Malayo ya Bani Mwingatetekela?

WILLIAM SHAKESPEARE alembele mu citabo icitwa King Henry the Eighth, ukutila: “Ilyo ali mpalume, amalayo yakwe yali ayakalamba; lelo apo tali kantu nomba, e fyo na malayo yakwe yapwa.”

Amalayo yakalamba Shakespeare alandilepo yali malayo ya kwa Thomas Wolsey, umuNgeleshi kabili inkonkani ya kwa Papa, uwali ntungulushi ya maka mu fya mapolitiki mu calo ca England muli ba1500. Bamo kuti batila ifyalandile Shakespeare tafyapusana na malayo ayengi ayo bomfwa ndakai. Ilingi, abantu balabalaya ifingi lelo finono sana bapokelela pa fyo babalaya. E calenga ukuti baletwishika amalayo yonse.

Amalayo ya Bufi Nayafula

E fyo cali na lintu kwali inkondo mu fyalo fya ku Bulaya ifyabela ku ncende batila Balkan muli ba1990. Akabungwe ka United Nations Security Council kalaile ukuti umusumba wa Srebrenica uwa mu Bosnia “wakulalondwa ne fita fyabo.” Ubu bulayo bwa ba UN bwamoneke ngo bwa cine cine. Abashilamu abengi nga nshi abali mbutushi mu Srebrenica bacetekele bulya bulayo. Lelo, mu kulekelesha, bulya bulayo tabwafishiwepo nangu fye panono. (Amalumbo 146:3) Mu July 1995, ifita ifyalesansa fyayangelepo fye pa fita fya ba UN no kusansa umusumba. Abashilamu ukucila pali 6,000 balilubile, kabili Abashilamu na bambi ukucila pali 1,200 balipaiwe.

Amalayo ya bufi yakuma fye imikalile yonse iya bantu. Abantu balamona ukuti balebepwa fye ilyo balekutika ku “makwebo ya pa mwela ayengi nga nshi aya bufi kabili ayalufya, ayasangwa na mu manyunshipepala.” Abantu tabakwata isubilo pa mulandu wa kuti “intungulushi sha mapolitiki ishingi shilafilwa ukufisha amalayo shilaya pa nshita ya kusala.” (The New Encyclopædia Britannica, Volyumu 15, ibula 37) Intungulushi sha mapepo ishacetekelwa ishilaya ukusakamana imikuni, e shicita ifya makankamike ku bo shipepa na bo. Nangu fye ni ba kafundisha bamo na ba dokota bamo—abafwile ukuba ne nkumbu ne citemwiko—e balaliila pa mutwe abo bafwile ukwafwa kabili balabepaya fye no kubepaya. E co Baibolo itusokela ukukanatetekela icebo conse!—Amapinda 14:15.

 Amalayo Ayafishiwa

Ca cine ukuti abantu abengi balafisha ico balaya, limo no kuipuswilapo fye pa kuti bafishe ico balaile. (Amalumbo 15:4) Bena nga balaya tababepa, balafisha ico balaya. Bamo balafwaya ukufisha amalayo yabo ukufuma pa nshi ya mutima. Balafwaisha ukucita ifyo balaile lelo cafya fye. Ifya mankumanya kuti fyaonaula fye na mapange yasuma.—Lukala Milandu 9:11.

Nangula kwaba ifingi ifilenga, na lyo line abantu abengi cilabakosela ukutetekela amalayo ya muntu onse. Apo caabe fi, bushe kuliko amalayo ayo twingatetekela? Eko yali. Kuti twatetekela amalayo ya mu Cebo ca kwa Lesa. Lekeni tumone ifyo icipande cikonkelepo calalondolola uyu mulandu. Nalimo kuti na imwe mwasuka mwasumina ifyasumina abantu abengi nga nshi ukutila cine cine kuti twatetekela amalayo ya kwa Lesa.

[Abatusuminishe Ukubomfya Icikope pe bula 3]

Icikope ca ba AP/Amel Emric