Ifya Kulundulula Ukutemwa Kwine Kwine

“Ukutemwa muti wa bumi; ukutemwa e bumi.”—E fisosa icitabo ca Living to Purpose, ica kwa Joseph Johnson, 1871.

BUSHE umuntunse asambilila shani ukutemwa? Bushe ni pa kusambilila ifya mitontonkanishishe ya bantu? Bushe ni pa kusambilila mu fitabo fya kuisambilishamo we mwine? Bushe ni pa kutamba amafilimu ya fya cintemwa? Nakalya. Umuku wa kubalilapo abantunse basambilila ukutemwa ni ku micitile ya bafyashi babo no kusambilishiwa kuli bene. Abana kuti baishiba ifyo ukutemwa kwaba nga ca kuti mu ng’anda muli icitemwishi, e lyo bamona abafyashi babo balebaliisha no kubacingilila, balelanshanya na bo, no kufwaisha ukwishiba ifyo abana bali. Basambilila ukutemwa na lintu abafyashi babo babasambilisha ukwikala umwabela ifishinte fisuma pa calungama ne calubana.

Ukutemwa kwine kwine te citemwishi fye kabili te kwa kubalamuka fye. Lyonse fye kufwaya ukucitila bambi icisuma, nangu ca kuti pali yo nshita tabatashishe. Kabili ifi e fyo ciba ilingi line ku bana banono ilyo babasalapula mu kutemwa. Ica kumwenako capwililika ica ulanga ukutemwa kwabula bukaitemwe ca kwa Kabumba umwine. Umutumwa Paulo alembele ati: “We mwana wandi, wisuula ukusalapula kwa kwa Yehova, kabili winenuka ilyo alekulungika; pantu uo Yehova atemwa alamusalapula.”—AbaHebere 12:5, 6.

Mwe bafyashi, kuti mwapashanya shani Yehova pa kulanga ukutemwa mu lupwa lwenu? Kabili bushe ifyo mucita ku balume benu na ku bakashi benu fyacindama shani mu kusambilisha ukutemwa?

Sambilisheni Ukutemwa ku fyo Mucita

Nga muli balume, bushe mwalicindika, atemwa ukukatamika abakashi benu no kubapeela umucinshi? Nga muli bakashi, bushe mwalitemwa abalume benu kabili bushe mulabatungilila? Baibolo itila abalume na bakashi bafwile ukutemwana no kucindikana. (Abena Efese 5:28; Tito 2:4) Nga bacite fyo, abana babo balaimwena ifyo ukutemwa kwa Bwina Kristu kwaba. Ilyo, kuti lyaba lisambililo lya maka kabili ilyacindama nga nshi!

Abafyashi kuti bapakamisha ukutemwa mu ng’anda ilyo balekakatila ku fipimo fya pa muulu ukukuma ku fya kusekesha, imibele isuma, amabuyo ne fyo bakatamika. Mwi sonde lyonse, abantu basanga ukuti Baibolo ilaafwa sana pa lwa kwimika ifyo fipimo. Abo bene bantu baba bunte bwa kuti cine cine Baibolo intu “yapuutwamo kuli Lesa kabili ya mulimo ku kusambilisha, ku kwebaula, ku kulungika ifintu, ku kusalapula kwa mu bulungami.” (2 Timote  3:16) Na kabushe, ifipope ne fya kutungulula ifisangwa mu Lyashi lya pa Lupili lyeka fye fimonwa ku bengi nge fyawamisha nga nshi.—Mateo ifipandwa 5 ukufika ku 7.

Ilyo ulupwa lonse lulelolesha kuli Lesa ku kutungululwa kabili lwakakatila ku fipimo fyakwe, umo na umo alomfwa sana umutelelwe kabili abana ilingi line pa kukula kuti batemwa abafyashi babo no kubacindika. Lelo, mu ng’anda umwaba ubumbimunda, ifipimo fyalubana, nangu ifyo bashikakatilako, abana kuti bakalipa no kupondoka.—Abena Roma 2:21; Abena Kolose 3:21.

Ni shani ulwa bafyashi abashimbe? Bushe bena kuti bafilililwa fye ukusambilisha abana babo ukutemwa? Te sana. Nangula ukubombela pamo ukwa mulume no mukashi e kufwaikwa sana, ifyacitika filanga ukuti ukumfwana kwa mu lupwa nga kuli fye bwino, ifintu kuti fyaenda bwino nangu umufyashi umo tapali. Nga muli bafyashi abashimbe, tukuteni ukubomfya ifishinte fya Baibolo mu myenu. Ipinda lya mu Baibolo limo litweba ati: “Tetekela Yehova umutima obe onse, na ku kwiluka kobe we mwine wishintililako; uko konse wenda umwishibe, na o akatambalike nshila shobe”—pamo ne nshila sha kukushishamo abana.—Amapinda 3:5, 6; Yakobo 1:5.

Abacaice abengi bakushiwe ku bafyashi abashimbe kabili ino nshita balebombela Lesa mu busumino mu filonganino fya Bwina Kristu ifya Nte sha kwa Yehova mwi sonde lyonse. Ubu bushininkisho bwa kuti abafyashi abashimbe na bo kuti bakumamo ukusambilisha abana babo pa lwa kutemwa.

Ifyo Bonse Twingalundulula Ukutemwa

Baibolo yasobele ukuti mu “nshiku sha kulekelesha” abantu ‘tabakabe na citemwishi,’ e kutila tabakabe no kumfwana kulya kubako pa ba mu lupwa lumo lwine. (2 Timote 3:1, 3) Lelo, nangu ni balya bakuliile umushaba icitemwishi kuti basambilila ukutemwa. Kuti basambilila shani? Pa kusambilila kuli Yehova, uwaba e Ntulo ya kutemwa kabili uulanga ukutemwa kuli bonse abafwaya wene no mutima onse. (1 Yohane 4:7, 8) Kemba wa malumbo atile: “Ilyo tata na mayo bandekelesha, e lyo Yehova ambuula.”—Amalumbo 27:10.

Yehova atulanga ifyo atutemwa mu nshila shalekanalekana. Inshila imo kututungulula nga shifwe ukubomfya Baibolo, ukwafwa kwa mupashi wa mushilo, no kukoselesha kusuma ukwa bamunyinefwe ba Bwina Kristu. (Amalumbo 119:97-105; Luka 11:13; AbaHebere 10:24, 25) Moneni ifyo ifi fintu fitatu fingamwafwa ukutemwa Lesa na banenu.

Ubutungulushi bwa Buwishi Ubwapuutwamo

Pa kuba na bucibusa busuma no muntu umo, tufwile ukumwishiba bwino. Yehova afwaya tupalame kuli wene pantu ali-isokolola muli Baibolo. Lelo, te kubelenga fye Baibolo ninshi capwa. Tufwile ukucita ifyo isambilisha no kumona ubunonshi bwabamo. (Amalumbo 19:7-10) Ilembo lya kwa Esaya 48:17 litila: “Ine ndi Yehova Lesa obe, uukusambilisho kuti ucenjele, uukwensha mu nshila iyo ufwile ukuyamo.” Cine cine, Yehova, uwaba e kutemwa kwine, atufunda ukuti tunonkelemo fwe bene—te mu kuti alefwaya ukupoka ubuntungwa pa kubikako amafunde ne fipope ifishikabilwa.

Ukwishiba bwino Baibolo na ko kulatwafwa ukukusha ukutemwa twatemwa abantunse banensu. Ni pa mulandu wa kuti icine ca mu Baibolo citusambilisha ifyo Lesa amona abantunse no kutulanga ifishinte ififwile ukutulanga inshila tufwile ukumfwaninamo na bambi. Ifyo  fyebo, e shinte line line ilya kutemenwapo abanensu. Umutumwa Paulo atile: “Ici e co ntwalilila ukupepela, ukuti ukutemwa kwenu kufule nga nshi pamo no kwishiba kwine kwine no kwiluka konse.”—Abena Filipi 1:9.

Ku kulangilila ifyo “kwishiba kwine kwine” kwingatwafwa ukutemwa bambi, tontonkanyeni pa cishinka cacindama icalondololwa pa Imilimo 10:34, 35 icitila: “Lesa taba na kapaatulula, lelo mu luko lonse umuntu uumutiina no kubomba ubulungami alapokelelwa kuli wene.” Nga ca kuti Lesa apimina abantu ukushintilila pa micitile yabo iyalungama na katiina ka bulesa, te kushintilila pa calo bafumako nelyo umushobo wabo, bushe tatulingile ukumona abantu banensu ukwabula akapaatulula na ifwe?—Imilimo 17:26, 27; 1 Yohane 4:7-11, 20, 21.

Ukutemwa—Cisabo ca Mupashi wa kwa Lesa

Nga fintu fye imfula pa nshita yalinga itapilila ibala no kulenga ifilimwa ukutwala sana, umupashi wa kwa Lesa na o kuti watwala imibele iyo Baibolo itila “fisabo fya mupashi” mu bantu abalenakilako. (Abena Galatia 5:22, 23) Ica kubalilapo pali fi fisabo kutemwa. (1 Abena Korinti 13:13) Lelo kuti twakwata shani umupashi wa kwa Lesa? Inshila yacindama lipepo. Nga twapepela umupashi wa kwa Lesa, akatupeela. (Luka 11:9-13) Bushe mulapepela umupashi wa mushilo? Nga ni fyo, ninshi ifisabo fya uko ifyawamisha, ukusanshako ukutemwa, filingile ukumoneka sana mu mikalile yenu.

Lelo, kwaba umupashi na umbi uulwishanya no mupashi wa kwa Lesa. Baibolo ita uyu ati “mupashi wa pano calo.” (1 Abena Korinti 2:12; Abena Efese 2:2) E maka yabipa, kabili ufuma kuli Satana Kaseebanya, “kateeka wa pano calo” ca bantunse abataluka kuli Lesa. (Yohane 12:31) Nga filya kankungwe emya ulukungu ne fisooso, “umupashi wa pano calo” ubalamuna ulunkumbwa lwabipa ulonaula ukutemwa no kwikusha ubunake bwa mubili.—Abena Galatia 5:19-21.

Abantu bambula uyo mupashi wabipa ilyo baleisansalika ku kutontonkanya kwa kutemwe fyuma, ukwa bukaitemwe, ukwa lukaakala, na ku mimwene yapotongana iya kutemwa iyaseeka mu calo ilelo. Nga mulefwaya ukukusha ukutemwa kwine kwine, mufwile ukukaana na maka umupashi wa calo. (Yakobo 4:7) Lelo, mwitetekela amaka yenu; lombeni ubwafwilisho kuli Yehova. Umupashi wakwe—uwaba e maka yalumisha mu bubumbo bonse—kuti wamukosha no kulenga mwatunguluka.—Amalumbo 121:2.

Sambilileni Ukutemwa ku ba Bwananyina ba Bwina Kristu

Nga fintu fye abana basambilila ukulanga ukutemwa pa mulandu wa kumona ukutemwa pa ng’anda, ifwe bonse, abaice na bakalamba, kuti twakula mu kulanga ukutemwa pa kubishanya na Bena Kristu bambi. (Yohane 13:34, 35) Na kuba, umulimo ukalamba umo uwa cilonganino ca Bwina Kristu waba kupeela abantu ishuko lya “kucincishanya ku kutemwa  na ku kubombe milimo isuma.”—AbaHebere 10:24.

Abantu ababa nga “abalulunkaniwa kabili abapaswa” muli cino calo cabulwamo ukutemwa, kuti batemwa sana ukumona uko kutemwa. (Mateo 9:36) Ificitika filanga ukuti ukuba na bucibusa no kutemwikwa ku bukalamba kuti kwalenga umo ukulaba ifingi ifibi ifyacitike ku bwaice uko bashamutemenwe. Kanshi, calicindama ku Bena Kristu baipeela bonse ukulasengela no mutima onse abapya abesa pa kati kabo!

“Ukutemwa Takupwa”

Baibolo isoso kuti “ukutemwa takupwa.” (1 Abena Korinti 13:8) Kuti caba shani ifyo? Umutumwa Paulo atweba ati: “Ukutemwa kulashishimisha kabili kwa cikuuku. Ukutemwa takwikatwa kalumwa, takuitakisha, takutuumikwa, takucita icishiyene, takuifwaila ifya kuko, takukalifiwa. Takusunga filubo.” (1 Abena Korinti 13:4, 5) Camoneka kanshi ukuti uku kutemwa te kwa kuloota fye kabili te cintu ca mu lupita fye. Lelo, abo balanga ukutemwa kwa musango yu baleshiba kabili balishiba ukuti mu bumi mwaba ifya kulenge nsoni ne fya kukalifya, lelo tabaleke fyo fintu ukonaula ukutemwa batemwa abantu banabo. Uko kutemwa cine cine kwaba “cikakilo cafikapo ica kwikatana.”—Abena Kolose 3:12-14.

Moneni ifyo cali ku mukashana umo Umwina Kristu wa myaka 17 mu calo ca Korea. Ilyo atampile ukubombela Yehova Lesa, ulupwa lwakwe lwalimusuushishe kabili apatikishiwe ukufuma pa ng’anda. Lelo, ukucila ukukalipa, alipepele, alekele Icebo ca kwa Lesa no mupashi ukutungulula ukutontonkanya kwakwe. Pa numa ya ifyo, libili libili alelembela ulupwa lwakwe bakalata, ukulanda ifyo abatemwa ne fyo alebalangulukilako. Pa mulandu wa aba bakalata, indume shakwe shibili shatendeke ukusambilila Baibolo kabili ino nshita ishi ndume shakwe Bena Kristu baipeela. Banyina no mwaice wakwe na bo balipokelele icine ca mu Baibolo. Mu kulekelesha, bawishi, abalemukaanye cibi, na bo balyalwike sana. Uyu mukashana Nte alemba ati: “Bonse twaupene na Bena Kristu banensu, kabili bonse pamo abaikatana mu kupepa mu lupwa lwesu nomba twaba 23.” Mwandini ukutemwa kwalicimfishe!

Bushe kuti mwafwaya ukulundulula ukutemwa kwine kwine no kwafwa bambi ukucite fyo? Lyene, lombeni kuli Yehova, Intulo ya iyi mibele yawamisha. Umfwileni Icebo cakwe, pepeleni umupashi wa mushilo, kabili lyonse mulebishanya na ba bwananyina ba Bwina Kristu. (Esaya 11:9; Mateo 5:5) Cilasansamusha sana ukwishiba ukuti nomba line ababifi bakafumapo, kukashala fye abakwata ukutemwa kwine kwine ukwa Bwina Kristu! Cine cine, ukutemwa, e cintu cacindamisha nga mulefwaya ukuba ne nsansa no bumi.—Amalumbo 37:10, 11; 1 Yohane 3:14.

[Ifikope pe bula 6]

Ipepo no kusambilila Icebo ca kwa Lesa kukatwafwa ukukwata ukutemwa kwine kwine