“Mwitiina, Kabili Mwitentuka”

“Mwitiina, kabili mwitentuka. . . . Yehova ali pamo na imwe.”—2 IMILANDU 20:17.

1. Bushe ukusansa kwa fipondo kulenga abantu ukuumfwa shani, kabili mulandu nshi twingasuminina ukuti ici kuti cabalenga ukuba no mwenso?

UKUSANSA kwa fipondo! Aya mashiwi yalaleto mwenso, yalenga abantu ukuyumfwa abashacingililwa kabili abapelelwa. Yalenga abantu ukuumfwa sana umwenso, ubulanda, no bukali. Kabili mashiwi yalondolola ico abengi batiina ukuti cikacusha abantunse pa myaka iingi. Icishinka ca kuti ifyalo fimo ni kale fyatendeka ukulwisha ukusansa kwa fipondo ukwa misango misango ukwabula ukutunguluka, calenga abantu ukuba no mwenso.

2. Inte sha kwa Yehova bamona shani ubwafya bwa kusansa kwa fipondo, kabili fipusho nshi fipushiwa?

² Na lyo line, isubilo e ko lyaba. Inte sha kwa Yehova, abaleshimikila mu fyalo 234 na mu fitungu, baliba ne subilo icine cine. Ukucila ukutiina ukuti ukusansa kwa fipondo takwakapwe, balicetekela ukuti kukapwa, kabili ukuti kukapwa nomba line. Bushe cili fye bwino na ifwe ukusubila fimo fine? Nani engafumya ici cikuko mu calo, kabili ico kuti cacitika shani? Apo ifwe bonse napamo twalikumwako no lukaakala, kuti cawama ukubebeta icalenga ukuti babe ne subilo lya musango yu.

3. Finshi fileta umwenso, kabili finshi fyasobelwa pa nshita yesu?

 ³ Ilelo fingi filenga abantu ukuba no mwenso. Tontonkanyeni ulwa minshipendwa ya bantu abashingaisakamana pa mulandu wa bukote, ukupwa kwa maka ku mulandu wa malwele yashipola, no kutukuta kwa ndupwa pa kusanga umwa kuliila. Na kuba, tontonkanyeni na pa kukanaishiba icikacitika ku bumi bwesu! Imfwa ya kupumikisha ku busanso nelyo akayofi kuti fyacitika inshita iili yonse, ukonaula fyonse ifyo twatemwa. Umwenso wa musango yu no kusakamikwa, pamo na mafya ayengi abantu bakwata, fyalenga inshita shesu ukuba filya fine umutumwa Paulo alandilepo ati: “Lelo ishibe ci, ukuti mu nshiku sha kulekelesha mukesaba inshita shaibela ishayafya. Pantu abantu bakaba abaitemwa, . . . abashaba na citemwishi, abashifwaya fipangano, aba lwambo, abashailama, abakali, abashatemwa busuma.”—2 Timote 3:1-3.

4. Cinshi cipeela isubilo te mulandu ne mibele ya bulanda iyalandwapo pali 2 Timote 3:1-3?

⁴ Nangu line ili lembo lilanda pa fingatufuupula, lilalanda na pe subilo. Moneni ukuti inshita shaibela shili no kubako “mu nshiku sha kulekelesha” isha bwikashi bubifi ubwa kwa Satana. Ici cilepilibula ukuti ukulubulwa kuli mupepi no kuti cino calo cibifi cili no kupyanikwapo no kuteeka kwa Bufumu bwapwililika ubwa kwa Lesa, ubo Yesu asambilishe abakonshi bakwe ukupepela. (Mateo 6:9, 10) Ubo Bufumu buteko bwa ku muulu ubwa kwa Lesa, ‘ubushakashonaulwe,’ lelo nga fintu kasesema Daniele asosele, “bukashonaula no kupesha aya mabufumu yonse, kabili bukeminina umuyayaya.”—Daniele 2:44.

Ifyo Ukukanaisansha mu Milandu ya Calo Ukwa Bena Kristu Kwapusana no Kusansa kwa Fipondo

5. Mu nshita ya nomba line ifyalo fya-ankulako shani ku cintiinya ca kusansa kwa fipondo?

⁵ Pa myaka iingi, ifipondo fyalipaya iminshipendwa ya bantu. Abantu baishileishiba sana ububi bwa kusansa kwa fipondo ilyo fyasanshile mu New York City na mu Washington, D. C., pa September 11, 2001. Pa mulandu wa bantu ubwingi abaipaiwa ku fipondo no kufula kwa uku kusansa kwa fipondo mwi sonde, ifyalo bwangu bwangu fyaumene akapi ku kucimfya ifipondo. Ku ca kumwenako, pa December 4, 2001, ukulingana na malipoti yasabankanishiwe, “bacilolo ba mu fyalo 55 ifya ku Bulaya, North America na Central Asia basuminishenye ukutendeka ukubomfya ipange” lya kubombela capamo. Umulashi umo umukalamba uwa ku United States atashishe ici bacitile ukuti “calekosha” umulimo wa kucimfya ukusansa kwa fipondo. Mu kupumikisha, abantu abengi nga nshi bailundile ku co The New York Times Magazine yaitile “ukutendeka kwa bulwi bukalamba.” Tuli no kumona ifyo iyi milimo ikabomba. Nangu cibe fyo, abantu balomfwa umwenso no kusakamikwa pa mulandu wa fingafuma mu bulwi bwa musango yu ubwa kulwisha ifipondo, lelo te fyo caba ku batetekela Yehova.

6. (a) Mulandu nshi bamo inshita shimo cingabakosela ukumfwikisha ukukanaisansha mu fya calo ukwa Nte sha kwa Yehova? (b) Ca kumwenako nshi pa lwa mapolitiki ico Yesu aimikile abakonshi bakwe?

⁶ Inte sha kwa Yehova balishibikwa pa  kukanaisansha mu mapolitiki. Nangu ca kuti mu nshita ya mutende abantu abengi kuti baumfwikisha ukuti Inte sha kwa Yehova tabaisansha mu mapolitiki, balafilwa ukumfwikisha lintu kwacitika ifintu fyaibela. Ilingi, umwenso no kukanaishiba icili no kucitika ifiletwa ne nkondo filenga abantu ukufwaya ukulwila icalo cabo. Ici kuti calenga cakosa ukuti bamo bomfwikishe umulandu umuntu tengafwaila ukuisansha muli lulu wa kulwila icalo. Na lyo line, Abena Kristu ba cine balishiba ukuti bafwile ukuumfwila ifunde lya kwa Kristu ilya ‘kukanaba aba pano calo.’ (Yohane 15:19; 17:14-16; 18:36; Yakobo 4:4) Ici cikabila ukukanaisansha mu mapolitiki nelyo imilandu ya mu bwikashi. Yesu aimike ica kumwenako cisuma. Nga kukonka amano akwete, nga aliwemye sana imikalile ya bantu mu nshiku shakwe. Lelo alikeene ukuiitumpa mu mapolitiki. Ku kutendeka kwa butumikishi bwakwe, alikaninine ndai ifyo Satana amutambike ukuteka amabufumu yonse aya calo. Kabili, alikeene ukumusala ukuba kateka wa bupolitiki.—Mateo 4:8-10; Yohane 6:14, 15.

7, 8. (a) Cinshi ukukanaisansha mu fya mapolitiki ukwa Nte sha kwa Yehova kushipilibula, kabili mulandu nshi? (b) Bushe Abena Roma 13:1, 2 balesha shani ukulwisha ubuteko?

⁷ Ukukanaisansha mu fya calo ukwa Nte sha kwa Yehova, takupilibula ukuti balatungilila ulukakaala. Ukucite ci kuti kwapusana ne fyo baitunga ukuti babomfi ba kwa “Lesa wa kutemwa kabili uwa mutende.” (2 Abena Korinti 13:11) Balisambilila pa fyo Yehova amona ulukaakala. Kemba wa malumbo alembele ukuti: “Yehova alengulo mulungami; apato mubifi no watemwo lufyengo.” (Amalumbo 11:5) Kabili balishiba ico Yesu asosele ku mutumwa Petro ati: “Bwesesha ulupanga umo lwikala, pantu bonse ababuula ulupanga bakafwa ku lupanga.”—Mateo 26:52.

⁸ Nangula ilyashi lya kale lilanga ukuti Abena Kristu ba bufi ilingi balabomfya “ulupanga,” Inte sha kwa Yehova bena tababomfya ulupanga. Tabaipoosa mu milimo ya musango yu. BaNte balomfwila ukufunda kwaba pa Abena Roma 13:1, 2 apatila: “Umuntu onse anakile bakateeka abacilamo, pantu te kuti kube bukateeka kano ubwafuma kuli Lesa; bakateeka abalipo babikwapo kuli Lesa mu fifulo fyabo ifyacepako. E ico uulekaanya bakateeka ninshi akaanya ukupekanya kwa kwa Lesa; abakaanya uku kupekanya bakailetelelo bupingushi.”

9. Ni mu nshila nshi shibili Inte sha kwa Yehova bacimfisha ukusansa kwa fipondo?

⁹ Lelo, apo ukusansa kwa fipondo kwalibipa nga nshi, bushe Inte sha kwa Yehova tabalingile ukulacitapo fimo ku kucimfya uku kusansa? Ee, bafwile ukulacitapo cimo, kabili kale kale balacitapo cimo. Ica ntanshi, tabaisansha mu kusansa kwa fipondo. Ica bubili, basambilisha abantu ifishinte fya Bwina Kristu ifya kuti nga fyakonkwa filenga abantu ukuleka ukuba no lukaakala. * Umwaka wapwile, baNte babomfeshe amaawala 1,202,381,302 ukwafwa abantu ukusambilila imikalile ya Bwina Kristu. Iyi nshita tayaile fye mu menshi, pantu pa mulandu wa mulimo wa musango yu, abantu 265,469 balibatishiwe ukuba Inte sha kwa Yehova, na muli fyo ukulanga ku cintubwingi ukuti balikaana ulukaakala.

10. Bushe abantunse kuti bafumya ulukaakala mu calo ilelo?

¹⁰ Kabili, Inte sha kwa Yehova balishiba ukuti ku maka yabo tabengafumya ububifi pe sonde. E mulandu wine bacetekela umupwilapo muli uyo uwingacite co—Yehova Lesa. (Amalumbo 83:18) Te mulandu no kubombesha, abantunse tabengapwisha ulukaakala. Kalemba wa Baibolo uwapuutilwemo atusokele ulwa nshita tulimo, e kuti “inshiku sha kulekelesha” ati: “Abantu babifi kabili abafutika bakalundulukila ku kubipo kucila, abalufya kabili abalufiwa.” (2 Timote 3:1, 13) Ukulingana  na ya mashiwi, abantunse tabengatunguluka mu kufumyapo ububifi. Lelo, kuti twacetekela Yehova ukufumyapo ulukaakala umupwilapo.—Amalumbo 37:1, 2, 9-11; Amapinda 24:19, 20; Esaya 60:18.

Abashipa Te Mulandu no Kusansa Kusungamine

11. Finshi Yehova acita kale kale ku kufumyapo ulukaakala?

¹¹ Apo Lesa wa mutende alipato lukaakala, kuti twaumfwikisha umulandu atendekela ukucitapo fimo ku konaula uwaleta ubu bwafya, Satana Kaseebanya. Na kuba, kale kale alilenga Satana ukucimfiwa icabipisha kuli malaika mukalamba Mikaele—Imfumu ipya iyabikwapo na Lesa, Kristu Yesu. Baibolo ilondolola ici muli iyi nshila: “Awe kwabuukile inkondo mu muulu: Mikaele na bamalaika bakwe balwile ne cing’wena, ne cing’wena na bamalaika ba ciko fyalilwile lelo tacacimfishe iyo, ne cifulo cabo tacasangilwe kabili mu muulu. E fyo icing’wena cikalamba capooselwe pa nshi, icisoka ca pa kutendeka, iciitwa Kaseebanya kabili Satana, icilufya aba pano isonde bonse; capooselwe pe sonde, na bamalaika ba ciko bapooselwe pamo na co.”—Ukusokolola 12:7-9.

12, 13. (a) Cinshi capulamo pa mwaka wa 1914? (b) Cinshi ukusesema kwa kwa Esekiele kusobela ku baba ku lubali lwa Bufumu bwa kwa Lesa?

¹² Ukupende nshita ukwa mu Baibolo ne filecitika mu calo filanga ukuti umwaka wa 1914 e nshita inkondo yaimine ku muulu. Ukutula lilya, ifintu mu calo fyalitwalilila ukubipilako. Ukusokolola 12:12 kulondolola icalenga pa kusosa ukuti: “E ico, angeni, mwe myuulu na mwe baikalamo! Kalanda kwi sonde na kuli bemba, pantu Kaseebanya naikila pali imwe, ali ne cipyu cikalamba, pa kwishiba ukuti ali ne nshita inono.”

¹³ Nga fintu twingenekela, ubukali bwa kwa Kaseebanya bwalungatikwa maka maka pali bakapepa ba kwa Lesa abasubwa na banabo aba “mpaanga shimbi.” (Yohane 10:16; Ukusokolola 12:17) Uku kukaanya nomba line kuli no kufika pa kalume ilyo Kaseebanya akasansa icabipisha bonse ababa ku lubali lwa Bufumu bwa kwa Lesa ubwaimikwa kabili abacetekela bwene. Uku kusansa kwalilandwapo mu cipandwa 38 ica kwa Esekiele ukuti kusansa kwa kwa “Goge mu calo ca Magoge.”

14. Ku numa Inte sha kwa Yehova bacingililwa shani, kabili bushe e fyo cakulaba?

¹⁴ Ukutula apo Satana bamutamfishe ukufuma ku muulu, utubungwe tumo utwa mapolitiki utwalondololwa mu mampalanya pa Ukusokolola 12:15, 16, inshita shimo twalicingilila abantu ba kwa Lesa ku kusansa kwa kwa Satana. Lelo, Baibolo ilanga ukuti mu kusansa kwa kulekelesha ukwa kwa Satana, utubungwe twa bantunse tatwakacingilile abacetekela Yehova. Bushe ici cifwile ukulenga Abena Kristu ukutiina nelyo ukutentuka? Iyo!

15, 16. (a) Lisubilo nshi amashiwi ya kukosha icitetekelo ku bantu bakwe mu nshiku sha kwa Yehoshafati yapeela Abena Kristu? (b) Cinshi Yehoshafati na bantu bakwe bacitile ico ababomfi ba kwa Lesa ilelo bafwile ukucitako?

¹⁵ Lesa akacingilila abantu bakwe filya fine acingilile uluko lwakwe mu nshiku sha  Mfumu Yehoshafati. Pali 2 Imilandu 20:15-17 tubelengo kuti: “Peepekeni, mwe bena Yuda bonse, na imwe mwe bekashi ba mu Yerusalemu, na iwe we mfumu Yehoshafati: e fyo Yehova atila kuli imwe, Mwitiina, nangu kutentuka ku cinso ca kwa cinkupiti uyu mukalamba; pantu ubulwi te bwenu, kano bwa kwa Lesa. . . . Tamwakalwe muli ubu bulwi; mukaitantamike, mukeminine, no kumono kupususha kwa kwa Yehova, uwaba na imwe, mwe bena Yuda na Yerusalemu. Mwitiina, kabili mwitentuka. Mukafumine mailo ku kubakumanya; Yehova ali pamo na imwe.”

¹⁶ AbaYuda balailwe ukuti tabali na kulwako. Na bantu ba kwa Lesa ilyo bakasanswa kuli Goge wa ku Magoge, tabakabomfye ifyanso ku kuicingilila. Lelo, ‘bakeminina no kumono kupususha kwa kwa Yehova’ pali bene. Kwena, ukwiminina tacipilibula ukukanacita icili conse, nga fintu fye abantu ba kwa Lesa mu nshiku sha kwa Yehoshafati bashaikele fye. Pali 2 Imilandu 20:18-21 tubelenga ukuti: “Awe Yehoshafati akontamikile icinso pa nshi, na bena Yuda bonse na bekashi ba mu Yerusalemu bawile ku cinso ca kwa Yehova, ku kushinshimuna Yehova. . . . Ilyo [Yehoshafati apwile] ukupanda abantu amano, aimike aba kwimbila Yehova aba kutasho kuyemba kwa mushilo, ku kutangililo mulalo, no kutila, Tooteleni Yehova, pantu lwa muyayaya uluse lwakwe.” Cine cine, na lintu balolenkene no kusansa kwa balwani, abantu batwalilile ukulumbanya Yehova. Ici e co Inte sha kwa Yehova shifwile ukucita ilyo Goge akasansa.

17, 18. (a) Mibele nshi iisuma iyo Inte sha kwa Yehova bakwata ukukuma ku kusansa kwa kwa Goge? (b) Finshi Abena Kristu bacaice bacinkwilweko nomba line?

¹⁷ Ukufikila ilya nshita—na pa numa ninshi ukusansa kwa kwa Goge kube nakutendeka—Inte sha kwa Yehova bakatwalilila ukuba ku lubali lwa Bufumu bwa kwa Lesa. Bakatwalilila ukusanga inkosho no bucingo ukupitila mu filonganino 94,600 ifyaba mwi sonde lyonse. (Esaya 26:20) Mwandini ino ni nshita isuma iya kulumbanya Yehova mu kushipa! Cine cine, ukwenekela ukusansa kusungamine nga nshi ukwa kwa Goge takubalenga ukukwinda. Lelo, kubacincisha ukulundako ilambo lya malumbo ukufika apapela amaka yabo.—Amalumbo 146:2.

¹⁸ Iminshipendwa ya bacaice mwi sonde lyonse balilanga uku kushipa ukupitila mu kubomba  ubutumikishi bwa nshita yonse. Ku kulanga ubucindami bwaba mu kusala ubumi bwa musango yu, trakiti wa kuti Mwe Bacaice—Finshi Mukacita mu Bumi Bwenu? alifumine pa mabungano ya citungu aya mu 2002. Abena Kristu, abacaice na bakalamba, balatasha uku kucinkulwako ukwa pa nshita yalinga.—Amalumbo 119:14, 24, 99, 119, 129, 146.

19, 20. (a) Mulandu nshi Abena Kristu bashilingile ukutiinina nelyo ukutentuka? (b) Cinshi icipande cikonkelepo cili no kucita?

¹⁹ Te mulandu ne fyo icalo cili, Abena Kristu tabafwile ukutiina nelyo ukutentuka. Balishiba ukuti nomba line Ubufumu bwa kwa Yehova buli no kufumyapo ulukaakala lwa musango onse umupwilapo. Kabili balasansamushiwa pa kwishiba ukuti ukubuuka kukalenga abantu abengi abaipaiwa ku lukaakala ukuba no mweo na kabili. Uku kubuuka kukapeela bamo ishuko lya kubalilapo ilya kusambilila pali Yehova kabili kukalenga bambi ukutwalilila ukuipeela ku kubomba umulimo wakwe.—Imilimo 24:15.

²⁰ Apo tuli Bena Kristu ba cine, tulomfwikisha ukuti tatufwile ukuisansha mu fya calo kabili tufwile ukupampamina ukucite fyo fine. Tulefwaya ukwikata kwi subilo lishaiwamina ilya ‘kwiminina no kumono kupususha kwa kwa Yehova.’ Icipande cikonkelepo cili no kukosha icitetekelo cesu pa kutulenga ukwishiba ifilecitika nomba ifilelenga tumfwikishe ukufishiwapo kwa kusesema kwa Baibolo.

[Futunoti]

Bushe Kuti Mwalondolola?

• Mulandu nshi abantu abengi ilelo bashikwatile subilo?

• Mulandu nshi Inte sha kwa Yehova bakwatila isubilo pa lwa nshita ya ku ntanshi?

• Cinshi Yehova acita kale kale ku walenga ulukaakala lonse?

• Mulandu nshi tushilingile ukutiinina ukusansa kwa kwa Goge?

[Amepusho]

[Icikope pe bula 13]

Yesu aimike ica kumwenako cisuma pa lwa kukanaisansha mu fya calo ukwa Bena Kristu

[Ifikope pe bula 16]

Iminshipendwa ya baNte bacaice mu nsansa babomba ubutumikishi bwa nshita yonse

[Abatusuminishe Ukubomfya Icikope pe bula 12]

UN PHOTO 186226/M. Grafman