Ukusambilila Ifya Kuba Abashilimuka

BAPEGGY bamwene umwana wabo alelanda buluku buluku ku mwaice wakwe. Bamwipwishe ati: “Bushe uleti e milandile isuma ilya ku mwaice obe? Mona ifyo afulilwe!” Cinshi balandile fyo? Balefwaya ukusambilisha umwana wabo ifya kuba uwashilimuka no kulangulukilako bambi ifyo baleumfwa.

Umutumwa Paulo akoseleshe kabomba munankwe uwacaice Timote ukuba “uwanakilila [nelyo “uwashilimuka”] kuli bonse.” Pa kucite fyo, Timote taali no kukalifya bambi. (2 Timote 2:24) Bushe ukushilimuka cinshi? Kuti twacita shani pa kuti tube abashilimuka sana? Kabili kuti mwacita shani pa kwafwa bambi ukuba abashilimuka?

Ukushilimuka Cinshi?

Ukushilimuka kwiluka ifyo ifintu fili, no kucita nelyo ukusosa ifya cikuuku. Umuntu washilimuka aleluka ifyo umbi aleyumfwa. Nga fintu fye iminwe ingomfwa ukuti cimo cilekakatila, nacinakanaka, nacitelela, nacikaba, nelyo cili na mafufu, e fyo no muntu washilimuka engeluka ifyo bambi baleyumfwa ne fyo amashiwi yakwe ne micitile fingabakuma. Lelo ukucite fi te kulamuka fye iyo; cisanshamo ukukanafwaya icine cine ukukalifya bambi.

Tumona ica kumwenako ca kubulwa ukushilimuka mu fyalembwa mu Baibolo pa mubomfi wa kwa Elisha, Gehasi. Umwanakashi umwina Shunemu uo umwana wakwe afwilile mu maboko yakwe aishile kuli Elisha, alefwaya icisansamushi. Ilyo bamwipwishe nga aali umutende, ayaswike ati: “Mutende.” Lelo ilyo apaleme kuli kasesema, “Gehasi apaleme ku kumutandulako.” Lelo Elisha wena atile: “Leka abe; pantu umutima wakwe naushikitika.”—2 Ishamfumu 4:17-20, 25-27.

Cinshi Gehasi acitile icabulamo amano kabili ukwabula ukushilimuka? Ca cine ukuti ulya mwanakashi tamusokolwelele ifyali mu mutima wakwe. Lelo, abengi tabashimikila uuli fye onse ifya mu mitima yabo. Lelo kwena, ubulanda bwakwe bufwile bwalemonekako. Cilemoneka kwati Elisha alibumwene, lelo Gehasi nalimo tabumwene, nelyo asuulileko fye. Ici cilelangilila bwino icilenga sana abantu ukucita ifyabulwamo ukushilimuka. Nga ca kuti umuntu ayangwa sana ku milimo yakwe ne fyo yacindama, cilanguka ukufilwa ukumona nelyo ukusakamana ukukabila kwa bantu alebomba na bo. Aba nga namutekenya wa basi uwangwa sana ku nshita ica kuti afilwa no kwiminina ukuti asende abantu.

Pa kuti twiba abashashilimuka nga Gehasi, tufwile ukutukuta ukuba aba cikuuku ku bantu, pantu tatwishiba icine cine ifyo baleumfwa. Lyonse tufwile ukupempwila ukumona ifingalanga ifyo umuntu aleumfwa, e lyo twasosa nelyo ukucita ica cikuuku. Kuti mwawamyako shani ukulamuka kwenu mu kucite fi?

Ukumfwikisha Ifyo Bambi Baleumfwa

Yesu aali uwapulamo mu kwiluka ifyo abantu baleumfwa ne fya kubafwa mu cikuuku. Inshita imo alelya mu ng’anda ya kwa Simone, umuFarise, ilyo umwanakashi “uwaishibikwe mu musumba ukuti mubembu” apaleme kuli wene. Apa na po, tapali ifyalandilwe, lelo imicitile yakwe yalangile ifyo aleumfwa. “Aishile no musashi wa alabastere uwa mafuta ayanunke  cisuma, kabili ilyo aiminine ku numa ku makasa yakwe, alalila no kutendeka ukubomfya amakasa yakwe ku filamba fyakwe kabili aleyafuuta ku mushishi wa ku mutwe wakwe. Kabili afyompele amakasa yakwe no kuyasuba amafuta ayanunke cisuma.” Yesu alilwike umulandu alecitile fyonse fi. Kabili nangula Simone talandile kantu, Yesu alilwike ifyo alesosa mu mutima ati: “Uyu muntu aba ni kasesema, nga naishiba uulemukumya ifyo aba, no musango wa uyu mwanakashi, ukuti mubembu.”—Luka 7:37-39.

Elenganyeni ifyo cali no kubipila ulya mwanakashi Yesu amutandula, nelyo atila kuli Simone ati: “We mumbuulu we! Bushe taumwene ati nalapila?” Ukuchila ukucite fyo, Yesu mu kushilimuka aebele Simone icilangililo ca muntu uwalekelele umuntu umbi inkongole ishingi na umbi ishinono. Yesu amwipwishe ati: “Nani pali aba uwingamutemwisha?” E ico, ukucila ukukalipila Simone, Yesu alimutashishe pa kwasuka bwino. Lyene mu cikuuku ayafwile Simone ukwiluka imimonekele ya mwanakashi ifyo yalelanga ukuti kale kale alilapiile. Yesu apilibukile ku mwanakashi kabili mu cikuuku alandile ukuti namulangulukilako pa fyo aleumfwa. Amwebele ukuti imembu shakwe nashilekelelwa e lyo atile: “Icitetekelo cobe nacikupususha; kabiye umutende.” Ayo mashiwi ya kushilimuka yafwile yalikoseshe ulya mwanakashi ukupampamina pa kucita icalungama! (Luka 7:40-50) Ico Yesu aleishibila ifya kuba uwashilimuka ni co alebebeta ifyo abantu baleumfwa e lyo acita ifintu ne cililishi.

Nga fintu fye Yesu ayafwile Simone, na ifwe kuti twasambilila ukwishiba no kwafwa bambi ukwishiba ifyo bambi baleumfwa pa kumona fye imimonekele yabo. Abatumikishi babelesha inshita shimo kuti basambilisha abapya uku kulamuka mu butumikishi bwa Bwina Kristu. Pa numa ya kushimikila imbila nsuma, kuti balingulula ifya kumwenako abo bacilalanda na bo ukuti bacilaumfwa. Bushe umuntu aciba ne nsoni, acilatelebwila, acikalipa, nelyo aciba ne ncito? Ni nshila nshi iya cikuuku iya kumwafwilamo? Baeluda na bo kuti bayafwa bamunyina ne nkashi abakalifyenye pa mulandu wa kubulwa ukushilimuka. Afweni umo na umo ukwiluka ifyo umubiye aleumfwa. Bushe aleumfwa ukuti alisaalwilwe, alisuulilwe, nelyo ukuti baloseshe mumbi ifyo acitile? Bushe icikuuku kuti camwafwa shani ukumfwako bwino?

Abafyashi balingile ukwafwa abana babo ukuba ne cililishi, apo ici e cikalenga balecite fintu no kushilimuka. Umwana wa baPeggy, balya tulumbwile pa kwiswila, alimwene icinso ca mwaice wakwe cayaluka, akaka imilomo, ne filamba fyalalengalenga mu menso, kabili ailwike ukuti munyina alikalifiwe. Alilangulwike kabili alyalwike nga fintu fye na banyina balesubila. Aba bana ba baPeggy babili balinonkelemo mu kulamuka basambilile ku bwaice, kabili pa numa ya myaka balebomba bwino mu kupanga abasambi no kucema mu cilonganino ca Bwina Kristu.

Langeni Ukuti Mulalangulukilako

Ukushilimuka kwalicindama sana maka maka nga muli ne ca kuilishanya kuli umo. Calyanguka ukumusaalula. Lyonse cisuma ukumutasha pali fimo ifya kulungatika intanshi. Ukucila ukumulengulula, tontomesheni pa kupikulula ubwafya. Londololeni ifyo imicitile yakwe imukumine no kulanda mu kulungatika ico mulefwaya aalukemo. Lyene muiteyanye ukukutika. Napamo tamumfwile umo aloseshe.

Abantu balatemwa nga muleumfwa umo balosha ifyo balesosa nangu ca kuti tamulesuminishanya  na bo. Yesu pa kulanda aali uwashilimuka, ukulanga ukuti alyumfwile ukucula kwa kwa Marita. Atile: “Marita, Marita, nausakamikwa no kupamfiwa ku fintu ifingi.” (Luka 10:41) E fyo tufwile ukucita, nga umuntu atweba ubwafya akwete, ukucila ukumweba ifya kupwisha ubo bwafya ilyo tushilaumfwikisha, nga tuli abashilimuka, pa kulanga ukuti natuumfwa, kuti twabwekeshapo ukulondolola ubo bwafya ukulingana ne fyo tubuumfwile. Iyi e nshila ya cikuuku iya kulangilamo ukuti mulemulangulukilako.

Ishibeni Ifyo Mushilingile Ukusosa

Ilyo Namfumu Estere alefwaya ukweba umulume wakwe ukulesha ipange lya kwa Hamani ilya kwipaya abaYuda bonse, mu kushilimuka ateyenye inshita ya kuti umulume wakwe asansamuke. Iyo e nshita atumbwile uyo mulandu wakakala. Lelo kuti twasambililako na ku kumona ifyo ashasosele. Mu kushilimuka talandile pa fyo umulume asuminisheko lilye pange lyabipa.—Estere 5:1-8; 7:1, 2; 8:5.

Na pa kutandalila nkashi wa Bwina Kristu uwakwata umulume uushasumina, ukucila ukumulanga Baibolo apo pene, napamo intanshi kuti mwamwipusha mu kushilimuka ifyo atemwa. Ilyo umweni aisa ku Ng’anda ya Bufumu tafwele ifyalinga ku kulongana nelyo umo alondoka pa numa ya kupuswa ku kulongana pa nshita yalepa, basengeleni mu nsansa ukucila ukulanda pa mifwalile nelyo pa kupuswa mu kulongana. Kabili ilyo mwamona ukuti uutendeke ukusambilile cine taumfwikisha ifintu fimo, napamo teti cibe bwino ukumulungika apo pene fye. (Yohane 16:12) Ukushilimuka cisanshamo no kuba ne cikuuku no kwishiba ifishilingile ukusoswa.

Imilandile Yundapa

Ukwishiba ifya kulanda mu kushilimuka kukalenga muleipakisha bucibusa busuma na bambi, nangu fye ilyo bambi balosha mumbi ifyo mucitile kabili bakalipa no kufiitwa. Ku ca kumwenako, ilyo abaume ba ku Efraimu ‘baebawile Gideone apakalamba,’ pa kwasuka mu kushilimuka alondolwele bwino bwino ifishinka pa cacitike kabili mu bufumacumi atashishe abena Efraimu ifyo babombele. Uku kwali kushilimuka pantu alishibe icabakalipe, kabili ubufuuke bwakwe bwalengele batontoloke.—Abapingushi 8:1-3; Amapinda 16:24.

Lyonse mule-esha ukutontonkanya ifyo amashiwi yenu yali no kukuma abantu bambi. Ukwesha na maka ukuba abashilimuka kukalenga mukabe no buseko bwalondololwa pa Amapinda 15:23 ati: “Ukusekelela kulesa ku muntu mu kwasuka kwa kanwa kakwe; ne cebo, ifyo cawama mu nshita iyene ya ciko!”

[Icikope pe bula 31]

Abafyashi kuti bafunda abana babo ukulangulukilako bambi

[Icikope pe bula 31]

Abatumikishi ba Bwina Kristu ababelesha kuti bafunda abapya ukuba abashilimuka