Tinikeni pa kuti muye ku filimo

Tinikeni pa kuti mumone imitwe iilimo

Nomba E Nshita ya Kuba Abalola Sana

Nomba E Nshita ya Kuba Abalola Sana

Nomba E Nshita ya Kuba Abalola Sana

“E ico mulelola, pantu tamwaishiba ubushiku ubo Shikulwinwe akesa.”—MATEO 24:42.

1, 2. Finshi filanga ukuti tuleikala mu kusondwelela kwa buno bwikashi?

KALEMBA Bill Emmott atila, “Imyaka ya ba1900 yaishibikilwe sana ku nkondo.” Nangu ca kutila alesumina ukuti mu myaka iingi ukutula kale na kale abantu balimona ububi bwa nkondo no lukaakala, asosele no kuti: “[Ulukaakala ne nkondo] ifya mu myaka ya ba1900 tafyapusene ne fya myaka yapita, lelo fyapusene fye ku kuluma. E myaka yabalilepo ukubamo ukukangana kwe sonde lyonse . . . Kabili mwali ukukangana kwa calo conse kubili, kwati kufwaya abantu bashininkishe.”

2 Inkondo sha ‘luko ukwimino luko no bufumu ukwimino bufumu’ shalisobelwe na Yesu Kristu. Lelo, shaba fye lubali lumo ulwa ‘cishibilo ca kubapo kwa kwa Kristu ne ca mpela ya bwikashi.’ Muli uku kusesema kwakwe ukukalamba, Yesu alumbwile ne fipowe, ifikuko, ne finkukuma. (Mateo 24:3, 7, 8; Luka 21:6, 7, 10, 11) Utuyofi twa musango yo twalikulilako no kuluminako mu nshila ishingi. Ububi bwa muntu nabufulisha, nga fintu twingamona ku fyo amona Lesa no muntu munankwe. Tulemona ukubipilako kwa mibele no kufulilako kwa bumpulamafunde no lukaakala. Abantu nabatemwe ndalama ukucila ukutemwa Lesa, nabobelwa no musamwe. Ifi fyonse fishininkisha ukuti tuleikala mu “nshiku sha kulekelesha.”—2 Timote 3:1-5.

3. Bushe “ifishibilo fya nshita” filingile ukutukuma shani?

3 Bushe mumona shani ifintu filebipilako mu milandu ikumine abantunse? Abengi balisuulako ku filecitika leelo. Na bambi balikunkuma no kukunkuma kuli fi fintu. Abantu ba mu calo aba maka na ba mano tabailuka ubupilibulo bwa “fishibilo fya nshita”; bashimapepo na bo tabatungulula bwino muli fi fintu. (Mateo 16:1-3) Lelo Yesu akonkomeshe abakonshi bakwe ati: “E ico mulelola, pantu tamwaishiba ubushiku ubo Shikulwinwe akesa.” (Mateo 24:42) Pano Yesu tatukoseleshe fye ati loleni, lelo atila “mulelola.” Pa kutwalilila ukulola, tufwile ukuba abapempwila lyonse. Icifwaikwa pa kucite ci te kwishiba fye ati tuleikala mu nshiku sha kulekelesha. Te kwishiba fye ukuti inshiku nashafya. Tufwile ukushininwa icine cine ukuti “impela ya fyonse naipalama.” (1 Petro 4:7) E lintu twingaba abalola sana ukucila kale. E ico, tufwile ukutontonkanya pa lipusho lya kuti: ‘Cinshi cingatwafwa ukukosha ukushininwa kwesu ukwa kuti impela naipalama?’

4, 5. (a) Cinshi cikakosha ukushininwa kwesu ukwa kuti impela ya buno bwikashi bubifi naipalama, kabili mulandu nshi? (b) Kupalana nshi kumo pa kati ka nshiku sha kwa Noa no kubapo kwa Mwana wa muntu?

4 Tontonkanyeni pa fyalecitika mu nshita ilyo icintu cimo icaibela cishilacitika, e kutila pa ntanshi ya Lyeshi lya mu nshiku sha kwa Noa. Abantu bali ababifi ica kuti Yehova ‘alilungulwike ku mutima wakwe.’ Atile: “Nkafita aba bantu nalengele ukubafumya pe sonde ponse.” (Ukutendeka 6:6, 7) Kabili ifyo fine fye e fyo acitile. Ilyo Yesu alelanda pa fyo ilya nshita yapalana na ino, atile: “Pantu filya fine inshiku sha kwa Noa shali, e fyo no kubapo kwa Mwana wa muntu kukaba.”—Mateo 24:37.

5 Ca mano ukutontonkanya ukuti ifyo Yehova aleumfwa pa fyo ifintu fyali pa ntanshi ya Lyeshi e fyo omfwa na pa mibele ili muli cino calo. Apo alyonawile cilya calo cabula bukapepa ica mu nshiku sha kwa Noa, ukwabula no kutwishika akonaula cino calo cibifi. Ukumfwikisha ifyo shilya nshiku shapalana ne nshiku shesu kulingile ukukosha ukushininwa kwesu ukwa kuti impela ya cino calo naipalama. Kupalana nshi kwabapo? Kwaba ifintu nangu 5 ifyapalana. Ica kubalilapo ca kuti ukusoka kwa kulungatika pa lwa bonaushi buleisa kulepeelwa.

Ukusokwa Ulwa “Fishilamoneka”

6. Kusoka nshi cimoneka kwati Yehova apeelele kabela mu nshiku sha kwa Noa?

6 Mu nshiku sha kwa Noa, Yehova atile: “Umupashi wandi te kuti wikalilile mu bantu mu kuluba kwabo; bena bantunse fye; inshiku shabo shikabe myaka umwanda umo na makumi yabili (120).” (Ukutendeka 6:3) Ilyo Lesa apeele ici cipope mu 2490 B.C.E. yali e ntendekelo ya kusondwelela kwa cilya calo cabula bukapepa. Elenganyeni umo ico calolele ku bantu baliko ilya nshita! Nga fintu cimoneka ukuti Yehova aebele Noa, kwashele fye imyaka 120 kabili Yehova aali no kulete “lyeshi lya menshi pe sonde ku konaule ca mubili conse umuli umupu wa mweo, ukucifumya mwi samba lya muulu.”—Ukutendeka 6:17.

7. (a) Bushe Noa acitile shani ilyo asokelwe pa lwa Lyeshi? (b) Bushe tulingile ukwankulako shani ku kusoka pa lwa kupwa kwa buno bwikashi?

7 Noa asokelwe ulwa kayofi kaleisa ninshi kucili imyaka iingi, kabili abomfeshe inshita mano mano ku kupekanishisha ukupusuka. Umutumwa Paulo atile, “Ilyo [Noa] asokelwe kuli Lesa ulwa fintu ifyali fishilamoneka, alangile akatiina ka bukapepa no kukuula icibwato ku kupususha aba mu ng’anda yakwe.” (AbaHebere 11:7) Ni shani pa lwa ifwe? Imyaka mupepi na 90 naipita apo inshiku sha kulekelesha isha buno bwikashi shatendekele mu 1914. Ukwabula no kutwishika twaba mu “nshita ya ku mpela.” (Daniele 12:4) Bushe tufwile ukucita shani pa kusokwa twasokwa? Baibolo itila: “Uucita ukufwaya kwa kwa Lesa ekalilila umuyayaya.” (1 Yohane 2:17) Ino kanshi e nshita cipamfishe sana ukucita ukufwaya kwa kwa Yehova.

8, 9. Kusoka nshi kwapeelwa muno nshiku, kabili bushe uku kulebilishiwa shani?

8 Muno nshiku, abasambi ba Baibolo abafumaluka balisambilila mu Malembo yapuutwamo ukuti buno bwikashi bulelola ku bonaushi. Bushe twalicetekele ci? Moneni ifyo Yesu Kristu alandile ukwabula ukulamba: “Kukabo bucushi bukalamba ubushatala abubako ukutula pa kutendeka kwa pano calo ukufika kuli nomba, nangu tabwakabeko kabili iyo.” (Mateo 24:21) Yesu na kabili atile aali no kwisa nga Kapingula wasontwa na Lesa kabili aali no kupaatukanya abantu ifyo umucemi apaatukanya impaanga ku mbushi. Abakasangwa abashalinga “bakaya ku kuputulwa kwa muyayaya, lelo abalungama bakaya ku bumi bwa muyayaya.”—Mateo 25:31-33, 46.

9 Yehova alyeba abantu bakwe uku kusoka ukupitila mu kubacinkulako pa nshita yalinga ukupitila mu fya kulya fya ku mupashi ifipeelelwa mu “musha wa cishinka kabili uwashilimuka.” (Mateo 24:45-47) Kabili, uluko lonse, umukowa, ululimi, na bantu balyebwa ‘ukutiina Lesa no kumucindika, pantu yaisa inshita ya bupingushi bwakwe.’ (Ukusokolola 14:6, 7) Ulubali lukalamba ulwa bukombe bwa Bufumu ubo Inte sha kwa Yehova shishimikila mwi sonde lyonse lwaba kusoka ukuti Ubufumu bwa kwa Lesa nomba line buli no kufumyapo imitekele ya bantunse. (Daniele 2:44) Uku kusoka te kwa kusenda buyefya buyefya. Lesa Wa maka yonse lyonse alafishapo ico alaya. (Esaya 55:10, 11) Alifishishepo ifyo alaile mu nshiku sha kwa Noa, kabili akafishapo na muno nshiku.—2 Petro 3:3-7.

Bucisenene Bwabipisha Bwa-anana

10. Cinshi cingasoswa pa lwa bucisenene bwabipisha mu nshiku sha kwa Noa?

10 Inshiku shesu shapala inshiku sha kwa Noa mu nshila na imbi. Yehova aebele umwaume wa kubalilapo no mwanakashi ukufyala abana no ‘kukumanya isonde.’ Bali no kubomfya amaka ya bwaume no bwanakashi ayo Lesa abapeele mu nshila ya mucinshi mu cupo. (Ukutendeka 1:28) Mu nshiku sha kwa Noa, bamalaika babulwe cumfwila bakoweshe abantunse na bucisenene bwabipisha. Bafumine ku muulu, bafwala imibili ya buntu, no kutoolana na banakashi bayemba. Bafyele na bo abana abali abantunse lubali, lubali ifibanda, abaNefili. (Ukutendeka 6:2, 4) Ulubembu lwa aba bamalaika ba lwinso lwapashanishiwa kuli bucisenene bwabipisha ubwali mu Sodomu na Gomora. (Yuda 6, 7) Ico calengele bucisenene bwabipisha ukwanana muli shilya nshiku.

11. Mibele nshi ilenga inshiku shesu ukupalana ne sha kwa Noa?

11 Ni shani pa lwa mibele leelo? Muli shino nshiku sha ku mpela, imikalile ya bengi yatontomesha fye pa fya bwaume no bwanakashi. Paulo alondolola bwino bwino abantu ba musango yo nga ‘bakunkuma icine cine’; abengi bali-ipeela “ku mibele yakamuka ku kucita ukukowela konse mu bufunushi.” (Abena Efese 4:19) Ifikope fye shiku, ukulaalana kwa pa ntanshi ya cupo, ukucenda abana, ukulaalana kwa baume beka beka nelyo abanakashi beka beka kwaliseeka. Bamo kale kale ‘balepokelela abene beka icilambu conse’ ilyo balelwala amalwele yapitila mu kulaalana, ukubongoloka kwa ndupwa, na mafya yambi aya mu bwikashi.—Abena Roma 1:26, 27.

12. Mulandu nshi tulingile ukulundulwila ulupato lwa cabipa?

12 Mu nshiku sha kwa Noa, Yehova atumine Ilyeshi likalamba ilyaonawile cilya calo capenene fye kuli bucisenene. Tatufwile ukulaba ukuti shino nshiku shaba filya fine inshiku sha kwa Noa shali. “Ubucushi bukalamba” ubuleisa bukafumya pe sonde ‘aba bulalelale, abacende, abaume abacita bucilende ubushili bwa cifyalilwa, na baume abalaala na baume banabo.’ (Mateo 24:21; 1 Abena Korinti 6:9, 10; Ukusokolola 21:8) Kanshi nacipamfya ukuti tulundulule ulupato lwa cabipa no kutaluka ku mibele ingatutwala kuli bucisenene!—Amalumbo 97:10; 1 Abena Korinti 6:18.

Isonde ‘Lyaisulapo Ulukaakala’

13. Mulandu nshi isonde ‘lyaisulilepo ulukaakala’ mu nshiku sha kwa Noa?

13 Ilyo Baibolo ilelanda pa cintu ca butatu icaishibishe inshiku sha kwa Noa, itila: “Pano isonde palyonaike, kabili pano isonde paiswilepo [ulukaakala, NW].” (Ukutendeka 6:11) Ulukaakala te lintu lwatendeke. Kaini mwana Adamu aipeye munyina Abele. (Ukutendeka 4:8) Ku kulanga ifyo imibele ya lukaakala yali mu nshiku shakwe, Lameke ashikile umushikakulo uwa kuitakisha pa kwipaya umulumendo, kabili atungile ukuti aleicingilila fye. (Ukutendeka 4:23, 24) Icali icipya mu nshiku sha kwa Noa cali kuluma kwa lukaakala. Ilyo abana ba kwa Lesa aba bumalaika bacintomfwa baupile abanakashi pe sonde no kufyala ubufyashi bwabo, abaNefili, ulukaakala lwalikulile ukufika ku cipimo cishatalile acimonwa. Baibolo wa New World Translation asoso kuti ishiwi lya ciHebere ililosha kuli aya mapaka ya lukaakala lipilibula ‘Abawisha’—e kutila ‘abalenga bambi ukuwa pa nshi.’ (Ukutendeka 6:4) Ico calengele ukuti isonde ‘lisulepo ulukaakala. (Ukutendeka 6:13) Elenganyeni amafya Noa afwile alelolenkana na yo pa kukusha abana ilyo imibele yali muli uyo musango! Na lyo line, Noa aali ‘umulungami ku cinso ca kwa Yehova mu nkulo ilya.’—Ukutendeka 7:1.

14. Bushe pano isonde ilelo ‘paisulapo shani ulukaakala’?

14 Ulukaakala pa bantunse e ko lwaba ukutula kale na kale. Lelo nga fintu cali mu nshiku sha kwa Noa, mu nshiku shesu na mo mwaliba ulukaakala ulushingalinganishiwako. Lyonse tulomfwa ulwa kupumana kwa mu mayanda, ukusansa kwa tupondo, lulu wa kukufya umutundu umo nelyo aba kabungwe ka bupolitiki kamo, na ba mfuti ukwipayaula fye icipayeipaye. Ukulunda pali fyo kwaba ukusuumya umulopa mu nkondo. Pano isonde na kabili paisulapo ulukaakala. Mulandu nshi? Cinshi calenga uku kufulilako? Icasuko ciletulanga ukupalana na kumbi ukwa nshiku shesu ne sha kwa Noa.

15. (a) Cinshi calenga ulukaakala ukufulilako mu nshiku sha kulekelesha? (b) Cinshi cikatumbukamo ico tushingatwishika no kutwishika?

15 Ilyo Ubufumu bwa buMesia ubwa kwa Lesa bwaimikwe mu muulu mu 1914, Yesu Kristu, Imfumu yabikilwe pa bufumu, yacitile icintu cimo ica lulumbi. Satana Kaseebanya ne fibanda fyakwe balitamfiwe mu muulu ukwisapalama kwi sonde. (Ukusokolola 12:9-12) Ilyo Ilyeshi lishilaisa, bamalaika bacintomfwa bashiile ififulo fyabo mu muulu ku kuitemenwa fye; lelo muno nshiku, batamfiwe fye. Kabili, tabakwata amaka ya kufwala imibili ya buntunse pe sonde pa kuti baleipakisha umusamwe wa bumubili uo bashapangiilwe ukuipakisha. E ico mu bukali, no kutiina ubupingushi buleisa, balisonga abantu no tubungwe ukucita imisoka no lukaakala lwa bukatu ukucila ne fyo bacitile mu nshiku sha kwa Noa. Yehova alilofeshe balya bantu ba pa ntanshi ya Lyeshi ilyo bamalaika bacintomfwa na bana babo baiswishe ububi pano isonde. Mwitwishika pali ci, akacita cimo cine na mu nshiku shesu. (Amalumbo 37:10) Nangu cibe fyo, abatwalilila ukulola leelo balishiba ukuti ukulubuka kwabo nakupalama.

Ubukombe Bulashimikilwa

16, 17. Kupalana nshi kwalenga bune ukwaba pa nshiku sha kwa Noa ne nshiku shesu?

16 Icalenga bune icipalenye inshiku shesu ne sha pa ntanshi ya Lyeshi, mulimo Noa atuminwe ukubomba. Noa akuulile icibwato. Na kabili aali “kashimikila.” (2 Petro 2:5) Bukombe nshi ashimikile? Ukushimikila kwa kwa Noa kufwile kwasanshishemo ukweba abantu ukulapila no kubasoka ulwa bonaushi bwaleisa. Yesu atile abantu mu nshiku sha kwa Noa “[taba-angilweko] nakalya mpaka ilyeshi lyaishile no kubasenda bonse.”—Mateo 24:38, 39.

17 Na leelo, ilyo Inte sha kwa Yehova shilebomba umulimo wa shiko uwa kushimikila mu kucincila, ubukombe bwa Bufumu bwa kwa Lesa bulebilwa isonde lyonse. Abantu napamo mu ncende fye yonse iye sonde, kuti bayumfwila no kuibelengela ubukombe bwa Bufumu mu lulimi lwabo. Magazini wa Ulupungu lwa kwa Kalinda, ulusabankanya Ubufumu bwa kwa Yehova, lupulintwa ukucila pa mamilioni 25 kabili mu ndimi ukucila pali 140. Cine cine, imbila nsuma iya Bufumu bwa kwa Lesa ileshimikilwa “pano isonde ponse ku kubo bunte ku nko shonse.” Ilyo uyo mulimo ukapwishishiwa ukufika apo Lesa umwine alefwaya, impela cine cine ikesa.—Mateo 24:14.

18. Bushe ifyo abantu abengi bankulako ku mulimo wesu uwa kushimikila fyapalana shani ne fyalecita abengi mu nshiku sha kwa Noa?

18 Pa kumona ifyo kushali bumupashi ne mibele isuma mu nshiku shatangilile Ilyeshi, kuti twamona umulandu ulupwa lwa kwa Noa balelusekela, ukulupontela, no kulupumya ku bena mupalamano baletwishika icine cine. Lelo impela ukwisa yalishile. Na leelo, “bakapumya no kupumya kwabo” bengi muno nshiku sha kulekelesha. Baibolo itila, “lelo ubushiku bwa kwa Yehova bukesa ngo mupuupu.” (2 Petro 3:3, 4, 10) Ukwisa bukesa pa nshita yasontwa. Tabwakashimbe iyo. (Habakuki 2:3) Kanshi ca mano sana ukulalola!

Abanono fye E Bapusuka

19, 20. Kupalana nshi twingamona pa Lyeshi no bonaushi bwa buno bwikashi?

19 Ukupalana pa nshiku sha kwa Noa ne nshiku shesu takupelela fye pa bubi bwa bantu no bonaushi bwabo. Nga fintu fye kwali abapuswike Ilyeshi, e fyo kukaba na bakapusuka impela ya buno bwikashi. Abapuswike Ilyeshi bali abafuuka abashaleikala nga bantu bonse. Baumfwilile ukusoka kwa kwa Lesa no kuitalusha ku bubifi bwa bantu ba ilya nshita. Baibolo itila: ‘Noa asangile ukusenaminwa ku menso ya kwa Yehova. Ali uwa mpomfu mu nkulo yakwe.’ (Ukutendeka 6:8, 9) Mu bantunse bonse, ulupwa fye lumo, “abantu abanono, e kutila, imyeo cinekonsekonse (8) bapuswike ku menshi.” (1 Petro 3:20) Kabili Yehova Lesa abapeele icipope ati: “Fyaleni, fuleni, kumaneni pe sonde.”—Ukutendeka 9:1.

20 Icebo ca kwa Lesa catulaya ukuti ‘ibumba likalamba likafuma mu bucushi bukalamba.’ (Ukusokolola 7:9, 14) Bushe ili bumba bakaba banga? Yesu umwine atile: “Ya kamfyemfye impongolo, no musebo uutwala ku bumi walifyenenkana kabili banono abausanga.” (Mateo 7:13, 14) Nga kulinganya ku bantu amabilioni 6 abali pe sonde leelo, abakapusuka ubucushi bukalamba ubuleisa bakaba banono. Lelo napamo bakaba ne shuko nga lilya abapuswike Ilyeshi bapeelwe. Abakapusuka napamo pa nshita imo bakafyala abana aba kwikala mwi sonde lipya.—Esaya 65:23.

“Mulelola”

21, 22. (a) Bushe uku kusambilila pa fyalembwa pa Lyeshi kwamunonsha shani? (b) Lilembo nshi ilya mwaka wa 2004, kabili mulandu nshi tulingile ukuumfwila ukupanda amano kwabamo?

21 Nangu ca kuti cimoneka kwati Ilyeshi talyakuma ku nshiku shesu, lyaba kusoka kwingamoneka uko tushifwile ukusuulako. (Abena Roma 15:4) Ukupalana kwaba pa kati ka nshiku sha kwa Noa ne nshiku shesu kulingile ukutulenga ukwiluka sana ubupilibulo bwa filecitika no kutulenga ukupempwila ulwa kufika kwa kwa Yesu ngo mupuupu ku kuleta ubupingushi pa babifi.

22 Ilelo, Yesu Kristu aleangalila umulimo wa kukuula kwa ku mupashi uukalamba. Kwaba paradaise wa ku mupashi uwaba nge cibwato umo bakapepa ba cine bakabakilwa no kupusukila. (2 Abena Korinti 12:3, 4) Pa kubakwa ukupita mu bucushi bukalamba, tufwile ukwikalilila muli uyo paradaise. Ku nse ya uyu paradaise wa ku mupashi kwaba icalo ca kwa Satana. Cipembelela fye ukulya onse uwashipula lwa ku mupashi. Cili icacindamisha kanshi ukuti ‘tulelola’ no kuba abaiteyanya ku kwisa kwa bushiku bwa kwa Yehova.—Mateo 24:42, 44.

Bushe Muleibukisha?

• Kukonkomesha nshi Yesu apeele ukukuma ku kwisa kwakwe?

• Bushe Yesu alinganya inshita ya kubapo kwakwe kuli cinshi?

• Ni mu nshila nshi inshiku shesu shapalanina ne nshiku sha kwa Noa?

• Bushe ukutontonkanya pa kupalana kwaba pa nshiku sha kwa Noa ne nshiku shesu kwakuma shani ukupamfiwa kwenu?

[Amepusho]

[Amashiwi pe bula 18]

Ilembo lya mwaka wa 2004 likalati: “Mulelola . . . Mube abaiteyanya.”—Mateo 24:42, 44.

[Icikope pe bula 15]

Noa aumfwilile ukusoka kwa kwa Lesa. Bushe na ifwe tulomfwila?

[Ifikope pe bula 16, 17]

“Filya fine inshiku sha kwa Noa shali, e fyo no kubapo kwa Mwana wa muntu kukaba”