Ifipusho Ukufuma ku Babelenga
Ifipusho Ukufuma ku Babelenga
Bushe calilubana ukuteya ifyangalo fya cela mushuke nga indalama sha kushitikapo shinono?
Icebo ca kwa Lesa tacalanda sana pa kuteya ifyangalo fya cela mushuke, lelo calilanda ifyebo ifilanga ukuti ifishinte fya mu Baibolo tafisuminisha ifyangalo fya cela mushuke fyonse. * Ku ca kumwenako, abengi balishiba ukuti ukuteya ifyangalo fya cela mushuke kulenga umo ukuba umufunushi. Ico ceka fye cishinka cacindama ico Umwina Kristu alingile ukutontonkanyapo, pantu Baibolo itila “aba lwinso” tabakapyane Ubufumu bwa kwa Lesa no kuti ulunkumbwa lwaba kupepa utulubi.—1 Abena Korinti 6:9, 10; Abena Kolose 3:5.
Ukuteye fyangalo fya cela mushuke kulenga umo ukuba na matutumuko no kutemwa ukucimfyanya, ukufwaisha ukucimfya. Umutumwa Paulo asokele ulwa ifi fintu ilyo alembele ati: “Twiba na matutumuko, twikalifyanya, twikwatilana akalumwa.” (Abena Galatia 5:26) Na kabili, ukuteye fyangalo fya cela mushuke kukoselesha bambi ukutiina imipashi no kucetekela ishuko. Abateye fyangalo fya cela mushuke bacita ifyalekanalekana ifyakuma imipashi, ukwenekela ukuti fyalalenga babe ne shuko. Batwibukishako abena Israele babulwe cisumino ‘abaleisushisha Kalingila inkombo sha mwangashi uwasakana.’—Esaya 65:11.
Bamo kuti batila ukushitikapo indalama shinono ilyo muleteya injuka nelyo ifyangalo fimbi ifyapala isolo ifishili sana ifya kucimfyanya na balupwa nelyo ifibusa fyapalamisha kwangala fye. Ca cine, bamo abashitikapo indalama shinono te kuti baimone ukuti bafunushi, ba matutumuko, balafwaya ukucimfya bambi, nelyo balapupa imipashi. Na lyo line, bushe cinshi ukuteye cangalo ca cela mushuke kukacita ku o mulecimfyanya nankwe? Abengi abobelwa mu fyangalo fya cela mushuke batendekele pa kushitikapo indalama ishinono sana ‘ku musamwe fye.’ (Luka 16:10) Kuli bena, icalemoneka ukuba fye bwino caishileba icabipisha.
E fyo ciba maka maka ku bana. Abana abengi balacincimuka nga bacimfya, bapeelwa ne ndalama shinono kabili balatunkwa ukushitikapo ishingi. (1 Timote 6:10) Ukufwailisha kwacitilwe pa nshita ntali mu United States ku kabungwe ka Arizona Council on Compulsive Gambling kulanga ukuti abengi abakunkuma ku kuteye fyangalo fya cela mushuke batendeke ninshi bali abaice, “baleshitika indalama shinono ilyo kuli ifyangalo nelyo ilyo baleteya injuka ne fibusa.” Lipoti na umbi atile “abaice batendeka ukuteye fyangalo fya cela mushuke pa ng’anda, ilingi line pa kuteye njuka no lupwa ne fibusa.” Lipoti yatile no kuti “pa bacaice bateye fyangalo fya cela mushuke, paba amapesenti 30 abatendeke ukucite co ilyo bashilafika imyaka 11.” Ukufwailisha kwaleti Why Do People Gamble Too Much—Pathological and Problem Gambling kwatile, pa kusanga indalama sha kushitikapo ilyo baleteya ifyangalo fya cela mushuke, abapungwe bamo balacita imisoka nelyo ubulalelale. Kwena mwalifuma amafya mu fyalemoneka fye bwino pa kubala!
Apo tuleikala mu calo icaba kale ne fya kubeleleka ifingi na matunko, cinshi twingalaisansalikila fwe bene ku fya kwesha na fimbi? (Amapinda 27:12) Ukuteye fyangalo fya cela mushuke—nampo nga pali abana nelyo iyo, ukushitikapo indalama ishinono nelyo ishingi—kulonaula bumupashi kabili tufwile ukukutaluka. Kuti cawama Abena Kristu abaipakisha ukuteye isolo nelyo injuka ukuti balelemba fye amatoni nelyo ukwangala fye ku musamwe ukwabula ukulemba amatoni. Abena Kristu ba mano abasakamana bumupashi bwabo pamo no bwa fibusa fyabo no lupwa balataluka ku kuteye fyangalo fya cela mushuke—nangu line indalama sha kushitikapo shinono.
[Futunoti]
^ para. 3 Icitabo ca World Book Encyclopedia cilondolola icangalo ca cela mushuke ati “kucimfyanya kwa kushitikana pa calatumbuka mu cangalo, mu cacitika, nelyo icingaicitikila fye.” Cisosa no kuti “abateye fyangalo fya cela mushuke ilingi balashitika indalama pa . . . fyangalo pamo nga lotari, ukuteye njuka, no kuteya daisi.”