Kaaneni Umupashi Wa Calo Cilealuka
Kaaneni Umupashi Wa Calo Cilealuka
“Ifwe tatwapokelele umupashi wa pano calo, lelo umupashi uwafuma kuli Lesa.”—1 Abena Korinti 2:12.
1. Bushe Efa abepelwe muli finshi?
“INSOKA e yambeleleka.” (Ukutendeka 3:13) Aya mashiwi ayanono, e yo umwanakashi wa ntanshi, Efa alandile pa kufwaya ukulondolola ico apondokele Yehova Lesa. Kwena ico alandile ca cine, lelo tacamupeele insambu sha kulufyanya. Umutumwa Paulo aishilepuutwamo ukulemba ati: “[Efa] e wabeepelwe umupwilapo.” (1 Timote 2:14) Bamubepele ukutila ukubulwe cumfwila, e kutila, ukulya ku muti wabindwa, kwali no kumuwamina, ica kuti aali no kuba nga Lesa. Kabili taishibe no muntu wamubepele. Taishibe ukutila insoka yali fye iya kulandilamo Satana Kaseebanya.—Ukutendeka 3:1-6.
2. (a) Bushe Satana alufya shani abantu pali leelo? (b) Bushe “umupashi wa pano calo” e cinshi, kabili mepusho nshi twalalanshanya?
2 Ukutula fye ku nshita ya kwa Adamu na Efa, Satana alitwalilila ukubepa abantunse. Na kabushe, ‘alelufya aba pano isonde bonse.’ (Ukusokolola 12:9) Imicenjelo abomfya taya-aluka. Nangu line tabomfya insoka ya cine cine pali leelo, alitwalilila ukuifisa. Mu fya kuleseshamo icitendwe, ifya kusabankanishishamo amalyashi ne nshila fye shimbi, Satana alalufya abantu no kubalenga ukusumina ukutila tabakabila Lesa kabili ubutungulushi Bwakwe tabwawama. Lulu wa kwa Kaseebanya uwa kubepa alenga abantu mpanga yonse ukukanaumfwila amafunde ya mu Baibolo ne fishinte fya mafunde ayabamo. Iyi e misango Baibolo ita, “umupashi wa pano calo.” (1 Abena Korinti 2:12) Uyu mupashi walikwata amaka ya kusonga ifyo abantu basumina, imisango yabo, ne myendele ya bashaishiba Lesa. Bushe uyu mupashi kuti waishibikwa shani, kabili cinshi twingacita pa kukaana ukusonga kwa uko? Natumone.
Imibele Isuma Ilepwa
3. Mulandu nshi “umupashi wa pano calo” uletwalilila ukumonekesha muno nshiku?
3 Muno nshiku, “umupashi wa pano calo” ulekulilako fye. (2 Timote 3:1-5) Kwati na imwe bene mwalimona ukutila imisango yabipa ilefulilako. Amalembo yalilondolola ifyo cabela ifi. Ilyo Ubufumu bwa kwa Lesa bwaimikwe mu 1914, kwabukile ubulwi ku muulu. Satana na bamalaika bakwe ababifi balicimfiwe kabili bapooselwe lwa pano nse. Apo aali uwakalipa icine cine, Satana aingilisheko lulu wa calo conse uwa kubepa abantu. (Ukusokolola 12:1-9, 12, 17) Alafwaisha sana “ukulufya na basalwa bene, nga cingacitwa.” (Mateo 24:24) Abo afwaisha sana, ni fwe fwe bantu ba kwa Lesa. Alafwaisha ukonaula bumupashi bwesu pa kuti Yehova etusenamina na pa kuti twiba ne subilo lya mweo wa muyayaya.
4. Bushe ababomfi ba kwa Yehova bamona shani Baibolo, kabili aba ku calo bena baimona shani?
4 Satana afwaya ukuti Baibolo, icitabo cacindama, icitufunda pali Kabumba wa kutemwa, cisuulwe ku bantu. Ababomfi ba kwa Yehova balitemwa Baibolo kabili bali-icindamika. Twalishiba ukutila Cebo ca kwa Lesa icapuutwamo, te ca muntu iyo. (1 Abena Tesalonika 2:13; 2 Timote 3:16) Lelo icalo ca kwa Satana cena tacifwaya ifwe ukulatontonkanya ifi. Ku ca kumwenako, amashiwi ya kwiswila aya citabo cisansa Baibolo yatila: “Baibolo te ya ‘mushilo,’ kabili te ‘cebo ca kwa Lesa.’ Tayalembelwe na batakatifu bapuutwamo na Lesa, lelo ni bashimapepo abalefwaisha ukuteeka e bailembele.” Abapokelela ifyebo fya musango uyu kuti balufiwa bwangu ku mafundisho ya bufi ayatila kuti wapepa Lesa umo ulefwaila fye we mwine—nelyo ukukaanamupepa fye.—Amapinda 14:12.
5. (a) Bushe kalemba wa fitabo umo atile shani pa mipepele ibomfya Baibolo? (b) Bushe ififundisho fyaseeka ifya ku calo fyaba shani nga kufilinganya ku co Baibolo yalanda? (Sanshenimo no mukululo uli pe bula lyakonkapo.)
5 Ukusansa Baibolo ukwa mu kulungatika nelyo mu manshoko, no bumbimunda bwa bapepa ababomfya Baibolo, fyalenga abengi ukusuula imipepele, maka maka mipepele ibomfya Baibolo. Imilabasa na basoma sana, e balesansa imipepele. Uwalemba ibuuku umo atila: “Ifyo abaYuda na Bena Kristu basumina ifyaba fye mpanga yonse tafyatemwikwa. Nangu umuntu afwaye ubusuma shani mu buYuda no buKristu ifyo engasanga fye mano ya kale; nga kulanda pa bubi ubunono ubwaba muli iyi mipepele abantu kuti batila iyi mipepele libweshanuma kabili teti ilete ubuyantanshi mu fya sayansi. Mu myaka ya nomba line iyi misuula ifikile na ku kupumya kwa pa lwalala no bulwani.” Abalenga ubu bulwani bantu bakaana ukutila takwaba Lesa na bantu “basangwike aba fye mu kupelulula kwabo.”—Abena Roma 1:20-22.
6. Bushe icalo cimona shani ukupata kwa kwa Lesa ukwa bucisenene?
6 Kanshi teti tupape ukutila abantu baletwalilila ukuitalusha ku fipimo fya kwa Lesa pa myendele. Ku ca kumwenako, Baibolo itila “ca nsoni” ku mwanakashi ukucita ubupulumushi no mwanakashi munankwe nelyo umwaume ukucita ubupulumushi no mwaume munankwe. (Abena Roma 1:26, 27) Kabili itila abacita ubulalelale na bacende tabakapyane Ubufumu bwa kwa Lesa. (1 Abena Korinti 6:9) Lelo, mu fyalo ifingi ukucite fi fintu kwalisuminishiwa kabili kulatashiwa no kutashiwa mu fitabo, muli bamagazini, mu nyimbo, mu mafilimu, na pa televishoni. Abasuusha ifi fintu batila ninshi ni mpelwa mano, tabaishiba kupingula bwino imilandu, kabili tabatontonkanya ngo muntu wacenjela uwa muno nshiku. Ukucila ukulamona ifipimo fya kwa Lesa ngo mumonekela ukutemwa kwakwe , icalo cena cimona ifi nge fipindami ku buntungwa bwa bantu.—Amapinda 17:15; Yuda 4.
7. Mepusho nshi tufwile ukuipusha?
7 Ilyo tuli mu calo cilelundulukilako mu kulwisha Lesa, kuti cawama nga twabebeta imibele yesu ne fyo twacindamika. Limo limo tufwile ukuibebeta mu bufumacumi no kupepelapo pa kuti tushininkishe ukutila tatulesensenunwa ukufuma ku fyo Yehova amona ifipimo fyakwe. Limbi kuti twaipusha atuti: ‘Bushe pali leelo ndomfwa bwino ukulesesha icitendwe mu fyo napatile kale? Bushe nomba nintemwako ifyo Lesa apata? Bushe ndemenene ku kukanacindamika ifya ku mupashi ukucila filya naleficindamika kale? Bushe ubumi bwandi bulemoneka ukuti ndetangishako ifya Bufumu?’ (Mateo 6:33) Ukutontonkanya kwapala uku kukatwafwa ukukaana umupashi wa pano calo.
“Twisensenunwa”
8. Bushe umuntu kuti asensenunwa shani kuli Yehova?
8 Umutumwa Paulo alembeele Abena Kristu banankwe ati: “Tulekabila ukwangwa apakalamba ku fyo tuumfwa, pa kuti twisensenunwa.” (AbaHebere 2:1) Ubwato nga bwasensenunwa tabufika uko buleya. Nga ca kutila umukalamba wa mu ngalaba taangilwe ku mwela no mukuku, ingalaba kuti yasensenunwa mu kwanguka yacila na pa kufikila ingalaba apasuma no kubunda. Na ifwe nga tatwangilwe ku cine cacindamisha icaba mu Cebo ca kwa Lesa, kuti twasensenunwa bwangu kuli Yehova no kubunsha icitetekelo cesu. Ukuponenwa ne ca musango yo, tacilolele mu kuti kuti twakaana icine umupwilapo apo pene. Na kabushe, te bengi bakaana Yehova apo pene ku mufulo fye. Ilingi line, baya baleitumpa mu fintu ifibalafya ku kwangwa Icebo ca kwa Lesa. Ukwabula no kwibukila, balasensenwinwa mu lubembu. Ukupala umukalamba wa ngalaba uuleshipula, abo bantu tabashibuka mpaka fye cabipa.
9. Ni muli finshi Yehova apaalile Solomone?
9 Umfweni ifyo ubumi bwa kwa Solomone bwali. Yehova amupeele ubufumu pali Israele. Lesa asuminishe Solomone ukukuula itempele no kulembako amabuuku yamo aya mu Baibolo. Yehova alandile nankwe imiku ibili kabili amupaalile ne cuma, ukulumbuka, no mutende mu nshita ya kuteeka kwakwe. Ne cacilile fyonse, Yehova apaalile Solomone na mano ayengi icine cine. Baibolo itila: “Lesa apeele Solomone amano no mucetekanya uwafulisha, no kwishiba kwa mutima ukwine kwine, ngo musensenga uuli pa mbali ya bemba. Kabili amano ya kwa Solomone yafulile ukucila amano ya bena kabanga bonse, no kucila amano yonse ya ku Egupti.” (1 Ishamfumu 4:21, 29, 30; 11:9) Limbi bamo kuti batila, ala kwena nga kwabo umuntu walingile ukutwalilila uwa busumino kuli Lesa, ni Solomone. Lelo, Solomone asensenwinwe mu busangu. Cali shani?
10. Butungulushi nshi Solomone afililwe ukukonka, kabili cinshi catumbwikemo?
10 Solomone alishibe bwino Ifunde lya kwa Lesa. Afwile alipooseleko sana amano ku mafundisho imfumu shonse isha Israele shali no kukonka. Pali ayo mafundisho pali ne li ilyaletila: “[Imfumu] iikaifushisha abakashi, ukuti wikapuuluka umutima wa iko; kabili silfere na golde iikaifushisha icibi.” (Amalango 17:14, 17) Solomone alishibe ici, lelo aishileupa abanakashi 700 na bacishiko 300. Abengi pali aba banakashi balepepa imilungu imbi. Katwishi ico Solomone aupile abanakashi abengi ifi kabili katwishi ne co ailungamikile nangu ca kuti acitile ica musango yu. Lelo icishinka ca kutila taumfwilile ubutungulushi bwaumfwika ubwa kwa Lesa. Filya fine Yehova asokele ukuti e fikatumbuka mu kucite ci e fyacitike. Tubelenga ukutila: “Abakashi [ba kwa Solomone] bayalwilile umutima wakwe ku kukonke milungu imbi.” (1 Ishamfumu 11:3, 4) “Ku nshita”—amano ya bukapepa yasukile yaloba. Alisensenwinwe. Mu kuya kwa nshita, ukufwaya kwa kwa Solomone ukwa kusekesha abakashi bakwe abasenshi kwacilile ukufwaisha kwa kuteemuna Lesa. We cintu ulabipa, kwati te Solomone walembele mu kubangilila amashiwi yatila: “We mwana wandi, ube uwa mano, ulenge umutima wandi ukusamwa, ukuti njasuke ku ulenseebanya”!—Amapinda 27:11.
Umupashi wa Ici Calo wa Maka
11. Bushe ifyo tupoosako amano sana fikuma shani ifyo tutontonkanya?
11 Icacitikile Solomone citufunda ukutila te cisuma ukutontonkanya ukuti apo fye twalishiba icine, amano ya ku calo te kuti yatukume. Ifyo tutontonkanya kuti fyapashanishiwa ku ca kulya kabili e fyo no muntontonkanya uba. Ifyo tupoosako sana amano e fikamumunga ukutontonkanya kwesu ne misango yesu. Apo aba makwebo balishiba ici, balapoosa indalama imintapendwa ku kusabankanya ifyo bapanga. Pa kuti ifilesabankanishiwa pa mwela atemwa pa televishoni fishitwe abalesabankanya balabomfya amashiwi ne fikope fya kulembula. Abasabankanya balishiba no kutila ukusabankanya fye umuku umo nelyo ibili teti kulenge abantu abengi ukukolopekwa ica kuti baisa imilongo ku kushita ifyo fintu. Lelo ukusabankanya imiku iingi ilingi line e kulenga abantu ukutemwa ifyo fintu. Ala mukwai ukusabankanya kulabomba—nga te ifyo takwingaba uwingatemwa ukulipila indalama sha kusabankanishisha. Kulalenga abantu ukusongwa mu kutontonkanya ne misango.
12. (a) Bushe Satana asonga shani ukutontonkanya kwa bantu? (b) Cinshi mwingalandila ukutila na Bena Kristu bene kuti basongwa?
12 Satana apala uusabankanya uulembula, uwaishiba ukutila mu kuya kwa nshita abantu bakatemwa ifyo fintu. Mu fya kuleseshamo icitendwe ifyo batambisha pa televishoni ne fyo balanda pa redio na mu nshila fye shimbi, Satana alabepa abantu no kubalenga ukusumina ukuti ubusuma e bubi lelo ububi e busuma. (Esaya 5:20) Na Bena Kristu bene balikumwako kuli lulu wa kwa Satana uwa kukubanya ubufi. Baibolo itucenjesha ukuti: “Icebo capuutwamo casosekesha ukuti mu nshita ishikakonkapo bamo bakafutukako ku citetekelo, no kwangwa ifyebo fyapuutwamo ifya kulufya ne fisambilisho fya fibanda, mu bumbimunda bwa basoso bufi abashutikwa bakampingu wabo kwati ni ku cishutikilo.”—1 Timote 4:1, 2; Yeremia 6:15.
13. Bushe aba kubishanya na bo ababi ni bani, kabili bushe ifibusa fitukuma shani?
13 Bonse kuti twakumwako ku mupashi wa pano calo. Ukusonga no kubeleleka kwa bwikashi bwa kwa Satana kwa maka. Baibolo mano mano itukonkomesha ukutila: “Mwilufiwa. Ukubishanya kubi konaule mibele isuma.” (1 Abena Korinti 15:33) Abasanshiwa mu ba kubishanya na bo bantu fye bonse abakwata umupashi wa pano calo—na mu cilonganino mwine kuti babamo. Bushe nga twapelulula ukutila aba kwangala na bo aba misango ibi teti batonaule, bushe te cimo no kutila abasuma twangala na bo teti batwafwe? Ala ukutontonkanya kwa musango yo ninshi kuibepaika icine cine! Baibolo ilandilapo fye ukutila: “Uwenda na ba mano akabo wa mano, lelo uubishanya na bawelewele akacula.”—Amapinda 13:20.
14. Bushe kuti twakaana shani umupashi wa pano calo?
14 Nga tulefwaya ukukaana umupashi wa pano calo, tufwile ukubishanya na ba mano—ababombela Yehova. Tufwile ukwishiba bwino ifintu ifingakosha icitetekelo cesu. Umutumwa Paulo alembele ati: “Tontonkanyeni fyonse ifya cine, fyonse ifya mushiye, fyonse ifyalungama, fyonse ifya musangwela, fyonse ifyatemwikwa, fyonse ifyawama, conse ica busuma icabako na conse ica kutasha icabako, twalilileni ukutontonkanya pali fi fintu.” (Abena Filipi 4:8) Apo tuli bantu abaisalila ifintu, kuti twasala ifintu fya kutontonkanyapo. Shi lekeni tuletontonkanya pa fingatupalamika kuli Yehova.
Umupashi wa kwa Lesa Walikwatisha Maka
15. Bushe Abena Kristu ba mu Korinti bapuseneko shani na bekashi bambi aba mu musumba?
15 Abantu balalufiwa ku mupashi wa calo, lelo Abena Kristu ba cine bena batungululwa no mupashi wa mushilo uwa kwa Lesa. Paulo alembeele icilonganino ca ku Korinti ati: “Tatwapokelele umupashi wa pano calo, lelo umupashi uwafuma kuli Lesa, ukuti twishibe ifyo twapeelwa fye ku bupe bwa kwa Lesa.” (1 Abena Korinti 2:12) Umusumba wa ku kale uwa Korinti waiswilemo umupashi wa pano calo. Abekashi ba mu musumba bali abakamuka ica kuti ukulanda fye ati ‘ba umwina Korinti’ cali cishibisho ca ‘kucita bucisenene.’ Satana alipofwishe imitima ya bantu balya. E ico nga balishibe no kwishiba ifili fyonse pali Lesa wa cine ninshi finono baishibe. (2 Abena Korinti 4:4) Lelo, mu mupashi wa mushilo, Yehova aiswile amenso ya bamo mu Korinti, no kubalenga ukwishiba icine. Umupashi wakwe wabalengele ukwaluka apakalamba mu bumi ica kuti balisenaminwe no kupaalwa na wene. (1 Abena Korinti 6:9-11) Nangu line umupashi wa calo wali uwakosa, umupashi wa kwa Yehova wena walicilile na po.
16. Bushe kuti twacita shani pa kupokelela umupashi wa kwa Lesa no kutwalilila uku-ukwata?
16 E fyo caba na leelo. Umupashi wa mushilo uwa kwa Yehova e maka yapulamo mu bubumbo bonse, kabili apeela ici ca bupe kuli bonse abamulomba mu citetekelo. (Luka 11:13) Lelo, pa kukwata umupashi wa mushilo, tatulingile fye ukukaana umupashi wa pano calo. Tufwile no kuisambilisha lyonse Icebo ca kwa Lesa no kwikala umwabela cene pa kuti umutima wesu—e kutila ifyo twaba—ulingane no kufwaya kwakwe. Nga twacite fyo, Yehova akatukosha mu kukaana umucenjelo onse uo Satana engabomfya ku konaula bumupashi bwesu.
17. Bushe ifyacitikile Lote kuti fyatukoselesha shani?
17 Abena Kristu tababa ku lubali lwa calo, na lyo line, baba mu calo. (Yohane 17:11, 16) Takuli uwingatalukilila ku mupashi wa pano calo, pantu limbi kuti tulabomba nelyo ukwikala na bashatemwa Lesa nelyo inshila shakwe. Bushe twalipala Lote ‘uwalelunguluka’ apakalamba pali bumpulamafunde ubwa bantu ba mu Sodomu abo aleikala na bo? (2 Petro 2:7, 8) Nga e fyo twaba ninshi cisuma sana. Yehova acingilile Lote no kumubaka, e fyo engacita na kuli ifwe. Shifwe wa kutemwa alamona kabili alishiba ifyo imibele ili, kabili kuti atwafwa no kutukosha pa kuti tutwalilile aba bumupashi. (Amalumbo 33:18, 19) Nga twashintilila pali wene, twamutetekela, no kulilila kuli wene, akatwafwa ukukaana umupashi wa pano calo, nangu cafye shani.—Esaya 41:10.
18. Mulandu nshi tulingile ukucindamikila ukwampana kwesu na Yehova?
18 Mu calo canunuka kuli Lesa kabili icalufiwa kuli Satana, lipaalo ukuti fwe bantu ba kwa Yehova twalishiba icine. Kanshi tulaipakisha insansa no mutende ifyo icalo cishakwata. (Esaya 57:20, 21; Abena Galatia 5:22) Twalicindamika isubilo twakwata ilya mweo wa muyayaya mu Paradaise, umushakabe umupashi wa cino calo cileshikila. E ico kanshi natucindamike ukwampana kwaumo mutengo uko twakwata na Lesa kabili natwangwe ku mibele ingatulenga ukusensenunwa lwa ku mupashi. Natutwalilile ukupalamina kuli Yehova, na o akatwafwa ukukaana umupashi wa pano calo.—Yakobo 4:7, 8.
Bushe Kuti Mwalondolola?
• Ni mu nshila nshi Satana abepela no kulufya abantu?
• Bushe kuti twakaana shani ukusensenunwa ukufuma kuli Yehova?
• Cinshi cilanga ukuti umupashi wa calo wa maka?
• Kuti twacita shani nga tulefwaya ukupokelela umupashi wa kwa Lesa no kutwalilila uku-ukwata?
[Amepusho]
[Charti pe bula 11]
UKULINGANYA AMANO YA MU CALO KU MANO YA KWA LESA
Icine tacapwililila—bantu baipangila fye icine.
“Icebo [ca kwa Lesa] e cine.”—Yohane 17:17.
Pa kwishiba icisuma ne cibi, kutika ku co umutima obe ulekweba.
“Umutima wa kufutika ukucile fintu fyonse, kabili walilwalisha; nani engawishiba?”—Yeremia 17:9.
Ulecita conse ico ulefwaya.
“Te kwa muntunse ukwenda kwakwe; te kwa muntu uuleya ukushikimika amatampulo yakwe.”—Yeremia 10:23.
Ukukwata icuma e cingaleta insansa.
“Ukutemwe ndalama e shinte lya bubi bwa misango yonse.”—1 Timote 6:10.
[Icikope pe bula 10]
Solomone asensenwinwe ukufuma ku kupepa kwa cine no kwalukila ku milungu ya bufi
[Icikope pe bula 12]
Satana apala umuntu uusabankanya, asabankanya umupashi wa pano calo. Bushe mulaukaana?