Ukupingula pa Fintu Bwafya Tushingalekapo Fye

“TAKWABA icaafya, kabili icaumo mutengo ukucila pa kupingula pa fintu.” E fyasosele Napoleon Bonaparte pa nshita imo, kateka wa France uwa muli ba1800. Napamo kuti mwasuminisha fyonse fibili ifyo asosele pa kupingula pa fintu, pantu abantu ilingi line bafwaisha ukuitungulula. Pa nshita imo ine, balishiba ukuti ukupingula pa fintu calyafya nga nshi.

Nampo nga ukucite ci kwalyanguka nelyo kwalikosa, tatwingataluka ku kupingula pa fintu. Cila bushiku tulapingula pa fintu. Ilyo twashibuka fye ulucelo, tufwile ukusala ico twalafwala, ica kulya ca mwikulo, ne fyo twalabomba imilimo yalekanalekana iya ubo bushiku. Ifingi ifyo tusala tafyacindama sana. Ilingi line tatutontonkanyapo na sana. Te lingi tufufya utulo pa fyo tupingwile ukucita nampo nga fya mano nelyo iyo.

Lelo, ifyo tupingulapo fimo filatukuma nga nshi. Abacaice abengi mu calo pali leelo bafwile ukusala ifyo bakalacita mu mikalile. Limbi kuti bafwaya ukusala amasomo bengatemwa na po bengafika. Mu kuya kwa nshita abengi bakapingulapo ukuupa nelyo ukuupwa nelyo ukutwalilila abashimbe. Abalefwaya ukuupa nelyo ukuupwa bafwile ukuipusha ukuti: ‘Bushe ninkula uwa kutila naupa nelyo ukuupwa? Nani ndefwaya ukuupa nelyo ukuupwako, nelyo kuti baipusha icipusho icacindama ati, bushe nani ndekabila ukuupa nelyo ukuupwako?’ Ifyo tupingula pa wa kuupa nelyo uwa kuupwako filatukuma nga nshi ukucila conse cimbi ico twingapingula ukucita.

Mu fintu fyacindama sana, calicindama ukupingula ifya mano, pantu insansa ilingi line shishintilila pa kupingulapo mano mano. Abantu bamo kuti batontonkanya ukuti balifikapo ukuipingwila abene mu fintu fyapala ifi kabili limbi kuti bakaana ukwafwa nga kwaba abalefwaya ukubaafwa. Bushe ico ca mano? Natumone.

[Abatusuminishe Ukubomfya Icikope pe bula 3]

Napoleon: Ukufuma mu citabo ca The Pictorial History of the World