“Palameni Kuli Lesa”
“Palameni Kuli Lesa”
“Palameni kuli Lesa, na o alapalama kuli imwe.”—YAKOBO 4:8.
1, 2. (a) Cinshi ilingi abantunse baitunga? (b) Kukonkomesha nshi Yakobo apeele, kabili mulandu nshi uku kwalekabilwa?
“LESA aba na ifwe.” Ayo mashiwi yalembwa pa fimpashanya fya fyalo na pa mayuniformu ya bashilika. Amashiwi ya kuti “Ni muli Lesa twacetekela” na yo yalilembwa pa makobili ayengi ne ndalama sha mapepala isha muno nshiku. Caliseeka abantunse ukuitunga ukukwata bucibusa bwapalamisha na Lesa. Lelo, bushe te kuti musumine ukuti ukukwata bucibusa bwa musango yu kukabila ifyacila pa kulandapo fye pa kanwa nelyo ukulangisha ifilembo pa kuti bambi bamone?
2 Baibolo ilanga ukuti umuntu kuti aba cibusa wa kwa Lesa. Lelo cikabila ukubombesha. Na Bena Kristu basubwa bamo aba kubalilapo balekabila ukukosha bucibusa bwabo na Yehova Lesa. Yakobo, kangalila wa Bwina Kristu asokele bamo pa lwa kulemenena ku fya ku mubili no kukanaba no musangwela wa ku mupashi. Muli kulya kufunda, akonkomeshe na maka ati: “Palameni kuli Lesa, na o alapalama kuli imwe.” (Yakobo 4:1-12) Yakobo aloseshe mwi pa kulanda ati “palameni”?
3, 4. (a) Bakabelenga ba kwa Yakobo bamo aba kubalilapo bacinkwilweko cinshi ku mashiwi ya kuti “palameni kuli Lesa”? (b) Mulandu nshi twingacetekela ifyo kuti twalapalama kuli Lesa?
3 Yakobo alandile amashiwi ayo bakabelenga bakwe abengi baishibe. Ifunde lya kwa Mose lyapeele bashimapepo ukufunda pa lwa fya ‘kupalama,’ nelyo ukwisa, kuli Yehova ku kwimininako abantu bakwe. (Ukufuma 19:22) Kanshi bakabelenga ba kwa Yakobo bacinkwilweko ukuti ukupalama kuli Yehova te cintu ca kusenda buyefya buyefya. Yehova e wapulamo mu bubumbo bonse.
4 Lubali lumbi, nga fintu umo uwasoma Baibolo alandile, “uku kukonkomesha [kwa pali Yakobo 4:8] kulanga isubilo lya maka.” Yakobo alishibe ukuti lyonse Yehova mu kutemwa alaalika abantu abashapwililika ukupalama kuli wene. (2 Imilandu 15:2) Ilambo lya kwa Yesu lyaiswile inshila ya kupalama kuli Yehova mu kukumanina. (Abena Efese 3:11, 12) Ilelo, inshila ya kupalaminamo kuli Lesa yalisuka ku mamilioni ya bantu! Lelo ni shani twingabomfya bwino ili shuko lishaiwamina? Twalalanda mu kwipifya pa nshila shitatu isho twingapalaminamo kuli Yehova Lesa.
Twalilileni ‘Ukwishiba’ Lesa
5, 6. Ica kumwenako ca kwa Samwele wacaice cilangilila shani ifyasanshiwa mu ‘kwishiba’ Lesa?
5 Ukulingana na Yohane 17:3, Yesu atile: “Awe uyu e mweo wa muyayaya, ukuti bamwishibe, mwe Lesa wine wine mweka, no yo mwatumine, ni Yesu Kristu.” Bushe Yesu aloseshe mwi ilyo alandile pa lwa ‘kwishiba’ Lesa? Abasoma abengi batila ili shiwi mu ciGriki ca kutendekelako lisanshamo na fimbi—e kutila ukutwalilila ukwishiba, ukwingalenga umo ukupalama ku muntu umbi.
6 Ukwishiba Lesa mu kupalamisha takwali cintu icipya mu nshiku sha kwa Yesu. Ku ca kumwenako, mu Malembo ya ciHebere, tubelenga ukuti lintu Samwele ali kalume, “ali talaishiba Yehova.” (1 Samwele 3:7) Bushe ici calepilibula ukuti Samwele aishibe fye ifinono pali Lesa wakwe? Iyo. Abafyashi bakwe na bashimapepo bafwile balimusambilishe ifingi. Lelo, ishiwi lya ciHebere ilyabomfiwa muli ico cikomo, ukulingana no wasoma umo kuti “lyabomfiwa ku cibusa capalamisha.” Samwele ali talaishiba Yehova ukufikapo, nga fintu ali no kumwishiba ku ntanshi lintu atendeke ukubomba nge cisoselo ca kwa Yehova. Ilyo Samwele alekula, aishileishiba Yehova bwino, ukunonka bucibusa bwapalamisha na wene.—1 Samwele 3:19, 20.
7, 8. (a) Mulandu nshi tushilingile ukufuupwilwa pa lwa fisambilisho fyashika ifya mu Baibolo? (b) Fisambilisho nshi fimo ifyashika ifya mu Cebo ca kwa Lesa ifyo tufwile ukusambilila?
7 Bushe muleishiba Yehova pa kuti mupalame kuli wene? Pa kucite co, mufwile ‘ukufuluka’ ica kulya ca ku mupashi ico Lesa apeela. (1 Petro 2:2) Mwiikushiwa fye ne fisambilisho fya kutendekelako. Ibikilisheniko ukusambilila ifisambilisho fyashika ifya mu Baibolo. (AbaHebere 5:12-14) Bushe mulafuupulwa ku fisambilisho fya musango yu, ukutontonkanya ukuti fyalikosesha? Nga ni fyo, ibukisheni ukuti Yehova ni “Kasambilisha.” (Esaya 30:20) Alishiba ifya kusambilisha icine cashika ku bantunse bashapwililika. Kabili kuti apaala ukubombesha kwenu ukwafumaluka ukwa kumfwikisha ifyo alemusambilisha.—Amalumbo 25:4.
8 Mulandu nshi mushingaibebetela ukukuma ku “fyashika fya kwa Lesa” fimo? (1 Abena Korinti 2:10) Aya te malyashi ya kutendusha pamo nga yo abasoma ifya mipepele na bashimapepo balanshanyapo. Yaba fisambilisho fyacindama ifitusambilisha ifintu fisuma pa fyo Shifwe wa kutemwa atontonkanya na pa lwa mutima wakwe. Ku ca kumwenako, icilubula, “inkama,” ne fipingo fyalekanalekana ifyo Yehova abomfya ukupaalilako abantu bakwe no kufishapo ukufwaya kwakwe—aya malyashi pamo na yambi ayapalako malyashi yasuma aya kusapika no kusambilila pa lwesu.—1 Abena Korinti 2:7.
9, 10. (a) Mulandu nshi icilumba cabipila, kabili cinshi cikatwafwa ukutalukako? (b) Pa lwa kwishiba Yehova, mulandu nshi tufwile ukutukuta ukuba abaicefya?
9 Ilyo mulelundapo ukwishiba kwa fisambilisho fyashika, cenjeleni ku bwafya bwingeshila pamo no kwishiba—icilumba. (1 Abena Korinti 8:1) Icilumba calibipa, pantu cifumya abantu kuli Lesa. (Amapinda 16:5; Yakobo 4:6) Ibukisheni, takuli umuntu uufwile ukuitutumuna pa mulandu wa kwishiba. Ku ca kumwenako, moneni aya mashiwi aya mu fyebo fya kutendekelako ifya citabo cibebeta ukulunduluka kwa bantunse ukwa nomba line mu fya sayansi. Ici citabo citila: “Ilyo tulelundapo ukwishiba, e lyo tumona ukuti finono twaishiba. . . . Fyonse ifyo twasambilila finono ukulingana ku fyo tushilaishiba.” Ukuicefya kwa musango yu kusuma. Nomba pa lwa kwishiba kukalamba—e kuti ukwishiba Yehova Lesa—tufwile no kucilapo ukuba abaicefya. Mulandu nshi?
10 Moneni amashiwi yamo aya mu Baibolo pali Yehova. “Ifyo yashikisha amapange yenu!” (Amalumbo 92:5) “Umucetekanya [wa kwa Yehova] wabulwe mpendwa.” (Amalumbo 147:5) “Takuli ukulengulwa ku mucetekanya [wa kwa Yehova].” (Esaya 40:28) “Iye, kushika kwa bucindami kabili ukwa mano kabili ukwa kwishiba ifya kwa Lesa!” (Abena Roma 11:33) E co, tatwakeshibe fyonse pali Yehova. (Lukala Milandu 3:11) Alitusambilisha ifintu ifingi ifisuma, na lyo line lyonse tukakwata ifya kusambilila ifingi. Bushe ico cilolelo te ca kucincimusha no kutulenga ukuicefya? Kanshi, ilyo tulesambilila, lyonse natulebomfya ukwishiba kwesu nge cintu ca kutwafwa ukupalama kuli Yehova no kwafwa bambi ukucite co—te cintu ca kuitutumwinapo iyo.—Mateo 23:12; Luka 9:48.
Langeni Ukuti Mwalitemwa Yehova
11, 12. (a) Bushe ukwishiba tunonka pali Yehova kufwile ukutukuma shani? (b) Cinshi cilanga nampo ukutemwa umuntu atemwa Lesa kwa cine cine?
11 Cali icalinga umutumwa Paulo ukusuntikanya ukwishiba no kutemwa. Alembele ati: “Kabili ni ci e kulomba kwandi, ukuti ukutemwa kwenu kupake ukucilamo no kucilamo mu kushininkisha no kwishiba konse.” (Abena Filipi 1:9) Ukucila ukutuumikwa, icine cacindama conse ico twasambilila pali Yehova no kufwaya kwakwe cilingile ukulenga twacilapo ukutemwa Shifwe wa ku muulu.
12 Kwena, abengi abaitunga ukutemwa Lesa tabamutemwa mu cine cine. Kuti baba abafumaluka ukuti e fyo bayumfwa mu mutima. Ukuyumfwa kwa musango yu kusuma, kabili kulatashiwa, nga kuli mu kumfwana no kwishiba kwine kwine. Lelo uku kuyumfwa kweka kweka te kutemwa kwa cine cine ukwa kuli Lesa. Mulandu nshi? Moneni ifyo Icebo ca kwa Lesa cilondolola ukutemwa kwa musango yu: “Uku e kutemwa Lesa, ukuti tunakile amafunde yakwe.” (1 Yohane 5:3) Kanshi, ukutemwa kwa kuli Yehova kuba ukwa cine cine lintu kwalangwa mu ncitilo sha cumfwila.
13. Bushe akatiina ka bukapepa kakatwafwa shani ukulanga ifyo twatemwa Yehova?
13 Akatiina ka bukapepa kakatwafwa ukumfwila Yehova. Aka katiina ka kuli Yehova no kunakila fifuma mu kunonka ukwishiba pali wene, ukusambilila pali bumushilo bwakwe ubushapelela, ubukata, amaka, ubulungi, amano, no kutemwa. Akatiina ka musango yu kalakabilwa nga nshi pa kupalama kuli wene. Na kuba, moneni ifyo Amalumbo 25:14 yasosa: “Isenge lya kwa Yehova lili ku bamutiina.” E co nga twalikwata akatiina ka kufulwisha Shifwe wa ku muulu uo twatemwa, kuti twapalama kuli wene. Akatiina ka bukapepa kakatwafwa ukuumfwila ukufunda kwa mano ukwalembwa pa Amapinda 3:6 ukutila: “Uko konse wenda umwishibe, na o akatambalike nshila shobe.” Bushe ici calola mwi?
14, 15. (a) Finshi fimo tupingulapo mu mikalile ya cila bushiku? (b) Kuti twalapingulapo shani pa fintu mu nshila iilanga akatiina ka bukapepa?
14 Cila bushiku mufwile ukupingulapo pa fintu ifikalamba ne finono. Ku ca kumwenako, finshi mwalalanshanya na bantu mubomba na bo, abo musambilila na bo, na bena mupalamano? (Luka 6:45) Bushe mwalabombesha mu milimo mukwete, nelyo mwalabomba no muleele? (Abena Kolose 3:23) Bushe mwalapalama ku bashatemwa sana Yehova nelyo abashamutemwa no kumutemwa, nelyo bushe mwalafwaya ukukosha bucibusa bwenu na bantu ba bumupashi? (Amapinda 13:20) Cinshi muli no kucita, na mu finono, ku kulundulula ifya Bufumu bwa kwa Lesa? (Mateo 6:33) Nga ca kuti ifishinte fya mu Malembo pamo nge fyalandwapo pano fyamutungulula mu kupingulapo kwenu ukwa cila bushiku, ninshi cine cine muleishiba Yehova mu ‘kwenda kwenu konse.’
15 Na kuba, kuli conse twapingulapo, tufwile ukutungululwa ne tontonkanyo lya kuti: ‘Cinshi Yehova engafwaya ine ukucita? Ni nshila nshi ingamusekesha sana?’ (Amapinda 27:11) Ukulanga akatiina ka bukapepa muli uyu musango ni nshila yawamisha iya kulangilamo ifyo twatemwa Yehova. Akatiina ka bukapepa kakalenga ukuti tuleba aba busaka—ku mupashi, mu mibele, na ku mubili. Ibukisheni, mu cikomo cimo cine umo Yakobo akonkomesha Abena Kristu ‘ukupalama kuli Lesa,’ akonkomesha no kuti: “Sangululeni iminwe yenu, mwe babembu; sangululeni imitima yenu, mwe ba mitima ibili.”—Yakobo 4:8.
16. Pa kupeela Yehova, cinshi tushingapwishishisha, lelo cinshi twingatunguluka lyonse ukucita?
16 Kwena, ukulanga ukutemwa kwa kuli Yehova kusanshamo ifyacila pa kutaluka ku fyabipa. Ukutemwa kutulenga no kucita ifyalungama. Ku ca kumwenako, tucitapo shani pali bukapekape bwa kwa Yehova ubushaikulila? Yakobo alembele ati: “Ica kupeelwa conse icisuma ne ca bupe conse icafikapo cafuma mu muulu, ciika ukufuma kuli Shifwe wa fya lubuuto.” (Yakobo 1:17) Ca cine, lintu twapeela Yehova ifyo twakwata, tatumunonsha iyo. Kale kale ifintu fyonse ifisuma ifyabako fyakwe. (Amalumbo 50:12) Kabili lintu twapeela Yehova inshita yesu na maka, tatulebomba umulimo engafilwa ukubomba. Nangu nga twakeene ukushimikila imbila nsuma iya Bufumu bwa kwa Lesa, kuti alenga amabwe ukubilikisha! Lyene, mulandu nshi uwa kupeelela Yehova ifikwatwa fyesu, inshita, na maka? Umulandu ukalamba wa kuti ninshi tulelanga ifyo twamutemwa ku mutima wesu onse, umweo wesu onse, ku kutontonkanya kwesu konse na ku maka yesu yonse.—Marko 12:29, 30.
17. Cinshi cingatulenga ukupeela Yehova ne nsansa?
17 Lintu twapeela Yehova, tufwile ukucite co ne nsansa, “pantu Lesa atemwo mupe wa nsansa.” (2 Abena Korinti 9:7) Icishinte calembwa pa Amalango 16:17 kuti catwafwa ukupeela ne nsansa: “Umuntu onse akapeele ica bupe umwabele cili mu minwe yakwe, umwabele paalo lya kwa Yehova Lesa wenu ilyo amupeela.” Ilyo twatontonkanya pa fyo Yehova atupeela, tulafwaya ukumupeela ne nsansa. Ukupeela kwa musango yu kulenga umutima wakwe ukusamwa, filya fine ubupe bwafuma ku mwana watemwikwa busansamusha umufyashi. Ukulanga ukutemwa kwesu muli yi nshila kukatwafwa ukupalama kuli Yehova.
Kwateni Isenge Ukupitila mwi Pepo
18. Mulandu nshi cibelele bwino ukumona ifyo twingawamya umusango wa mapepo yesu?
18 Inshita tupepa amapepo ya pa lwesu itupeela ishuko likalamba—inshita ya kulanda na Shifwe wa ku muulu mu kubamo isenge. (Abena Filipi 4:6) Apo ipepo ni nshila yacindama iya kupalaminamo kuli Lesa, cili bwino ukubebeta umusango wa mapepo yesu. Tatuleti yafwile ukuba ayacishamo ukuba ne fyebo fyaibela, lelo yafwile ukukwata ifyebo fyafumaluka ifya kufuma pa mutima. Bushe kuti twawamyako shani umusango wa mapepo yesu?
19, 20. Mulandu nshi tulingile ukwetetula ilyo tushilapepa, kabili fintu nshi fimo ifisuma ifya kwetetulapo?
19 Kuti twaesha ukwetetula ilyo tushilapepa. Nga twabebetela kabela, kuti twalenga amapepo yesu ukuba aya kulungatika kabili ayakwete ubupilibulo, na muli fyo ukukanalanda fimo fine ifyo twibukisha bwangu. (Amapinda 15:28, 29) Napamo ukwetetula pa fintu fimo Yesu alumbwile mwi pepo lyakwe ilya cilangililo lyene no kumona ifyo ifi fikuma imibele yesu kuti kwaafwa. (Mateo 6:9-13) Ku ca kumwenako, kuti twaipusha fwe bene umulimo unono tusubila ukubomba mu kucita ukufwaya kwa kwa Yehova pe sonde. Bushe kuti twaeba Yehova ukuti tulefwaya ukubomfiwa na wene no kulomba ubwafwilisho bwakwe mu milimo iili yonse engatupeela? Bushe tulecushiwa ku kwangwa ifyo tukabila lwa ku mubili? Ni membu nshi tulekabila ukulekelelwa, kabili ni bani tufwaisha ukulekelela? Matunko nshi yatuponene, kabili bushe natumona ifyo tulekabila mu kampampa ubucingo bwa kwa Yehova muli ulu lubali?
20 Na kabili, kuti twatontonkanya pa bantu twaishiba abengakabila ubwafwilisho bwa kwa Yehova. (2 Abena Korinti 1:11) Lelo, ico tatufwile ukulaba kutasha. Nga twatontonkanya, mu kushininkisha kuti twasanga ifya kutashishapo Yehova no kumulumbanya cila bushiku pa busuma bwakwe ubushaifulila. (Amalango 8:10; Luka 10:21) Ukucite fyo kwalikwata ubusuma na bumbi—kuti kwatwafwa ukutasha no kumona bwino ubumi.
21. Kusambilila ifya kumwenako nshi mu Malembo kwingatwafwa ilyo tulepalama kuli Yehova mwi pepo?
21 Isambililo na lyo kuti lyawamyako amapepo yesu. Mu Baibolo mwalembwa amapepo yasuma aya baume na banakashi ba busumino. Ku ca kumwenako, nga ca kuti tulolenkene no bwafya bukalamba, ubutusakamike nelyo ubutupeele umwenso ukuti ifintu fyalatubipila nelyo ukubipila abatemwikwa besu, kuti twabelenga ipepo lya kwa Yakobo lintu aleya mu kukumana na munyina uwalefwaya ukulandula, Esau. (Ukutendeka 32:9-12) Nelyo kuti twalolekesha pe pepo lya Mfumu Asa ilyo umulalo wa bena Etiopia napamo 1,000,000 walefwaya ukusansa abantu ba kwa Lesa. (2 Imilandu 14:11, 12) Nga ca kuti kuli ubwafya ubwingaleta umuseebanya pe shina lisuma ilya kwa Yehova, lyene ipepo lya kwa Eliya pa cinso ca bakapepa ba kwa Baali pa Lupili lwa Karmele kuti lyawama ukwetetulapo, pamo ne pepo lya kwa Nehemia pa lwa mibele ya bulanda iyali mu Yerusalemu. (1 Ishamfumu 18:36, 37; Nehemia 1:4-11) Ukubelenga no kwetetula pa mapepo ya musango yu kuti kwakosha icitetekelo cesu no kutupeela ifingatwafwa ukulanda bwino kuli Yehova pa filetucusha.
22. Lilembo nshi likaba ilya mwaka wa 2003, kabili cinshi twakulaipusha mu nshita mu nshita muli uyu mwaka?
22 E co, takwaba umucinshi nelyo ubuyo ubwacila pa kuumfwila ukufunda kwa kwa Yakobo ukwa ‘kupalama kuli Lesa.’ (Yakobo 4:8) Natucite fyo pa kulunduluka mu kwishiba Lesa, pa kufwayafwaya inshila sha kulangilamo ifyo twamutemwa, na pa kupalama kuli wene ukupitila mu mapepo. Mu mwaka wa 2003, ilyo tuleibukisha Yakobo 4:8 nge lembo lyesu ilya mwaka, natutwalilile ukuibebeta no kumona nga ca kuti cine cine tulepalama kuli Yehova. Lelo ni shani ulwa mashiwi yakonkapo muli cilya cikomo? Ni mu nshila nshi Yehova ‘akapalama kuli imwe,’ ukuleeta amapaalo nshi? Icipande cikonkelepo cili no kulanda pali ili lyashi.
Bushe Muleibukisha?
• Mulandu nshi ukupalama kuli Yehova kwabela mulandu wa kupoosako amano?
• Buyo nshi twingemika ukukuma ku kwishiba Yehova?
• Kuti twalanga shani ukuti twalitemwa Yehova icine cine?
• Ni mu nshila nshi twingalundulwilamo isenge na Yehova ukupitila mwi pepo?
[Amepusho]
[Amashiwi pe bula 12]
Ilembo lya mwaka wa 2003 likaba lya kuti: “Palameni kuli Lesa, na o alapalama kuli imwe.”—Yakobo 4:8.
[Icikope pe bula 8, 9]
Ilyo alekula, Samwele aishileishiba Yehova mu kupalamisha
[Icikope pe bula 12]
Ipepo Eliya apepele pa Lupili lwa Karmele ca kumwenako cisuma kuli ifwe