Yehova Acindamika Abantu Bakwe ku Lubuuto

“Ima, balika, pantu lwaisa ulubuuto lobe, ubukata bwa kwa Yehova bwaisa pali iwe.”—ESAYA 60:1.

1, 2. (a) Ifintu fili shani ku bantunse? (b) Ni bani baleta imfifi yakupa abantunse?

MULI ba 1940, Presidenti wa ku United States Harry Truman ailishenye ati: “Iye ifyo tukabila umuntu wa mibele na mano nga Esaya nelyo ngo Mutakatifu Paulo!” Cinshi alandile ayo mashiwi? Amwene ifyo calekabilwa ukukwata bakateka ba mibele yawamisha. E lyo fye icalo cafumine mu mfifi yatoola iya mu mwanda wa myaka uwalenga 20, e kutila, mu nkondo ya calo iya cibili. Lelo, nangu line inkondo yalipwile, mu calo tamwali mutende. Imfifi yalitwalilile. Cine cine, imyaka 57 ukutula apo inkondo yapwilile, icalo cicili mu mfifi. Presidenti Truman abapo lelo, ukwabula no kutwishika na nomba nga alamona ifyo bakateka ba mibele isuma ababa nga Esaya nelyo umutumwa Paulo balekabilwa.

² Tatwaishiba nampo nga Presidenti Truman alishibe ulwa iyi mfifi, lelo Paulo alandile ulwa mfifi iyakupa abantunse kabili asokele pa lwa iyi mfifi mu fyalembwa fyakwe. Ku ca kumwenako, asokele abasumina banankwe ukuti: “Ukushomboka kwesu te ku buntunse bwa mulopa no mubili, lelo kuli Bamulopwe na Ba bukateka, na bamwandanshi ba mfifi ino, ku fimipashi fya bubifi ifya mu lwelele.” (Abena Efese 6:12) Kuli aya mashiwi alangile ukuti alishibe ifyo imfifi ya ku mupashi yakupa cino calo no kuti iyi mfifi yafuma ku fibanda fya maka ifyalondololwa nga “bamwandanshi.” Apo ifimipashi fya maka e fikupa cino calo ku mfifi, cinshi abantuuntu fye bengacita ku kufumyapo iyi mfifi?

3. Te mulandu ne mfifi yakupa abantunse, cinshi Esaya asobele pa ba busumino?

³ Esaya na o alandile pa mfifi iilekupa abantunse. (Esaya 8:22; 59:9) Lelo, ilyo alefuluka inshiku shesu, apuutilwemo ukusobela ukuti na muli iyi nshita ya mfifi, Yehova ali no kupeela isubilo ku batemwa ulubuuto. Cine cine, nangu ca kuti tatwaba na Paulo nelyo Esaya, twalikwata ifyebo balembele ifyapuutwamo ifya kututungulula. Pa kuti tumone ifyo ico caba lipaalo ku batemwa Yehova, natumone ukusesema kusangwa mu cipandwa 60 ice buuku lyakwe.

Umwanakashi wa mu Kusesema Abalika

4, 5. (a) Cinshi Yehova aeba umwanakashi ukucita, kabili amulaya cinshi? (b) Fyebo nshi ifya kucincimusha ifyaba muli Esaya icipandwa 60?

⁴ Amashiwi ya kubalilapo aya muli Esaya icipandwa 60 yalanda ku mwanakashi uuli no bulanda nga nshi, nalaala pa nshi ubukupeme mu mfifi. Apo pene ulubuuto lwabalika mu mfifi, kabili Yehova abilikisha ati: “Ima, [we mwanakashi, NW], balika, pantu lwaisa ulubuuto lobe, ubukata bwa kwa Yehova bwaisa pali iwe.” (Esaya 60:1) Inshita naifika iya uyu mwanakashi ukwima no kubengeshimya ulubuuto lwa kwa Lesa, ubukata bwakwe. Mulandu nshi? Tusanga icasuko mu cikomo cikonkelepo icisosa ukuti: “Mona, imfifi ikafimba pano isonde, ne kumbi ilyafitula pa bantu na bantu, lelo Yehova [akabalikila, NW] pali iwe, ubukata bwakwe bukamonekela pali iwe.” (Esaya 60:2) Ilyo uyu mwanakashi aumfwila icipope ca kwa Yehova, alaiwa ifisuma ifili no kutumbukamo. Yehova atila: “Inko shikesa ku lubuuto lobe, ne shamfumu ku kubalika kwa kutula kobe.”—Esaya 60:3.

⁵ Amashiwi ya kucincimusha muli ifi  fikomo fitatu e yeswila icipandwa 60 ica kwa Esaya kabili e yasupula fyonse ifyaba muli ici cipandwa. Yasobela ifili no kucitikila uyu mwanakashi wa mu kusesema no kulondolola ifyo twingaba mu lubuuto lwa kwa Yehova nangu ca kuti kwaliba imfifi iyakupa abantunse. Lelo cinshi ifimpashanya fyaba muli ifi fikomo fitatu ifya kutendekelako fimininako?

6. Umwanakashi wa muli Esaya icipandwa 60 nani, kabili ni bani bamwimininako pe sonde?

⁶ Uyu mwanakashi wa pali Esaya 60:1-3 ni Sione, e kutila ukuteyanya kwa kwa Yehova ukwa ku muulu ukwa fibumbwa fya mupashi. Pali lelo, Sione pano isonde emininwako na bashalapo ba muli “Israele wa kwa Lesa,” e kutila icilonganino caba mu fyalo ifingi ica Bena Kristu basubwa no mupashi, ababa ne subilo lya kuteka pamo na Kristu mu muulu. (Abena Galatia 6:16) Ulu luko lwa ku mupashi lwakwata abantu 144,000, kabili ukufishiwapo kwa muno nshiku ukwa kwa Esaya icipandwa 60 kulanda maka maka pa ba muli aba abacili no mweo pe sonde muli shino “nshiku sha kulekelesha.” (2 Timote 3:1; Ukusokolola 14:1) Uku kusesema kulalanda sana na pa banabo ba Bena Kristu basubwa, e kutila “ibumba likalamba” ilya “mpaanga shimbi.”—Ukusokolola 7:9; Yohane 10:16.

7. Cali shani kuli Sioni mu 1918, kabili ici casobelwe shani?

⁷ Bushe kwali inshita ilyo “Israele wa kwa Lesa” aleele mu mfifi, nga filya aimininweko na ulya mwanakashi wa mu kusesema? Ee, napapita imyaka ukucila na pali 80 ukutula apo ici cacitikile. Mu nkondo ya calo iya kubalilapo, Abena Kristu basubwa balibombeshe ku kuleka umulimo wa kushimikila ukutwalilila. Lelo mu 1918, umwaka wa kulekelesha uwa iyi nkondo, umulimo wateyanishiwa uwa kushimikila wapene wiminine. Joseph F. Rutherford, uwaleangalila umulimo wa mwi sonde lyonse uwa kushimikila, na Bena Kristu baishibikwe bambi bapingwilwe ukukakwa imyaka iingi mu cifungo pa milandu ya kubabepesha fye. Mwi buuku lya Ukusokolola, ukusesema kwalondolwele ukuti Abena Kristu basubwa abali pe sonde pali ilya nshita bali nge fitumbi ifyalele “mu musebo wa Musumba ukalamba uwitwa [lwa ku mupashi, NW] Sodomu na Egupti.” (Ukusokolola 11:8) Cine cine iyo yali ni nshita ya mfifi kuli Sione, uwaimininwako na bana bakwe abasubwa pe sonde!

8. Kwaluka nshi kukalamba kwacitike mu 1919, kabili finshi fyatumbwikemo?

⁸ Lelo, mu mwaka wa 1919 mwali ukwaluka kukalamba. Yehova alengele ulubuuto ukubalikila  pali Sione! Abashelepo aba mweo aba muli Israele wa kwa Lesa batendeke ukubomba ku kubengeshimya ulubuuto lwa kwa Lesa, kabili batendeke ukubilisha imbila nsuma ukwabulo mwenso. (Mateo 5:14-16) Pa mulandu wa kupimpa uko aba Bena Kristu babukulwile, bambi balishile ku lubuuto lwa kwa Yehova. Pa kubala, abali abapya balisubilwe ku kulundwa kuli Israele wa kwa Lesa. Pali Esaya 60:3 betwa ati ishamfumu apo bakaba bakateka banankwe na Kristu mu Bufumu bwa kwa Lesa ubwa ku muulu. (Ukusokolola 20:6) Pa numa, ibumba likalamba ilya mpaanga shimbi lyalishile ku lubuuto lwa kwa Yehova. Aba e “nko” shalumbulwa muli uku kusesema.

Abana ba Mwanakashi Baisa ku Mwabo

9, 10. (a) Cinshi icikalamba ico uyu mwanakashi amwene, kabili ici caleimininako cinshi? (b) Mulandu nshi Sioni asekelela?

⁹ Yehova nomba atendeka na kabili ukulondolola ifyaba muli Esaya 60:1-3. Aeba uyu mwanakashi ifyebo na fimbi. Kutikeni ku fyo alanda ukuti: “Inwina amenso yobe konse konse, umone.” Uyu mwanakashi aumfwila, kabili mwandi ifyo amona fyamusansamusha nga nshi! Amona abana bakwe baleisa ku mwabo. Ili lembo lyatwalilila aliti: “Bonse bene balongana, baisa kuli iwe, abana bobe abaume bakesa ukufumo kutali, abana bobe abanakashi bakasendwa kabafu ku baleshi.” (Esaya 60:4) Ukubilisha pa lwa Bufumu mwi sonde lyonse ukwatendeke mu 1919 kwaletele abapya abengi ku mulimo wa kwa Yehova. Aba na bo baishileba “abana baume” na “bana banakashi” ba kwa Sione, abasubwa ba kwa Israele wa kwa Lesa. E co, Yehova acindamike Sione pa kuleta abasheleko ba muli ba 144,000 ku lubuuto.

¹⁰ Bushe kuti mwaelenganya ifyo Sione asekelele pa kuba na bana bakwe? Na lyo line, Yehova alenga Sioni ukusekelela na kabili. Tubelenga ukuti: “E lyo ukamona no kwanguka pa menso, no mutima ukatuluntunta no [kukula, NW]; pantu ubucindami bwa kuli bemba bukaalukila kuli iwe, ifyuma fya nko fikesa kuli iwe.” (Esaya 60:5) Mu kumfwana na yo mashiwi ya kusesema, ukutula muli ba 1930, cinkupiti wa Bena Kristu baba ne subilo lya kwikala pe sonde aaliisa kuli Sione. Baafuma muli “bemba” wa bantunse abanunuka kuli Lesa kabili bemininako ifyuma fya nko. Baba “ifisuma fya nko shonse.” (Hagai 2:7; Esaya 57:20) Moneni no kuti aba ababa “ifisuma” tababombela Yehova ukulingana ne fyo cila muntu alefwaya. Iyo, balunda ku bucindami bwa Sioni pa kupepela pamo na bamunyinabo abasubwa, no kuba “umukuni umo” pe samba lya “mucemi umo.”—Yohane 10:16.

Abasulushi, Abacemi, na Bashisha Baisa ku Sioni

11, 12. Londololeni amabumba yamonwa yaleisa ku Sioni.

¹¹ Ifyafumine muli uku kulonganya kwasobelwe kwingilishiwako kukalamba ukwa mpendwa ya bakalumbanya ba kwa Yehova. Ici casobelwa mu mashiwi yakonkapo aya uku kusesema. Elenganyeni ukuti mwiminine no yu mwanakashi wa mu kusesema pa Lupili lwa Sione. Mwalolesha ku kabanga, kabili cinshi mwamona? “Ubwingi bwa ngamali bukakufimba, imisepela ya ngamali ya ku Midiani na Efa, shonse shiine isha ku Sheba shikesa, shikaleta golde na libani, shikabile fya kutasha Yehova.” (Esaya 60:6) Ibumba lya basulushi ne longo lya ngamali shabo baleenda ukukonka utumisebo twaya ku Yerusalemu. Ingamali shili nge lyeshi ilikumene icalo conse! Abashisha basendele ifya bupe fyaumo mutengo, “golde na libani.” Kabili aba basulushi baisa ku lubuuto lwa kwa Lesa pa kuti ‘bengabilisha ifya kutasha Yehova’ ku cintubwingi.

¹² Te basulushi beka bali pali ulu lwendo. Abacemi na bo baleya ku Sioni. Ukusesema kukonkanyapo ukuti: “Imikuni yonse ya ku Kedari ikalonganiwa kuli iwe, basukusuku ba ku Nebayote bakakupyungila.” (Esaya 60:7a) Aba mishobo ilya iteka inama baleisa ku musumba washila ku kupeela Yehova inama shawamisha isha mikuni yabo. Baleipeela fye na bene  ukupyungila Sioni! Bushe Yehova alapokelela shani aba bambi bambi? Lesa umwine ayasuka ukuti: “Bakanina pa ciipailo candi nabasuminishiwa, kabili nkacindamike ng’anda yandi iyayemba.” (Esaya 60:7b) Yehova apokelela ifya kuninika ne milimo ya aba bantu bambi bambi. Ukubapo kwabo kucindamika itempele lyakwe.

13, 14. Finshi fyamonwa fileisa ukufuma ku masamba?

¹³ Nomba losheni icinso cenu ku citungu ca ku masamba no kuciceeceeta. Cinshi mwamona? Apatali pali icilemoneka nge kumbi lyabuuta ilikupile bemba. Yehova aipusha icipusho mukwete ukuti: “Finshi ifi ifipupuka nge kumbi, nge nkunda ku miinshi ya shiko?” (Esaya 60:8) Yehova umwine ayasuka ati: “Ifishi ne naamba fikanindila, ne ngalaba sha ku Tarshishi e ntanshi, ku kuleta abana bobe abaume ukufumo kutali, na silfere wabo na golde wabo bali na fyo, bese kwi shina lya kwa Yehova Lesa obe, ku Wa mushilo wa kwa Israele, pantu akucindamika.”—Esaya 60:9.

¹⁴ Bushe kuti mwaelenganya ifyo cili? Lilye kumbi lyabuuta nomba lyapalama kabili nomba lyatendeka ukumoneka kwati tuntu utwabuuta utulemonekela lwa ku masamba apatali. Lyalamoneka nge fyuni filepupuka pa mabimbi. Lelo ilyo fyapalama, e lyo mwamona ukuti ni ngalaba ninshi na matanga ya shiko nayema ku kuleka yalekola umwela. Pali ingalaba ishingi nga nshi ishileya ku Yerusalemu ica kuti shilemoneka fye kwati ni nkunda ishingi nga nshi. Ukufuma ku fyabu fya kutali, ishi ngalaba shilebutuka nga nshi, ukuleta abasumina ku Yerusalemu ku kupepa Yehova.

 Ukuteyanya kwa kwa Yehova Kwatanunuka

15. (a) Amashiwi ya pali Esaya 60:4-9 yasobela ukwingilishiwako nshi? (b) Abena Kristu bene bene balanga mupashi nshi?

¹⁵ Mwandini ukusesema kwaba pa fikomo 4 ukufika ku 9 kwalilondolola bwino ukutanunuka kwa mwi sonde lyonse ukwacitika ukutula mu 1919! Mulandu nshi Yehova apaalile Sione no kwingilishiwako kwa musango yo? Pantu ukutula 1919, uyu Israele wa kwa Lesa uwa cumfwila alilenga ulubuuto lwakwe ukubalika. Lelo bushe mwacimona ukuti, ukulingana ne cikomo 7, abalefika ‘balenina pa ciipailo ca kwa Lesa’? Iciipailo e po batuulila amalambo, kabili ulu lubali lwa kusesema lutucinkulako ukuti umulimo wa kwa Yehova usanshamo amalambo. Umutumwa Paulo alembele ati: ‘Ndemupaapaata ukutuula imibili yenu bulilambo bwa mweo, ubwa mushilo, ubwa kutemuna Lesa; e kupepa kwenu ukwa bumupashi.’ (Abena Roma 12:1) Mu kumfwana na mashiwi ya kwa Paulo, Abena Kristu bene bene tabapeleela fye pa kusangwa ku kulongana ukwa cila mulungu. Balabomfya inshita yabo, amaka yabo, ne fikwatwa fyabo mu kutungilila ukupepa kwasanguluka. Bushe ukubapo kwa bakapepa ba musango yo abaipeelesha takucindamika ing’anda ya kwa Yehova? Ukusesema kwa kwa Esaya kutila kwali no kucite fyo. Kabili kuti twashininkisha ukuti bakapepa bapimpa aba musango yo, nabo baba abayemba mu menso ya kwa Yehova.

16. Ni bani baipeele ukwafwilisha umulimo wa ku kukuula cipya cipya mu nshita ya kale, kabili ni bani bacite fyo muno nshiku?

¹⁶ Abapya balefwaya ukubomba. Ukusesema kukonkanyapo ukusosa ukuti: “Bambi bambi bakakuula amalinga yobe, ne shamfumu shabo shikakupyungila.” (Esaya 60:10) Mu kufishiwapo kwa kubalilapo ukwa aya mashiwi mu nshiku babwelele kuli bunkole mu Babele, ishamfumu na bambi aba nko balyafwileko ukukuula cipya cipya itempele no musumba wa Yerusalemu. (Esra 3:7; Nehemia 3:26) Mu kufishiwapo kwa muno nshiku, aba mwi bumba likalamba balatungilila abashalapo basubwa mu kukuula ukupepa kwa cine. Balafwilisha ukukuula ifilonganino fya Bwina Kristu na mu kucite fyo bakosha “amalinga” ya kuteyanya kwa kwa Yehova ayapala amalinga ya musumba. Kabili balakuulako na Mayanda ya Bufumu, Ifiyanda fya Kulonganinamo, ne fikuulwa fya Bethel. Muli ishi nshila shonse, balatungilila bamunyinabo abasubwa mu kubombela pa fikabilwa mu kuteyanya kwa kwa Yehova ukuletanunuka!

17. Ni nshila nshi imo umo Yehova acindamikila abantu bakwe?

¹⁷ Mwandini amashiwi ya kulekelesha aya pali Esaya 60:10 yaba aya kukoselesha! Yehova asosa ukuti: “Mu bukali bwandi nalikuumine, lelo mu cikuku candi nakucite nkumbu.” Muli ba 1918/19, Yehova alisalapwile abantu bakwe. Lelo ifyo fyalipita nomba. Ino nomba ni nshita ya kwa Yehova iya kucite nkumbu ku babomfi bakwe abasubwa na banabo aba mpaanga shimbi. Ubushinino bwa kuti e fyo cili, kwingilishiwako kwa cipesha mano uko abapeela, ‘ukubacindamika.’

18, 19. (a) Bulayo nshi Yehova alaya ukukuma ku baleisa ku kuteyanya kwakwe? (b) Finshi ifikomo fishele ifya kwa Esaya icipandwa 60 fitweba?

¹⁸ Cila mwaka, iminshipendwa ya “bambi bambi” babishanya no kuteyanya kwa kwa  Yehova, kabili inshila ikatwalilila ukwisuka ku kuleka abengi na bo bakakonkepo. Yehova aeba Sioni ukuti: “Impongolo shobe shikesuka pe, akasuba no bushiku tashakesalweko, ku kuleka abantu bengishe muli iwe ifyuma fya nko, ne shamfumu sha shiko shilebatungulula.” (Esaya 60:11) Bamo abakaanya besha ukwisala isho “mpongolo,” lelo twalishiba ukuti tabengatunguluka. Yehova umwine atila ishi mpongolo shikatwalilila ukube shaisuka. Ukwingilishiwako kukatwalilila.

¹⁹ Kwaliba inshila na shimbi Yehova apaalilamo abantu bakwe, ukubacindamika, muli shino nshiku sha kulekelesha. Ifikomo fishele ifya kwa Esaya icipandwa 60 mu kusesema fisokolola isho nshila.

Bushe Kuti Mwalondolola?

• “Umwanakashi” wa kwa Lesa nani, kabili ni bani bamwimininako pe sonde?

• Ni lilali abana ba kwa Sioni balele ubukupeme, kabili ni lilali ‘baimine’ kabili mu nshila nshi?

• Ukubomfya ifimpashanya fyalekanalekana, Yehova asobele shani ulwa kwingilishiwako ukwa bakashimikila ba Bufumu?

• Ni mu nshila nshi Yehova alengela ulubuuto lwakwe ukubalikila pa bantu bakwe?

[Amepusho]

[Icikope pe bula 10]

“Umwanakashi” wa kwa Yehova aebwa ukwima

[Icikope pe bula 12]

Ingalaba shilemoneka nge nkunda