Ukucincishiwa ku “Fikalamba fya kwa Lesa”

“Tulebomfwa balesosela mu ndimi shesu ifikalamba fya kwa Lesa.”—IMILIMO 2:11.

1, 2. Cintu nshi ica kupapusha icacitike mu Yerusalemu pa Pentekoste wa 33 C.E.?

ULUCELO lumo pa Mulungu mu mwaka wa 33 C.E., kwacitike icintu ca kupapusha kwi bumba lya baume na banakashi, abasambi ba kwa Yesu Kristu abalongene mu ng’anda imo mu Yerusalemu. “Kwafumine mu muulu no kupumikisha iciunda kwati cipuupu cikali ca mwela, caiswilemo na mu ng’anda monse umo baikele. Kuli bene kwamoneke indimi ishabe misasatwe kwati sha mulilo, . . . e lyo bonse baiswilemo Umupashi wa mushilo, batendeke no kulandila mu ndimi shimbi.”—Imilimo 2:2-4, 15.

² Ibumba likalamba lyalongene pa ntanshi ya iyo ng’anda. Pali bene pali abaYuda bafyalilwe mu fyalo fimbi, “abatiina Lesa” abaile ku Yerusalemu ku kusefya umutebeto wa Pentekoste. Balipeshiwe amano pantu bonse baleumfwa abasambi balelandila mu ndimi shabo “ifikalamba fya kwa Lesa.” Kuti caba shani ifyo apo abalelanda bonse bena Galili?—Imilimo 2:5-8, 11.

3. Bukombe nshi umutumwa Petro aebele ibumba pa Pentekoste?

³ Umo pali abo bena Galili aali mutumwa Petro. Alondolwele ukuti papitile fye imilungu ya kupenda apo Yesu Kristu aipaiwe ku bantu  bapondama. Lelo, Lesa abuushishe Umwana wakwe ku bafwa. Pa numa, Yesu amoneke ku basambi bakwe abengi, pamo na kuli Petro wine na bambi abalipo iyo nshita. Papitile fye inshiku 10 apo Yesu aninine ukuya ku muulu. Wene e wapongolwele umupashi wa mushilo pa basambi bakwe. Bushe ici calikwete ubupilibulo ubuli bonse kuli balya balesefya pa Pentekoste? Ee, cine cine. Imfwa ya kwa Yesu yateyenye inshila ya kuti bengalekelelwa imembu shabo no kupokelele “ca bupe Umupashi wa mushilo” nga bamutetekela. (Imilimo 2:22-24, 32, 33, 38) E ico cinshi balya baletambako bacitile pa kumfwa “ifikalamba fya kwa Lesa”? Kabili bushe ifi fyalembwa kuti fyatwafwa shani ukulingulula umulimo tubombela Yehova?

Bacincishiwa Ukubomba!

4. Kusesema nshi ukwa kwa Yoele ukwafishiwepo pa Pentekoste 33 C.E.?

⁴ Ilyo abasambi bapokelele umupashi wa mushilo mu Yerusalemu, tabaikete na ku cani, batampile ukubila imbila nsuma ye pusukilo kuli bambi, ukutampila kwi bumba lilya line lyalongene lulya lucelo. Ukushimikila kwabo kwafishishepo ukusesema kukalamba kumo, ukwalembelwe kale sana ninshi palipita ne myaka 800 kuli Yoele, mwana Petuele ukwa kuti: “Nkapongolwelo mupashi wandi pa bantunse bonse; abana benu abaume na bana benu abanakashi bakasesema; abaume benu abakoloki bakalote filoto, abalumendo benu bakamone fimonwa; na pa babomfi abaume na pali bacishiko bene e po nkapongolwelo mupashi wandi mu nshiku isho . . . ku kutangililo kwisa kwa bushiku bwa kwa Yehova, ubukulu kabili ubwa kutiinya.”—Yoele 1:1; 2:28, 29, 31; Imilimo 2:17, 18, 20.

5. Abena Kristu ba kubalilapo bali no kusesema shani? (Moneni utulembo twa pe samba.)

⁵ Bushe e kutila Lesa aali no kubuusha bakasesema bonse, abaume na banakashi, pamo nga Davidi, Yoele, na Debora, no kubabomfya ukusobela ifya ku ntanshi? Iyo. ‘Abana abaume na bana banakashi, ababomfi abaume na bacishiko’ ba Bwina Kristu baali no kusesema mu kuti bali no kucincishiwa no mupashi wa kwa Yehova ukubilisha “ifikalamba” ifyo Yehova acitile kabili ifyo aali no kucita ku ntanshi. E ico baali no kulandilako Uwapulamo. * Lelo bushe lilye bumba lyacitile shani?—AbaHebere 1:1, 2.

6. Ilyo abengi mwi bumba baumfwile ilyashi lya kwa Petro, cabalengele ukucita nshi?

⁶ Ilyo ibumba lyaumfwile ukulondolola kwa kwa Petro, abengi calibakuntile ku mitima ukuti bacitepo cimo. “[Bapokelele] icebo cakwe” kabili “balibatishiwe; na muli bulya bushiku kwalundilweko abantu nalimo amakana yatatu (3,000).” (Imilimo 2:41) Apo balya bantu baali baYuda ku cifyalilwa na bambi basangwike fye abaYuda, kanshi balishibeko fimo pa Malembo. Uko kwishiba, pamo ne citetekelo mu fintu basambilile kuli Petro, e fyalengele ukuti babatishiwe “mwi shina lya kwa Tata ne lya Mwana ne lya Mupashi wa mushilo.” (Mateo 28:19) Pa numa ya kubatishiwa “balecincila mu kusambilisha kwa batumwa.”  Kabinge, batampile ukwebako bambi ifisumino fyabo ifipya. Kabili, “ubushiku no bushiku balekoosho kulongana umutima umo, . . . baletonda Lesa no kukwato bubile ku bantu bonse.” Pa mulandu wa uku kushimikila, “Shikulu [alelundako] ubushiku no bushiku abalepusuka.” (Imilimo 2:42, 46, 47) Ifilonganino fya Bwina Kristu fyalipangilwe bwangu bwangu mu fyalo umwaleikala aba basumina abapya. Ukwabula no kutwishika, cimo icalengele uku kufula cali kupimpa kwabo mu kushimikila “imbila nsuma” ilyo babwelelemo ku fyalo fyabo.—Abena Kolose 1:23.

Icebo ca kwa Lesa Caliluma

7. (a) Cinshi cilenga abantu ba mu nko shonse ukwisa ku kuteyanya kwa kwa Yehova muno nshiku? (b) Bushe mulemona ukuti kulunduluka nshi na kumbi kwingabako mu calo conse na mu cifulo mushimikila? (Moneni utulembo twa pe samba.)

⁷ Ni shani ulwa bafwaya ukuba ababomfi ba kwa Lesa muno nshiku? Na bo bene balekabila ukusambilila sana Icebo ca kwa Lesa. Ilyo balesambilila, baleshiba Yehova ukuti ni Lesa “wa nkumbu kabili uusenamina, uukokolo kukalipa, kabili uwafulisho luse ne cishinka.” (Ukufuma 34:6; Imilimo 13:48) Basambilila ulwa kupekanya kwa kwa Yehova ukwabamo icikuuku ukwa kupeela icilubula muli Yesu Kristu, untu umulopa wakwe uwasuumiwa wingabasangulula ku membu shonse. (1 Yohane 1:7) Na kabili balatasha pa kwishiba ubufwayo bwa kwa Lesa ubwa ‘kwimya ku bafwa abalungama na bashalungama.’ (Imilimo 24:15) Cilenga imitima yabo isulemo ukutemwa iyi Ntulo ya ifi “fikalamba,” kabili cibalenga ukushimikila ici cine cawamisha. Lyene baba ababomfi ba kwa Lesa abaipeela, ababatishiwa kabili batwalilila “[ukukula] mu kwishiba Lesa.” *—Abena Kolose 1:10b; 2 Abena Korinti 5:14.

8-10. (a) Bushe icacitikile umwanakashi umo uwa Bwina Kristu cishinina ukuti Icebo ca kwa Lesa “caliluma”? (b) Cinshi ici cacitike camusambilisha pali Yehova ne fyo abomba na babomfi bakwe? (Ukufuma 4:12)

⁸ Ukwishiba uko ababomfi ba kwa Lesa basambilila muli Baibolo te kwa pa muulu fye. Uko kwishiba kulabakunta ku mitima, kulaalula imitontonkanishishe yabo, kabili kwikalilila muli bene. (AbaHebere 4:12) Ku ca kumwenako, umwanakashi we shina lya Camille alebomba incito ya kulela abakoloci. Pa bantu alelela pali Martha, Inte ya kwa Yehova. Apo Martha alilwele nga nshi ubulwele bwa kupukuta, alekabila ukusakamanwa lyonse. Pa kulya kano bamucinkulako—nangu fye ukumina kwa kumucinkula. Lelo, kwali cimo ico Martha ashatalile alaba nangu panono, nga fintu twalamona.

⁹ Bushiku bumo, Martha amwene Camille alelila pa mulandu wa bwafya bumo akwete. Martha akumbatile Camille no kumweba ukulasambilila Baibolo nankwe. Lelo bushe umuntu uwalwala nga Martha kuti atungulula isambililo lya Baibolo? Ee, kuti atungulula. Nangula Martha alilabile ifingi sana, talabile Lesa wakwe uwakulisha; kabili talabile icine cawamisha ico asambilile muli Baibolo. Pa kusambilila, Martha aebele Camille ukubelenga paragrafu imo na imo, ukubelenga Amalembo yalimo, no kubelenga icipusho pa mpela ye bula, e lyo no kwasuka. Ici calitwalilile pa nshita yalepako, kabili te mulandu no kupelebela kwa kwa Martha, Camille alishibe ifingi pali Baibolo. Martha alishibe ukuti Camille alekabila ukulabishanya na bambi abalefwaya ukubombela Lesa. E ico, apeele umusambi wakwe ilaya ne nsapato, pa kuti Camille akakwate ifya kufwala fyayana ilyo akasangwa ku kulongana ku Ng’anda ya Bufumu umuku wa kubalilapo.

¹⁰ Ukutemwa kwa kwa Martha, ica kumwenako cakwe, no kushininwa kwakwe fyafikile Camille pa mutima. Amwene ukuti ifyo Martha aleesha ukumusambilisha muli Baibolo fyali ifyacindama nga nshi, pantu Martha  alilabile mupepi na fyonse kano fye ifyo asambilile mu Malembo. Pa numa, ilyo Camille bamukuushishe ku cikuulwa cimbi ica kulelelamo abakoloci, alishibe ukuti ni nshita ya kubombelapo. Ilyo akwete ishuko umuku wa kubalilapo, aile ku Ng’anda ya Bufumu, nafwala ilaya ne nsapato shamupeele Martha, kabili alombele ukuti balemusambilisha Baibolo. Camille alilundulwike bwino kabili alibatishiwe.

Ukucincishiwa Ukulanga Ifipimo fya kwa Yehova

11. Ukulunda pa kuba abapimpa mu mulimo wa kushimikila, kuti twalanga shani ukuti twalicincishiwa ku bukombe bwa bufumu?

¹¹ Ilelo, kwaba Inte sha kwa Yehova ukucila amamilioni 6 abo, ababa nga Martha kabili nomba na Camille, abaleshimikila ‘imbila nsuma ya bufumu’ mwi sonde lyonse. (Mateo 24:14; 28:19, 20) Nge fyo cali ku Bena Kristu ba mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo, na bo bene balacincishiwa icine cine ku “fikalamba fya kwa Lesa.” Balatasha ukuti balikwata ishuko lya kusenda ishina lya kwa Yehova no kuti alipongolwela umupashi wakwe pali bene. E ico, balabomba na maka ukuti ‘bende umwawamina Shikulu ku kutemuna konse,’ ukukonka ifipimo fyakwe muli fyonse mu mikalile yabo. Ici cisanshamo ukukonka ifipimo fya wa Lesa mu mifwalile ne misakwile.—Abena Kolose 1:10; Tito 2:10.

12. Kufunda nshi ukwabulo kupita mu mbali pa mifwalile ne misakwile ukwalembwa pali 1 Timote 2:9, 10?

¹² Yehova alibika ifipimo ukukuma ku mimonekele ya pa lwesu. Umutumwa Paulo alandile pali fimo ifyo Lesa afwaya ukukuma kuli ci. Atile: “Abanakashi, ukufwala bafwale ukuyene, pamo no bufuuke no kutekanya; beipulamikila imishishi iyalukwa, nangu ni golde, nangu ni bamargariti, nangu malaya  ayaumo mutengo, lelo imilimo isuma iiyene abanakashi abatila tutiina Lesa.” * Cinshi twasambilila kuli aya mashiwi?—1 Timote 2:9, 10.

13. (a) Bushe ‘ukufwala ukuyene’ e kutila shani? (b) Mulandu nshi twingasosela ukuti ifipimo fya kwa Yehova fyalilinga?

¹³ Amashiwi ya kwa Paulo yalanga ukuti Abena Kristu balingile ‘bafwale ukufwala ukuyene.’ Tabalingile ukumoneka abailekelesha, aba fiko, nelyo aba busanku. Mupepi fye na onse, nelyo fye balanda, kuti bakumamo ukukonka ifyo fipimo fyalinga pa kuba ne fya kufwala fya busaka kabili ifyapempenkana. Ku ca kumwenako, cila mwaka Inte mu calo cimo ica ku South Amerika balenda amakilomita ayengi mu mpanga e lyo baenda no bwato pa maawala ayengi pa kuti bakasangwe kwi bungano lya citungu. Ilingi line bamo balaponena mu menshi nelyo ukukobwa ica kufwala ku cimpusa pa lwendo. Kanshi ilyo bafika ku cifulo ce bungano, ilingi balamoneka aba busanku. E ico, batampa ukubila amabatani, ukubila ifilepwike, no kucapa no kuciisa ifya kufwala bali no kufwala kwi bungano. Balakatamika ubwite bwa kulya pe tebulo lya kwa Yehova, kabili bafwaya ukufwala bwino.

14. (a) Bushe ukufwala “no bufuuke no kutekanya” e kutila shani? (b) Pa kuti tufwale ‘nga bantu batila tutiina Lesa,’ cinshi casanshiwamo?

¹⁴ Paulo alondolwele no kuti tulingile ukufwala pamo “no bufuuke no kutekanya.” E kutila imifwalile yesu tailingile ukuba iya mataki, iyacishamo, iibimbula insuuna, nelyo ukufwala ifya lubeebeelu. Kabili, tufwile ukufwala imifwalile iilanga ukuti “tutiina Lesa.” Ici catupeela ifya kutontonkanyapo, bushe te ifyo? Te kufwala fye bwino ilyo tulesangwa ku kulongana kwa cilonganino lyene ukuilekelesha pa nshita shimbi. Imimonekele yesu lyonse ifwile ukulanga ukuti twaba na katiina, iya mucinshi pantu twaba Abena Kristu kabili abatumikishi inshita yonse ubushiku na kasuba. Kanshi cintu cayeba ukuti ifyo tufwala ku ncito na ku sukulu fifwile ukuba ifyalingana ne milimo tuli no kubomba. Na lyo line, tufwile ukufwala no bufuuke no mucinshi. Nga ca kuti imifwalile yesu lyonse ilelanga ukuti twalitetekela Lesa, tatwakatale atushimba ukushimiko bunte pa mulandu wa kumfwe nsoni pa mimonekele yesu.—1 Petro 3:15.

“Mwitemwa Pano Isonde”

15, 16. (a) Mulandu nshi cacindamina ukukanapashanya aba pano isonde mu mifwalile ne misakwile? (1 Yohane 5:19) (b) Mulandu nshi usuma tushifwile ukukonkelela amafashoni ya mifwalile ne misakwile?

¹⁵ Ukufunda kwalembwa pali 1 Yohane 2:15, 16 na ko kulatutungulula mu mifwalile ne misakwile. Tubelengapo atuti: “Mwitemwa pano isonde, nangu fya pano isonde; ngo muntu atemwa pano isonde, ukutemwa Shifwe tamwaba muli wene. Pantu conse ca pano isonde, lunkumbwa lwa mubili, no lwinso lwa  menso, na mataki ya miikalile ino, tacafuma kuli Shifwe, lelo ca pano isonde.”

¹⁶ Uko kufunda kwa pa nshita yalinga icine cine! Mu nkulo umo ukukonkelesha bambi kuli ukwaluma sana, tatufwile ukuleka aba pano isonde baletutungulula mu mifwalile ne misakwile. Imifwalile ne misakwile ino myaka nafibwelela pa nshi. Nangu fye mifwalile ya ba sha ncito te ya kushintililapo ukupiminako imifwalile yalinga Abena Kristu. E mulandu na umbi tulingile lyonse ukwangwa ku ‘kukanapalana no bwikashi buno’ nga tuli no kwikala umwabela ifipimo fya kwa Lesa no ‘kupulamike isambilisho lya kwa Lesa Umupusushi wesu muli fyonse.’—Abena Roma 12:2; Tito 2:10.

17. (a) Mepusho nshi tufwile ukuipusha pa kushita ifya kufwala nelyo ukusala fashoni? (b) Mulandu nshi imitwe ya ndupwa balingile ukwangilwa ku mimonekele ya ba mu lupwa lwabo?

¹⁷ Ilyo mushilapingula nampo nga mufwile ukushita ica kufwala cimo, cisuma ukuipusha amuti: ‘Mulandu nshi natemenwa imibilile ya ici ca kufwala? Bushe ni co e cifwalako umo uwalumbuka—untu nkumbwa? Bushe bamapusu ba mu misebo nelyo balya abasumbula imibele ya bucaibela, iya bucipondoka na bo balafwalako?’ Tulingile no kulolekesha ico ca kufwala. Nga lilaya atemwa siketi, bushe ipi atemwa ya butali bwalinga? Yabilwa shani? Bushe yaba iyayana, iyalinga, kabili iya mucinshi, nelyo bushe ilapapatila ku mubili, ilabimbula bambi, atemwa kuti yalenga umo ukumoneka uwa busanku? Ipusheni amuti, ‘Bushe nga nafwala ici ca kufwala kuti napunwisha bambi?’ (2 Abena Korinti 6:3, 4) Mulandu nshi tufwile ukupooselako amano kuli fyo? Pantu Baibolo itila: “Na Kristu wine taitemwine.” (Abena Roma 15:3) Imitwe ya ndupwa sha Bwina Kristu ifwile ukwangwa ku mimonekele ya ba mu lupwa lwabo. Pa mulandu wa kucindika Lesa wa bukata uo tupepa, imitwe ya ndupwa tabalingile ukushingashinga ukufunda pa lwa mifwalile mu kukosa, lelo mu kutemwa nga cakabilwa.—Yakobo 3:13.

18. Cinshi camucincisha ukupoosako amano ku mifwalile yenu ne misakwile?

¹⁸ Ubukombe twasenda bwafuma kuli Yehova, umwine wine wa mucinshi na bumushilo. (Esaya 6:3) Baibolo itucincisha ukumupashanya “nga bana abatemwikwa.” (Abena Efese 5:1) Imifwalile yesu ne misakwile kuti fyalenga abantu balatontonkanya bwino nelyo bubi bubi pali Shifwe wa ku muulu. Cine cine tufwaya ukulenga umutima wakwe ukusamwa.—Amapinda 27:11.

19. Bunonshi nshi bufuma mu kulenga bambi ukwishiba “ifikalamba fya kwa Lesa”?

¹⁹ Mwaumfwa shani pa lwa “fikalamba fya kwa Lesa” ifyo mwasambilila? Twalishuka nga shi pantu twalisambilile cine! Apo twalicetekela umulopa wa kwa Yesu Kristu uwasuumiwe, imembu shesu shilalekelelwa. (Imilimo 2:38) Ico calenga tuleba abantungwa pa kulanda na Lesa. Tatutiina imfwa kwati ni filya abashakwate subilo baitiina. Lelo, Yesu alitulaya ati bushiku bumo “bonse aba mu nshishi bakomfwamo ishiwi lyakwe, no kufumamo.” (Yohane 5:28, 29) Yehova alitusenamina pa kutusokolwela ifi fintu fyonse. E lyo alipongolwela no mupashi wakwe pali ifwe. Kanshi, ukutasha pali ifi fya bupe fyonse kulingile ukutulenga ukucindika ifipimo fyakwe ifyasumbuka no kuba abapimpa ku kumulumbanya, ukulondolola ifi “fikalamba” ku bantu bambi.

[Amafutunoti]

Bushe Kuti Mwayasuka Shani?

• “Fikalamba” nshi abantu baumfwile pa Pentekoste mu 33 C.E., kabili bacitile shani?

• Ciba shani pa kuti umo asanguke umusambi wa kwa Yesu Kristu, kabili cinshi ubusambi busanshamo?

• Mulandu nshi cacindamina ukwangwa ku mifwalile yesu ne misakwile?

• Finshi tufwile ukutontonkanyapo pa kumona nampo nga ica kufwala nelyo fashoni ili iyalinga?

[Amepusho]

[Icikope pe bula 15]

Petro abilishe ukuti Yesu alibuushiwe ku bafwa

[Ifikope pe bula 17]

Bushe imimonekele ya pa lwenu ilenga abantu balatontonkanya bwino pali Lesa mupepa?

[Ifikope pe bula 18]

Abafyashi ba Bwina Kristu bafwile ukwangwako ku mimonekele ya ba mu lupwa lwabo