Ico Twingasambilila kuli Kabaso

“KABASO wa mu lwelele wena aishibe nshita shakwe ishalingwa . . . lelo abantu bandi tabaishibo bupingushi bwa kwa Yehova.” (Yeremia 8:7) Aya mashiwi ya bupingushi bwa kwa Yehova ayo kasesema Yeremia aebele abasangu ba mu Yuda, abashiile Yehova Lesa wabo no kwalukila ku kupepa tulesa tumbi. (Yeremia 7:18, 31) Mulandu nshi Yeremia abomfeshe ica kumwenako ca kwa kabaso ku kufunda abaYuda bashali na citetekelo?

Abena Israele lyonse balemona kabaso, maka maka ulya uwabuuta, nga ca kutila alefuma ku ncende imo no kuya ku ibiye mu ncende shalumbulwa mu Baibolo. Ishina lya ciHebere ilya ici cuni icikalamba, ica molu ayatali kabili icikubula mu menshi, lishina lya canakashi ilipilibula “uwa cishinka, uwa kutemwa kwa cishinka.” Ili shina lyalilinga ici cuni pantu cena calipusana ne fyuni fimbi, kabaso wabuuta umulume no mukota tafilekana mpaka ne mfwa. Pa numa ya kwikala mu ncende shimbi umukabileko mu nshita ya mpepo, ba kabaso abengi balabweluluka cila mwaka, ilingi line ku cisansala cilya cine baleikalamo kale.

Imicitile ya kwa kabaso ilanga bucishinka mu nshila na shimbi ishisuma. Fyonse pamo icilume ne cikota filalalila amani no kuliisha utwana. Icitabo ca Our Magnificent Wildlife cilondolola ukuti: “Ba kabaso abali na bana balaba na bucishinka ku babiye. Mu Germany kwali kabaso umulume uwapupwike no kwikatwa ku ntambo ya malaiti no kufwa. Kabaso umukota alalile amani eka inshiku shitatu, pali iyo nshita alefuma mu cisansala umuku umo pa nshita inono no kuya alafwaya ifya kulya. . . . Cimbi icacitikile ba kabaso bambi ca kutila, umukota balimulashile, kabili mulume e washele alekusha utwana eka.”

Cine cine, ukulanga bucishinka ku mubiye mpaka ne mfwa no kusakamana abana bwino, kulenga kabaso ukufishapo ubupilibulo bwe shina lyakwe, ubwa kuti “uwa cishinka.” Kanshi, ba kabaso balikwete isambililo lya maka ku bena Israele abashali na bucishinka kabili abomankonso.

Abantu abengi ilelo bamona bucishinka ukuti mibele ya kale—iyo bakumbwa lelo iyo bashifwaya kukwata. Ukufulisha kwa kulekana, ukubutuka pa ng’anda, ukwiba, ne nshila shimbi isha kufutikilamo filanga ukuti bucishinka tabwakatamikwa pali nomba. Baibolo yena yalikatamika umuntu uwaba na bucishinka pa mulandu wa kuti aliba no kutemwa ne cikuku. Ikoselesha Abena Kristu ‘ukufwalo buntu bupya, ubwalengelwe mu cipasho ca kwa Lesa mu kulungama no kushila kwa Cine.’ (Abena Efese 4:24) Ca cine, ubuntu bupya bulatwafwa ukuba aba cishinka, lelo kuti twasambililako fimo kuli kabaso pa lwa bucishinka.