Bushe Yehova Alamona Ifyo Mucita?

BUSHE kuti mwayasuka shani ico cipusho? Abengi kuti batila: ‘Nalishiba ukuti Lesa alimwene ifyo abantu ukupala Mose, Gideone, na Davidi bapwishishishe, lelo ndatwishika nga alyangwa ku fyo ncita. Cine cine nshaba nga Mose, Gideone, nelyo Davidi.’

Ca cine ukuti abantu bamo aba busumino mu nshita sha Baibolo balecita imilimo ya kupapusha iya citetekelo. ‘Bacimfishe amabufumu, bacilike utunwa twa nkalamo, bacimfishe amaka ya mulilo, kabili bapuswike ku kanwa ka lupanga.’ (AbaHebere 11:33, 34) Lelo, bambi balangile icitetekelo cabo mu milimo ishali ya kupapusha sana, kabili Baibolo itweba ukuti Lesa alimwene ne micitile yabo iya citetekelo. Ku kulangilila, tontonkanyeni pa fya kumwenako fya mu Malembo ifya kwa kacema, kasesema, na mukamfwilwa.

Kacema Apeela Ilambo

Finshi mwibukisha pali Abele, umwana mwaume uwalenga bubili uwa kwa Adamu na Efa? Nalimo kuti mwaibukisha ukuti afwilile cisumino, ico nakalimo fwe bamo icingatucitikila. Lelo Lesa pa kubala amwenene Abele pa mulandu na umbi.

Bushiku bumo, Abele abulile inama shimo ishawamisha isha pa mukuni wakwe no kupeela ilambo kuli Lesa. Ubupe bwakwe muno nshiku kuti bwamonwa ngo bunono, lelo Yehova alibumwene no kulanga ukuti apokelela. Lelo, te ico ceka. Mupepi ne myaka 4,000 pa numa, Yehova apuutilemo umutumwa Paulo ukulemba ili lyashi mwi buuku lya AbaHebere. Na pa numa ya myaka iingi, Lesa talabile lilye lambo lyayanguka.—AbaHebere 6:10; 11:4.

Bushe Abele asalile shani umusango we lambo lya kupeela? Baibolo tailandapo, lelo afwile alitontonkenyepo sana pali uyu mulandu. Aali kacema, e ico cintu cayeba ukuti apeele fimo ifya mu mukuni wakwe. Lelo, moneni ukuti apeele ifyawamisha—e kuti “fya mafuta.” (Ukutendeka 4:4) Kabili afwile ale-etetula pa mashiwi Yehova aebele nsoka mwi bala lya Edene aya kuti: “Ndebika no bulwani pa kati ka iwe no mwanakashi, kabili pa kati ka bufyashi bobe no bufyashi bwakwe: bwene bwakulakulasa ku mutwe, nobe wakulabulasa ku citende.” (Ukutendeka 3:15; Ukusokolola 12:9) Nangula taishibe bwino uyu “mwanakashi” no “bufyashi” bwakwe, Abele afwile aishibe ukuti ‘ukulasa ulubuto lwa mwanakashi ku citende’ kuti kwasanshamo ukusumya umulopa. Aishibe ukwabula ukutwishika ukuti tapali cingacindama sana ukucila icibumbwa ca mweo. Icacindama ca kuti, ilambo apeele cine cine lyalilingile.

Nga filya fyali Abele, Abena Kristu leelo balapeela amalambo kuli Lesa. Tabapeela amabeli ya mu mukuni, lelo bapeela “ilambo lya kulumbanya, . . . e kutila, icisabo ca milomo iilumbula  apabuuta ishina lya kwa [Lesa].” (AbaHebere 13:15) Imilomo yesu ilumbula apabuuta ilyo twaebako bambi ifyo twasuminamo.

Bushe kuti mwatemwa ukuwamyako umusango we lambo lyenu? Lyene tontonkanyeni sana pa fyo abantu bakabila mu ncende yenu. Finshi bapoosako amano? Finshi batemwa? Bukombe nshi ubwa mu Baibolo bengatemwa ukuumfwa? Ilyo muleshimikila, bebeteni ifyo mwacilashimikila pa kuti mumone umo mwingawamyako. Kabili ilyo mulelanda pali Yehova, muleshininwa ukufuma pa nshi ya mutima. Lengeni ilambo lyenu ukuba “ilambo lya kulumbanya” iline line.

Kasesema Ashimikila ku Bantu Bashikutika

Bebeteni nomba kasesema Enoke. Afwile aali fye e nte umo mpo uwa kwa Yehova Lesa. Bushe mwaba nga Enoke, mu lupwa lwenu mweka fye abalebombela Yehova mu busumino? Bushe mu kalasi mwabamo fye mweka nelyo mwe babomfi mweka pa ncito abakonka ifipimo fya mu Baibolo? Nga e fyo caba, nakalimo kuti mwaba na mafya. Ifibusa, balupwa, abo musambilila nabo, nelyo ababomfi banenu nalimo kuti bamupatikisha ukukanaumfwila amafunde ya kwa Lesa. Nalimo kuti batila: “Tapali nelyo umo uukatala eshiba ifyo ucitile. Tatwakasokolole.” Pambi kuti bakosapo fye ukuti buwelewele ukusakamana pa lwa fipimo fya mibele isuma ifya mu Baibolo pantu Lesa tapoosako amano ku fyo mucita. Pa kubipilwa ukuti tamutontonkanya kabili tamucita ifyo bena bacita, pambi kuti bacita icili conse ku kumunashanasha.

Ca cine, tacayanguka ukucimfya umupatikisha wa musango yo, lelo kuti cacitika. Tontonkanyeni pali Enoke, umwaume uwalenga 7 ukutula pali Adamu. (Yuda 14) Pa nshita Enoke afyelwe, abantu abengi baali ne mibele yabipa. Imilandile yabo yali iyabipa; imyendele yabo yali iya “kuselausha.” (Yuda 15) Balecita fimo fine nge ficita abantu ba leelo.

Bushe Enoke acimfishe shani? Fwe ba muli shino nshiku kuti twafwaya ukwishiba icasuko kuli ico cipusho. Nangula ca kuti Enoke pali iyo nshita afwile e walepepa Yehova eka pe sonde, icishinka ca kuti taali eka. Enoke ale-enda na Lesa.—Ukutendeka 5:22.

Ico Enoke atontelepo sana kutemuna Lesa. Aishibe ukuti ukwenda na Lesa kwapilibwile ifyacila pa kwikala fye uwasanguluka, ukuba ne mibele isuma. Yehova alemwenekela ukushimikila. (Yuda 14, 15) Abantu balekabilwa ukusokwa ukuti Lesa alimwene imilimo yabo iyabula bukapepa. Enoke atwalilile ukwenda na Lesa ukucila pa myaka 300—ukucila ne fyo ifwe bonse twashipikisha. Ukufikila ilyo afwile, atwalilile ukwenda na Lesa.—Ukutendeka 5:23, 24.

Nge fyo cali kuli Enoke, na ifwe twalitumwa ukushimikila. (Mateo 24:14) Ukulunda pa kushimikila ubunte ku ng’anda ne ng’anda, tuleesha ukushimikila balupwa imbila nsuma, bashimakwebo banensu, na balya tusambilila na bo. Lelo, inshita shimo nalimo kuti twashimunuka ukushimikila. Bushe mwalikwata ubo bwafya? Mwinenuka. Pashanyeni Abena Kristu ba mu kubangilila, no kupepa kuli Lesa ukumukosha. (Imilimo 4:29) Mwikatala amulaba ukuti nga mule-enda na Lesa, ninshi cine cine tamwaba mweka.

Mukamfwilwa Apekanya ica Kulya

Citontonkanyeni, mukamfwilwa uushalumbulwa ishina apokelele amapaalo yabili pa mulandu wa kuti apekenye ica kulya! Taali mwina Israele, lelo ali fye umbi umbi uwaikeleko mu myaka ya  ba900 B.C.E. mwi tauni lya Sarefati. Mupepi na ku mpela ya cilala cakokwele ne cipowe, ifya kulya fya kwa mukamfwilwa fyali mupepi no kupwa. Ashele fye ne nkama ya buunga na mafuta yanono ku kupangilamo ica kulya ca kulekelesha ica kuti alye no mwana wakwe umwaume.

Pali iyo nshita, e po umutandashi atandele. Aali ni kasesema wa kwa Lesa Eliya, uwalombele ukulyako ica kulya ca kwa mukamfwilwa. Akwete fye ifya kuti wena alye no mwana wakwe umwaume, kabili cine cine takwete fimbi ifya kutangata umutandashi. Lelo Eliya amulaya ku cebo ca kwa Yehova, ukuti nga alyako ica kulya cakwe, wene no mwana wakwe umwaume tabakekale nsala. Calekabila icitetekelo ukusumina ukuti Lesa wa kwa Israele aali no kumona umulimo wa kwa mukamfwilwa umbi umbi. Lelo, acetekela Eliya, na Yehova alimulambwile. “Impakwilo ya buunga tayapwililile, na mulongwe wa mafuta tabulililemo, umwabelele icebo ca kwa Yehova, ico asoseele mu kuboko kwa kwa Eliya.” Umwanakashi no mwana wakwe umwaume balelya lyonse ukufikila icipowe capwa.—1 Ishamfumu 17:8-16.

Lelo, mukamfwilwa ali no kupokelela ipaalo na limbi. Ilyo papitile nshita pa numa ya ico cipesha mano, umwana wakwe uwatemwikwa alilwele no kufwa. Pa kuba no bulanda, Eliya alombele Yehova ukubuusha uyu mulumendo. (1 Ishamfumu 17:17-24) Ico calekabila icipesha mano caibela. Takwatala akuba uwa buushiwapo ku numa! Bushe Yehova na kabili alalanga uluse kuli uyu mukamfwilwa umbi umbi? Alimubelele uluse. Yehova apeela Eliya amaka aya kubuusha uyu kalume ku bumi. Yesu pa numa alandile pali uyu mwanakashi wasenaminwe ati: “Mwali bamukamfwilwa abengi mu Israele . . . lelo Eliya ‘atuminwe’ . . . ku Sarefati mu calo ca Sidone kuli mukamfwilwa.”—Luka 4:25, 26.

Ubunonshi bwe sonde ilelo tabuli bwino nangu fye ni mu fyalo fikankaala. Amakampani yakalamba yamo yalitamfya ababomfi incito abaali aba cishinka pa myaka iingi. Pa kwishiba ukuti kuti bamutamfya incito, Umwina Kristu nalimo kuti alatontonkanya ukubomba amaawala ayengi, ukusubila ukuti akampani takakamutamfye. Ukucite fyo kuti kwalenga akwata inshita inono iya kusangwa ku kulongana kwa Bwina Kristu, ukubombako ubutumikishi bwa mwi bala, nelyo ukusakamana ukukabila kwa lupwa lwakwe mu muntontonkanya na lwa ku mupashi. Lelo, atontonkanya ukuti afwile fye ukusungilila iyo ncito ukufika pantu engapesha.

Umwina Kristu uuli no bwafya bwa ndalama bwa musango yu kuti asakamikwa. Calyafya ukusanga incito shino nshiku. Fwe bengi tatubombela ukuti tunonke icuma, lelo ukupala mukamfwilwa wa ku Sarefati, tufwaya ukukwata ifya kulya fya cila bushiku. Lelo, umutumwa Paulo atucinkulako ukuti Lesa atile: “Nshakakushe nakalya nangu kukulekelesha nakalya.” Kuti twacetekela pa kusosa atuti: “Yehova e kaafwa wandi; nshakatiine. Ngo muntu engancita nshi?” (AbaHebere 13:5, 6) Paulo acetekele umupwilapo ico cilayo, kabili Yehova lyonse alimusakamene. Lesa akatusakamana na ifwe nga tatumulabile.

Kuti twayumfwa ukuti teti tucite ifya maka ifyacitile abantu ba bumupashi pamo nga Mose, Gideone, na Davidi, lelo kuti twapashanya icitetekelo cabo. Kabili kuti twaibukisha imilimo ishili ya kusungusha iya citetekelo iyo Abele, Enoke, na mukamfwilwa wa ku Sarefati bacitile. Yehova alasekelela imilimo yonse iya citetekelo—nangu icepe shani. Ilyo umwana we sukulu uutiina Lesa akaana ukubomfya imiti ikola iya mupeela umunankwe, ilyo uubomba incito Umwina Kristu akaana ukucita ifyabipa pa ncito, nelyo ilyo Nte wa busumino umukoloci asangwa  ku kulongana kwa cilonganino te mulandu no kunaka no kulwalilila, Yehova alamona. Kabili alasekelela!—Amapinda 27:11.

Bushe Mulamona Ificita Bambi?

Ca cine, Yehova alamona ifyo tucita. E ico, nga bapashanya Lesa, tufwile ukulamona ifyo bambi babombesha. (Abena Efese 5:1) Mulandu nshi mushingabebetela amafya Abena Kristu banenu bakwata pa kuti basangwe ku kulongana kwa cilonganino, ukubombako mu butumikishi bwa mwi bala, ne fyo babomba incito sha cila bushiku?

Lyena, lekeni bakapepa banenu aba kwa Yehova beshibe ukuti mulatasha pa milimo yabo. Bakatemwa ukuti mwalebamona, kabili ukwangwako kwenu kukabakosha ukucetekela ukuti Yehova na o alamona imilimo yabo.