Bushe Tulakabila Ififulo fya Kupepelamo?

‘Imintapendwa ya balendo ba fya mapepo bafwele ifya kufwala fyabalabata kabili balefuma mu ncende shalekanalekana isha calo, amabumba ya bena India balekonkelesha mu ng’oma ilyo balecinda nga filya abena Spain balecinda ilyo bashilacimfya incende shimo isha mu South America, na baipeelesha ku fya mapepo baleyamfula no bwafya pa kupita mwi bumba lya bantu no kulungama ku bwingililo bwe calici uko babika ifyashila ifingi kabili balepitana na mu misebo yashinguluka icikuulwa ca kupepelamo.’

AYA e mashiwi yali mu nyunshipepala ya El Economista ayalelondolola ibumba likalamba mu December 2001. Pali ilya nshita abantu nalimo amamilioni yatatu baile ku cikuulwa ca mapepo mu Mexico City ku kulanga icitetekelo cabo muli Nacisungu wa ku Guadalupe. Ifikuulwa fya mapepo fimbi pamo nga icikuulwa ca St. Peter’s Basilica mu Rome, na fyo filacebusha imintapendwa ya batandashi.

Abantu abengi abafwaya ukupepa Lesa baishiba ati ifikuulwa fya mapepo fyaliibela kabili fyalinga ukucindikwa nga nshi. Maria, umwina Brazil atila, “Ine naishibe ukuti icalici e cifulo calempalamika kuli Lesa. Cali cifulo cashila. Nasumine ukuti nga naya ku calici umweo walesangululwa kabili naishibe ukuti lubembu ukukanaya ku Minsa na ku cilapilo pa Mulungu lyonse.” Consuelo umwina Mexico ashimika ati: “Icalici lyalencincimuna; nalicindike nga nshi icalici. Nga ndi kulya, naleumfwa ukuti ndi ku muulu.”

Nangu line bamo balicindikisha amacalici, bambi balatwishika nampo nga amacalici yalilinga ukuba ififulo fya kupepelamo. Ilyo alelanda pa lwa kucepa kwa mpendwa ya bantu balesangwa ku calici, Peter Sibert, umupatili wa mu Katolika mu England, atile: “[Abantu] basangwa fye ku mapepo yamo ayo batemwa. Abakalamba abengi ni baKatolika kabili imikalile yabo yalilingana ne fyo basuminamo—lelo abaice bena tabaipeelesha.” Inyunshipepala ya ku London iya Daily Telegraph iya pa November 20,  1998, yatile: “Ukutula mu 1979 amacalici nalimo 1,500 yalisalwa mu England kabili amacalici 495 yalisulwa na 150 eyakuulwa cipya cipya.”

Mu 1997 inyunshipepala ya Süddeutsche Zeitung iya mu Munich, Germany, yashimike ukuti: “Amacalici yasangwilwe umwa kutambila ubunkolanya no kwikala: Abapepamo balileka ukuyako, ififulo fya kupepelamo filebomfiwa kuli fimbi. . . . Ifyatendeka kale ukucitika mu Netherlands nelyo mu England e filecitika na mu Germany.” Kabili yatile: “Umuntu kuti apeshiwa amano pa kusanga ukuti mu myaka ya kupenda iyapita balishitisha amacalici 30 nelyo 40 mu Germany.”

Bushe cine cine ifikuulwa fya mapepo filakabilwa pa kupepa Lesa? Bushe ifikuulwa fya kupepelamo na macalici yalulumbi fyalilandwapo mu Malembo? Fikuulwa fya musango nshi ifyumfwana no kupepa Lesa wa cine kabili uwa mweo? Cinshi twingasambilila kuli fyene pa lwa kukabila ififulo fya kupepelamo na pa lwa filingile ukucitilwa mulya?