Ubukulu bwa kwa Yehova te bwa Kupenengamo
Ubukulu bwa kwa Yehova te bwa Kupenengamo
“Yehova mukulu, kabili awamino kutashiwa apakalamba; ubukulu bwakwe te bwa kupenengamo.”—AMALUMBO 145:3.
1, 2. Bushe Davidi ali muntu wa musango nshi, kabili aleimona shani ilyo ailinganya kuli Lesa?
UWALEMBELE Amalumbo 145 muntu umo pa bantu abaishibikwa sana aba ku kale. Ilyo ali umwaice, alwile ne paka no kuliipaya. Kabili apo ali imfumu icita, uyu kemba wa malumbo acimfishe abalwani abengi. Ishina lyakwe ali ni Davidi, kabili e wali imfumu yalenga bubili iya kwa Israele wa pa kale. Na pa numa ya mfwa yakwe, ifyo Davidi acitile tafyalabilwe, ica kuti na leelo line abantu abengi balishibapo fimo pali wena.
2 Nangula Davidi acitile ifi fyonse, ali uwaicefya. Aimbile pali Yehova ati: “Ilyo nalolesho muulu, umulimo wa minwe yenu, umweshi ne ntanda ifyo mwabumbile, ntila, wa nshi umuntunse, apo mumwibukisha, no mwana wa muntu, apo mumupempula?” (Amalumbo 8:3, 4) Ukucila ukutontonkanya ukuti wena e wali umukulu, Davidi atashishe Yehova ukuti e wamupokolwele ku balwani bakwe bonse kabili alandile pali Lesa ati: “Mwampeele nkwela ya kupususha kwenu; kabili ukwasuka [“ukuicefya,” NW] kwenu kulankusha.” (2 Samwele 22:1, 2, 36) Yehova alango kuicefya pa kuba ne nkumbu ku babembu, kabili Davidi alitashishe pa cikuuku ca bupe fye ica kwa Lesa.
‘Ndetasha Lesa Imfumu’
3. (a) Bushe Davidi alemona shani ubufumu bwa kwa Israele? (b) Bushe Davidi alefwaisha shani ukutasha Yehova?
3 Nangula Davidi ali imfumu yasontwa na Lesa, alemona Yehova ukuti e Mfumu ya cine iya Israele. Davidi asosele ati: “Ubufumu bwenu, mwe Yehova, kabili mwalitumpuka mwabo mutwe kuli bonse.” (1 Imilandu 29:11) Cine cine, Davidi alicindike Lesa ukuti e Kateeka! Aimbile ati: “Ndemutonda [“ndemutasha,” NW] mwe Lesa wandi, mwe Mfumu, ndecindika ne shina lyenu umuyayaya umuyayaya; inshiku shonse ndemucindika, ndetasha ne shina lyenu umuyayaya umuyayaya.” (Amalumbo 145:1, 2) Davidi alefwaisha ukutasha Yehova Lesa akasuba konse kabili umuyayaya.
4. Bufi nshi Amalumbo 145 yasokolola?
4Amalumbo 145 yaba bwasuko bwa maka ubwa kushinina Satana pa bufi bwakwe ubwa kuti Lesa ni kateeka wa bukaitemwe uushipeela fibumbwa fyakwe ubuntungwa. (Ukutendeka 3:1-5) Aya malumbo yasokolola no bufi bwa kwa Satana ubwa kuti umulandu abantu bomfwila Lesa ni co mwabe fyo basangamo, te pa mulandu wa kuti balitemwa Lesa. (Yobo 1:9-11; 2:4, 5) Nga filya Davidi acitile, Abena Kristu ba cine leelo baleafwilishako mu kushinina Kaseebanya pa bufi bwakwe. Balicindamika nga nshi isubilo lyabo ilya bumi bwa muyayaya mu kuteka kwa Bufumu pantu ico bafwaisha kutasha Yehova umuyayaya. Kale kale, imintapendwa ya bantu balitendeka ukucite co pa kutetekela mwi lambo lya cilubula ilya kwa Yesu e lyo na pa kubombela Yehova ne cumfwila pa mulandu wa kuti balimutemwa kabil ni bakapepa bakwe abaipeela kabili ababatishiwa.—Abena Roma 5:8; 1 Yohane 5:3.
5, 6. Ni nshila nshi twingacindikilamo Yehova no kumutashishamo?
5 Tontonkanyeni pa nshila ubwingi umo fwe babomfi bakwe twingacindikila Yehova no kumutashisha. Kuti twamucindikila no kumutashisha mwi pepo nga ca kuti ifyo twabelengele mu Cebo cakwe, Baibolo, fyatufika pa mutima. Kuti twamutasha no kumutootela nga ca kuti twaumfwa bwino pa fyo Lesa asunga abantu bakwe nelyo nga twasekelela pa kumona fimo ifyo abumba ifya kupapa. Tulacindika Yehova Lesa ilyo tuli pa kulongana kwa Bwina Kristu na lintu fye tulelanda pa fyesu nga tulelanshanya na basumina banensu pa fyo afwaya akacite. Na kuba, ‘imilimo isuma’ yonse iicitwa ku kwafwilisha ifya Bufumu ilacindika Yehova.—Mateo 5:16.
6 Iyi milimo isuma pali nomba ilemonekela mu kukuula ifikuulwa fya kupepelamo ifyo abantu ba kwa Yehova balekuula mu fyalo ifipiina. Muli aya makuule umulimo uukulu ulebombwa pa mulandu wa ndalama abasumina banensu baletuma ukufuma mu fyalo fimbi. Abena Kristu bamo balyafwilishako muli uyu mulimo pa kuitemenwa ukuya kuli ifyo fyalo ukuti bayebombako umulimo wa kukuula Amayanda ya Bufumu. No mulimo wacindamisha pa milimo isuma yonse wa kutasha Yehova ukupitila mu kushimikila imbila nsuma iya Bufumu bwakwe. (Mateo 24:14) Ukulingana ne filanda ifikomo fyakonkapo ifya Amalumbo 145, Davidi alitashishe kabili alishibe ifyo ukuteeka kwa kwa Lesa kwaba kabili atatakwile imitekele ya kwa Lesa. (Amalumbo 145:11, 12) Bushe na imwe mulatasha pa mitekele ya kwa Lesa iya kutemwa nga filya Davidi atashishe? Kabili bushe lyonse mulashimikilako bambi pa Bufumu bwakwe?
Fimo Ifilanga Ubukulu bwa kwa Lesa
7. Lumbuleni icikalamba cimo icilenga tuletasha Yehova.
7Amalumbo 145:3 yalanda pa cikalamba cimo icilenga tuletasha Yehova. Davidi aimbile ati: “Yehova mukulu, kabili awamino kutashiwa apakalamba; ubukulu bwakwe te bwa kupenengwamo.” Ubukulu bwa kwa Yehova tabwakwata mpela. Abantunse tabengabupenengamo ukufikapo, tabengabumfwikisha, nelyo ukwishiba ifyo bwakula. Lelo cine cine twalasangamo ubusuma mu kusambilila pali fimo ifilanga ubukulu bwa kwa Yehova ubushingapenengwamo.
8. Cinshi iulu ne fyabamo fisokolola pa bukulu bwa kwa Yehova na maka yakwe?
8 Taleni ibukisheni ifyo cali ilyo mwafumine mu musumba umwaba amalaiti ayakisha no kulolesha mu muulu umwabula amakumbi ubushiku. Bushe tamwasungwike pa kumone mintapendwa ya ntanda mwi ulu ubushiku? Bushe ico tacamulengele ukutasha Yehova pa bukulu bwakwe ubwa kupanga ifyo fyonse ifya mu muulu? Lelo isho ntanda mwamwene, shali ni ntanda fye ishinono nga nshi pa ntanda shaba mu cipindabushiku icapalama kwi sonde. Kabinge, catunganishiwa ukuti kwabe fipindabushiku ukucila pa mintapendwa amabilioni umwanda umo (100), kabili pali ifi fipindabushiku paba fye fitatu ifimoneka nangu tamubomfeshe teleskopo ya kumwenako. Cine cine, imintapendwa ya ntanda ne fipindabushiku ifyapanga iulu ilyakulisha ne fyabamo, bushininkisho bwa maka Yehova akwata aya kupange fintu no bukulu bwakwe ubushingapenengwamo.—Esaya 40:26.
9, 10. (a) Fintu nshi filanga ubukulu bwa kwa Yehova ifyamonekela muli Yesu Kristu? (b) Bushe ukubuuka kwa kwa Yesu kufwile ukulenga icitetekelo cesu ukuba shani?
9 Tontonkanyeni na pali fimbi ifilanga ubukulu bwa kwa Yehova—ifya pali Yesu Kristu. Ubukulu bwa kwa Lesa bwamonekele mu kupanga Umwana wakwe no kumubomfya pa myaka ishishibantu ukuba “umubomfi waishibe milimo.” (Amapinda 8:22-31, NW) Ukutemwa ukukalamba ukwa kwa Yehova kwamoneke ilyo apeele Umwana wakwe uwafyalwa eka ukube lambo lya cilubula ca bantunse. (Mateo 20:28; Yohane 3:16; 1 Yohane 2:1, 2) Kabili cimo ico abantunse bashaishibapo fye nangu cimo mubili wa bumupashi uwa kusungusha kabili uushingafwa u o Yehova apangiile Yesu pa kubushiwa kwakwe.—1 Petro 3:18.
10 Mu kubuuka kwa kwa Yesu mwali ifingi ifilanga ubukulu bwa kwa Yehova ubushingapenengwamo. Ukwabulo kutwishika Lesa alengele Yesu ukwibukisha umulimo wabombelwe pa kupange fishimoneka ne fimoneka. (Abena Kolose 1:15, 16) Pali ifi paba ifibumbwa fya bumupashi, e lyo iulu ne fyabamo, isonde, ne misango yonse iya fya mweo ifyaba pe sonde. Ukulunda pa kulenga Umwana wakwe ukwibukisha tonse pa bumi bwa ku muulu no bwa pe sonde ilyo ashilabo muntunse, Yehova alengele Yesu ukwibukisha ne fyo apitilemo ilyo ali umuntunse wapwililika. Cine cine, ubukulu bwa kwa Yehova ubushingapenengwamo bwamonekela mu kubuuka kwa kwa Yesu. Kabinge, kulya kubuushiwa kwaba bushininkisho bwa kuti abantu bambi na bo bakabuushiwa. Ici cifwile ukukosha ukutetekela kwesu ukwa kuti Lesa kuti alenga imintapendwa ya bantu abafwa ababa mu cibukisho cakwe icafikapo ukuba no bumi na kabili.—Yohane 5:28, 29; Imilimo 17:31.
Ifipesha Amano ne Milimo Iikulu
11. Mulimo nshi uukulu uwa kwa Yehova uwatendeke pa Pentekoste mu 33 C.E.?
11 Ukutula apo Yesu abuushiwilwe, Yehova alicita imilimo na imbi iikulu kabili iya cipesha amano. (Amalumbo 40:5) Pa bushiku bwa Pentekoste mu 33 C.E., Yehova alengele kube uluko lupya, ulwitwa “Israele wa kwa Lesa,” ulwapangilwe na basambi ba kwa Kristu abasubilwe no mupashi wa mushilo. (Abena Galatia 6:16) Ulu luko ulupya lwalikulile nga nshi ukukumana icalo conse icaishibikwe pali ilya nshita. Nangula kwali ubusangu ubwalengele no kuti kube Kristendomu pa numa ya mfwa ya basambi ba kwa Yesu, Yehova aalecita ifipesha amano ku kuleka afishepo ukufwaya kwakwe.
12. Ifi Baibolo yapilibulwa mu ndimi ishikalamba ishilandwa pe sonde caba bushininkisho bwa cinshi?
12 Cimo pali ifi fipesha amano ca kuti amabuku ayapokelelwa ukuti Malembo ya Mushilo yalibakilwe mpaka yasuka yapilibulwa na mu ndimi shonse ishikalamba ishilandwa mwi sonde pali leelo. Libili libili kwaleba amafya pa kupilibula Baibolo kabili abeminishi ba kwa Satana balefwaisha ukulofya bakapilibula. Cine cine, umulimo wa kupilibula Baibolo mu ndimi ukucila pali 2,000 nga tawabombelwe nga ca kuti uku takwali kufwaya kwa kwa Yehova Lesa, uo ubukulu bwakwe bushingapenengwamo!
13. Ukutula mu 1914, ubukulu bwa kwa Yehova bwamonekela shani mu fyo afwayo kucita ifyakuma Ubufumu bwakwe?
13 Ubukulu bwa kwa Yehova bwamonekela mu fyo afwaya ukucita ifyakuma Ubufumu bwakwe. Nga twati tumone, mu mwaka wa 1914, acitile Umwana wakwe, Yesu Kristu, ukube Mfumu ya mu muulu. Kabili ilyo papitile fye nshita inono, Yesu alwishishe Satana ne fibanda fyakwe. Balitamfiwe ukufuma ku muulu no kusuminishiwa fye ukuba pano isonde, apo bapembelela ukupooswa mu muyenge. (Ukusokolola 12:9-12; 20:1-3) Ukutula lilya, abakonshi ba kwa Yesu abasubwa balipakaswa apakalamba nga nshi. Lelo, Yehova alibacingilila ukufika na leelo muli iyi nshita ya kubapo kwa kwa Kristu ukwa kukanamoneka.—Mateo 24:3; Ukusokolola 12:17.
14. Cipesha amano nshi Yehova acitile mu 1919, kabili finshi fyatumbwikemo?
14 Mu mwaka wa 1919, Yehova acitile icipesha amano na cimbi icalangile ubukulu bwakwe. Abakonshi ba kwa Yesu abasubwa, abalekele ukubomba umulimo wa kwa Lesa, balipuupuutwilwe. (Ukusokolola 11:3-11) Imyaka yonse iyi ukutula lilya, abasubwa balishimikila imbila nsuma no kupimpa, imbila nsuma iya Bufumu bwa ku muulu ubuleteka. Abasubwa bambi balilonganikwa ukuti bakumanishe impendwa ya 144,000. (Ukusokolola 14:1-3) Kabili Yehova abomfeshe abakonshi ba kwa Kristu abasubwa ukuletako abakaba intendekelo ya “calo cipya,” e kutila ubwikashi bwa bantunse abalungama. (Ukusokolola 21:1) Lelo cinshi cikacitika kuli ici “calo cipya” pa numa abasubwa ba busumino bonse baya ku muulu?
15. Mulimo nshi Abena Kristu basubwa bangalila, kabili finshi fyatumbukamo?
15 Mu 1935, mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa ciNgeleshi ulwa August 1 na August 15 mwali ifipande fyacindama ifyalelanda pe “bumba likalamba,” ilyalumbulwa mu Ukusokolola icipandwa 7. Abena Kristu basubwa bali abapimpa ukulaalika aba bakapepa banabo aba mu nko shonse, imishobo, abantu na bantu, ne ndimi ukuti bailunde kwi bumba lyabo. Ili “bumba likalamba” likapusuka “ubucushi bukalamba” ubuleisa no kusubila ukuba no bumi bwa muyayaya muli Paradise umo bakaba abekashi ba mu “calo cipya,” abashakafwe. (Ukusokolola 7:9-14) Pa mulandu wa kushimikila pa Bufumu no kubomba umulimo wa kupanga abasambi, uwangalilwa na Bena Kristu basubwa, abantu ukucila pa mamilioni 6 nomba baba ne subilo lya bumi bwa muyayaya muli paradise wa pe sonde. Ni nani afwile ukutashiwa pali uku kulunduluka te mulandu no kulwisha kwa Satana ne calo cakwe icibifi? (1 Yohane 5:19) Ni Yehova fye e wingacite fi fyonse, ukubomfya umupashi wakwe uwa mushilo.—Esaya 60:22; Sekaria 4:6.
Ubucindami bwa Bukata Bwa kwa Yehova na Bukatebebe Bwakwe
16. Cinshi abantunse bashingamwena ‘ubucindami bwa bukata ubwa bukatebebe bwa kwa Yehova’?
16 Nangu fibe ifya musango shani “Ifipesha amano” ne “milimo iikulu” iya kwa Yehova, tafyakatale afilabwa. Davidi alembele ati: “Inkulo ikatashishe milimo yenu ku nkulo ibiye, no kulongole fya bumpalume fyenu [“imilimo yenu iikulu,” NW]. Ubucindami bwa bukata bwa bukatebebe bwenu, ne milandu ya fya kupapa fyenu na fyo, e fyo nkatontonkanyapo; abantu bakasoso bukose bwa fya kutiinya fyenu, na ine nkalondololo bukulu bwenu.” (Amalumbo 145:4-6) Lelo, ni finga Davidi ali no kwishiba pa bucindami bwa bukata bwa kwa Yehova, apo “Lesa Mupashi” kabili uushingamoneka ku bantunse?—Yohane 1:18; 4:24.
17, 18. Ni shani Davidi ali no kucindikisha ‘ubucindami bwa bukata ubwa bukatebebe bwa kwa Yehova’?
17 Nangula ashamwene Lesa, kwali ifyali no kwafwa Davidi ukucindikisha bukatebebe bwa kwa Yehova. Fimo ni fi, ali no kubelenga Amalembo ayalanda pa milimo iikulu iyo Lesa acitile, pamo nga ukonaula icalo cibifi ku lyeshi lya calo conse. Ukwabulo kutwishika, Davidi alimwene ifyo tulesa twa bufi utwa mu Egupti twaseebene ilyo Lesa alubwile abena Israele mu busha bwa mu Egupti. Ifintu fya musango yo filanga bukatebebe no bukulu bwa kwa Yehova.
18 Ukwabulo kutwishika Davidi alicindikishe bukatebebe bwa kwa Lesa pa kubelenga Amalembo e lyo no kutontonkanya pali yene. Pantu, afwile alitontonkenye pa cacitike ilyo Yehova apeele Ifunde kuli Israele. Kwali ukubyata kwa nkuba, ikumbi ilyafitula, ne ciunda ca ntandala icikalamba nga nshi. Ulupili lwa Sinai lwalitentele no kufutumuke cushi. Apo abena Israele balongene mwi samba lya ulu lupili, balyumfwile ne “Fyebo Ikumi” mu kati ka mulilo ne kumbi ilyo Yehova alandile kuli bene ukubomfya malaika. (Amalango 4:32-36; 5:22-24; 10:4; Ukufuma 19:16-20; Imilimo 7:38, 53) Cine cine ifyo fyali filangililo fya kupapa ifya bukulu bwa kwa Yehova! Abatemwa Icebo ca kwa Lesa kabili abatontonkanya pali ifi fintu ifyacitike bafwile ukucitapo cimo pa ‘bucindami bwa bukata ubwa bukatebebe bwa kwa Yehova.’ Kwena, pali leelo twalikwata Baibolo yonse, umwaba ifimonwa fyalekanalekana ifyacindama ifitulenga ukumona ubukulu bwa kwa Yehova.—Esekiele 1:26-28; Daniele 7:9, 10; Ukusokolola, icipandwa 4.
19. Cinshi cikatulenga ukucindikisha bukatebebe bwa kwa Yehova?
19 Cimbi icifwile calengele Davidi ukumona bukatebebe bwa kwa Lesa kusoma amafunde Lesa apeele ku bena Israele. (Amalango 17:18-20; Amalumbo 19:7-11) Ukumfwila amafunde ya kwa Lesa kwacindamike uluko lwa bena Israele no kulupaatula ku bantu bambi. (Amalango 4:6-8) Nga filya cali kuli Davidi, ukubelenga Amalembo lyonse, ukutontonkanya pali yene sana, no kuyasoma sana kukatulengo kucindikisha bukatebebe bwa kwa Yehova.
Ifyo Yapuulama Imibele ya kwa Lesa Iisuma!
20, 21. (a) Mibele nshi Amalumbo 145:7-9 yalandapo iipuulamika ubukulu bwa kwa Yehova? (b) Bushe imibele ya kwa Lesa iyalumbulwa pano ilenga bonse abamutemwa ukucita cinshi?
20 Nge fyo twamona, ifikomo mutanda (6) ifya kubalilapo ifya Amalumbo 145 fitulanga umulandu cawamina ukutasha Yehova pa fintu ifyakuma ubukulu bwakwe ubushingapenengwamo. Ifikomo 7 ukufika ku 9 fipuulamika ubukulu bwa kwa Lesa pa kulanda pa mibele yakwe iisuma. Davidi aimba ati: “Icibukisho ca bwingi bwa busuma bwenu bakacipongolola, no bulungami bwenu bakabwawilo tupundu. Yehova untu asenamina kabili wa nkumbu, untu akokolo kukalipa, kabili wa luse lukalamba [“afulisho kutemwa ukushipwa,” NW]; Yehova musuma kuli bonse, ne nkumbu shakwe shili pali fyonse ifyo alengele.”
21 Davidi pano abala alanda pa busuma bwa kwa Yehova no bulungami bwakwe, imibele iyo Satana Kaseebanya atwishike. Bushe iyi mibele ilenga bonse abatemwa Lesa kabili abainashisha ku mitekele yakwe ukucita cinshi? Na kuba, ubusuma bwa kwa Yehova ne mitekele yakwe iyalungama ilenga ababomfi bakwe ukusekelela ica kuti te kuti balekepo fye ukwabulo kumutasha. Kabinge, ubusuma bwa kwa Yehova bulangwa fye “kuli bonse.” Tulesubila, ici cikaafwa na bambi abengi ukulapila no kusanguka bakapepa ba kwa Lesa wa cine ilyo inshita ishilapwa.—Imilimo 14:15-17.
22. Bushe Yehova asunga shani ababomfi bakwe?
22 Davidi na kabili alicindike imibele iyo Lesa umwine alandilepo ilyo “apitile pa cinso [ca kwa Mose], no kubilikisha, ati, Yehova, Yehova, Lesa wa nkumbu kabili uwa kusenamina, uukokolo kukalipa, kabili uwafulisho luse [“ukutemwa ukushipwa,” NW] ne cishinka.” (Ukufuma 34:6) Kanshi, e co Davidi alandiile ati: “Yehova untu asenamina kabili wa nkumbu, untu akokolo kukalipa, kabili wa luse lukalamba [“afulisho kutemwa ukushipwa,” NW].” Nangula ca kuti ubukulu bwa kwa Yehova tabwingapenengwamo, alacindika ababomfi bakwe abantunse pa kubo wa nkumbu kuli bene. Afulishe nkumbu, kabili alafwaisha ukwelela ababembu abalapila ukubomfya ilambo lya cilubula ilya kwa Yesu. Yehova kabili alakokolo kukalipa, pantu alapeela ababomfi bakwe inshita ya kuti bacimfye ukunaka kwabo ukwingabalenga ukukanaingila mu calo cakwe icipya ica bulungami.—2 Petro 3:9, 13, 14.
23. Mibele nshi iyawamisha tukasambilila mu cipande cikonkelepo?
23 Davidi atatakula ukutemwa kwa kwa Lesa ukushipwa. Na kuba, ifikomo fyonse ifyashala ifya mu Amalumbo 145 filanda pa fyo Yehova alanga iyi mibele ne fyo ababomfi bakwe aba cishinka bacitapo pa kutemwa kwakwe ukushipwa. Ifi e fikalandwapo mu cipande cikonkelepo.
Kuti Mwayasuka Shani?
• Ni nshila nshi twingatashishamo Yehova “akasuba konse”?
• Finshi fimo ifilango kuti ubukulu bwa kwa Yehova te bwa kupenengamo?
• Kuti twacindikisha shani ubucindami bwa bukatebebe bwa kwa Yehova?
[Amepusho]
[Icikope pe bula 10]
Ifipindabushiku fya mwi ulu filanga ubukulu bwa kwa Yehova
[Abatusuminishe]
Abatusuminishe ukubomfye cikope ni baAnglo-Australian Observatory, abakopele icikope ni baDavid Malin
[Icikope pe bula 12]
Ubukulu bwa kwa Yehova bwamonekela shani muli Yesu Kristu?
[Icikope pe bula 13]
Ilyo abena Israele bapokelele Ifunde pa Lupili lwa Sinai, bamwene ubucindami bwa bukatebebe bwa kwa Yehova