Ifipusho Ukufuma ku Babelenga
Ifipusho Ukufuma ku Babelenga
Bushe Paulo aloseshe mwi pa kusosa ukuti: “Ilyo lyonse mwalya uyu mukate no kunwena mu lukombo ulu”?
Ilyo alelanda pa fyo Icibukisho ca mfwa ya kwa Yesu catendeke, Paulo alembele ukuti: “Ilyo lyonse mwalya uyu mukate no kunwena mu lukombo ulu, mubile mfwa ya kwa Shikulu, akasuke esa.” (1 Abena Korinti 11:25, 26) Bamo batila ishiwi lya kuti “lyonse” lyalola mu kuti imfwa ya kwa Kristu ifwile ukulaibukishiwa libili libili, e kuti ukulaibukisha imiku iingi. E ico, balasefya icibukisho imiku iingi ukucila pa muku umo pa mwaka. Bushe e mo Paulo aloseshe?
Nomba napapita ne myaka nalimo 2,000 apo Yesu atendekele Icibukisho ca mfwa yakwe. Kanshi, ukusefya Icibukisho umuku umo fye pa mwaka kupilibula ukuti casefiwa lyonse ukutula mu 33 C.E. Lelo, mu fyalandwapo pali 1 Abena Korinti 11:25, 26, Paulo alelanda, ifyo Icibukisho cifwile ukusefiwa, te pa miku iyo. Mu ciGriki ico alembelemo, tabomfeshe ishiwi lya pol·laʹkis, ilyalola mu kuti “lyonse” nelyo “libili libili.” Lelo, abomfeshe ishiwi lya ho·saʹkis, ilyalola mu kuti “ilyo lyonse,” iyaba milandile ya manshoko iipilibula “ilyo lyonse,” “inshita yonse intu.” Paulo alelanda ati: ‘Inshita yonse intu mucite ci, mubile mfwa ya kwa Shikulu.’ *
Kanshi, miku inga Icibukisho ca mfwa ya kwa Yesu cifwile ukulasefiwa? Calilinga ukulasefya umuku umo fye pa mwaka. Cine cine cibukisho, kabili ifibukisho fisefiwa pa mwaka. Na kabili, Yesu afwile pa bushiku bwa ca Kucilila ca baYuda, icalebako umuku umo pa mwaka. Calilingile kuli Paulo ukulanda pali Yesu nga “Kristu, ica kucilila cesu,” apo imfwa ya bulilambo iya kwa Yesu yaiswile inshila ya ku bumi kuli Israele wa ku mupashi, nga filya ilambo lya kubalilapo ilya ca Kucilila lyabakilile amabeli ya bena Israele ba cifyalilwa aba mweo mu Egupti no kwisula inshila ya kulubulwa kwa luko ukufuma mu busha. (1 Abena Korinti 5:7; Abena Galatia 6:16) Uku kwampana ne ca Kucilila ica baYuda ica pa mwaka bushininkisho na bumbi ubwa kuti Icibukisho ca mfwa ya kwa Yesu cifwile ukulasefiwa umuku umo fye mu mwaka.
Na kabili, Paulo ayampenye imfwa ya kwa Yesu ku mutebeto na umbi uwa pa mwaka uwa baYuda, e kuti Ubushiku bwa Kukonsolwela. Pa AbaHebere 9:25, 26, tubelenga ati: “Kabili [Yesu] taingile ukuti aleituula libili libili, nga filya shimapepo mukalamba engila umwashila cila mwaka [pa Bushiku bwa Kukonsolwela] no mulopa uushili wakwe. . . . Lelo nomba alimoneka limo fye ku mpelekesho ya bwikashi ku kufumyapo ulubembu ukupitila mwi lambo lyakwe.” Apo ilambo lya kwa Yesu lyapyene ilambo lya Bushiku bwa Kukonsolwela ilya pa mwaka, calilinga ukusefya Icibukisho ca mfwa yakwe pa mwaka. Takwaba imilandu ya mu Malembo iya kulasefya Icibukisho libili libili ukucila pa muku umo.
Mu kumfwana ne ci, uwasambilila ilyashi lya kale John Laurence von Mosheim ashimika ukuti Abena Kristu abaliko mu myaka ya ba100 C.E. mu Asia Minor bali no mwata wa kulasefya Icibukisho ca mfwa ya kwa Yesu “pa bushiku bwalenga 14 ubwa mweshi wa baYuda uwa kubalilapo [Nisani].” Ni mu myaka fye yakonkelepo e mo cali cibelelo mu Kristendomu ukulasefya libili libili ukucila pa muku umo pa mwaka.
[Futunoti]
^ para. 4 Linganyeniko ubulondoloshi bwaba pali 1 Samwele 1:3, 7. Palya, “inshita yonse” (mu kupilibula kwa muno nshiku ukwa ciHebere) ilosha ku fya kucitika ifyalecitika “umwaka no mwaka,” nelyo umuku umo pa mwaka, ilyo Elkana na bakashi bakwe babili baleya kwi hema mu Shilo.