Bushe Lishina Nshi Muleipangila?

BUSHE mwalibelengapo umutande wa bantu abafwile mu nyunshipepala nelyo ifilandilwe pa muntu uufwile pa fyo alecita ilyo aali umumi? Bushe mwali-ipushapo ati, ‘Bushe finshi abantu bakalalanda pali ine?’ Bushe ni banga batontonkanya pa fyo bakalaibukishiwa pa numa ya mfwa yabo? E ico, ifipusho fya kulungatika ni fi: Bushe cinshi abantu bengalanda pali imwe lelo nga ca kuti mwafwile mailo? Lishina nshi muleipangila? Bushe kuti mwatemwa ukwibukishiwa shani ku bantu bamwishiba na kuli Lesa?

Kalemba wa mano uwe buuku lya mu Baibolo ilya Lukala Milandu atile: “Lisuma ishina lya mucinshi ukucila amafuta yasuma ayanona, no bushiku bwa mfwa bwawamo kucilo bushiku bwa kufyalwa.” (Lukala Milandu 7:1) Mulandu nshi ubushiku bwa mfwa bwingawamina ukucila ubushiku bwa kufyalwa? Pantu pa kufyalwa umuntu ninshi talapanga ishina. Tapaba ifishibikwa pali wene. Napamo ubumi bwakwe kuti bwawama nelyo iyo. Ku bapanga ishina lisuma pa myaka, ubushiku bwa mfwa cine cine bwawama muli ayo mano ukucila ubushiku bwa kufyalwa.

Kanshi twalikwata ica kusalapo. Na kuba, cila bushiku tulakwata ifya kusalapo ifingesapingula ifyo ishina lyesu likaba pa bushiku bwa mfwa yesu, na kucilisha ifyo tukebukishiwa kuli Lesa. E mulandu wine umuHebere umo wine uwa mano alembeele ati: “Iciibukisho ca mulungami ce paalo, lelo ishina lya babifi likatiipwa.” (Amapinda 10:7) Ukwibukishiwa na Lesa pa kuti tupaalwe—ala lishuko icine cine!

Nga tuli ba mano, ico tufwile ukwimininapo kusekesha Lesa ukupitila mu kwikala umwabela ifipimo fyakwe. Icilepilibula ukuti tufwile ukukonka icishinte cacindama icalandile Kristu icitila: “‘Uletemwa Yehova Lesa obe no mutima obe onse, no mweo obe onse, no kutontonkanya kobe konse.’ Ili e funde likalamba kabili e lya ntanshi. Ilya cibili, ilyapala lyene ni ili, ‘Uletemwo munobe nga we mwine.’ Pali aya mafunde yabili e pashintilila Amafunde yonse, na Bakasesema.”—Mateo 22:37-40.

Abantu bamo bebukishiwa ati balitemenwe abantu bambi, bapakamishe ubwikalo bwa bantu bambi, balwishiisheko bambi insambu, nelyo ukubebukishisha pali fimo ifyo bacitile mu makwebo, mu fya sayansi, ifya miti ya cipatala, nelyo imilimo imbi. Nga imwe, bushe kuti mwatemwa ukwibukishiwa shani?

Kashika wa nshintu umwina Scotland Robert Burns (uwaliko mu 1759-96) atile kanshi nga uwa maka kuti atupeela ubupe bwa  kuimona ifyo abantu bambi batumona. Bushe kuti mwailolekesha mwe bene no kulanda fye mu bufumacumi ukuti mwalipanga ishina lisuma ku bantu bambi na kuli Lesa? Kuli pele pele icacindama sana ni bucibusa bwesu na bantu bambi ukucila pa fintu fimbi ifyo twingacita mu mangalo nelyo mu makwebo. E ico kanshi icipusho twingepusha ni ci: Bushe ifyo tusunga abantu bambi—ifyo tulanda na bo, imisango yesu, ifyo tubamona—fibalenga ukuyumfwa shani? Bushe twali-ifinya nelyo iyo? Bushe tuli ba cikuuku nelyo bushe tuli ba culukusu? Bushe tulaiteulula bwangu nelyo bushe twalyumina kumo? Bushe twalikwata umutima uusuma nelyo bushe tatupoosako amano ku bantu bambi? Bushe tulapontela bambi nelyo bushe tulakoselesha ilyo tulefunda? Natubebete ifya kumwenako fya ku kale ne fya muno nshiku tumone ifyo twingasambililako.

[Icikope pe bula 3]

Robert Burns atile kanshi nga uwa maka kuti atupeela ubupe bwa kuimona ifyo abantu bambi batumona

[Abatusuminishe]

Ukufuma mwi buuku lya A History of England