“Imupeele Ica Kumulanga”

“Mufwile ukuba bakasambilisha pa mulandu wa kupite nshita.”—ABAHEBERE 5:12.

1. Mulandu nshi amashiwi ya pa AbaHebere 5:12 yengalengela Umwina Kristu ukusakamikwako panono?

ILYO mulebelenga amashiwi yali mwi lembo lishimpilwepo ili sambililo, bushe cilamusakamikako panono? Nga ni fyo, te imwe mweka. Apo tuli bakonshi ba kwa Kristu, twalishiba ukuti tufwile ukuba bakasambilisha. (Mateo 28:19, 20) Twalishiba ukuti ce pamfya sana ukusambilisha no kulamuka ukufika apo twingapesha ku mulandu wa nshita tuleikalamo. Kabili twalishiba ukuti ukusambilisha kwesu kuti kwalenga abo tulesambilisha ukwisapusuka nelyo ukwisafwa! (1 Timote 4:16) Kanshi, kuti twaipusha fwe bene atuti: ‘Bushe cine cine ndi kasambilisha wafikapo? Kuti nacita shani pa kuwamyako?’

2, 3. (a) Bushe kafundisha umo atile ukusambilisha kusuma kwashintilila pi? (b) Ca kumwenako nshi Yesu atulangile ukuti tulekonka pa kusambilisha?

² Ukusakamikwa kwa musango yo takulingile ukutufuupula. Nga tutila ukusambilisha cintu cifwaya fye ukulamuka kwaibela, napamo kuti catukosela sana ukuwamyako. Lelo apashintilila ukusambilisha kusuma, te pa kulamuka lelo pa cintu cimo icacindamisha nga nshi. Moneni ico kafundisha umo uwabelesha alembele pa lwa kusambilisha. Atile: “Ukusambilisha kusuma takwashintilila pa kulamuka kumo nelyo pa misambilishishe, amapange nelyo imicitile. . . . Ukusambilisha kwashintilila sana pa kutemwa.” Kwena, talelanda pa kusambilisha ifya mapepo. Na lyo line, icishinka alelandapo kuti cabomba sana ku kusambilisha fwe Bena Kristu tusambilisha. Kuti cabomba shani?

³ Ica kumwenako cesu ica kusambilisha cimo fye mpo, ni Yesu Kristu, uwaebele abakonshi bakwe ati: “Imupeele ica kumulanga.” (Yohane 13:15) Alelanda pa ca kumwenako cakwe mu kulanga ukuti aliicefya, lelo ico Yesu atulangile cisanshamo no mulimo wakwe uukalamba uo alebomba ngo muntunse pe sonde, e kuti ukusambilisha abantu imbila nsuma ya Bufumu bwa kwa Lesa. (Luka 4:43) Nga mwali no kusala ishiwi limo ilingalondolola ubutumikishi bwa kwa Yesu, napamo kuti mwasala ishiwi “ukutemwa,” bushe te ifyo? (Abena Kolose 1:15; 1 Yohane 4:8) Ukutemwa Yesu atemenwe Wishi wa ku muulu, Yehova, kwali ukwapulamo. (Yohane 14:31) Lelo, Yesu pa kusambilisha, alelanga ukutemwa mu nshila na shimbi shibili. Atemenwe icine alesambilisha, atemenwe na bantu alesambilisha. Lekeni tulande sana pali ishi mbali shibili isha ca kumwenako Yesu atulangile ukuti tulekonka.

Ukutemwa Icine ca Bulesa pa Nshita Yalepa

4. Bushe Yesu atampile shani ukutemwa amasambilisho ya kwa Yehova?

⁴ Ifyo kasambilisha atontonkanya pe sambililo asambilisha cilambukila imisambilishishe yakwe.  Cili no kumoneka nga tayangwako kabili cili no kufika ku basambi bakwe. Yesu tasuulile icine cawamisha ico alesambilisha pali Yehova no Bufumu Bwakwe. Yesu alitemenwe sana ili sambilisho. Atampile ukulitemwa ilyo acili umusambi. Mu myaka iishaifulila ilyo ashilaisaba umuntunse, uyu Mwana wafyalwa eka ali musambi waswangaana. Ilembo lya kwa Esaya 50:4, 5 lyabamo aya mashiwi yalinga aya kuti: “Shikulu Yehova apeela kuli ine ululimi lwa basambilila, ulwa kwishibo kukosesha ku cebo uwapomponteka; ambuushisho kutwi ulucelo no lucelo, ku kuumfwa nga basambilila. Shikulu Yehova ankomweno kutwi, na ine nshatalama, nshafutatuka.”

5, 6. (a) Cimoneka kwati cinshi cacitikile Yesu ilyo abatishiwe, kabili camwambukile shani? (b) Bupusano nshi tumona pali Yesu na Satana ukukuma ku kubomfya Icebo ca kwa Lesa?

⁵ Ilyo Yesu alekula ngo muntunse pe sonde, akonkenyepo ukutemwa amano ya bulesa. (Luka 2:52) Lyene, ilyo alebatishiwa, icintu cimo icaibela calimucitikile. Ilembo lya kwa Luka 3:21 litila: “Umuulu waliceneme.” Cimoneka kwati, Yesu iyo nshita atampile ukwibukisha ifyalecitika ilyo ashilaisaba umuntunse. Pa numa ya ico, apoosele inshiku 40 ukwabula kulya mu matololo. Afwile alibekelwe sana mu kwetetula pa nshita alesambilishiwa na Yehova mu muulu. Lelo ilyo pashilapita sana inshita, ukutemwa atemenwe icine ca kwa Lesa kwalyeshiwe.

⁶ Ilyo Yesu afunshike kabili aali ne nsala, Satana afwaile ukumutunka. We bupusano tumona pali aba bana babili aba kwa Lesa! Bonse babili bayambwile mu Amalembo ya ciHebere, lelo balelosha umwapusaninina. Satana anyongenye Icebo ca kwa Lesa, alecibomfya ukwabula umucinshi pa kuti acite ifya bukaitemwe alefwaya. Ulya cipondoka alesaalula fye icine ca bulesa epela. Yesu wena, ayambwile Amalembo no kutemwa, alebomfya bwino Icebo ca kwa Lesa pa kwasuka icipusho cimo na cimo. Yesu e ko aali pa nshita yalepa ilyo ifyo fyebo fyapuutwamo fishilalembwa, lelo alificindike. Fyali cine cawamisha icafumine kuli Wishi wa ku muulu! Aebele Satana ukuti ifyebo fya musango yo ukufuma kuli Yehova fyali ifyacindama ukucila ica kulya. (Mateo 4:1-11) Cine cine, Yesu alitemenwe icine conse ico Yehova amusambilishe. Lelo, alangile shani uko kutemwa pa kusambilisha?

Ukutemwa Icine Alesambilisha

7. Mulandu nshi Yesu ashapangile amasambilisho yakwe umwine?

⁷ Lyonse ukutemwa Yesu atemenwe ifyo alesambilisha kwalemoneka. Na kuba, afwaya nga aliletelemo amano yakwe. Akwete ubwishibilo na mano ayengi nga nshi. (Abena Kolose 2:3) Lelo, acinkwileko bakoomfwa wakwe libili libili ati fyonse ifyo alesambilisha tafyafumine ku mwine, lelo fyafumine kuli Wishi wa ku muulu. (Yohane 7:16; 8:28; 12:49; 14:10) Alitemenwe sana icine ca bulesa ica kuti te kuti taali na kupyanikapo amano yakwe.

8. Bushe Yesu apeele shani ica kumwenako ca kushintilila pa Cebo ca kwa Lesa pa kutampa fye kwa butumikishi bwakwe?

⁸ Ilyo Yesu atampile ubutumikishi bwakwe ubwa ku cintubwingi, bwangu bwangu apeele ica kumwenako. Tontonkanyeni inshila aishibishishemo abantu ba kwa Lesa umuku wa kubalilapo ukuti aali e Mesia. Bushe amoneke fye pa mabumba, alabilisha ati e Kristu, e lyo alacita ne fipesha amano pa kuti bashininkishe? Iyo. Aile kwi sunagoge, uko abantu ba kwa Lesa umwabelo mwata baleya ku kubelenga Amalembo. Kulya abelengele mu kupongomoka ukusesema kwa kwa Esaya 61:1, 2 no kulondolola ukuti ifi fishinka fya mu kusesema fyalelanda pali wene. (Luka 4:16-22) Ifipesha amano fyakwe ifingi fyashininkishe ukuti Yehova alemutungilila. Na lyo line, lyonse fye aleshintilila pa Cebo ca kwa Lesa mu kusambilisha kwakwe.

9. Ilyo aleshomboka na baFarise, bushe Yesu alangile shani ukuti ali no kutemwa kwa cishinka ku Cebo ca kwa Lesa?

⁹ Ilyo Yesu balemusonsomba ku ba fya mapepo abalemulwisha, tatampile ukushokana na bo ukufwaya ukubacimfya, nangu ashokana na bo nga alibacimfishe ukwabula ubwafya. Lelo alekele Icebo ca kwa Lesa e cabasuusha. Ku ca kumwenako, ibukisheni ilyo abaFarise bapeele abasambi ba kwa Yesu umulandu wa kutoba ifunde lye Sabata ilyo balepita mwi bala  baletimpula imitwe ya ngano balelya. Yesu abaswike ati: “Bushe tamwabelenga ico Davidi acitile ilyo ali ne nsala umwine na bali nankwe?” (Mateo 12:1-5) Kwena, balya bantu baleitunga ukuba abalungami napamo balibelengele filya fyalembwa fyapuutwamo pali 1 Samwele 21:1-6. Nga ni fyo, ninshi balifililwe ukumona isambililo lyacindama ilyabamo. Lelo, Yesu tabelengele fye filya fyalembwa. Alitontonkenyepo no kuumfwila ifyo asambililepo. Alitemenwe ifishinte ifyo Yehova alesambilisha ukupitila muli cilya cipande. E ico abomfeshe filya fyalembwa, pamo ne ca kumwenako ca mwi Funde lya kwa Mose, ku kulanga ifyo Ifunde lyalimo amano. Ukutemwa kwa cishinka ukwa kwa Yesu kwamucincishe ukucingilila Icebo ca kwa Lesa ku kubombesha kwa bashimapepo ukwa kufwaya ukucipotonganya pa kuti bamwenemo nelyo ukucifisa ukubomfya ifishilano fya bantunse ifya kufulunganya.

10. Bushe Yesu afishishepo shani ukusesema ukukuma ku misambilishishe yakwe?

¹⁰ Ukutemwa Yesu atemenwe ifyo alesambilisha takwali na kumulenga ukusambilisha ifya kusungila fye ku mutwe, mu nshila ya kutendusha iishabamo ukucincimuka. Ukusesema kwapuutwamo kwatubulwile ukuti Mesia aali no kulanda no ‘kusenamina pa milomo yakwe,’ ukubomfya “ifyebo ifyawama.” (Amalumbo 45:2; Ukutendeka 49:21) Yesu alifishishepo uko kusesema pa kulenga ifyebo fyakwe ukuba ifisuma kabili ifya kucincimusha, ukubomfye “fyebo fya kusenamina.” (Luka 4:22) Ukwabula no kutwishika ukucincimuka kwakwe kwalelenga ne mpumi yakwe ukucincimuka, kabili amenso yakwe yalebalika ukulanga ukuti natemwa sana ifyo alesambilisha. Ifyo cifwile calewama ukumukutika, kabili mwandi cali ca kumwenako tufwile ukukonka ilyo tulelanda na bambi pa fyo twasambilila!

11. Mulandu nshi amaka ya kwa Yesu aya bukasambilisha yashamulengele ukuba uwaituumika?

¹¹ Bushe filya Yesu aleumfwikishe cine ca bulesa no kuba ne milandile isenamina fyamulengele ukutuumikwa? Ifyo e fyo ciba kuli bakasambilisha abantunse. Lelo, ibukisheni ukuti Yesu ali na mano yalelanga akatiina ka kuli Lesa. Amano ya musango yo tayabamo amatutumuko, pantu “ku [bafuuka, NW] kwaba amano.” (Amapinda 11:2) Kwali na cimbi icalengele Yesu ukukanaba uwa cilumba nelyo uwa matutumuko.

Yesu Atemenwe Abantu Alesambilisha

12. Bushe Yesu alangile shani ukuti talefwaya abakonshi bakwe ukumututuma?

¹² Ukutemwisha Yesu atemenwe abantu lyonse kwalemonekela mwi sambilisho lyakwe. Isambilisho lyakwe lyapusana na masambilisho ya bantunse ba cilumba, lyena talyaletiinya abantu nangu panono. (Lukala Milandu 8:9) Ilyo Petro amwene icipesha amano cimo ica kwa Yesu, alipapile nga nshi ica kuti awilile ku makufi ya kwa Yesu. Lelo Yesu talefwaya abakonshi bakwe ukulamututuma. Mu cikuuku atile, ‘Mwitiina,’ e lyo aebele Petro ulwa mulimo wawamisha uwa kupanga abasambi untu aali no kubombako. (Luka 5:8-10) Yesu talefwaya abasambi bakwe bacincishiwe ku mwenso wa kutiina wena nga kasambilisha wabo iyo, lelo alefwaya bacincishiwe ku kutemwa batemenwe icine cawamisha pa lwa kwa Lesa.

13, 14. Ni mu nshila nshi Yesu alangile ukuti alelangulukila abantu?

¹³ Ukutemwa Yesu atemenwe abantu alesambilisha  kwamonekele na mu fyo alebalangulukilako. “Pa kumona amabumba, abekatilwe inkumbu; pa kuti bali abalulunkaniwa kabili abapaswa, nge mpaanga ishishaba na kacema.” (Mateo 9:36) Alibalangulukileko ku kupelelwa kwabo kabili camulengele ukubaafwa.

¹⁴ Moneni ukulangulukilako kwa kwa Yesu pa kashita kambi. Ilyo umwanakashi walwele ukusuumo mulopa apaleme kuli wene no kukumya ku mukomo we laya lyakwe, alipolele mu cipesha amano. Yesu aumfwile amaka yafuma muli wene, lelo tamwene uwaundepwe. Alefwaya ukumona uyo mwanakashi. Mulandu nshi? Talefwaya ukumukalipila pa kutoba Amalango nelyo amafunde ya bakalemba na baFarise, pantu nalimo e co uyo mwanakashi aletiina. Lelo atile kuli wene: “We mwana, icitetekelo cobe nacikuposha; kabiye umutende, kabili ube umutuntulu ku cipumo cobe.” (Marko 5:25-34) Moneni ifyo ayo mashiwi yalelanga ukulangulukila. Tasosele fye ati, “Pola.” Lelo atile: “Ube umutuntulu ku cipumo cobe.” Ili shiwi Marko abomfya pano ilya kuti icipumo, e cimo cine no “kufopaula” ukwalebomfiwa mu kulimuna abantu. Kanshi Yesu alisumine ukuti ubulwele bwakwe bwamucushishe icibi, napamo ukumukalifya umubili ne nkuntu. Alimulangulukileko.

15, 16. Finshi fyacitike mu butumikishi bwa kwa Yesu ifilanga ukuti alefwaya ubusuma mu bantu?

¹⁵ Yesu alangile ukuti alitemenwe abantu na pa kufwayamo ubusuma muli bene. Tontonkanyeni pa cacitike ilyo akumene na Natanaele, uwaishileba umutumwa ku ntanshi. “Yesu amwene Natanaele aleisa kuli wene, e lyo asosele ulwa wene, ati, Moneni, umwina Israele wa cine cine, muli wene tamwaba bucenjeshi!” Yesu mu cisungusho amwene mu mutima wa kwa Natanaele, no kwishiba ifingi pali wene. Kwena, Natanaele taali uwapwililika nangu panono. Alikwete filubo kwati ni fwe bonse. Na kuba, ilyo aumfwile ulwa kwa Yesu, alandile ukwabula ukuilama ati: “Bushe mu Nasarete mwingafuma icisuma?” (Yohane 1:45-51) Lelo, pa fintu fyonse ifingalandwa pali Natanaele, Yesu asalile ukulanda icisuma, alandile pa bufumacumi bwa ulya muntu.

¹⁶ Na lintu mushika wa fita—napamo Umwina fyalo, uwa ku Roma—aishile kuli Yesu no kulomba ukuti ondape umusha wakwe uwaleshikila, Yesu alishibe ukuti ulya mushilika alikwete filubo. Mushika wa fita muli ilya nshita afwile ku kale alecito lukaakala, ukusuumyo mulopa, no kuipoosa mu kupepa kwa bufi. Lelo, Yesu atontele pali cimo icisuma—e kutila icitetekelo capulamo ica ulya muntu. (Mateo 8:5-13) Inshita imbi, ilyo Yesu alandile ne ncitatubi iyakobeme pa cimuti ca kucushiwilwapo mupepi na wene, tashimawile ulya muntu pali buntalamisoka bwakwe ubwa kale lelo alimukoseleshe pa kumweba ulwe subilo lya ku ntanshi. (Luka 23:43) Yesu alishibe ukuti ukulanda fye pa fibi ificita bambi no kubasuusha kuti kwabafuupula fye. Ukwabula no kutwishika, filya alefwaya ifisuma muli bambi calelenga abengi ukufwaya ukubomba bwino.

Ukuitemenwa Ukubombela Abantu

17, 18. Ilyo Yesu asumine umulimo wa kwisa pe sonde, calangile shani ukuti aaliitemenwe ukubombela bambi?

¹⁷ Ubushininkisho na bumbi ubwa maka ubwa fintu Yesu atemenwe abantu alesambilisha bwali ni fintu aitemenwe ukubabombela. Ilyo ashilaisaba umuntunse, Umwana wa kwa Lesa lyonse fye atemenwe abantunse. (Amapinda 8:30, 31) Apo aali “Cebo,” nelyo uwa kulandilako Yehova, afwile alebishanya na bantunse imiku  iingi. (Yohane 1:1) Lelo, umulandu umo aishile pe sonde wa kusambilisha abantunse mu kulungatika, e ico “aisangwile uwa fye, pa kubuule cipasho ca busha,” ukusha icifulo cakwe icasansabala mu muulu. (Abena Filipi 2:7; 2 Abena Korinti 8:9) Ilyo Yesu aali pe sonde, taleenekela abantu ukumubombela. Lelo atile: “Umwana wa muntu taishile ku kupyungilwa, lelo ku kupyungila, no kupeelo mweo wakwe icilubula ca pa bengi.” (Mateo 20:28) Yesu aikele ubumi bwakwe umwabela ayo mashiwi.

¹⁸ Yesu mu kuicefya apyungile abo alesambilisha, no kuba uwaitemenwa ukubacitila ifyo balekabila. Alalenye Icalo Calaiwe pa makasa, ukwenda amakilomita ayengi nga nshi ukuya aleshimikila pantu alefwaya ukushimikila ku bantu abengi ukufika apo engapesha. Alipuseneko na baFarise na bakalemba, pantu wena aali uwaicefya kabili uwayangusha. Abantu ba misango yonse, e kutila bashimucindikwa, abashilika, bashimafunde, abanakashi, abana, abapiina, abalwala, nelyo fye abalemonwa nge finangwa, baleitemenwa ukumubinga, ukwabula umwenso. Nangula Yesu aali uwapwililika, aali muntunse uwalenaka no kuumfwe nsala. Lelo, na lintu anakile nelyo alefwaya ukutuusha nelyo ukuyako pa mbali mu kupepa, alesakamana ifilefwaya bambi intanshi.—Marko 1:35-39.

19. Bushe Yesu apeele shani ica kulanga abasambi bakwe ukuba abaicefya, abatekanya, kabili aba cikuuku?

¹⁹ Yesu aleitemenwa no kubombela abasambi bakwe. Acitile fyo pa kubasambilisha mu cikuuku kabili mu kutekanya. Nga bakokola ukumfwikisha isambilisho lyacindama, taleleka, talekalipa, kabili talebashimaula. Alekonkanyapo ukufwaya inshila shimbi isha kubebelamo ico cishinka. Ku ca kumwenako, tontonkanyeni fye pa miku ubwingi abasambi balekansana ukufwaya ukwishiba uwali umukalamba pali bene. Libili libili, mpaka fye na pa bushiku ilyo ashilaipaiwa, Yesu alefwaya inshila shipya isha kubasambilishishamo ukuti balingile ukuba abaicefya mu bene beka. Nga filya Yesu aali mu fintu fyonse fimbi, na mu kuicefya mwine kuti asosa ukwabula ukuluba ati: “Imupeele ica kumulanga.”—Yohane 13:5-15; Mateo 20:25; Marko 9:34-37.

20. Misambilishishe ya musango nshi yalengele Yesu ukukanaba nge ya baFarise, kabili mulandu nshi iyo misambilishishe yabombeele bwino?

²⁰ Moneni ukuti Yesu talelondolwela fye abasambi bakwe ifya kucita; ‘abapeele ica kubalanga.’ Alecita ifyo alefwaya balecita. Talelanda ngo wa pa muulu sana, kwati aleimona ukuti wena talingile ukucitako ifyo alebeba ukucita. Iyo yali micitile ya baFarise. Yesu alandile pali bene ati: “Balasosa, lelo tabacita.” (Mateo 23:3) Yesu mu kuicefya alangishe abasambi bakwe bwino bwino umwalolele isambilisho lyakwe ukupitila mu kwikala umwabela lyene, no kulibomfya. E ico ilyo acincishe abakonshi bakwe ukwikala imikalile yayanguka iya kukanatemwa ifyuma, tabaletunganya fye umo alelosha. Balemona bucine bwa mashiwi yakwe aya kuti: “Bamumbwe bali ne miimba, ne fyuni fya mu lwelele fili ne fisansala, lelo Umwana wa muntu takwete apa kulaaliko mutwe.” (Mateo 8:20) Yesu abombeele abasambi bakwe ukupitila mu kuicefya no kubapeela ica kubalanga.

21. Cinshi cili no kulandwapo mu cipande cikonkelepo?

²¹ Ukwabula no kutwishika, Yesu aali e Kasambilisha wakulisha ukucila bonse abatala ababako pe sonde! Ukutemwa atemenwe isambilisho lyakwe na fintu atemenwe abantu alesambilisha fyalemoneka kuli bonse abafumacumi abamumwene no kuumfwa kuli wene. Ifyo fintu filamoneka na kuli ifwe lelo fwe basambilila ica kumwenako atupeele. Lelo, kuti twakonka shani ica kumwenako ca kwa Kristu icapwililika? Icipande cikonkelepo cili no kulanda pali co cipusho.

Kuti Mwayasuka Shani?

• Ni pi pashintilila ukusambilisha kusuma, kabili nani walangilile co?

• Ni mu nshila nshi Yesu alangile ukuti alitemenwe icine alesambilisha?

• Bushe Yesu alangile shani ukuti alitemenwe abantu alesambilisha?

• Fya kumwenako nshi filanga ukuti Yesu mu kuicefya aliitemenwe ukubombela abo alesambilisha?

[Amepusho]

[Icikope pe bula 12]

Bushe Yesu alangile shani ukuti alitemenwe ifishinte fyaba mu Cebo ca kwa Lesa?