Ubukata bwa kwa Yehova Bubalikila Abantu Bakwe
Ubukata bwa kwa Yehova Bubalikila Abantu Bakwe
“Yehova akaba kuli iwe ulubuuto lwa muyayaya.”—ESAYA 60:20.
1. Yehova apaala shani abantu bakwe aba cishinka?
“LESA acankilwa abantu bakwe, afwika abalanda icisaamo ca kucimfya.” (Amalumbo 149:4) E fyasosele kemba wa malumbo uwa ku kale, kabili ifyacitika fyashininkisha ukuti amashiwi yakwe ya cine. Lintu abantu ba kwa Yehova bali aba cishinka, alabasakamana, ukubalenga ukusanduluka, no kubacingilila. Ku kale, abafwile ukucimfya abalwani babo. Lelo, abalenga ukuba abakosa lwa ku mupashi kabili abalaya ulwe pusukilo kwi lambo lya kwa Yesu. (Abena Roma 5:9) Acite ci pantu balicindama mu menso yakwe.
2. Nangu ca kuti balapita mu kukaanya, cinshi abantu ba kwa Lesa bengacetekela?
2 Kwena, mu calo cakupwa ku mfifi, ‘abekala umwabela bukapepa’ bakapita mu kukaanya. (2 Timote 3:12) Na lyo line, Yehova alamona aba bantu abakaanya, kabili abasoka ukuti: “Uluko nangu bufumu ifikakaano kukubombela fikaloba; awe inko isho ukuba shikaba amapopa.” (Esaya 60:12) Lelo, ukukaanya kumonekela mu nshila ishingi. Mu fyalo fimo, abakaanya besha ukubika umwa kupelela nelyo ukubinda ukupepa kwa Abena Kristu bafumaluka kuli Yehova. Mu fyalo fimbi, bankosa mitwe balasansa bakapepa ba kwa Yehova no koca ifipe fyabo. Lelo, ibukisheni ukuti Yehova alilingila libela ifili no kufuma mu kukaanya ukuli konse ukwa kufishapo ukufwaya kwakwe. Abakaanya bakafilwa. Abalwisha Sioni, uwaimininwako na bana bakwe pe sonde, tabakatunguluke. Bushe ubo te bulayo bwa kusansamusha ubwa kwa Lesa wesu mukalamba, Yehova?
Ukupaalwa Ukucila pa fyo Baleenekela
3. Ukucindama no kusanduluka kwa bakapepa ba kwa Yehova kwalangililwa shani?
3 Icishinka ca kuti muli shino nshiku sha kulekelesha isha buno bwikashi, Yehova alipaala abantu bakwe ukucila pa fyo baleenekela. Kabili panono panono alicindamika icifulo cakwe ica kupepelamo na babamo abasenda ishina lyakwe. Ukulingana no kusesema kwa kwa Esaya, aeba Sioni ukuti: “Ubukata bwa ku Lebanone bukesa kuli iwe, umukupri, umutidari, no mutashuri pamo, ku kuyemfye cifulo ca mwashila mwandi; kabili nkacindamike cifulo ca makasa yandi.” (Esaya 60:13) Impili shifimbilwe ku miti ilekula bwino shilamoneka bwino icine cine. E co imiti yayemba fimpashanya fisuma ifya kucindama no kusanduluka kwa bakapepa ba kwa Yehova.—Esaya 41:19; 55:13.
4. “Umwashila” ne “cifulo ca makasa [ya kwa Yehova]” e finshi, kabili ifi fyacindamikwa shani?
4 “Umwashila” ne “cifulo ca makasa [ya kwa Yehova]” ifyalumbulwa pali Esaya 60:13 e finshi? Aya mashiwi yalosha ku mansa sha pe tempele likalamba ilya kwa Yehova ilya ku mupashi, ilyaba kutantika kwa kupalama kuli wene mu kupepa ukupitila muli Yesu Kristu. (AbaHebere 8:1-5; 9:2-10, 23) Yehova alilanda ukufwaya kwakwe ukwa kucindamika lilye tempele lya ku mupashi pa kuleta abantu ukufuma mu nko shonse ku kwisa kulya no kupepa. (Hagai 2:7) Esaya wine alimwene amabumba ukufuma mu nko shonse yalekonkomokela ku lupili lwa kwa Yehova ulwasumbuka ulwa kupepa. (Esaya 2:1-4) Ilyo papitile imyaka iingi, umutumwa Yohane amwene mu cimonwa “ibumba likalamba ilishingapendwa ku muntu nangu umo, abafuma ku luko lonse ne mikowa ne misango ya bantu na bantu na ba ndimi.” Aba bali nabeminina “ku cinso ca cipuna ca bufumu ca kwa Lesa, balemubombela na mwi tempele lyakwe akasuba no bushiku.” (Ukusokolola 7:9, 15) Apo uku kusesema kwalifishiwapo mu nshiku shesu, twalimona ukuti ing’anda ya kwa Yehova yalicindamikwa.
5. Kwaluka nshi ukusuma uko abana ba kwa Sioni bayaluka?
5 Mwandi ifi fintu fyaliwamya Sioni! Yehova asosa ukuti: “Pe punda lya kubo walekeleshiwa, uwapatwa, uo tapali uupita pali iwe, nkakucito kubo kupulama kwa muyayaya, ukusekelela kwa nkulo ne nkulo.” (Esaya 60:15) Ku mpela ya nkondo ya calo iya kubalilapo, “Israele wa kwa Lesa” cine cine apitile mu nshita ya kupomona. (Abena Galatia 6:16) Ayumfwile ‘uwalekeleshiwa,’ pantu abana bakwe pe sonde tabaishibe bwino ifyo Lesa alefwaya kuli bene. Lyene, mu 1919, Yehova abukulwile ababomfi bakwe abasubwa, kabili ukutula lilya alibapaala no kulunduluka kushaiwamina ukwa ku mupashi. Na kabili bushe ubulayo bwaba muli ici cikomo te bwa kucincimusha? Yehova akamona Sioni nge ca “kupulama.” Cine cine, abana ba kwa Sioni, na Yehova umwine, bakabekelwa muli Sioni. Akaba ca “kusekelela,” akaleta ukusekelela kukalamba. Kabili ico tacakabe ca pa kashita fye kanono. Ukusenaminwa kwa kwa Sioni, uwaimininwako na bana bakwe pe sonde, kukaba “kwa nkulo ne nkulo.” Takwakapwe.
6. Abena Kristu ba cine babomfya shani ifintu fya nko?
6 Nomba kutikeni ku bulayo na bumbi ubwa kwa Lesa. Ilyo alelanda kuli Sioni, Yehova atile: “Ukoonke bele lya nko, ukoonka ne bele lya shamfumu; ku kuleka wishibe ukuti ine Yehova ndi mupusushi obe, kabili Impalume ya kwa Yakobo e kalubula obe.” (Esaya 60:16) Sioni onka shani “ibele lya nko” no koonka “ibele lya shamfumu”? Ni mu kuti Abena Kristu basubwa na banabo aba “mpaanga shimbi” balabomfya ifipe fya mutengo ifya nko ku kulundulula ukupepa kwa cine. (Yohane 10:16) Indalama shipeelwa mu kuitemenwa shilaafwa ukulenga kwaba umulimo ukalamba uwa pa kati ka fyalo ukwa kushimikila no kusambilisha. Ukubomfya mano mano ifya kupangapanga fya muno nshiku kulenga kwabako ukusabankanya amaBaibolo ne mpapulo sha Baibolo mu ndimi ishingi nga nshi. Lelo, abantu abengi nga nshi balikwata icine ca mu Baibolo ukucila kale. Abantu bekala mu fyalo ifingi nga nshi balesambilila ukuti Yehova, uwalubwile ababomfi bakwe abasubwa muli bunkole bwa ku mupashi, aba Mupusushi icine cine.
Ukulunduluka kwa Kuteyanya
7. Kulunduluka nshi ukwaibela ukwacitika ku bana ba kwa Sioni?
7 Yehova alicindamika abantu bakwe mu nshila na imbi. Alibapaala no kulunduluka kwa kuteyanya. Pali Esaya 60:17, tubelengo kuti: “Pe punda lya butale [umukuba] nkaletapo golde, na pe punda lya cela nkaletapo silfere, pe punda lya fimuti ubutale, na pe punda lya mabwe icela. Nkacito Mutende ukuba bakaangalila bobe, no Bulungami ukuba bakapitao bobe.” Ukupyanika golde pa mukuba kulunduluka, e cimo cine na kuli fimbi ifilumbwilwe. Umwabelele ifi fyebo, Israele wa kwa Lesa alitwalilila ukulunduluka mu mibombele ya kuteyanya muli ishi nshiku sha kulekelesha. Bebeteni ifya kumwenako finono.
8-10. Londololeni ukulunduluka kumo kumo ukwacitika mu kuteyanya ukutula 1919.
8 llyo umwaka wa 1919 ushilafika, ifilonganino fya bantu ba kwa Lesa fyaletungululwa na baeluda na badikone bonse abalesalwa ne cilonganino. Ukutendeka muli ulya mwaka, “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka” alesonta dairekita wa mulimo muli cila cilonganino ku kwangalila ifyakumine umulimo wa mwi bala. (Mateo 24:45-47) Lelo, mu filonganino ifingi uko kutantika takwabombele bwino pantu baeluda bamo tabaletungilila sana umulimo wa kubila. E co, mu 1932, ifilonganino fyaebelwe ukuleka ukusala baeluda na badikone. Lelo, bali no kusala komiti wa mulimo ku kulabombela pamo na dairekita wa mulimo. Ico cali kwati kubika “umukuba” pe punda lya “fimuti”—icali kulunduluka kukalamba!
9 Mu 1938, ifilonganino mwi sonde lyonse fyapokelele ukutantika kwawaminako, uko ukwaleumfwana sana ne fyo abalembwa mu Malembo balecita. Ubutungulushi bwa cilonganino bwapeelwe ku mubomfi wa kampani na babomfi bambi, bonse balesontwa ukupitila mu butungulushi bwa musha wa cishinka kabili uwashilimuka. Takwali ukusala! Muli iyi nshila, ukusontwa kwalecitwa mu nshila ya bulesa. Ico cali kwati kupyanika “icela” pe punda lya “mabwe” nelyo “golde” pe punda lya “mukuba.”
10 Ukutule lyo, ukulunduluka kwalitwalilila. Ku ca kumwenako, mu 1972 caishilemoneka ukuti ibumba lya baeluda basontwa mu nshila ya bulesa e lifwile ukutungulula icilonganino, kabili takwali eluda wakwete amaka ukucila abanankwe, kabili ico calingene ne nshila ifilonganino fya mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo fyaletungulwilwamo. Kabili muli iyi myaka ibili iyapita, kwali ukulunduluka na kumbi. Ukwaluka mu fya badairekita ba tubungwe twa mwi funde tumo kwalicitilwe, ne ci calengele Ibumba Litungulula ukwangwa sana ifya ku mupashi ifyakuma abantu ba kwa Lesa ukucila ukupumfyanishiwa ku fya mwi funde lya buteko ifya cila bushiku.
11. Nani alenga kwaba uku kwaluka kwa kuteyanya pa bantu ba kwa Yehova, kabili uku kwaluka kwaleta finshi?
11 Nani walenga ukuti kube uku kulunduluka konse? Ni Yehova Lesa. E usosa ukuti: “Nkaletapo golde.” Kabili e usosa no kuti: “Nkacito Mutende ukuba bakaangalila bobe, no Bulungami ukuba bakapitao bobe.” Cine cine, Yehova e wangalila abantu bakwe. Ukulunduluka kwa kuteyanya ukwasobelwe ni nshila na imbi iyo Yehova alecindamikilamo abantu bakwe. Kabili ici calenga ukuti Inte sha kwa Yehova shipaalwe mu nshila ishingi. Pali Esaya 60:18, tubelengapo kuti: “Takwakomfwike kabili ulufyengo mu calo cobe, nangu kupumpunta no kutobaula mu mipaka yobe; awe, ukenika amalinga yobe, Ipusukilo, ne mpongolo shobe, Kutasha.” Fintu ayo mashiwi yawama! Lelo yafishiwapo shani?
12. Umutende waisa shani mu kuteka pa Bena Kristu ba cine?
12 Abena Kristu ba cine balolela pali Yehova ukubafunda no kubatungulula, kabili ifyafumamo ni fi fyasobelwa kuli Esaya: “Bakakuula bobe bonse bakaba abasambilishiwa kuli Yehova, kabili umutende wa bana bobe abaume ukafula.” (Esaya 54:13) Na kabili, umupashi wa kwa Yehova ubomba pa bantu bakwe, kabili umutende waba pa fisabo fya mupashi. (Abena Galatia 5:22, 23) Umutende abantu ba kwa Yehova bakwata ubalenga ukuba ngo mulonga upembesula mu calo ca lukaakala. Umutende baba na o, waba pa mulandu wa kutemwa uko Abena Kristu ba cine bakwatila umo no munankwe, waba kusondela libela ukwa mutende ukaba mu mikalile ya mu calo cipya. (Yohane 15:17; Abena Kolose 3:14) Cine cine ifwe bonse umo umo tulasekelela ukukwata uyo mutende e lyo no kucitapo fimo ku kulenga uyu mutende ukubako, uuleta ilumbo no mucinshi kuli Lesa wesu kabili uwaba lubali lukalamba ulwa paradise wesu uwa ku mupashi!—Esaya 11:9.
Ulubuuto lwa kwa Yehova Lukatwalilila Ukubalika
13. Mulandu nshi twingacetekela ukuti ulubuuto lwa kwa Yehova talwakaleke ukubalikila abantu bakwe?
13 Bushe ulubuuto lwa kwa Yehova lukatwalilila ukubalikila abantu bakwe? Ee! Pali Esaya 60:19, 20, tubelengapo ukuti: “Akasuba takakabele iwe kabili ulubuuto mu kasuba, kabili ku kubeeka kwa uko umweshi tawakabuutushishe iwe mu bushiku, lelo Yehova akaba kuli iwe ulubuuto lwa muyayaya, kabili Lesa obe akabo bukata bobe. Takakawe kabili akasuba kobe, no mweshi obe tawakatobolwe; pantu Yehova akaba kuli iwe ulubuuto lwa muyayaya, shikapwa ne nshiku sha kuloosha kobe.” Ilyo “ukuloosha” kwa bankole ba ku mupashi kwapwile mu 1919, ulubuuto lwa kwa Yehova lwatendeke ukubalika pali bene. Imyaka 80 nomba naipita kabili bacili baleipakisha ukusenamina kwa kwa Yehova ilyo ulubuuto lwakwe luletwalilila ukubalika. Kabili talwakashime. Ukukuma kuli bakapepa bakwe, Lesa wesu ‘takawe’ nga kasuba nelyo ‘ukutobolwa’ ngo mweshi. Lelo, akabalikila abantu bakwe ku ciyayaya. Cine cine ubu bulayo ubushaiwamina kuli ifwe fwe baleikala mu nshiku sha kulekelesha isha cino calo caba mu mfifi!
14, 15. (a) Ni mu nshila nshi abantu ba kwa Lesa babela “abalungami”? (b) Ukukuma kuli Esaya 60:21, kufishiwapo nshi ukwacindama uko aba mpaanga shimbi bafuluka?
14 Nomba, umfweni ubulayo na bumbi ubo Yehova alanda pali Israele wa kwa Lesa, umwiminishi wa kwa Sione pe sonde. Esaya 60:21 asosa ukuti: “Abantu bobe bakaba abalungami bonse, ukufika umuyayaya bakapyaninine calo, ni nimbo wa kulimba kwandi, umulimo wa kuboko kwandi, ku kuleka ncindamikwe.” Mu 1919 ilyo Abena Kristu basubwa batendeke ukubomba na kabili, bali libumba lyaibela. Muli cino calo ca lubembu, ‘balungamikwe’ pa mulandu wa citetekelo cakosa bakwete mwi lambo lya cilubula ca kwa Kristu Yesu. (Abena Roma 3:24; 5:1) Lyene, nga bena Israele balubwilwe muli bunkole mu Babele, basendele “icalo,” icalo ca ku mupashi, nelyo imilimo, umo bali no kuipakisha paradise wa ku mupashi. (Esaya 66:8) Ukuyemba kwa cilya calo ukwaba nga paradise takwakapwe, ukupusana na Israele wa pa kale, Israele wa kwa Lesa ngo luko takabulwe bucishinka. Icitetekelo cabo, ukushipikisha, no kupimpa tafyakaleke ukucindika ishina lya kwa Lesa.
15 Bonse ababa muli lulya luko lwa ku mupashi baisa mu cipingo cipya. Bonse pa mitima yabo palembwa amalango ya kwa Yehova, kabili Yehova, pe shintililo lya cilubula ce lambo lya kwa Yesu, alilekelela imembu shabo. (Yeremia 31:31-34) Alabalungamika nga ‘bana’ kabili abomba nabo kwati balipwililika. (Abena Roma 8:15, 16, 29, 30) Abanabo aba mpaanga shimbi nabo imembu shabo shalilekelelwa kwi lambo lya kwa Yesu kabili, nga Abrahamu, balilungamikwa nge fibusa fya kwa Lesa ukupitila mu citetekelo. ‘Balisamba amalaya yabo, no kuyabuutusha mu mulopa wa Mwana wa mpaanga.’ Kabili aba banabo aba mpaanga shimbi bafuluka ipaalo na limbi ilyaibela. Pa numa ya kupusuka “ubucushi bukalamba” nelyo pa numa ya kubuushiwa, bakamona ukufishiwapo na kumbi ukwa mashiwi ya kwa Esaya 60:21 ilyo isonde lyonse likaba paradise. (Ukusokolola 7:14; Abena Roma 4:1-3) Pali ilya nshita, “abalanda bakapyaninine calo, no kuilemeno bwingi bwa mutende.”—Amalumbo 37:11, 29.
Ukulunduluka Kwatwalilila
16. Bulayo nshi ubushaiwamina ubo Yehova alaile, kabili bwafishiwapo shani?
16 Mu cikomo ca kulekelesha ica kwa Esaya icipandwa 60, tubelengamo ulwa bulayo bwa kulekelesha ubwa muli ici cipandwa. Asosa kuli Sioni ukuti: “Umunono akabe kana limo, uwacepa akabo luko lwakosa, Ine Yehova ne wasose ci, mu nshita ya ciko nkacilengo kukalakasha.” (Esaya 60:22) Mu nshiku shesu, Yehova alifishapo ubulayo bwakwe. Ilyo Abena Kristu basubwa batendeke ukubomba na kabili mu 1919, tabafulile, bali “umunono.” Impendwa yabo yalikulileko ilyo abena Israele ba ku mupashi baleilunda kuli bene. Kabili lyene impaanga shimbi shatendeke ukwisa kuli bene mu mpendwa iyalekulilako fye lyonse. Umutende wa bantu ba kwa Lesa, paradise wa ku mupashi uwaba mu “calo” cabo, alicebusha abantu ba mitima ya bufumacumi abengi nga nshi ica kuti “uwacepa” cine cine aba “uluko lwakosa.” Pali nomba ulu “luko”—Israele wa kwa Lesa na “bambi bambi” ukucila pa mamilioni 6 abaipeela—lukwete abantu abengi ukucila na bo ifyalo ifingi ifiiteka fyakwata. (Esaya 60:10) Abekashi babamo bonse balabomba umulimo wa kulenga ulubuuto lwa kwa Yehova ukubalika, kabili ico cibalenga bonse ukumoneka abacindama mu menso yakwe.
17. Uku kulanshanya kwa kwa Esaya icipandwa 60 kwamukuma shani?
17 Cine cine icitetekelo cesu cakoshiwa pa kubebeta ifi fishinka fikalamba ifyaba muli Esaya icipandwa 60. Ca kusansamusha ukumona ukuti Yehova alishibile libela kale sana ukuti abantu bakwe bali no kusendwa bunkole lwa ku mupashi lyene no kubweshiwa. Tulasunguka ukwishiba ukuti Yehova amwene kale sana ifyo bakapepa ba cine bali no kufula mu nshiku shesu. Na kabili ca kusansamusha ukwishiba ukuti Yehova takatushe! Mwandi ubulayo bwa kuti impongolo sha “musumba” shikaba ishaisuka ku kupokelela bwino bwino abo ‘abasontelwa ku kuya mu mweo wa muyayaya’ bulanga ukutemwa! (Imilimo 13:48) Yehova akatwalilila ukubalikila abantu bakwe. Sione akatwalilila ukuba ica kupulama ilyo abana bakwe balelenga ulubuuto lwabo ukubalika. (Mateo 5:16) Cine cine twalundako umupampamina wesu uwa kutwalilila ukupalama kuli Israele wa kwa Lesa no kuteesa ishuko lyesu ilya kubelebesha ulubuuto lwa kwa Yehova!
Bushe Kuti Mwalondolola?
• Ukukuma ku kukaanya, cinshi twacetekela?
• Abana ba kwa Sione ‘baoonka shani kwi bele lya nko’?
• Ni mu nshila nshi Yehova ‘aletela umukuba pe punda lya fimuti’?
• Mibele nshi ibili iyalandwa pali Esaya 60:17, 21?
• Ni mu nshila nshi umo “uwacepa” abela “uluko lwakosa”?
[Amepusho]
[Akabokoshi ne Fikope pe bula 18]
UKUSESEMA KWA KWA ESAYA—Ulubuuto lwa Bantu Bonse
Ifyebo fya muli ifi fipande fyalandilwe mu lyashi pa Mabungano ya Citungu aya 2001/02 aya “Bakasambilisha wa Cebo ca kwa Lesa.” Pa mpela ya lyashi, mu ncende ishingi kalanda afumishe ulupapulo lupya ulwaleti Ukusesema kwa kwa Esaya—Ulubuuto lwa Bantu Bonse, Volyumu 2. Umwaka wafumineko icitabo ca Ukusesema kwa kwa Esaya—Ulubuuto lwa Bantu Bonse, Volyumu 1 califumine. Apo ici citabo cipya califuma, nomba natukwata ifyebo fyafikapo ifya bulondoloshi bwa mupepi ne cikomo cimo na cimo ice buuku lya kwa Esaya. Aya mavolyumu yabili yaletwafwa sana mu kulenga twaumfwikisha no kukatamika ili buuku lya kusesema ilikosha icitetekelo ilya kwa Esaya.
[Ifikope pe bula 15]
Nangu kuli ukukaanya kwa lukakaala, ‘Yehova afwika abalanda icisaamo ca kucimfya’
[Ifikope pe bula 16]
Abantu ba kwa Lesa babomfya ifipe fya mutengo ifya nko ku kutwala pa ntanshi ukupepa kwasanguluka
[Icikope pe bula 17]
Yehova alipaala abantu bakwe no kulunduluka kwa kuteyanya no mutende