“Shipeni! Ine Nincimfya aba Pano Calo”

UBUSHIKU Yesu afwile—pa 14 mu mweshi wa ciYuda uwa Nisani—bwatendeke pa numa ya kuwa kwa kasuba, pali Cine, pa March 31, 33 C.E. Cilya cungulo, Yesu na batumwa bakwe balongene mu muputule wa pa muulu mu ng’anda yali mu Yerusalemu ku kusefya Ica Kucilila. Ilyo Yesu alepekanya ‘ukufuma pano calo no kuya kuli Wishi,’ alangile abatumwa bakwe ukuti abatemenwe ukufika na ku mpela. (Yohane 13:1) Ni mu nshila nshi abatemenwe? Ni pa kubafundisha amasambilisho yapuulama nga nshi, ayalebapekanisha ku fikesaponako.

Ilyo ubushiku bwaile bulekosa, Yesu aebele abasambi bakwe ati: “Shipeni! Ine nincimfya aba pano calo.” (Yohane 16:33) Bushe aloseshe mwi pa kulanda aya mashiwi yabamo ubukose? Umo aloseshe ni umu: ‘Ububi bwa mu calo tabwanengele ukufulwa nelyo ukunengo kufwaya ukulandula. Nshaisuminisha ukupalana ne calo. Na imwe bene kuti mwacite ci.’ Ifyo Yesu asambilishe abatumwa bakwe aba busumino ilya nshita ya kulekeleshako mu bumi bwakwe pe sonde fyali no kubaafwa ukucimfya aba pano calo.

Nani uwingakaana ukuti ububi bwaba fye mpanga yonse ilelo? Bushe twankulako shani ku lufyengo na ku lukaakala lwa buwelewele? Bushe filatufulwisha nelyo ukutulenga ukufwaya ukulandula? Ni shani twakumwako ku mibele yabipa iyabako? Kabili ukukanapwililika no kulemenena kwesu ku lubembu, fyalenga ifwe ukukwata ubulwi ku mbali shibili: ku calo twabamo na ku mibele yabipa iyaba mu mibili yesu. Bushe icine cine kuti twasubila ukucimfya ukwabula ubwafwilisho bwa kwa Lesa? Ni shani twingapokelela ubwafwilisho bwakwe? Mibele nshi tufwile ukulundulula iingatwafwa ukucilikila imitontonkanishishe ya bumubili? Pa kusanga ifyasuko, natulande pa fyo Yesu asambilishe abasambi bakwe abatemwikwa pa bushiku bwa kulekelesha ubwa bumi bwakwe pe sonde.

Cimfyeni Icilumba pa Kuba Abaicefya

Ku ca kumwenako, tontonkanyeni pa bwafya bwa cilumba, nelyo ukutuuma umutima. Pali ifi fibili, Baibolo itila: “Amatutumuko yatangililo kufunaulwa, no kutuuma kwa mutima kutangililo kuipununa.” (Amapinda 16:18) Amalembo na kabili yatufunda ati: “Ngo muntu aimona ukube cintu ilyo tali cintu, ninshi aleibeepa fye umwine.” (Abena Galatia 6:3) Cine cine icilumba kuti catonaula kabili ca kufutika. Ca mano ukuti ifwe tupate “amatutumuko no kutuuma.”—Amapinda 8:13.

Bushe abatumwa ba kwa Yesu baleitutumunapo no kuba ne cilumba? Pa kashita kamo, bakansanine pa lwa wali umukalamba. (Marko 9:33-37) Pa kashita na kambi, Yakobo na Yohane balombele ififulo fyasansabala mu Bufumu. (Marko 10:35-45) Yesu alefwaya ukwaafwa abasambi bakwe ukuleka iyi mitontonkanishishe.  E ico ilyo balelya ica kulya ca pa Ca Kucilila, aliimine, abuula itaulo, no kusamba amakasa ya basambi bakwe. Acitiile ci apabuuta pa kuti beshibe ico alefwayo kuti basambilileko. Yesu atile: “E ico ine nangu nine Shikulu kabili Kasambilisha, nga nsambile amakasa yenu, na imwe mufwile ukulasambana makasa.” (Yohane 13:14.) Ukuicefya e kufwile kwapyana pa cilumba.

Na lyo line, taca-anguka ukucimfya icilumba. Inshita imbi cilya cungulo pa numa Yesu abe natamfya Yuda Iskariote, uwali no kumufutuka, kwaimine ukukansana kwabipa pa kati ka batumwa 11. Cinshi balekansanina? Balefwaya ukwishiba uwalemoneko kuba umukalamba pa kati kabo! Mu cifulo ca kubashobaula, Yesu mu mutekatima akomaile pa bucindami bwa kupyungila bambi. Atile: “Ishamfumu sha bena fyalo shilabatitikisha, na bakateeka babo betwa Bakaafwa. Te fyo cifwile ukuba kuli imwe. Lelo umukalamba pali imwe abe ngo mwaice, no uleteeka abe ngo ulepyungila imwe.” Pa kubacinkulako ica kumwenako cakwe, alundilepo no kuti: “Ine ndi mu kati kenu ngo ulepyungila.”—Luka 22:24-27.

Bushe abatumwa balyumfwile? E fyo cimoneka. Pa numa ya myaka, umutumwa Petro alembele ati: “Bonse mube aba mutima umo, abalangulukilana, abatemwa aba bwananyina, aba nkumbu, aba mitima ya kuiceefya.” (1 Petro 3:8) Fintu cacindama ukuti na ifwe tucimfye cilumba pa kuba abaicefya! Kuti cawama ukukanaobelwa no kufwaisha ukulumbuka, ubulashi, nelyo icifulo. Baibolo itila: “Lesa acincintila aba matutumuko, lelo apeela icikuuku ca bupe fye ku baiceefya.” (Yakobo 4:6) Ipinda lya mano ilya kale na kale na lyo litila: “Icilambu ca kufuuka na katiina ka kuli Yehova, bucindami no bukata no mweo.”—Amapinda 22:4.

Bushe Kuti Twacimfya Shani Ulupato?

Tontonkanyeni pa mibele na imbi iyaseeka mu calo—ulupato. Ulupato lwaba fye mpanga yonse nampo ifilenga mwenso, ubumbuulu, impatila, iculukusu, ulufyengo, ukutemwisho luko, ukutemwisha umutundu, nelyo ukutemwisha umushobo. (2 Timote 3:1-4) Ulupato lwaanene mpanga yonse na mu nshiku sha kwa Yesu. Abasangushi baali abapatwa icine cine mu bwikashi bwa ba Yuda, balemonwa nge fya kupoosa fye. AbaYuda tabale-endelana na bena Samaria. (Yohane 4:9) Abena fyalo, nelyo abashali baYuda, bali abasuulwa nga nshi ku baYuda. Nangula cali fyo, mu kuya kwa nshita, imipepele iyo Yesu atendeke yali no kusanshamo aba nko shonse. (Imilimo 10:34, 35; Abena Galatia 3:28) E co apeelele abasambi bakwe icintu cimo icipya.

Yesu abilishe ati: “Ndemupeele funde lipya, ilya kuti muletemwana; ifyo namutemenwe, e fyo na imwe muletemwana.” Balingile ukusambilila ukulangisha uku kutemwa, pantu alundileko no kuti: “Muli ici e mo bonse bakeshibilo kuti muli basambi bandi, nga mwaba no kutemwana.” (Yohane 13:34, 35) Ili funde lyali lipya pantu lyacilile pa kutemwa “umubiyo nga we mwine.” (Ubwina Lebi 19:18) Mu nshila nshi? Yesu alengele uyu mulandu ukumfwika pa kusosa ati: “Ili e funde lyandi, ukuti muletemwana ifyo na ine namutemwa. Takuli uwaba no kutemwa ukwacila pali uku, ukwa kuti umuntu atuulile ababiye umweo wakwe.” (Yohane 15:12, 13) Baali no kuitemenwa ukutuulila bambi imyeo yabo.

Bushe abantu bashapwililika kuti balesha shani ulupato lwabipisha mu bumi bwabo? Ni  pa kupyanikishapo ukutemwa kwa kuipeelesha. Imintapendwa ya bantu abatuntuka mu mishobo yalekanalekana, intambi, imipepele, na batekelwepo ku mitekele yapusanapusana balecita ifyo fine fye. Baleuminkana ku kupanga ubwikashi bumo ubwaikatana, umuushaba lupato, e kutila, bumunyina bwa calo conse ubwa Nte sha kwa Yehova. Balomfwila amashiwi yapuutwamo aya mutumwa Yohane ayatila: “Onse uwapata munyina ni kepaya, kabili mwalishiba ukuti kepaya takwete ubumi bwa muyayaya ukwikala muli wene.” (1 Yohane 3:15) Abena Kristu ba cine tabalwako mu kukansana konse, lelo na kabili balabombesha ukuti batemwane pa kati kabo.

Lelo bushe tufwile ukumona shani abashatetekela kabili abengatupata? Ilyo Yesu aali pa cimuti, apepeeleko abaalemwipaya, atile: “Mwe Tata, mubalekelele, pantu tabeshibe ifyo balecita.” (Luka 23:34) Ilyo abantu ba lupato bapoolele Stefani amabwe mpaka imfwa, pa kulekelesha atile: “Mwe Yehova, mwibapeela mulandu pali ulu lubembu.” (Imilimo 7:60) Yesu na Stefani balepaala na balwani babo bene. Tamwali lupato mu mitima yabo. Baibolo itukonkomesha ati, “tubombe icisuma kuli bonse.”—Abena Galatia 6:10.

‘Kaafwa Uwa pe na Pe’

Ilyo Yesu aacili alelanshanya na batumwa 11 aba busumino, abebele ati mukwangufyanya fye takabe na bo ku mubili. (Yohane 14:28; 16:28) Lelo abalaile ati: “Nkalomba Tata na o akamupeela kaafwa na umbi uwa kuba na imwe pe na pe.” (Yohane 14:16) Kaafwa walaiwe, mupashi uwa mushilo wa kwa Lesa. Wali no kubasambilisha ifyashika ifya mu Malembo no kubaafwa ukwibukisha ifyo Yesu abasambilishe mu butumikishi bwakwe pe sonde.—Yohane 14:26.

Bushe umupashi wa mushilo kuti watwafwa shani lelo? Cisuma, Baibolo Cebo capuutwamo ica kwa Lesa. Abantu babomfiwe ukulanda amasesemo no kulemba Baibolo “baobelwe ku mupashi wa mushilo.” (2 Petro 1:20, 21; 2 Timote 3:16) Ilyo twasambilila aya Malembo no kucita ifyo tusambilila tunonka ukwishiba, amano, umucetekanya, ukushilimuka, ukwiluka, no bupanda. Nga twacita ifi tukaba abaipangasha ku kubomba na mafya ya muli cino calo cibifi.

Umupashi wa mushilo ni kaafwa mu nshila na imbi. Umupashi wa mushilo uwa kwa Lesa maka yatunonsha, ulenga abo baukwete ukulanga imibele ya bukapepa. Baibolo itila: “Ifisabo fya mupashi kutemwa, ukusekelela, umutende, ukushishimisha, icikuuku, ubusuma, icitetekelo, ukufuuka, ukuilama.” Bushe iyi te mibele tukabila pa kuti tucimfye imibele ya bumubili iya bucisenene, ifikansa, akalumwa, icipyu ne fyaba nge fi?—Abena Galatia 5:19-23.

Pa kushintilila pa mupashi wa mushilo uwa kwa Lesa, kuti twapokelela na “maka yacila aya lyonse” pa kuti tucimfye ubwafya bonse nelyo ukumanama. (2 Abena Korinti 4:7) Nelyo ca kuti umupashi wa mushilo teti ufumyepo amesho nelyo ifya kutunka, kuti watwaafwa ukushipikisha. (1 Abena Korinti 10:13) Umutumwa Paulo alembele ati: “Muli fyonse ndi no bukose mu ulenkosha.” (Abena Filipi 4:13) Lesa apeela ubo bukose ukupitila mu mupashi wakwe uwa mushilo. Fintu tufwile ukutasha pa mupashi wa mushilo! Umupashi wa mushilo walaiwa kuli abo ‘batemwa Yesu no kubaka amafunde yakwe.’—Yohane 14:15.

“Ikaleni mu Kutemwa Kwandi”

Pa bushiku bwa kulekelesha ubwa kwa Yesu ngo muntunse, aebele abatumwa bakwe ukuti: “Uwakwata amafunde yandi no kuyabaka, wene e wantemwa. Kabili uwantemwa, Tata akamutemwa, na ine nkamutemwa no kuilanga apabuuta kuli wene.” (Yohane 14:21) Abacincishe ati: “Ikaleni mu kutemwa kwandi.” (Yohane 15:9) Bushe ukwikala mu kutemwa kwa kwa Shifwe no Mwana kuti kwatwafwa shani mu bulwi bwesu ubwa kulwisha imibele ya lubembu iyaba muli ifwe ne calo cabipa ico twaikalamo?

Cisuma, bushe cine cine kuti twalama imibele ya lubembu iyabipa nga tatukwete mucincisho wine wine? Nga cinshi cingatucincisha ukucila pa kufwaya bucibusa busuma na  Yehova Lesa no Mwana wakwe? Ernesto, * umulumendo walwishishe cine cine imikalile ya bucisenene iyo abeleshe ku bupungwe, alondolola ati: “Nalefwaya ukusekesha Lesa, kabili nasambilile mu Baibolo ukuti tatemenwe ifyo naleikala. E ico nasalile ukupusanako, pa ukuumfwila ifyo Lesa alanda. Cila bushiku nalelwishanya na matontonkanyo yabi, ayashasanguluka ayo naleibukisha. Lelo napampamine pa kucimfya ubu bulwi, kabili nalipepele ukwabulo kuleka ukulomba ubwafwilisho bwa kwa Lesa. Pa numa ya myaka ibili ubwesho naletiina sana bwalipwile, nelyo cingati ukufika na lelo natwalilila ukuba uwailama nga nshi.”

Kumfwa ku lwa bulwi twaba na bo mu calo, tala tontonkanyeni pe pepo lya kulekelesha ilyo Yesu apepele ilyo kwashele panono ukufuma mu muputule wa pa muulu mu Yerusalemu. Apepeeleko abasambi bakwe kuli Wishi ati: “Nshilemulomba ukuti mubafumye pano calo, lelo ukuti mubabake ku mubifi. Tabali ba pano calo, ifyo na ine nshili wa pano calo.” (Yohane 17:15, 16) Ili pepo lyalibelulwile icine cine! Yehova alasakamana abo aatemwa kabili alabakosha ilyo baipaatula ku calo.

“Tetekeleni”

Ukubaka amafunde ya kwa Yesu kuti kwatwaafwa icine cine ukucimfya ukushomboka tushomboka ne calo cabipa ne mibele yesu iya lubembu. Nelyo ca kuti uku kucimfya kwalicindama, teti kufumyepo icalo nelyo ulubembu twapyana. Lelo tacilingile ukutulenga ukuba abapeleelwa.

Baibolo itila: “Icalo cileya no lunkumbwa lwa ciko, lelo uucita ukufwaya kwa kwa Lesa ekalilila umuyayaya.” (1 Yohane 2:17) Yesu apeele ubumi bwakwe ku kupususha “onse uumutetekela” ku lubembu ne mfwa. (Yohane 3:16) E ico, ilyo tuleishibilako ico Lesa afwaya no bufwayo bwakwe, natukonke ukukonkomesha kwa kwa Yesu ukutila: “Tetekeleni Lesa, tetekeleni na ine pamo.”—Yohane 14:1.

[Futunoti]

[Icikope pe bula 6, 7]

Yesu acincishe abatumwa bakwe ati, “ikaleni mu kutemwa kwandi”

[Icikope pe bula 7]

Nomba line fye tuli no kulubuka ku lubembu ne fyo luleta