Pepeleni Lesa “mu Mupashi”

“Nga kanshi ni kuli ani mwingapalanya Lesa? Kabili cipasho nshi mwingateyanya kuli wene?”—ESAYA 40:18

NALIMO mwalicetekela icine cine ukuti ukubomfya ifipasho kwalisuminishiwa mu kupepa Lesa. Kuti mwamona nge fingamupalamika kuli Koomfwa we pepo, uushimoneka kabili uwingamoneka kwati te muntu lelo wakwelenganya fye.

Lelo, bushe twalikwata insambu sha kuisalila inshila ya kupepelamo Lesa? Bushe te Lesa akwata amaka ya kutweba icasuminishiwa ne cishasuminishiwa? Yesu alondolwele ifyo Lesa amona ici ilyo atile: “Nine nshila ne cine no mweo: takuli uwisa kuli Tata, kano aishila muli ine.” (Yohane 14:6) Aya mashiwi e yabinda ukubomfya ifipasho nelyo ifintu fimbi ifyashila.

Kwalibako ukupepa uko Yehova Lesa asuminisha. Kupepa nshi? Pa nshita imo Yesu alondolwele ati: “Inshita ileisa, na nomba e ko ili, ilyo bakapepa bene bene bakapepela Tata mu Mupashi na mu cine; pantu na Tata afwaya aba musango uyu babe aba kumupepa. Lesa Mupashi, na bamupepa bali no kumupepela mu mupashi na mu cine.”—Yohane 4: 23,24.

Bushe Lesa, uwaba “umupashi,” kuti aimininwako ne cipasho? Iyo. Nelyo icipasho cingayemba shani, te ti cilingane na Lesa ubukata. Kanshi icipasho ca kwa Lesa te ti cibe cimpashanya ca cine ica wene. (Abena Roma 1:22, 23) Bushe umuntu kuti ‘apepela mu cine’ nga apepa Lesa ukupitila mu cipasho capangwa na bantu?

 Icifundisho ca mu Baibolo Icalondololwa Bwino

Ifunde lya kwa Lesa lyalibindile ukupepa ifipasho. Ilya cibili pa Mafunde Ikumi lyatile: “Wilacita cabaswa, icipasho ca cintu conse ca mu muulu ku muulu, nangu ca mu calo pa nshi, nangu ca mu menshi mwi samba lya calo: wilafishinshimuna, nangu kufibombela.” (Ukufuma 20: 4,5) Amalembo yapuutwamo aya Bena Kristu na yo yatila: “Butukeniko ku kutootelo tulubi.”—1 Abena Korinti 10:14.

Ca cine, abengi balakaana ukuti ukubomfya fipasho mu kupepa te kupepa utulubi. Ku ca kumwenako, Abena Kristu ba Orthodox ilingi balakaana abati tabapepa fipasho ifyo bakontamina, ukufukamina no kushinshimuna. Shimapepo wa mwi calici lya Orthodox alembeele ati: “Ico tucindikila ifipasho ni co fyalishila, kabili twalicindikisha uo fimininako.”

Na lyo line, kuti twaipusha ati: Bushe Lesa alasuminisha ukubomfya ifipasho pa kumupepa? Takwaba nangu pamo apo Baibolo isuminisha ukucita ifya musango yo. Ilyo abena Israele baicitile cipasho ca mwana wa ng’ombe, pa kuti balepepa Yehova muli wene, Lesa tasuminishe ico nangu panono, atile balimusangukile.—Ukufuma 32:4-7.

Ubwafya Bushimoneka

Ukubomfya ifipasho mu kupepa kuti kwaleta ubwafya. Abantu kuti batunkwa ukupepa icipasho ukucila ukupepa Lesa uo icipasho cifwile  ukwimininako. E kutila, batendeka ukupepa icipasho.

Ico calicitike ku fipasho ifingi mu nshiku sha bena Israele. Ukulangilila, Mose apangile insoka ya mukuba mu lwendo lwabo ulwa mu matololo. Pa kubala, icipasho ca nsoka yali pe lamfya cali ca kuundapilako. Bonse abasuminwe ne nsoka pa kukandwa balelolesha ku nsoka ya mukuba no kwafwiwa na Lesa. Pa numa ya kwikala mu Calo Calaiwe, camoneke kwati abantu bayalwile ici cimuti ukuba akalubi, kwati nalimo insoka ya mukuba yalikwete amaka ya kuundapa. Bafutumwineko ifya cena cisuma kabili bacipeele ne shina lya, Nehushitani.—Impendwa 21:8, 9; 2 Ishamfumu 18:4.

Abena Israele baeseshe no kubomfya icipao ca cipingo ngo bwanga bwa kulwishishako abalwani babo, icalengele bonaulwe. (1 Samuele 4:3, 4; 5:11) Na mu nshiku sha kwa Yeremia, abekashi ba mu Yerusalemu baangilwe sana itempele ukucila ifyo baangilwe Lesa balepepela kulya.—Yeremia 7:12-15.

Ukupepa ifintu ukucila ukupepa Lesa kucili kwaliseeka. Vitalij Ivanovich Petrenko, kasapika atile: “Icipasho . . . cisanguka ca kupepa kabili icingalenga bamo ukucipepa . . . Umo afwile ukusumina ukuti abasenshi e baletele ukupepa ifipasho ukupitila mu fishilano fyabo ifyaseeka.” Mu citabo cakwe ica Understanding the Greek Orthodox Church, shimapepo we calici lya Greek Orthodox, Demetrios Constantelos atila: “Kuti cacitika ku Mwina Kristu ukupepa icipasho.”

Ukusosa ukuti ifipasho fya kutwafwa fye mu kupepa kwalitwishikwa sana. Mulandu nshi? Bushe te ca cine ukuti ifipasho fimo  ifya kwa Maria nelyo ifya “batakatifu” kuti fyamonwa ifyalinga ukupepwa no kubomfiwa sana ukucila ifipasho fimbi ifimininako umuntu umo wine uwafwile kale sana? Ku ca kumwenako mu Tínos, mu Greece, baOrthodox baliipeelesha sana ku cipasho cimo ica kwa Maria, lelo, mu Soumela, ku kapinda ka kuso aka Greece bambi baipeelesha mu busumino ku cipasho ca kwa Maria. Amabumba yonse yabili yasumino ukuti icipasho cabo e cacindamisha, cilacita ifisungusho fyawamisha ukucila cimbi, nangu ca kuti fyonse fimininako umuntu umo wine uwafwile kale sana. Bena batila ifipasho fimo fyalikwata amaka ya cine cine kabili balafipepa.

Bushe Mufwile Ukupepa ku “Batakatifu” Nelyo Kuli Maria?

Lelo, ni shani ulwa kupepa abantu, pamo nga Maria nelyo “abatakatifu”? Pa kwasuka Satana ilyo amutunkile, Yesu, alandile amashiwi yabako pa Amalango 6:13 no kusosa ati: “Sokulu Lesa obe e o ulepepa, kabili wene eka e o ulebombela.” (Mateo 4:10) Pa numa atile bakapepa ba cine bakapepa “Tata,” te muntu umbi iyo. (Yohane 4:23) Pa kwishibe ci, malaika akalipile umutumwa Yohane pa kufwaya ukumupepa, atile: “Awe ico te co. . . . Pepa Lesa.”—Ukusokolola 22:9.

Bushe caliba fye bwino ukupepa kuli Maria, nyina wa kwa Yesu, nelyo ku “batakatifu,” ukubeba ukutulombelako kuli Lesa? Icasuko ca mu Baibolo icabula ukulamba citila: “Kuli . . . kawiikishanya umo pa kati ka kwa Lesa na bantu, umuntu Kristu Yesu wine.”—1 Timote 2:5.

Bakeni Bucibusa Bwenu na Lesa

Ukubomfya ifipasho mu kupepa, apo takumfwana ne cifundisho ca mu Baibolo icalondololwa bwino, te kuti kwafwe abantu ukunonka ububile bwa kwa Lesa ne pusukilo. Lelo, Yesu atile pa kukwata umweo wa muyayaya tufwile ukwishiba Lesa wa cine eka, twaishiba bwino imibele yakwe iyapulamo no bufwayo bwakwe ne fyo abomba na bantu. (Yohane 17:3) Ifipasho ifishimona, ifishitonya, nelyo ukulanda tafyafwa umo ukwishiba Lesa no kumupepa mu nshila asuminisha. (Amalumbo 115:4-8) Aya masomo yacindamisha yabako fye ukupitila mu Cebo ca kwa Lesa, Baibolo.

Ifipasho tafyafwa kantu kabili kuti fyaonaula bumupashi. Mu nshila nshi? Intanshi, kuti fyalenga bucibusa bwa umo na Yehova ukupwa. Ulwa bena Israele, “abamulengele akalumwa ku milungu imbi imbi,” Lesa asobele ati: “Nkabafise cinso candi.” (Amalango 32:16, 20) Pa kuwamya bucibusa bwabo na Lesa balekabila ‘Ukapoosa imilungu ya lubembu.’—Esaya 31:6, 7.

Kanshi ukufunda kwa mu Malembo ukwa pali 1 Yohane 5:21 ukwa kuti “Mwe twana, muleibaka ku tulubi,” nakulinga!—1 Yohane 5:21.

[Akabokoshi pe bula 6]

Balyafwiwe Ukupepela “mu Mupashi”

Olivera aali ni kapepa wakamamo na menshi ku calici ca Orthodox ku Albania. Ilyo ubuteko bwabindile amacalici mu 1967, Olivera atwalilile ukupepa mu bumfisolo. Ilyo apokele indalama shinono isha penshoni, ashitilemo ifipasho fya golde ne fya silfere, ifya cena cisuma, na bakandulo. Alefisa fyene mu busanshi kabili ilingi alesendama mu cipuna lwa mupepi, pantu aletiina ati bamo kuti bafimona nelyo ukufiiba. Ilyo Inte sha kwa Yehova bamutandalile ku kutendeka kwa ba 1990, Olivera alyumfwile ukuti mu fyo balelanda mwali icine ca muli Baibolo. Aumfwile ico Baibolo yalanda ukuti ukupepa kwa cine kwaba kupepela “mu mupashi.” Asambilile ne fyo Lesa omfwa nga umo alepepela mu fipasho. (Yohane 4:24) Nte alesambilila Baibolo na Olivera amwene ukuti lyonse nga abwelelako alesanga ifipasho fimo mu ng’anda tamuli. Kuli pele pele, tamwashele nangu cimo. Ilyo abatishiwe, Olivera atile: “Lelo nakwata umupashi wa mushilo uwa kwa Yehova, te filya ifipasho nakwete ifishaba nangu cimo. Ndetasha nga nshi pantu umupashi wakwe taukabila kupitila mu cipasho pa kufika kuli ine.”

Athena, uwa ku cishi ca Lesbos ku Greece, na o wine aali ni kapepa umwine mwine uwa ku Calici ca Orthodox. Aali mwi bumba lya bakwaya ku calici kabili alekonka bwino bwino ifishilano fya ku calici, pamo fye no kupepela mu fipasho. Inte sha kwa Yehova bayafwile Athena ukwiluka ukuti fimo ifyo aishibe fyalipusene ne fyo Baibolo yalanda. Ifili nga ukupepela mu fipasho no musalaba. Athena akoselepo fye ukuti akafwailisha umwine pa kuti akeshibe ukwafumine ifipasho fya kupepelamo. Ilyo afwailishe nga nshi mu fitabo ifingi, alishininkishe ukuti abatendeke ukupepela mu fipasho tabali Bena Kristu. Ukufwaisha kwakwe ukwa kupepela Lesa “mu mupashi” kwamulengele ukupoosa ifipasho, nangu line fyali fya mutengo. Na lyo line, Athena alitemenwe pa kupoosa ifintu fya mutengo pa kuti abe uwasanguluka no kupepela Lesa mu mupashi ukulingana ne fyo umwine afwaya.—Imilimo ya Batumwa 19:19.

[Akabokoshi ne Cikope pe bula 7]

Bushe Ifipasho Fikope fye Ifisuma?

Muli ino myaka, ifipasho fya ku calici ca Orthodox filasangwa mwi sonde lyonse. Abakwata ifipasho ilingi line batila fikope fye ifisuma ifya bena Byzantium, tabafimona nge fyashila. Caliseeka ukusanga ifipasho fya musango yu mu ng’anda nelyo iofeshi lya kwa mukaana Lesa nge fya kuyemfya fye.

Lelo Abena Kristu abafumacumi, tabafwaya kulaba umulandu wine wine bapangiile icipasho. Waba kupepa. Nangu line Abena Kristu tabakaanya bambi ukukwata ifipasho, bena tabakwata ifipasho, nelyo cingamoneka kwati fikope fye ifisuma ifyo bengasunga. Ici calingana ne cishinte caba pa Amalango 7:26, ica kuti: “Mwikengisha ca muselu [ifipasho fya kupepa] mu mayanda yenu, no kuba abapeelwa ku konaulwa nge co cine: ukulinga mukacilinge ica makankamike.”

[Icikope pe bula 7]

Lesa tasuminishe ukubomfya ifipasho mu kupepa

[Icikope pe bula 8]

Ukwishiba kwa mu Baibolo kulatwafwa ukupepa Lesa mu mupashi