Tinikeni pa kuti muye ku filimo

Tinikeni pa kuti mumone imitwe iilimo

“Umusha Wa Cishinka” Acimfya Ukweshiwa!

“Umusha Wa Cishinka” Acimfya Ukweshiwa!

“Umusha Wa Cishinka” Acimfya Ukweshiwa!

“Ni nshita yasontwa iya bupingushi ukutendekela mu ng’anda ya kwa Lesa.”—1 Petro 4:17.

1. Cinshi Yesu asangile ilyo apempwile “umusha”?

PA Pentekoste wa mu 33 C.E, Yesu asontele “umusha” uwa kupekanishisha “aba mu ng’anda” yakwe ifya kulya pa nshita yalinga. Mu 1914, Yesu abikilwe pa Bufumu, kabili tapakokwele inshita ya kupempula ulya “musha” yalifikile. Asangile ukuti abengi aba mwi bumba lya musha bali ‘aba cishinka kabili abashilimuka.’ E ico alaashike umusha pa “fikwatwa fyakwe fyonse.” (Mateo 24:45-47) Lelo, kwali no musha mubi, uushali na cishinka kabili uushashilimwike.

Ulya “Musha Mubi”

2, 3. Ni kwi “umusha mubi” afumine, kabili cali shani?

2 Yesu alandile pa musha mubi pa numa fye ya kulanda pa “musha wa cishinka kabili uwashilimuka.” Atile: “Lelo umusha mubi nga mu mutima wakwe atila, ‘Shikulu akokola,’ kabili atendeka ukupuma abasha banankwe, no kulya no kunwa pamo na bacakolwa bene bene, shikulu wa ulya musha akesa pa bushiku ubo ashenekele na mu nshita iyo ashishibe, kabili akamukanda icine cine no kumupeelo bwikalo pamo na ba bumbimunda. Kulya e kukaba ukulila no kusumanya ameno.” (Mateo 24:48-51) Amashiwi ya kuti ulya “musha mubi” yalelenga twatontonkanya pa mashiwi abalilapo ukulanda pa musha wa cishinka kabili uwashilimuka. Cine cine, “umusha mubi” pa kubala ali mwi bumba lya musha wa cishinka. * Cali shani?

3 Ilyo 1914 ishilafika, abengi aba mwi bumba lya musha wa cishinka balisubiile sana ukuti bakayakumana na Shibwinga mu muulu muli ulya mwaka, lelo ifyo balesubila tafyacitike. Ici pamo na fimbi ifyacitike, fyalengele abengi ukufuupulwa kabili bamo balikalipe no kukalipa. Bamo pali aba mu milandile batendeke “ukuuma” abali abasha banabo kabili batendeke no kubishanya na “bacakolwa bene bene,” e kutila imipepele ya mu Kristendomu.—Esaya 28:1-3; 32:6.

4. Bushe Yesu acitile shani ku “musha mubi” pamo na bambi abalanga umupashi umo wine?

4 Aba abaali kale Abena Kristu, baishileishibikwa ati “umusha mubi,” kabili Yesu ‘alibakandile icine cine.’ Mu nshila nshi? Alibakeene, kabili bapanishe ishuko lya kuya ku muulu. Lelo, tabaonawilwe lilya line fye. Intanshi bali no kushipikisha inshita ya kulila no kusumanya ameno mu “mfifi ku nse” ya cilonganino ca Bwina Kristu. (Mateo 8:12) Ukutula shilya nshiku sha kwamba, abasubwa bambi abanono balilanga uyu mupashi wabipa, kabili baiishibisha ukuti baba mwi bumba lya “musha mubi.” Aba mwi bumba lya “mpaanga shimbi” bamo na bo balikonkelesha ukubulwa bucishinka kwabo. (Yohane 10:16) Bonse aba abalwani ba kwa Kristu kwi pele pele balaba ‘ku nse mu mfifi’ imo ine iya ku mupashi.

5. Umusha wa cishinka kabili uwashilimuka wena acitile shani, ukupusanako ne fyacitile “umusha mubi”?

5 Lelo, umusha wa cishinka kabili uwashilimuka aponenwe ne fya kwesha fimo fine ifyaponene ulya “umusha mubi.” Ukucila ukufulwa, wene alilungikwe. (2 Abena Korinti 13:11) Ukutemwa aba mwi bumba lya musha wa cishinka batemwa Yehova na bamunyinabo kwalikoshiwe. Ici calenga bena ukuba “uluceshi kabili ishintililo lya cine” muli shino nshiku sha cimfulumfulu “isha kulekelesha.”—1 Timote 3:15; 2 Timote 3:1.

Banacisungu Abawelewele na Bashilimuka

6. (a) Bushe Yesu alangilile shani ukushilimuka kwe bumba lya musha wa cishinka? (b) Pa ntanshi ya 1914, bukombe nshi Abena Kristu basubwa baleshimikila?

6 Pa numa ya kulanda pa “musha mubi,” Yesu alandile pa milumbe ibili iya kulangilila ico Abena Kristu basubwa bamo bakabela aba cishinka kabili abashilimuka ilyo bambi bashakabe fyo. * Ku kulangilila ukushilimuka, atile: “Ubufumu bwa mu muulu bukapala banacisungu ikumi (10) ababuulile inyali shabo no kuya ku kukumanya shibwinga. Basano pali bene bali abawelewele, na basano bali abashilimuka. Pantu abawelewele babuulile inyali shabo nomba tabasendele amafuta, lelo abashilimuka bena basendele amafuta mu misashi yabo pamo ne nyali shabo.” (Mateo 25:1-4) Banacisungu 10 batwibukisha ulwa Bena Kristu basubwa abaliko ilyo 1914 ishilafika. Balishibe ukuti shibwinga, Yesu Kristu, ali no kwisa. E ico, ‘baile’ ku kumukumanya. Baleshimika mu kushipa ukuti “inshita shasontwa isha bena fyalo” shikapwa mu 1914.—Luka 21:24.

7. Ni lilali kabili cinshi calengele Abena Kristu basubwa “ukulaala” lwa ku mupashi?

7 Balilungike. Inshita shasontwa isha bena fyalo shapwile mu 1914, kabili Ubufumu bwa kwa Lesa ubwapeelwa kuli Kristu Yesu bwalitendeke ukuteeka. Lelo, bwali mu muulu umushimoneka. Pe sonde, abantunse batendeke ukucula ku “kalanda” kasobelwe. (Ukusokolola 12:10, 12) Inshita ya kwesha yalitendeke. Apo tabaumfwikishe ifyalecitika, Abena Kristu basubwa bamwene kwati ‘shibwinga akokola ukwisa.’ Apo tabaishibe ca kucita e lyo kabili balipatilwe ku calo, balinenwike mu mibombele kabili bali fye mupepi no kulekelela ukushimikila ukwateyanishiwa ku cintubwingi. Ukupala banacisungu ba mu mulumbe, lwa ku mupashi “balishipwile no kulaala,” nga filya fine abaleitunga ukuba Abena Kristu abashali na cishinka bacitile ilyo abatumwa ba kwa Yesu bafwile.—Mateo 25:5; Ukusokolola 11:7, 8; 12:17.

8. Cinshi calengele ukuti kube imbila ya kuti: “Shibwinga aisa!” kabili yali ni nshita ya kucita cinshi ku Bena Kristu basubwa?

8 Lyene mu 1919 fimo fyalicitike ifyo bashaleenekela. Tubelenga ati: “Ilyo cali ubushiku pa kati kwali imbila ya kuti, ‘Shibwinga aisa! Kabiyeni ku kumukumanya.’ Lyene banacisungu balya bonse balibuukile no kuteyanya bwino bwino inyali shabo.” (Mateo 25:6, 7) Ilyo ifintu fyamoneke ukubipa sana, e lyo kwaishile imbila ya kuti cincileni! Mu 1918, Yesu “inkombe ya cipingo,” alishile kwi tempele lya ku mupashi ku kupempula no kusangulula icilonganino ca kwa Lesa. (Malaki 3:1) Nomba Abena Kristu basubwa balekabila ukuya ku kumukumanya mu mansa sha pano isonde isha lilye tempele. Yali ni nshita ya “kubalika.”—Esaya 60:1; Abena Filipi 2:14, 15.

9, 10. Mu 1919, cinshi calengele Abena Kristu bamo ukuba “abashilimuka” e lyo bambi ukuba “abawelewele”?

9 Lelo, taleni tontonkanyeni! Mu mulumbe, abakashana bamo bali no bwafya. Yesu akonkanyapo ati: “Abawelewele baebele abashilimuka abati, ‘Tupeeniko amafuta yenu, pantu inyali shesu shalashima.’” (Mateo 25:8) Ukwabula amafuta, inyali te kuti shisanike. Amafuta ya mu nyali yatucinkulako ulwa Cebo ca cine ica kwa Lesa e lyo no mupashi wakwe uwa mushilo, ifipeela bakapepa ba cine amaka ya kubalika ulubuuto. (Amalumbo 119:130; Daniele 5:14) Ilyo umwaka wa 1919 ushilafika, Abena Kristu basubwa abashilimuka balefwayafwaya no mukoosha ukuti beshibe ico Lesa afwaya bena ukucita, nangu ca kuti bali abanakuka. E co, ilyo baebelwe ukubalika ulubuuto, bali-ipekenye.—2 Timote 4:2; AbaHebere 10:24, 25.

10 Lelo, abasubwa bamo, tabaipekenye ukuipusula fimo nelyo ukubombesha—nangu ca kutila balefwaisha ukuba na Shibwinga. E ico, ilyo inshita ya kupimpa mu kushimikila imbila nsuma yafikile, tabaiteyenye. (Mateo 24:14) Bale-esha fye no kunenuna abanabo abali abapimpa. Ici cali kwati balebalomba amafuta. Mu mulumbe wa kwa Yesu, bushe banacisungu bashilimuka ba-ankwileko shani? Batile: “Nalimo te kuti yakumane kuli ifwe na imwe. Lelo kabiyeni ku bashitisha no kuishitila mwe bene.’’ (Mateo 25:9) Na Bena Kristu basubwa aba bucishinka, na bo mu 1919 balikeene ukucita icili conse icali no kunenuna amaka yabo aya kubalika ulubuuto. E ico, balicimfishe ubwesho.

11. Cinshi cacitike kuli banacisungu abawelewele?

11 Yesu asondwelela ati: “Awe ilyo [banacisungu abawelewele] baleya ku kushita, shibwinga alifikile, na banacisungu abaiteyenye baingile nankwe mu mutebeto wa bwinga; ne ciibi caliiselwe. Pa numa banacisungu abashele baliishile, abati, ‘Mwe shikulu, mwe shikulu, twiswileniko!’ Na o abaswike ati, ‘Ndemwebe cine cine nati, nshamwishiba.’” (Mateo 25:10-12) Ca cine, bamo tabaipekanishishe ukwisa kwa kwa Shibwinga. E ico, bafililwe ukucimfya ubwesho kabili bapanishe ishuko lya kusangwa ku bwinga bwa ku muulu. We bulanda ulakula!

Umulumbe wa Matalanti

12. (a) Cinshi Yesu abomfeshe pa kulangilila bucishinka? (b) Umuntu ‘uwaile ku calo ca kutali’ nani?

12 Pa numa ya kulangilila ukushilimuka, Yesu akonkenyepo no kulangilila bucishinka. Atile: “Cili ngo muntu uwali no kuya ku calo ca kutali, uwaitile abasha bakwe no kubaseekesha ifikwatwa fyakwe. Kabili umo amupeele amatalanti yasano, umbi yabili, umbi na o limo, umo umo ukulingana na maka yakwe, kabili aile ku calo ca kutali.” (Mateo 25:14, 15) Umuntu muli uyu mulumbe ni Yesu umwine, ‘uwaile ku calo ca kutali’ ilyo aninine ku muulu mu mwaka wa 33 C.E. Lelo ilyo ashilanina ukuya ku muulu, Yesu aseekeshe “ifikwatwa fyakwe” ku basambi bakwe aba cishinka. Acitile shani ifyo?

13. Yesu apekenye shani ibala lya kubombamo ilikulu no kupeela “abasha” bakwe amaka ya kucita amakwebo?

13 Ilyo Yesu aleshimikila pano isonde, atampile ukupekanishisha ibala likalamba ilya kubombamo pa kushimikile mbila nsuma iya Bufumu muli Israele onse. (Mateo 9:35-38) Ilyo ‘ashilaya ku calo ca kutali,’ aseekeshe lilye bala ku basambi bakwe aba cishinka, ati: “E ico kabiyeni, kalengeni aba nko shonse ukuba abasambi, mulebabatishisha mwi shina lya kwa Tata ne lya Mwana ne lya mupashi wa mushilo, mulebasambilisha ukubaka fyonse ifyo namwebele.” (Mateo 28:18-20) Aya mashiwi e yapeele “abasha” ba kwa Yesu amaka ku kucita amakwebo akasuke esa, “umo umo ukulingana na maka yakwe.”

14. Mulandu nshi te bonse baleenekelwa ukucita amakwebo yamo yene?

14 Amashiwi ya kuti “umo umo ukulingana na maka yakwe” yalelangilila ukuti te Bena Kristu bonse aba mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo abali na mashuko yamo yene. Bamo, pamo nga Paulo na Timote, balikwete nshita ya kubombesha nga nshi mu mulimo wa kushimikila no kusambilisha. Bambi bena nalimo imibele yabo tayabasuminishe ukucite fyafulilako. Ku ca kumwenako, Abena Kristu bamo baali basha, bambi na bo baali abalwalilila, abatantalila mu myaka, nelyo pambi balesakamana indupwa. Kwena, amashuko ya mu cilonganino yamo tayaali ya basambi bonse. Abanakashi basubwa na baume basubwa bamo bamo tabalesambilishako mu cilonganino. (1 Abena Korinti 14:34; 1 Timote 3:1; Yakobo 3:1) Lelo, te mulandu ne mibele yabo, bonse abasambi basubwa aba kwa Kristu—abaume na banakashi—balyebelwe ukucita amakwebo, ukubomfya bwino amashuko yabo ne mibele yabo mu butumikishi bwa Bwina Kristu. Aba muno nshiku na bo bene e fyo bacita.

Inshita ya Cipempu Yafika!

15, 16. (a) Ni lilali inshita ya kulubulula yafikile? (b) Mashuko nshi ayapya aya ‘kucita amakwebo’ ayapeelwe ku ba busumino?

15 Umulumbe watwalilila auti: “Ilyo papitile inshita ntali, shikulu wa balya basha aliishile no kubalubulwisha.” (Mateo 25:19) Mu 1914—takuli uwingakaana ukuti ni nshita iitali ukufuma mu 33 C.E.—ukubapo kwa kwa Kristu Yesu nge mfumu kwalitampile. Ilyo papitile imyaka itatu na hafu, mu 1918, aishile kwi tempele lya kwa Lesa ilya ku mupashi no kufikilisha amashiwi ya kwa Petro ayatila: “Ni nshita yasontwa iya bupingushi ukutendekela mu ng’anda ya kwa Lesa.” (1 Petro 4:17; Malaki 3:1) Yali ni nshita ya kulubulula.

16 Cinshi abasha, e kuti bamunyina basubwa aba kwa Yesu, bacitile na “matalanti” ayo Imfumu yabashiilile? Ukufuma mu 33 C.E., ukufika fye na mu 1914, abengi balebombesha nga nshi ku kulundulula “amakwebo” ya kwa Yesu. (Mateo 25:16) Nangu fye ni mu nshita ya nkondo ya calo iya kubalilapo, balangile ukuti balefwaisha ukubombela Shikulu wabo. Nomba calilingile ukupeela aba busumino amashuko ayapya ku ‘kucita makwebo.’ Impela ya buno bwikashi yalifikile. Imbila nsuma yali no kushimikilwa icalo fye conse. Yali ni nshita ya kuseepa “ifya kulobolola fya pe sonde.” (Ukusokolola 14:6, 7, 14-16) Aba kulekeleshako mwi bumba lya ngano balekabilwa ukusangwa ne “bumba likalamba” ilya mpaanga shimbi ukulonganikwa.—Ukusokolola 7:9; Mateo 13:24-30.

17. Abena Kristu basubwa aba busumino ‘baingile shani mu kusekelela kwa kwa shikulwibo’?

17 Inshita ya kulobolola ni nshita ya kusekelela. (Amalumbo 126:6) E mulandu wine kanshi mu 1919, Yesu pa kuseekesha umulimo walundwako kuli bamunyina basubwa, asosele ukuti: “Wali uwa cishinka pa tunono. Nkakulaashika pa fingi. Ingila mu kusekelela kwa kwa sokulu.” (Mateo 25:21, 23) Te kuti twelenganye fye no kwelenganya ukusekelela kukalamba ukwa kwa Shikulu wabo uwabikilwe fye pa cipuna ca Bufumu bwa kwa Lesa. (Amalumbo 45:1, 2, 6, 7) Ibumba lya musha wa cishinka lilasekelelako muli uku kusekelela ukupitila mu kwimininako Imfumu no kwingilisha ukufwaya kwakwe pano isonde. (2 Abena Korinti 5:20) Ukusekelela kwabo kumonekela mu mashiwi ya kusesema aya pali Esaya 61:10 ayatila: “Ukusekelela nkasekelela muli Yehova, umweo wandi ukalayangila muli Lesa wandi; pantu amfwika amalaya ye pusukilo.”

18. Mulandu nshi bamo bafelukile pa nshita ya cipempu, kabili cinshi catumbwikemo?

18 Ku ca bulanda, bamo balifelwike muli ubu bwesho. Tubelenga atuti: “Uwapokelele italanti limo na o aishileko no kutila, ‘Mwe shikulu, naliishibe ukuti imwe muli muntu uupinda, museepa apo mushatandile no kulonganika apo mushaelele. E ico nalitiinine, no kuyafisa italanti lyenu pa nshi. Moneni, icenu ici.’” (Mateo 25:24, 25) Ukupalako, Abena Kristu basubwa bamo balifililwe ukucita “amakwebo.” Pa ntanshi ya 1914 bafililwe ukwebako bambi ulwe subilo lyabo mu kupimpa, kabili tabalefwaya ukutampa ukucite ci mu 1919. Bushe Yesu acitile shani pali iyi misuula yabo? Alibapokele amashuko yabo yonse. ‘Bapooselwe ku nse mu mfifi, ukwali ukulila no kusumanya ameno.’—Mateo 25:28, 30.

Icipempu Catwalilila

19. Ni mu nshila nshi icipempu cakonkanishishapo, kabili cinshi Abena Kristu basubwa bonse bapampaminepo ukucita?

19 Kwena, ubwingi bwa baali no kuba abasha ba kwa Kristu abasubwa mu nshita ya mpela tabalebombela Yehova ilyo Yesu atampile icipempu cakwe mu 1918. Bushe bena icipempu calibapitile fye? Awe iyo. Umulimo wa cipempu watendeke fye mu 1918 na 1919 ilyo umusha wa cishinka kabili uwashilimuka nge bumba lyonse acimfishe ubwesho. Abena Kristu basubwa umo umo bena balitwalilila ukupempulwa ukufikila ukukakatikwa kwabo kwapwishishiwa. (Ukusokolola 7:1-3) Pa kwishibe ci, bamunyina kwa Kristu abasubwa bapampamina pa kutwalilila ‘ukucita amakwebo’ muli bucishinka. Bapampamina pa kuba abashilimuka, ukusunga amafuta ayengi pa kuti ulubuuto lwabo talushimine. Balishibo kuti ilyo umo umo uwa bene akafwa muli bucishinka, Yesu akamupokelela mu bwikalo bwa ku muulu.—Mateo 24:13; Yohane 14:2-4; 1 Abena Korinti 15:50, 51.

20. (a) Cinshi impaanga shimbi pali leelo shipampaminepo ukucita? (b) Cinshi Abena Kristu basubwa baishiba bwino bwino?

20 Ibumba likalamba ilya mpaanga shimbi lyalipashanya bamunyinabo abasubwa. Balishiba ukuti ukwishiba fye ubufwayo bwa kwa Lesa kwalibapeela umulimo ukalamba. (Esekiele 3:17-21) E ico, pa kwafwiwa ne Cebo ca kwa Yehova no mupashi wa mushilo, na bo bene balasunga amafuta ayengi mu misashi yabo ukupitila mu kubelengesha no kusangwa ku kulongana. Kabili balaleka ulubuuto lwabo ukubalika, balabombako umulimo wa kushimikila no kusambilisha e kutila ‘ukucita amakwebo’ pamo na bamunyinabo abasubwa. Lelo, Abena Kristu basubwa balishiba sana ukuti e bashililwe amatalanti. Bafwile ukulubulula pa fyo ifya kwa Shikulwibo fyonse fileenda pano isonde. Nangu ca kutila impendwa yabo inono, te kuti bapoosele ibumba likalamba uyu mulimo iyo. Pali uyu mulandu, umusha wa cishinka kabili uwashilimuka alatwalilila ukutungulula ifya makwebo ya Mfumu. Lelo kwena alatasha nga nshi pa kwafwa uko ibumba likalamba ilyaipeelesha lyafwilishako. Aba balishiba umulimo wa bamunyinabo abasubwa kabili balimona ukuti lishuko nga nshi ukulatungululwa na bene mu mibombele yabo.

21. Kukonkomesha nshi kubomba ku Bena Kristu bonse ukufuma pa ntanshi ya 1919 ukufika fye na mu kasuba kesu?

21 E ico, nangu ca kutila iyi milumbe ibili itusambilisha pa fyacitike mu 1919 nelyo mupepi no yu wine mwaka, ifishinte fyabamo filabomba na ku Bena Kristu ba cine bonse mu nshita yonse iya nshiku sha kulekelesha. Ukupalako, ilyo ukukonkomesha uko Yesu akonkomeshe pa kupwisha umulumbe wa banacisungu 10 kwabombele sana ku Bena Kristu basubwa abaliko pa ntanshi ya 1919, ifishinte fyabamo ficili filabomba ku Mwina Kristu onse. Kanshi, ifwe bonse, shi natuumfwile amashiwi ya kwa Yesu aya kuti: “E ico mulelola, pantu tamwaishibo bushiku nangu ni nshita.”—Mateo 25:13.

[Amafutunoti]

^ para. 2 Nga filya cali ilyo abatumwa bafwile, “imimbulu ya kutakanya” yafumine mwi bumba lya baeluda basubwa Abena Kristu.—Imilimo 20:29, 30.

^ para. 6 Nga mulefwaya na fimbi ifyalandwa pali uyu mulumbe wa kwa Yesu, moneni icitabo ca Umutende no Mutelelwe pe Samba lya kwa “Cilolo wa Mutende,” icasabankanishiwa ne Nte sha kwa Yehova, ifipandwa 5 na 6.

Bushe Kuti Mwalondolola?

• Ni lilali Yesu apempwile abakonshi bakwe, kabili cinshi asangile?

• Cinshi calengele Abena Kristu basubwa bamo bamo ukuba ne mibele ya ulya “musha mubi”?

• Kuti twalanga shani ukuti twalishilimuka lwa ku mupashi?

• Ukupashanya bamunyina ba kwa Kristu abasubwa, ni mu nshila nshi twingatwalilila ‘ukucita amakwebo’?

[Amepusho]

[Akabokoshi pe bula 16]

NI LILALI YESU ESA?

Muli Mateo ifipandwa 24 na 25, balandamo ifyo Yesu ‘esa’ mu nshila ishalekanalekana. Takabila ukwenda ukufuma pa ncende imo pa kuti tusose ati ‘naisa.’ Lelo, ‘esa’ mu mano ya kupempula abantu nelyo abakonshi bakwe, ilingi line ku kubapingula. E ico, mu 1914 ‘alishile’ ku kutendeka ukubapo kwakwe ukwa Bufumu. (Mateo 16:28; 17:1; Imilimo 1:11) Mu 1918 ‘alishile’ nge nkombe ya cipingo kabili atendeke ukupingula abaleitunga ukubombela Yehova. (Malaki 3:1-3; 1 Petro 4:17) Pa Armagedone, ‘akesa’ ku kukanda abalwani ba kwa Yehova.—Ukusokolola 19:11-16.

Ukwisa (nangu, ukufika) ukwalandwapo sana pali Mateo 24:29-44 na 25:31-46 kwisa kwa pa “bucushi bukalamba.” (Ukusokolola 7:14) Lelo, ukwisa kwalandwapo imiku iingi pali Mateo 24:45 ukufika ku 25:30 kwakuma ubupingushi bwakwe ubwa baitunga ukuba abasambi bakwe ukufuma mu 1918. Ku ca kumwenako, te kuti cibe bwino ukusosa ati, ukulambula umusha wa cishinka, ukupingula banacisungu abawelewele, no kupingula umusha wa bunang’ani, uwashiikile italanti, kukabako ilyo Yesu ‘akesa’ pa bucushi bukalamba. Ico kuti calanga ukuti abasubwa abengi tabakabe na bucishinka pali ilya nshita icingakabila ukuti bapyanikepo bambi. Lelo, pa Ukusokolola 7:3 patila, abasha ba kwa Kristu abasubwa bonse bakaba ‘nabakakatikwa’ limo na limo ilyo ilya nshita ikafika.

[Icikope pe bula 14]

“Umusha mubi” tapokeleleko amapaalo mu 1919

[Icikope pe bula 15]

Banacisungu ba mano baliiteyenye ilyo shibwinga afikile

[Icikope pe bula 17]

Abasha ba cishinka baalecita “amakwebo”

Umusha umunang’ani wena tacitile amakwebo

[Ifikope pe bula 18]

Abasubwa ne “bumba likalamba” batwalilila ukuleka ulubuuto lwabo ukubalika