Kucingilila kwa Musango Nshi Twingenekela Ukufuma Kuli Lesa?

MU MWANDA wa myaka uwalenga 8 B.C.E., Imfumu ya Yuda Hisekia iyali ne myaka 39 yaishibe ukuti yalwele ubwa kufwa. Hisekia alisakamikwe icibi ilyo aumfwile ici kabili apaapaatile Lesa mwi pepo ukuti amuundape. Lesa ayasukile muli kasesema wakwe ukuti: “Ning’umfwe pepo lyobe, nimone filamba fyobe: mona, ndelundako ku nshiku shobe imyaka ikumi na isano (15).”—Esaya 38:1-5.

Cinshi Lesa apokolwelele uyu muntu ku mfwa? Imyaka iingi ilyo ici cishilacitika, Lesa alaile Imfumu yalungama Davidi ati: “Kabili ing’anda  yobe no bufumu bobe fikabe fya cishinka umuyayaya ku cinso candi; icipuna cobe cikapampamikwa umuyayaya.” Lesa kabili asokolwele ukuti Mesia ali no kufyalilwa mu lupwa lwa kwa Davidi. (2 Samwele 7:16; Amalumbo 89:20, 26-29; Esaya 11:1) Ilyo Hisekia alwele, aali talakwata umwana. E ico, umutande wa cifumu uwa kwa Davidi wali mupepi no kuputulwa. Ukutantalisha ubumi bwa kwa Hisekia uko Lesa atantalishe kwali no bufwayo bwa kulungatika ubwa kusungilila umutande wa bufyashi umwali no kwisafyalilwa Mesia.

Pa kufikilisha amalayo yakwe, Yehova alecitapo fimo ku kupususha abantu bakwe imiku fye iingi mu nshita yonse iya pa ntanshi ya buKristu. Ilyo Israele alubwilwe mu busha bwa mu Egupti, Mose asosele ati: “Pantu Yehova amutemwa, kabili pantu abako mulapo uo alapile kuli bashinwe, e co Yehova amufumisha ku kuboko ukwakosa.”—Amalango 7:8.

Mu nshita sha batumwa, Lesa kabili alicitilepo fimo ku kufikilisha ubufwayo bwakwe. Ku ca kumwenako, mu musebo walola ku Damaseke, umuYuda uwe shina lya Sauli mu cipesha mano apokelele icimonwa ca kumucilikila pa kuti aleke ukupakasa abasambi ba kwa Kristu. Ukupilibuka kwa uyu muntu, uwaishileba umutumwa Paulo, kwalengele abomba ulubali lwacindama ku kwananya imbila nsuma mu bena fyalo.—Imilimo 9:1-16; Abena Roma 11:13.

Bushe Lesa Alebacingilila Lyonse?

Bushe ni lyonse Lesa alecingilila nangu limo limo fye? Amalembo yalalanga bwino bwino ukuti te lyonse alecite fyo.  Nangu ca kutila Lesa alipokolwele abaHebere batatu abalumendo pa kuti beipaiwa mwi lungu lya mulilo kabili apokolwele kasesema Daniele mu cilindi ca nkalamo, tapuswishe bakasesema bambi ku mfwa. (2 Imilandu 24:20, 21; Daniele 3:21-27; 6:16-22; AbaHebere 11:37) Mu cipesha mano Petro alifumishiwe mu cifungo umo Herode Agripa I amupoosele. Lelo, iyi mfumu imo ine yaipeye umutumwa Yakobo, kabili Lesa tacitilepo fimo ku kucilikila uyu musoka. (Imilimo 12:1-11) Nangu line Lesa alipeele abatumwa amaka ya kuundapa abalwele no kubuusha fye abafwa, tasumine ukufumyapo “umuunga mu mubili” uwacushishe umutumwa Paulo, napamo icali bulwele bwa ku mubili.—2 Abena Korinti 12:7-9; Imilimo 9:32-41; 1 Abena Korinti 12:28.

Lesa tacitilepo cimo ku kucilikila ukupakasa kwa kupumikisha ukwaletelwe pa basambi ba kwa Kristu kuli Kateeka wa ciRoma Nero. Abena Kristu balilungulushiwe, ukocewa abatuntulu, no kupooswa mu fiswango. Lelo, uku kupakasa takwasungwishe Abena Kristu ba mu kubangilila, kabili takwanashishe nangu panono icitetekelo cabo ukuti Lesa e ko aba. Na kabushe, Yesu alisokele abasambi bakwe ukuti bali no kutwalwa pa ntanshi ya filye kabili bakabile ukuipekanya ukucula no kufwila fye icitetekelo cabo.—Mateo 10:17-22.

Nga filya fine acitile ku kale, na lelo line Lesa alikwata amaka ya kupususha ababomfi bakwe ku masanso, kabili abatila balipusushiwa na Lesa tatufwile ukubasuusha. Lelo, mu fya musango yo calyafya ukusosekesha nga cine cine Lesa alicitilepo fimo ukuti bapusuke nangu iyo. Ababomfi ba kwa Yehova abengi aba busumino balicenenwe pa mulandu wa kupuulika ukwacitike mu musumba wa Toulouse, kabili Abena Kristu ba busumino abengi nga nshi balifwile mu buteko bwa ciNazi na mu nkambi sha kucushiwilwamo isha ciKomyunisti nelyo mu tuyofi tumbi ukwabulo kuti Lesa acitepo cimo ku kubacingilila. Mulandu nshi Lesa lyonse tacitilapo fimo ku kucingilila bonse abasenaminwa na wene?—Daniele 3:17, 18.

“Inshita ne Ca Mankumanya”

Ilyo akayofi kacitika, kuti kakuma uuli onse, kabili ukuba na bucishinka kuli Lesa te cipima sana ifyo calaba. Ilyo fimo fyapuulike mu Toulouse, Alain na Liliane balipuswike, lelo abantu 30 balifwile na bambi abengi balicenenwe, nangu ca kutila tawali mulandu wabo. Isonde fye lyonse, abantu abengi nga nshi balasanswa ku fipondo, balepaiwa pa mulandu wa myenseshe yabipa iya banamutekenya, nangu balafwa mu nkondo, kabili Lesa te kuti apeelwe umulandu pali aya macushi. Baibolo itucinkulako kuti “inshita ne ca mankumanya fiponena” bonse.—Lukala Milandu 9:11.

Kabili, abantunse bonse balalwala, balakota, no kufwa. Nangu fye ni balya abatontonkenye ukuti Lesa alipuswishe ubumi bwabo mu cipesha mano nelyo abaleti e walengele ukuti bapole ilyo balwele, kuli pele pele balifwa. Inshita ya kufumyapo amalwele ne mfwa kabili iya ‘kufuuta ifilamba fyonse ku menso’ ya bantu tailati ifike.—Ukusokolola 21:1-4.

Pa kuti ico cikacitike, icintu icikulu ukucila pa kupususha fye ukwa limo limo e cilekabilwa. Baibolo isosa pa ciitwa “ubushiku bukulu bwa kwa Yehova.” (Sefania 1:14) Ilyo Lesa akaleta ici cintu icishaikulila, akafumyapo no bubifi bonse. Abantunse bakaba ne shuko lya kwikala pe na pe mu mibele yapwililika, umo “ifya ntanshi tafyakebukishiwe, tafyakabukuluke mu mutima.” (Esaya 65:17) Nangu fye ni balya abafwa bali no kubuushiwa, ne ci cikaba kucimfya akayofi kakalamba pa tuyofi twa bantunse tonse. (Yohane 5:28, 29) Lesa mu kutemwa kwakwe ukushipwa kabili mu busuma bwakwe akaba napwisha umupwilapo amafya yonse aya bantunse.

Ifyo Lesa Apususha Pali Lelo

Lelo ici tacilolele mu kuti pali ino nshita Lesa aloleshako fye ilyo abantunse baleteta.  Pali lelo, Lesa alitambika abantunse bonse ishuko lya kuti batendeke ukumwishiba no kulundulula bucibusa bwapalamisha na wene, te mulandu no mushobo wabo ne nkulilo. (1 Timote 2:3, 4) Yesu alondolwele ici cintu muli aya mashiwi: “Takuli uwingesa kuli ine kano Tata uwantumine, amukula.” (Yohane 6:44) Lesa alakulila aba mitima ya bufumacumi kuli wene ukupitila mu bukombe bwa Bufumu ubo ababomfi bakwe babilisha isonde lyonse.

Ukulundapo, Lesa alacitapo fimo ifya kulungatika kuli bonse abaitemenwa ukutungululwa na wene. Ukupitila mu mupashi wakwe uwa mushilo, Lesa ‘aleisula imitima yabo’ ku kuumfwikisha ukufwaya kwakwe no kucite fyo afwaya. (Imilimo 16:14) E ico, pa kutupeela ishuko lya kumwishiba, ukwishiba Icebo cakwe, no bufwayo bwakwe, Lesa ali-ilanga fye apabuuta ukuti alitutemwa ifwe bonse umo umo.—Yohane 17:3.

Na mu kulekelesha, Lesa alaafwa ababomfi bakwe pali lelo, te pa kubapususha mu cipesha mano, lelo pa kubapeela umupashi wakwe uwa mushilo na “maka yacila aya lyonse” ku kushipikisha ubwafya bonse bengaba na bo. (2 Abena Korinti 4:7) Umutumwa Paulo alembele ati: “Muli fyonse ndi no bukose mu ulenkosha [Yehova Lesa].”—Abena Filipi 4:13.

E ico kanshi tufwile ukutasha Lesa cila bushiku pa kutupeela ubumi ne subilo ilyo atutambika ilya kwikala pe na pe mu calo umushakabe ukucula nangu kumo. Kemba wa malumbo aipwishe ati: “Ndebwesesha cinshi kuli Yehova pa fya kutetesa fyakwe fyonse pali ine? Ndebuulo lukombo lwe pusukilo, no kulilila kwi shina lya kwa Yehova.” (Amalumbo 116:12, 13) Ukulabelenga lyonse uno magazini kukamwafwa ukuumfwikisha ico Lesa aacita, ico alecita, ne co ali no kucita icingamuletela insansa pali nomba no kumupeele subilo lyakosa ilya ku ntanshi.—1 Timote 4:8.

[Amashiwi pe bula 6]

“Ifya ntanshi tafyakebukishiwe, tafyakabukuluke mu mutima.”—Esaya 65:17.

[Ifikope pe bula 5]

Mu nshita sha mu Baibolo, Yehova tacilikile ukupoolwa mabwe kwa kwa Sekaria . . .

nangu kwipayaululwa kwa bana ba kaele kuli Herode

[Icikope pe bula 7]

Inshita naipalama ilyo ukucula kushakabeko na kabili; nangu bantu abafwa bakaba aba mweo kabili