“Pilikita Ukupilikita Kusuma Ukwa Citetekelo”

BUSHE kwaliba umushilika mu nshita ya nkondo uwingafulwa nga bamweba ati: “Walatala ubwelele ku ng’anda no kuyaikalako no mukashi obe na bana bobe”?

Umushilika umo mu nshita ya Mfumu Davidi alyebelwe ifyapalako. Imfumu iine yaitile Uria umwina Hiti no kumukoselesha ukubwelela ku ng’anda. Lelo, Uria alikeene ukuya ku ng’anda. Ilyo bamwipwishe umulandu akaanine, Uria ayaswike ukuti icipao ca cipingo, icaleimininako ukubapo kwa kwa Lesa, no mulalo wa bena Israele fyali mu bulwi. Aipwishe ati, “Na ine bushe nyingile mu ng’anda yandi ku kulya no kunwa, no kulaala no mukashi wandi?” Kuli Uria, cali ca kutali ukucite ci pali ilya nshita yakakala.—2 Samwele 11:8-11.

Ifyacitile Uria fitulenga ukwipusha amepusho yabili ayacindama, pantu na ifwe tuleikala mu nshita ya bulwi. Kuli ubulwi ubo tulelwa ubupusene no bulwi bonse ubo inko sha mu calo shabala ashilwapo. Nangu fye ni nkondo sha calo shibili te kuti shilinganishiweko, kabili na imwe bene mulalwako ubu bulwi. Ubusanso, bukalamba e lyo umulwani na o alikosa. Muli ubu bulwi, tamwaba ukulisha imfuti, tamwaba ukuponya amabomba, lelo imicenjelo ya mu nkondo yena ilabomfiwa sana.

Ilyo mushilatampa ukulwako muli ubu bulwi, mufwile ukwishiba nga cili bwino ukulwako e lyo no  kwishiba ico mulelwila. Bushe nacilinga ukulwako? Ubufwayo bwa ubu bulwi bwaibela bwalilondololwa bwino ku mutumwa Paulo muli kalata yakwe kuli Timote umo alembele ati: “Pilikita ukupilikita kusuma ukwa citetekelo.” Ca cine, ubu tabuli bulwi bwa kucingilila umusumba, lelo bulwi bwa kucingilila “icitetekelo,” e kutila fyonse ifyo twasambilila ukuti e cine ca Bwina Kristu icasokololwa muli Baibolo. Naci-ilanga fye ukuti mufwile ukuba abashininwa sana ulwa ici “citetekelo” pa kuti mupilikitile cena no kucimfya.—1 Timote 6:12.

Icita cacenjela cilabombesha ukwishiba umulwani wa ciko. Mu bulwi bwesu, umulwani ni Satana. Alikalako imyaka iingi kabili alishiba ifya kulwa, akwata ne fyanso ifingi nga nshi. Kabili te muntu munensu. Mukatu, uwa lukaakala, kabili uwabulwa bucishinka. (1 Petro 5:8) Ifyanso fya cine cine no kucenjela kwa bantu tapali ifyo fingacita kuli uyu mulwani. (2 Abena Korinti 10:4) Fyanso nshi mwingabomfya muli ubu bulwi?

Icanso cikalamba “lupanga lwa mupashi, e kutila, icebo ca kwa Lesa.” (Abena Efese 6:17) Umutumwa Paulo alondolola amaka ya ulu lupanga ati: “Icebo ca kwa Lesa ca mweo kabili ca maka kabili calitwa ukucila ulupanga ulwatwila kubili kubili kabili cilapulinkanya na ku kulekanya umweo no mupashi, ne mfyufyu no bufyompo bwa shiko, kabili kuti calingulula amatontonkanyo na mapange ya mutima.” (AbaHebere 4:12) Icanso icatwa nga nshi, icishipusa, icipulinkanya ukufika ku matontonkanyo no mutima wa muntu cikabila nucenjela sana pa kucibomfya.

Napamo mwalishiba ukuti umulalo wa fita kuti wakwata ifyanso ifikali nga nshi, lelo ifyo fyanso tapali ico fingacita nga ca kutila abashilika tabeshibe ifya kufibomfya. Na imwe bene mulakabila ukufundwa ifya kubomfya bwino ulupanga lwenu. Icisansamusha ca kuti abashilika babelesha aba kumusambilisha e ko baba. Yesu aitile aba bashilika abasambilisha bambi ati “umusha wa cishinka kabili uwashilimuka.” (Mateo 24:45) Aba bapeelwa umulimo wa kupekanishisha abakonshi ba kwa Yesu ica kulya ca ku mupashi pa nshita iiyene, nelyo ifya kukonka. Kuti mwaishiba uyu musha uwapangwa na bantu abengi pa kumona ifyo abombesha pa kusambilisha no kusoka pa nshita iyalinga ulwa mingalato ya mulwani. Ubushininkisho bulanga ukuti ili bumba lyapangwa na Bena Kristu basubwa no mupashi aba mu kuteyanya kwa Nte sha kwa Yehova.—Ukusokolola 14:1.

Uyu musha umwaba abantu abengi tapelela fye pa kusambilisha. Aba fye ngo mutumwa Paulo, uwalembeele icilonganino ca bena Tesalonika ati: “Twaishileba abanakilila mu kati ka imwe, nga filya nyina uonsha atentemba abana bakwe bene. E co, pa kuba ne citemwishi kuli imwe, twabekelwe ukumupeelapo, te mbila nsuma ya kwa Lesa epela, lelo ne myeo yesu iine, pa kuti mwaishileba abatemwikwa kuli ifwe.” (1 Abena Tesalonika 2:7, 8) Cili ku mushilika umo umo Umwina Kristu ukubomfya bwino amasambililo ya kutemwa ayateyanishiwa.

Ifya Kufwala fya Bulwi Ifyakumanina

Pa kuti mube abacingililwa bwino bwino, kwaliba ifya kufwala fya bulwi ifyakumanina ifyo mufwile ukufwala. Ifi fya kufwala fya bulwi fyatantawilwa pa Abena Efese 6:13-18. Umushilika washilimuka te kuti eshe no kuya ku bulwi nga ca kutila ifya kufwala fyakwe ifya bulwi ifya ku mupashi nafibulila nangu nafyonaika.

Umwina Kristu alakabila ifya kufwala fyakwe fyonse ifya kumucingilila, lelo icacindama sana caba ni nkwela iikalamba iya citetekelo. E mulandu wine Paulo alembeele ati: “Pali fyonse, buuleni inkwela iikalamba iya citetekelo, e mo muli no kushimisha imifwi yonse iya mulilo iya mubifi.”—Abena Efese 6:16.

Inkwela iikalamba, iingacingilila umubili onse, ileimininako umusango wa citetekelo.  Mufwile ukuba ne citetekelo cakosa mu butungulushi bwa kwa Yehova, abashininkisha ukuti amalayo yakwe yonse yakafishiwapo. Mufwile ukumona kwati ayo malayo yalifishiwapo kale. Mwilatwishika nangu panono ukuti ubwikashi bonse ubwa kwa Satana pano calo bwalaonaulwa nomba line, ukuti isonde likaalulwa ukuba paradaise, no kuti aba cishinka kuli Lesa bakabweshiwa ku kupwililika.—Esaya 33:24; 35:1, 2; Ukusokolola 19:17-21.

Lelo muli ubu bulwi bwaibela, mulekabila na cimbi—e kutila icibusa. Mu nshita ya nkondo, bucibusa bwakosa bulabako ilyo abashilika balekoseleshanya no kucingililana, inshita shimo no kuipususha umo babelele. Ilyo kwena ifibusa na bantu banensu fyalicindama, pa kupusuka muli ubu bulwi, mulekabila bucibusa na Yehova umwine. E mulandu wine Paulo asondwelela umutande wakwe uwa fya bulwi fya ku mupashi na ya mashiwi: “Ilyo mu mipepele yonse ne mipaapaatile muletwalilila ukupepa inshita shonse mu mupashi.”—Abena Efese 6:18.

Tulatemwa ukuba na cibusa wa pa mutima. Tulafwaya ukuba nankwe. Ilyo tulelanda na Yehova libili libili mwi pepo, alaba uwa cine cine kuli ifwe, kabili alaba cibusa wacetekelwa. Umusambi Yakobo atukoselesha ati: “Palameni kuli Lesa, na o akapalama kuli imwe.”—Yakobo 4:8.

Imingalato ya Mulwani

Ukushomboka na cino calo limo kuti kwapashanishiwa ku kwenda mu mpanga umwaba utupata. Ubusanso kuti bwafuma ukuli konse, kabili umulwani kuti amupumikisha fye. Lelo imwe mwitunsha na mutima pantu Yehova alipeela ifya kumucingilila fyonse ifyo mulekabila.—1 Abena Korinti 10:13.

Umulwani kuti atontomesha ukusansa kwakwe pa kulengulula icine ca mu Baibolo icacindama nga nshi pantu e cikosha icitetekelo. Abasangu kuti babomfya ifyebo fya kutembatemba, ifya kubeleleka, kabili ifyanyonganikwa ku kwesha ukumuwisha. Lelo umusangu tayangwako ku butuntulu bwenu. Amapinda 11:9 (NW) yatila: “Ku kanwa kakwe umusangu onawilako mubiye, lelo ku kwishiba e ko abalungami bapokolwelwa.”

Kuti caba cilubo ukutontonkanya ukuti mufwile ukulakutika ku basangu nelyo ukubelenga ifitabo fyabo pa kuti mwishibe ifya kubasuka. Imipelulwile yabo iyanyongana kabili iyabamo busanso kuti yamuletela amafya lwa ku mupashi kabili kuti yakowesha icitetekelo cenu ukupala impwalonda yabipisha. (2 Timote 2:16, 17) Ukucila ukukutika ku basangu pashanyeni ifyo Lesa acita. Yobo atile ulwa kwa Yehova: “Ku cinso cakwe [umusangu, NW] te kuti eseko.”—Yobo 13:16.

Umulwani kuti aesha imingalato imbi, iyo umwine aishiba ukuti ilabomba bwino sana. Nga ca kutila umulalo wa bashilika abatanteme wabelelekwa ukupasangana pa mulandu wa bucisenene bwabipisha, ici kuti caletako icimfulumfulu.

Ifya kusekesha fya ku calo, pamo nga mafilimu na maprogramu ya pa TV aya bucisenene ne nyimbo sha cipalakata, filabomba bwino ukubelelekelako. Bamo batila kuti batamba bucisenene nelyo ukubelenga ifitabo fya bucisenene ukwabula ukucita bucisenene. Lelo  umuntu umo uwaletamba lyonse amafilimu ya bucisenene bwabipisha mu bufumacumi asumine ati: “Takuba ukulaba ifyo utambile, nga watontonkanyapo sana e lyo ukufwaisha ukucita ifyo utambile na ko kuluma sana . . . Filimu ilenga umuntu ukulatontonkanya ukuti alepusulwa fimo ifisuma.” Bushe kwena nacilinga ukuibika mu busanso no kuiletelela pa kunakila kuli uku kusansa kwa mucenjelo?

Icanso na cimbi ica mulwani caba kubeleleka kwa fikwatwa. Ubwafya tabwayanguka ukubwishiba pantu bonse tulakabila ifya ku mubili. Tulakabila ing’anda, ifya kulya, ne fya kufwala; kabili tacalubana ukukwata ifintu ifisuma. Ubwafya bwaba mu fyo umuntu amona ifintu. Kuli bamo indalama kuti shacindama nga nshi ukucila ifya ku mupashi. Kuti twaba abatemwa indalama. Tulingile ukulaicinkulako ukuti icuma caliba no mwa kupelela. Ca mu lupita, ilyo icuma ca ku mupashi cena cilabelela umuyayaya.—Mateo 6:19, 20.

Nga ca kuti umulalo wa bashilika tausansamwike, te lingi ucimfya ubulwi. “Nga watompoka mu bushiku bwa kumanama, ninshi amaka yobe yanono.” (Amapinda 24:10) Ukufuupula e canso Satana abomfya bwino sana. Ukufwala “isubilo nge ca kucingo mutwe” kukamwafwa ukucimfya ukufuupulwa. (1 Abena Tesalonika 5:8) Lekeni isubilo lyenu libe ilyakosa nge lya kwa Abrahamu. Ilyo aebelwe ukupeela ilambo umwana wakwe umo mpo, Isaki, Abrahamu tashingashingile. Asumine ukuti Lesa ali no kufikilisha ubulayo bwakwe ubwa kupaala inko shonse mu bufyashi bwakwe no kuti Lesa ali na maka ya kubuusha Isaki ku bafwa nga cakabilwa pa kuti afikilishe bulya bulayo.—AbaHebere 11:17-19.

Mwinenuka mu Bulwi

Bamo abalwa muli ubu bulwi pa nshita ntali kuti baya balenenuka ica kuti baleka no kupilikita nge fyo balecita kale. Ica kumwenako ca kwa Uria, icilandilwepo pa kutendeka fye kwa cino cipande, kuti cayafwa bonse ababa muli ubu bulwi ukukanafuupulwa. Ifita finensu ifingi muli ubu bulwi bwa Bwina Kristu balishipikisha ukubulwa, baba mu masanso, nelyo balacula ku mpepo na ku nsala. Ukupala Uria, tatwingafwaya ukulatontonkanya pa mikalile isuma iyo twingaipakisha pali ino nshita nelyo ukunakila ku lunkumbwa lwa kufwaya ukwikala imikalile ya bwanalale. Ico tufwaya kutwalilila ukuba pamo no mulalo wa fita fya kwa Yehova ifya bucishinka ifya mwi sonde lyonse no kutwalilila ubulwi ukufikila tukaipakishe amapaalo yashaiwamina ayatulolela.—AbaHebere 10:32-34.

Kuti cabe ca busanso ukunashako ukupempwila kwesu, nalimo ukutontonkanya ukuti ukusansa kwa kulekelesha kucili ku ntanshi sana. Ica kumwenako ca Mfumu Davidi cilekomaila pali ubu bwafya. Pa mulandu ushaishibikwa Davidi taile ne fita fyakwe mu bulwi. Ne ci  camulengele ukucito lubembu lwabipisha ulwamuleteele ubulanda no bucushi ubumi bwakwe bonse.—2 Samwele 12:10-14.

Bushe calilinga ukulwako muli ubu bulwi, ukulolenkana na macushi ya mu nkondo, ukushipikisha ukupumya, no kutaluka ku fya kuipakisha fya mu calo ifyatwishikwa? Abalelwako ubu bulwi no kucimfya balesumina ukuti ifya muli cino calo kuti fyamoneka bwino sana, kwati cibekobeko icisuma, lelo ilyo twafilolekesha tusanga ukuti fya fye. (Abena Filipi 3:8) Ilingi line, ifitumbuka mu fya kuipakisha fya musango yo bucushi no kuseebana epela.

Umwina Kristu uulelwako muli ubu bulwi alaipakisha bucibusa busuma ne fibusa fya cine, kampingu wasanguluka, ne subilo lishaiwamina. Abena Kristu abasubwa no mupashi bafulukisha ubumi bwa ku muulu ubwa kukanafwa ilyo bakaba na Kristu Yesu. (1 Abena Korinti 15:54) Abena Kristu abengi abalwako basubila ukuba no bumi bwapwililika muli paradaise pano isonde. Kwena ifilambu fya musango yo fyalilinga ukubombela nangu cafye shani. Kabili ukupusanako ne nkondo sha ku calo, ifwe tukacimfya muli ubu bulwi kulila fye twatwalilila aba cishinka. (AbaHebere 11:1) Buno bwikashi bwena ubuteekwa na Satana bukonaulwa.—2 Petro 3:10.

Ilyo muletwalilila muli ubu bulwi, ibukisheni amashiwi ya kwa Yesu ayatila: “Shipeni! Ine nincimfya aba pano calo.” (Yohane 16:33) Alicimfishe pa kutwalilila ukuba uwalola kabili uwa busumino te mulandu na mesho. Na ifwe kuti twacita cimo cine.

[Amashiwi pe bula 27]

Tamwaba ukulisha imfuti, tamwaba ukuponya amabomba, lelo imicenjelo ya nkondo yena ilabomfiwa sana

[Amashiwi pe bula 30]

Tukacimfya muli ubu bulwi kulila fye twatwalilila aba cishinka

[Icikope pe bula 26]

Ica kufwala ca ku mutwe ice pusukilo cikatwafwa ukucimfya ukufuupulwa

Bomfyeni inkwela ya citetekelo iikalamba ku kushimishako “imifwi ya mulilo” iya kwa Satana

[Icikope pe bula 28]

“Palameni kuli Lesa, na o akapalama kuli imwe”

[Icikope pe bula 29]

Tufwile ukuba ne citetekelo ukuti amalayo ya kwa Lesa yakafishiwapo