifumya mu mulandu nelyo ukulufya bambi. Lelo, amashiwi ya kwa Paulo yalanga ukuti imibele isuma iya Bwina Kristu tailingile ukucefiwako nelyo ukusuulwa pa mulandu fye wa kuti umuntu e fyo alefwaya.

12. Ni shani fintu imibele isuma nelyo iyalubana yambukila ifyo abantu bamona Yehova Lesa, kabili mulandu nshi cawamina ukulaibukisha ici cishinka?

¹² Umutumwa alandile pa mulandu ukalamba uwa kusambilila no kukonka imibele isuma musanga mu Baibolo. Imibele yalubana iya baYuda yaleambukila ifyo abantu balemona Yehova: “We uitakishisha Amalango, bushe usaalula Lesa pa kupula mu Malango? Pantu ishina lya kwa Lesa lipontelwa mu Bena fyalo pa mulandu wenu.” (Abena Roma 2:23, 24) Na lelo e fyo caba ukuti nga twasuula imibele isuma iya Bwina Kristu, tusaalula Intulo ya iyi mibele. Lelo nga twakakatila ku fipimo fya kwa Lesa, cilenga bambi ukumumona bwino, cileta umucinshi kuli wene. (Esaya 52:5; Esekiele 36:20) Ukwishibe ci kuti kwakosha ukusalapo kwenu lintu mwaponenwa na matunko nelyo imibele umo ukusuula imyendele ya Bwina Kristu kwingamoneka nge cayanguka ukucita nelyo icingawama ukucita. Na kabili, amashiwi ya kwa Paulo yalatusambilishako na cimbi. Pa mbali ya kwishiba ukuti imibele yenu iisuma kuti yayambukila ifyo bambi bamona Lesa, ilyo mulesambilisha bambi, bafweni ukumona ukuti ifyo bakonka ifipimo fya mibele balesambilila kuti fyayambukila ifyo bambi bamona Yehova. Te kuti fye imibele ya Bwina Kristu ilaleta insansa no kucingilila umuntu ku malwele. Ilambukila ne fyo abantu bamona Uwaimike iyi mibele kabili ilakoselesha abantu ukukonka iyo mibele.—Amalumbo 74:10; Yakobo 3:17.

13. (a) Baibolo itwafwa shani pa lwa mibele isuma? (b) Landeni icishinka cikalamba caba mu kufunda kwa pali 1 Abena Tesalonika 4:3-7.

¹³ Imibele ilakuma na bantu bambi. Kuti mwamone co ku fya kumwenako fya ba mu Cebo ca kwa Lesa ifilanga ubucindami bwa kukonka ifipimo fya kwa Lesa ifya mibele ne fifuma mu kusuula ifi fipimo. (Ukutendeka 39:1-9, 21; Yoshua 7:1-25) Na kabili kuti mwasanga no kufunda kwa mu kulungatika pa lwa mibele isuma ngo kwa kuti: “Uku e kufwaya kwa kwa Lesa, ukushishiwa kwenu, ukuti mutalukeko ku bulalelale: ukuti onse uwa muli imwe eshibe ukukwato mukashi wakwe wine mu mushilo kabili mu mucinshi; te mu mufimbila wa lunkumbwa, nga Bena fyalo abashaishiba Lesa: umuntu te kupulamo no kupusula [insambu sha kwa munyina, NW] muli ici cintu; . . . Pantu Lesa tatwitile ku kuba mu kukowela, lelo mu mushilo.”—1 Abena Tesalonika 4:3-7.

14. Finshi mwingaipusha pa lwa kufunda kwaba pali 1 Abena Tesalonika 4:3-7?

¹⁴ Napamo uuli onse kuti amona kuli ifi fyebo ukuti bucisenene kutoba ifunde lya mibele ya Bwina Kristu. Na lyo line kuti mwaumfwikisha ne fyashika ifili muli ifi fyebo. Mu malembo yamo kuti mwasambililamo ifingi no kwetetulapo, ne co kuti camushilimuna. Ku ca kumwenako, kuti mwatontonkanya umo Paulo aloseshe pa kusosa ukuti ubulalelale kuti bwalenga umo “ukupulamo no kupusula insambu sha kwa munyina muli ici cintu.” Ni nsambu nshi shilelandwapo, kabili ukumfwikisha ici kuli no kumucincisha shani ukusungilila imibele ya Bwina Kristu? Ifya muli uku kusapika kuti fyamupangasha shani ukusambilisha bambi no kubaafwa ukucindika Lesa?

Sambilileni pa Kuti Musambilishe

15. Fisolobelo nshi mwingabomfya ku kuisambilisha ukupitila mwi sambililo lya pa lwenu?

¹⁵ Inte sha kwa Yehova balikwata ifisolobelo babomfya mu kusapika pa fipusho nelyo imilandu iibako ilyo balesambilila ku kuisambilisha abene no kusambilisha bambi. Icisolobelo cimo icabako mu ndimi ishingi ni Watch Tower Publications Index. Nga ca kuti mwalikwata, kuti mwaibomfya ku kufwaya ifyebo fyaba mu mpapulo  shashimpwa pali Baibolo isha Nte sha kwa Yehova. Kuti mwasapika ukukonka imitwe ya malyashi nelyo ukumona apatantikwa ifikomo fya mu Baibolo. Icibombelo na cimbi ico Inte sha kwa Yehova bakwata mu ndimi ishikalamba ishingi caba ni Watchtower Library. Iyi programu ya pa kompyuta iyaba pali CD-ROM yakwata impapulo ishingi isho mwingabelengela pa kompyuta. Uyu programu alenga umo ukusapika amalyashi ne fyo amalembo yalondololwa. Nga ca kuti mwalikwata kale cimo pali ifi fisolobelo nelyo nga mwalikwata fyonse, mulefibomfya lyonse ilyo mulesambilila Icebo ca kwa Lesa ku kuleka musambilishe bambi.

16, 17. (a) Ni kwi mwingasanga ifyebo fya kushilimuna pa lwa nsambu shalumbulwa pali 1 Abena Tesalonika 4:6? (b) Ni mu nshila nshi ubulalelale bwingapusula insambu sha bambi?

¹⁶ Natumone ica kumwenako cili pa muulu ica 1 Abena Tesalonika 4:3-7. Kwacima icipusho pa lwa nsambu. Insambu sha bani? Kabili kuti bapusula shani umo isho nsambu? Ukubomfya ifisolobelo fya kusambililamo tulandilepo, kuti mwasanga ifyebo fya kushilimuna ifingi pali ifi fikomo, na pa nsambu Paulo alelandapo. Kuti mwabelenga ifyebo fya musango yu mu citabo ca Insight on the Scriptures, Volyumu 1, amabula 863-4; True Peace and Security—How Can You Find It?, ibula 145; Ulupungu lwa kwa Kalinda November 15, 1989, ibula 31.

¹⁷ Ilyo muletwalilila ne sambililo, muli no kumona ukuti isho mpapulo shilanga ifyo amashiwi ya kwa Paulo yaba aya cine. Umulalelale abembukila Lesa no kuisansalika ku malwele. (1 Abena Korinti 6:18, 19; AbaHebere 13:4) Umuntu uucita ubulalelale apusula insambu shalekanalekana isha mwanakashi abembuka nankwe. Apusula uyo mwanakashi umusangwela na kampingu musuma. Nga ca kuti taupwa, apusulwa insambu shakwe isha kwingila mu cupo nga nacisungu ne nsambu sha uli no kuba umwina mwakwe isha kwenekela uyu mwanakshi ukuba nacisungu. Akalifya abafyashi ba uyu mwanakashi no mulume wakwe nga ca kuti alyupwa. Uyu mwaume cisenene apusula ulupwa lwakwe insambu sha kuba ulupwa lwa musangwela nga fintu lwaishibikwe. Nga ca kuti aba mu cilonganino ca Bwina Kristu, aleta umuseebanya pali cene, ukonaula ishina lya cilonganino.—1 Abena Korinti 5:1.

18. Munonkelamo shani mwi sambililo lya Baibolo pa lwa mibele ya Bwina Kristu?

¹⁸ Bushe ifyebo fya musango yu pa lwa nsambu tafimwafwile ukwiluka ubupilibulo bwashika ubwa ilyo ilembo? Isambililo lya musango yu lyalicindama icine cine. Ilyo mulekonkelela ili sambililo, muleisambilisha mwe bene. Ukumfwikisha icine ca bukombe bwa kwa Lesa na maka ya ciko kulakulilako. Mukosha umupampamina wenu uwa kukakatila ku mibele ya Bwina Kristu te mulandu ne tunko lyaisa. Kabili tontonkanyeni ifyo mwingaba kasambilisha musuma! Ku ca kumwenako, ilyo mulesambilisha bambi icine ca mu Baibolo, kuti mwabalanga inshila yakumanina iya kumfwikisha 1 Abena Tesalonika 4:3-7, ukulenga bacilapo ukumfwikisha no kukatamika imibele ya Bwina Kristu. E co, isambililo lyenu kuti lyamwafwa no kwafwa abengi ukucindika Lesa. Kabili pano twalanda fye pa ca kumwenako cimo, ica muli kalata wa kwa Paulo ku bena Tesalonika. Kwaliba imbali na shimbi ishingi isha mibele ya Bwina Kristu, ne fya kumwenako na fimbi ifingi ifya mu Baibolo no kufunda, ifyo mwingasambilila, ukukonka, no kusambilisha.

19. Mulandu nshi cacindamina ukukakatila ku mibele ya Bwina Kristu?

¹⁹ Tatwingatwishika ubusuma bwaba mu kucite co. Yakobo 3:17 isosa ukuti “amano ayafuma mu muulu,” ayafuma kuli Yehova Lesa umwine,  “pa kubala yantu ya musangwela.” Ico cipilibula ukukonka ifipimo fya kwa Lesa ifya mibele. Na kuba, Yehova afwaya abamwimininako mu kusambilisha Baibolo babe ifya kumwenako fisuma “mu kusanguluka.” (1 Timote 4:12) Imikalile ya basambi ba mu kubangilila nga Paulo na Timote ilanga ukuti bali aba musangwela; batalwike kuli bucisenene, kabili Paulo alembele no kuti: “Lelo ubulalelale no kukowela konse, nangu lunkumbwa, mwileka filumbulwe muli imwe, ifyo kwayana ku bashila; awe, ne lyashi lya nsoni, nangu lya buwelewele, nangu lya kwalikana.”—Abena Efese 5:3, 4.

20, 21. Mulandu nshi mulesuminishisha ifyo umutumwa Yohane alembele, nge fyo calembwa pali 1 Yohane 5:3?

²⁰ Ilyo ifipimo fya mibele ifyaba mu Cebo ca kwa Lesa fyaba ifyaumfwika kabili fya mu kulungatika, tafyaba cisendo ca kutitikisha. Ici cashininkishiwe kuli Yohane, umutumwa waikele imyaka iingi pali bonse. Ukushintilila pa fyo amwene mu myaka yakwe iingi, alishibe ukuti imibele ya Bwina Kristu tayali cintu cabipa. Lelo, yali isuma, iya kunonsha, kabili ipaalo. Yohane akomaile pali ci ilyo alembele ukuti: “Uku e kutemwa Lesa, ukuti tunakile amafunde yakwe. Kabili amafunde yakwe tayatufininina.”—1 Yohane 5:3, New English Translation.

²¹ Lelo, moneni ukuti Yohane talelanda ukuti ukunakila Lesa pa kukonka imibele ya Bwina Kristu e nshila yawamisha pa mulandu fye wa kuti kutupususha ku mafya, ku fintu fyabipa ifingafumamo nga twacita ifipuseneko. Alungike ifintu pa kusosa intanshi ati ukunakila Lesa ni nshila tulangilamo ifyo twatemwa Yehova Lesa, ishuko lisuma ilya kulanga ifyo twamutemwa. Cine cine, ukuisambilisha nelyo ukusambilisha bambi ukutemwa Lesa kufwaya ukuti twapokelela no kukonka ifipimo fyakwe ifyasumbuka. Kufwaya ukuisambilisha no kusambilisha bambi imibele ya Bwina Kristu.

[Amafutunoti]

Bushe Muleibukisha?

• Mulandu nshi tulingile ukusambilila ku kuisambilisha ilyo tushilasambilisha bambi?

• Imibele yesu kuti yayambukila shani ifyo abantu bamona Yehova?

• Umulalelale kuti apusula insambu sha bani?

• Finshi mwapampamina ukucita ukukuma ku mibele ya Bwina Kristu?

[Amepusho]

[Icikope pe bula 22]

“Amafunde yakwe tayatufininina”