Amepusho Ukufuma ku Babelenga

• Bushe kuti twalenga shani umupashi wa mushilo ubulanda, apo te muntu?

Umutumwa Paulo e walembele ati: “Mwilalenga umupashi wa mushilo uwa kwa Lesa ubulanda.” (Abena Efese 4:30) Bamo batila aya mashiwi yalanga ukuti umupashi wa mushilo muntu. Lelo, mu mpapulo sha kwa “kangalila wa cishinka” mwaba ifishinka fya mu Malembo ne fyacitike kale ku Bena Kristu ba kubalilapo ifilanga ukuti tabalemona umupashi wa mushilo ukuti muntu nelyo ukuti walilingana no Wapulamo kabili waba lubali lwa Bulesa Butatu. * (Luka 12:42) Kanshi Paulo tatile umupashi wa kwa Lesa muntu.

Umupashi wa mushilo maka ya kwa Lesa ayashimoneka. (Ukutendeka 1:2) Yesu ali no kubatisha “ku mupashi wa mushilo,” nga filya Yohane alebatisha na menshi. (Luka 3:16) Pa Pentekoste mu 33 C.E., abasambi mupepi na 120 “baiswilemo umupashi wa mushilo”—tabaiswilemo no muntu iyo. (Imilimo 1:5, 8; 2:4, 33) Balya basubwa bapokelele isubilo lya kuya ku muulu, kabili umupashi wa kwa Lesa walebatungulula mu mikalile ya bucishinka. (Abena Roma 8:14-17; 2 Abena Korinti 1:22) Umupashi walengele baba ne fisabo fya bulesa kabili wabafwile ukuleka “imilimo ya bumubili” iyali no kubatalusha kuli Lesa.—Abena Galatia 5:19-25.

Nga tuli babomfi ba kwa Lesa ababa ne subilo lya pe sonde, ninshi tatwasubwa no mupashi wa mushilo. Na lyo line, na ifwe bene kuti twakwata umupashi wa mushilo umo wine nga ulya ababa ne subilo lya kuya ku muulu bakwata. Kanshi na ifwe bene kuti twalenga umupashi ubulanda. Lelo bushe kuti twalenga shani umupashi ubulanda?

Nga twasuula ukufunda kwa mu Malembo ayalembelwe pa kutungululwa no mupashi wa mushilo, kuti twaba ne mibele ingalenga twabembukila umupashi wa mushilo ku mumbo, twalenga na Yehova ukukanatusenamina, na kwi pele pele ukwisaonaulwa. (Mateo 12:31, 32) Nalimo tatulati tucite imembu shabipisha, nalimo e lyo tuletendeka ukucita ifyalubana ifingalenga twapusana ne fyo umupashi wa mushilo ulefwaya. Nga twacita ifi, ninshi tulelenga umupashi wa mushilo ubulanda.

Lelo, bushe kuti twataluka shani ku kuletela umupashi wa kwa Lesa ubulanda? Tufwile ukubaka amatontonkanyo yesu ne fyo tucita. Muli kalata umutumwa alembele abena Efese, mu cipandwa 4, alandile pa kutaluka ku fintu pamo nga ukusosa ubufi, ubukali bushipwa, ubunang’ani, no kulanda ifyabipa. Nga twalifwala  “ubuntu bupya” lelo twabwelela ku fya musango yu, ninshi cinshi tulecita? Ninshi tulekaana ukufunda kwaba mu Cebo ca kwa Lesa, Baibolo, ukwapuutwamo no mupashi. Ukucita ici, kuti kwalenga umupashi wa mushilo ubulanda.

Mu bena Efese cipandwa 5, tubelenga pa kufunda kwa kwa Paulo pa lwa kutaluka ku kutemwa ubulalelale. Umutumwa na kabili akoseleshe abasumina banankwe ukutaluka ku myendele ya nsoni ne mipuulwe yabipa. Nga tulefwaya ukukanalenga umupashi wa mushilo uwa kwa Lesa ubulanda, tufwile ukwibukisha ici ilyo tulesala ifya kusekesha. Mulandu nshi wa kutemenwa ifi fintu no kulafilandapo, ukufibelenga, no kufitamba pali batelevishoni nelyo ukuli konse?

Kuti twalenga umupashi ubulanda mu nshila na shimbi. Umupashi wa kwa Yehova ulenga mu cilonganino mwaba ukwikatana, lelo tutile twatendeka ukutandanya ulwambo lwabipisha nelyo ukukoselesha ukupanga utubungwe mu cilonganino, bushe nga twacita ifi ninshi tatukeene ukutungulula kwa mupashi ukwa kuba abaikatana? Kuti twatila ninshi tulelenga umupashi wa mushilo ubulanda, nga filya cali ku ba mu cilonganino ca Korinti abaletele amalekano. (1 Abena Korinti 1:10; 3:1-4, 16, 17) Kabili kuti twaletela umupashi ubulanda nga ca kuti twapampamina pa konaula umucinshi ulingile ukupeelwa ku baume basontwa no mupashi mu cilonganino.—Imilimo 20:28; Yuda 8.

Kanshi, caumfwika ukuti, cisuma ukutontonkanya pa mibele yesu ne fyo tucita ukulingana no kwishiba twaishiba pa fyo umupashi wa mushilo utungulula filya fine fyaba mu Baibolo na mu cilonganino ca Bwina Kristu. Kabili shi ‘natulepepela mu mupashi wa mushilo,’ ukunakila ku fyo uletutungulula no kucita lyonse ifyalandwa mu Cebo ca kwa Lesa icapuutwamo. (Yuda 20) Shi natupampamine pa kukanaletela umupashi ubulanda lelo lyonse ukulatungululwa na wene ku kucindika ishina lya kwa Yehova ilyashila.

• Yesu Kristu apashenye ifyo cayafya umukankaala ukwingila mu Bufumu ku ngamali iilefwaya ukupula mu linso lya nshindano. Bushe Yesu alelanda pa ngamali ya cine cine ne nshindano ilya ine iya kubililako?

Pa Malembo yatatu ayalanda pali uyu mulandu paba yabili ayakwata amashiwi yamo yene. Ukulingana ne lembo lya kwa Mateo, Yesu atile: “Cayangukapo ku ngamali ukupula mu linso lya nshindano ukucila uwa fyuma ukwingila mu bufumu bwa kwa Lesa.” (Mateo 19:24) Pali Marko 10:25 tubelengapo amashiwi yamo yene, ayatila: “Cayangukapo ku ngamali ukupula mu linso lya nshindano ukucila uwa fyuma ukwingila mu bufumu bwa kwa Lesa.”

Ifitabo fimo filanda ukuti “ilinso lya nshindano” lyali ni mpongolo inono iyali pa mpongolo ikalamba iya mu Yerusalemu. Nga nabesala impongolo ikalamba mu nshita ya bushiku, balesha inono iyaisuka. Batila ingamali yalepula pali iyi mpongolo inono. Bushe iyi e mpongolo Yesu alelandapo?

Ukwabula no kutwishika te yo. Cilemoneka kwati Yesu alelanda pa nshindano ya kubililako. Apo inshindano sha mafupa ne fyela ishalebomfiwa kale shalisangwa muli ilya ncende, shifwile shalebomfiwa sana mu mayanda. Ilembo lya kwa Luka 18:25 lilafumyapo ukutwishika pali aya mashiwi ya kwa Yesu, pantu lyena lyayambula amashiwi yakwe ati: “Cayangukapo ku ngamali ukupula mu linso lya nshindano ya kubililako ukucila uwa fyuma ukwingila mu bufumu bwa kwa Lesa.”

Abengi abalemba ifitabo filondolola amashiwi balisumina ukuti amashiwi ya kuti “inshindano  ya kubililako” yalipilibulwa fye bwino muli Baibolo wa Amalembo ya Calo Cipya. Ishiwi lya ciGriki (rha·phisʹ) ilyapilibulwa ‘inshindano’ pali Mateo 19:24 na Marko 10:25, lyafuma kwi shiwi lyalola mu kuti “ukubila.” Kabili ishiwi lya ciGriki (be·loʹne) ilyaba pali Luka 18:25 libomfiwa ilyo balelanda pa nshindano ya ku fipatala. Icitabo ca Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words ica 1981, Volyumu 3, ibula 106, citila: “Cilemoneka kwati ni pali ndakai abantu baletontonkanya ukuti ‘ilinso lya nshindano’ lilanda pa mpongolo inono, kale te fyo baletontonkanya. Ico Shikulu alandile yalya mashiwi alefwaya ukulanga ifyo cingafya ku muntu kabili takuli umulandu wa kufwaila ukwangushako ifyo cayafya pa kubikapo icintu icayanguka ukuumfwa.”

Bamo batubulula ukuti ishiwi “ingamali” ilyaba pali ifi fikomo lifwile ukupilibulwa ati “intambo.” Ishiwi lya ciGriki (kaʹmi·los) ilipilibula intambo ne shiwi limbi ilya ciGriki (kaʹme·los) ilipilibula ingamali, yalipalana. Lelo, ishiwi lya ciGriki ilyaba pali Mateo 19:24 muli bamanyuskripiti ba ciGriki (iya ku Sinai, iya Vatican No. 1209, ne ya ku Alexandria) abakokwesha abe Landwe lya kwa Mateo, ni lilya ilipibula “ingamali” te lilya lipilibula “intambo.” Cashimikwa ukuti, pa kwamba Mateo alembele Ilandwe lyakwe mu ciHebere kabili nalimo umwine e walitwele mu ciGriki. Kanshi alishibe ico Yesu alelanda kabili abomfeshe ishiwi lyalinga.

E co, kanshi, Yesu alandile pa nshindano ya kubililako ne ngamali ya cine cine. Abomfeshe ifi fintu pa kukomaila pa kwafya kwa cintu cimo. Lelo bushe Yesu aloseshe mu kuti takuli mukankaala uwingengila mu Bufumu? Awe, pantu Yesu alandile mu manshoko. Abomfeshe ukukukumya pa kulondolola ukuti filya fine cingafya ingamali ya cine ukupula mu linso lya nshindano ya kubililako, e fyo cafya na ku mukankaala ukwingila mu Bufumu nga atwalilila ukupoosa sana amano ku cuma cakwe no kukanabika Yehova intanshi mu bumi bwakwe.—Luka 13:24; 1 Timote 6:17-19.

Yesu alandile aya mashiwi ilyo kateka wacaice umukankaala akeene ishuko lishaikulila ilya kuba umukonshi wakwe. (Luka 18:18-24) Uwa cuma uwatemwisha ifikwatwa fyakwe ukucila ifya ku mupashi te kuti asange umweo wa muyayaya mu kuteyanya kwa Bufumu. Lelo, abakankaala bamo balisangwike abasambi ba kwa Yesu. (Mateo 27:57; Luka 19:2, 9) E co umukankaala uwaibukila ukuti alakabila ifya ku mupashi kabili uufwaya ukwafwa kwa bulesa kuti apokelela ukupususha kwa kwa Lesa.—Mateo 5:3; 19:16-26.

[Futunoti]