Balipaalwa Abapeela Lesa Ubukata

“Shikashinshimuna ku cinso cenu, mwe Shikulu, no kucindike shina lyenu.”—AMALUMBO 86:9.

1. Mulandu nshi twingapeelela Lesa ubukata mu nshila ishingi ukucila ifibumbwa fishipeema?

YEHOVA awamina ukulumbanishiwa kuli fyonse ifyo abumba. Nangu line ifishipeema filamupeela ubukata mu mutalalila, fwe bantunse twalikwata amaka ya kutontonkanya, ukwishiba ifintu, ukutasha no kupepa. E co, ni kuli ifwe kemba wa malumbo asosele ati: “Auleni kuli Lesa, mwe ba pano isonde bonse, lumbeni ubukata bwe shina lyakwe; lengeni ulwa kumutasha lube ulwa bukata.”—Amalumbo 66:1, 2.

2. Ni bani baumfwila icipope ca kucindike shina lya kwa Lesa kabili mulandu nshi?

² Abantunse abengi balakaana ukusumina muli Lesa no kumupeela ubukata. Lelo, mu fyalo 235, Inte sha kwa Yehova ukucila pa mamilioni 6 balelanga ukuti balamona ‘imibele ya kwa Lesa iishimoneka’ ukupitila mu fintu abumba no kuti ‘balyumfwa’ ubunte bwa mu mutalalila ubwa fyabumbwa. (Abena Roma 1:20; Amalumbo 19:2, 3) Ukusambilila Baibolo kwalenga baishiba Yehova no kumutemwa. Amalumbo 86:9, 10 yasobele ati: “Inko shonse isho mwacita shikesa, shikashinshimuna ku cinso cenu, mwe Shikulu, no kucindike shina lyenu; pantu muli bakulu kabili mucite fipesha amano: ni mwe Lesa mweka.”

3. Bushe “ibumba likalamba” libomba shani “umulimo washila akasuba no bushiku”?

³Ukusokolola 7:9, 15 na ko kulondolola ati “ibumba likalamba” ilya bakapepa ‘lilabombela  [Lesa] umulimo washila akasuba no bushiku mwi tempele lyakwe.’ Te kutila Lesa alapatikisha ababomfi bakwe ukulamubombela fye ukwabula ukutuusha, lelo ni mu kuti bakapepa bakwe baba mwi sonde lyonse. E co, cilya bwaila mu fyalo fimo, ababomfi ba kwa Lesa mu fyalo fimbi ninshi baleshimikila. E co, kuti twatila akasuba no bushiku kulaba abapeela Yehova ubukata. Nomba line fye “icipeema conse” cikemya ishiwi ku kutasha Yehova. (Amalumbo 150:6) Lelo, bushe pali nomba, ifwe umo umo kuti twapeela shani Lesa ubukata? Mafya nshi napamo twingakwata? Kabili mapaalo nshi yalolela abapeela Lesa ubukata? Pa kwasuka aya mepusho, natubebete ilyashi lya mu Baibolo pa mukowa wa kwa Gadi, uwa mu bena Israele.

Ubwafya Abena Kale Bakwete

4. Bwafya nshi umukowa wa kwa Gadi wakwete?

⁴ Ilyo bashilaingila mu Calo Calaiwe, abena Israele ba mu mukowa wa kwa Gadi, balombele ukuti bekale mu mpanga ya mulemfwe iyali ku kabanga ka Yordani. (Impendwa 32:1-5) Ukwikala kulya kwali no kubaletela amafya yabipisha. Umukonko wa Yordani walecingilila imikowa ya ku masamba ku kusanswa na bashilika. (Yoshua 3:13-17) Lelo, ulupapulo lwa The Historical Geography of the Holy Land ulwalembelwe na George Adam Smith lwalanda pa fyalo fyali ku kabanga ka Yordani ati, “Fyali mu ncende ya Arabia iikalamba kabili iyabatama, umushali nangu cimo icacingilile yene. E ico, lyonse baletebelelwa ku balelulumba ne nsala, abalekonka umulemfwe cila mwaka.”

5. Cinshi Yakobo akoseleshe abena Gadi ukucita nga basanswa?

⁵ Bushe umukowa wa kwa Gadi wali no kucita shani ilyo wali no bo bwafya bwakakala? Imyaka iingi sana ku numa, icikolwe cabo Yakobo asobele fimo ilyo ali mu kufwa. Atile: “Gadi—Impuka yamutininkisha, lelo wene aisupila aitininkisha ku fitende!” (Ukutendeka 49:19) Nga tamutontonkenyepo pali aya mashiwi, kuti camoneka kwati bali no kulacula fye. Lelo, ico yalelandapo, cipope ca kuti abena Gadi bafwile ukulwisha abalwani babo. Yakobo abebele ati nga bacite fyo nangu cibe shani abalebasansa bakacimba, na bena Gadi bakasupila bene no kubatininkisha ku fitende.

Amafya Tukwata mu Kupepa Kwesu Pali Leelo

6, 7. Bushe ifilecitikila Abena Kristu pali leelo, fipalene shani ne fyalecitikila umukowa wa kwa Gadi?

⁶ Nga filya cali ku luko lwa bena Gadi, Abena Kristu pali leelo na bo balaponenwa amafya na masakamika ya mu bwikashi bwa kwa Satana; takwaba ifipesha amano ificitwa ku kutucingilila ku mafya. (Yobo 1:10-12) Fwe bengi  tulashipikisha amafya tukwata ku sukulu, na pa kusanga umwa kuliila na pa kukusha abana. Yambi na yo mafya ya pa lwesu. Bamo balashipikisha “umuunga mu mubili” uwingaba ubulema nelyo ubulwele ubukalamba. (2 Abena Korinti 12:7-10) Bambi icibacusha kuimona abashacindama. “Inshiku sha bubi” ishisa mu bukote kuti shalenga Abena Kristu abakoloci ukufilwa ukubombela Yehova na maka bakwete kale.—Lukala Milandu 12:1.

⁷ Umutumwa Paulo kabili atucinkulako ati ‘ukushomboka kwesu, kwa ku fimipashi fya bubifi mu mekalo ya mu muulu.’ (Abena Efese 6:12) Twalitebelelwa no ‘mupashi wa pano calo,’ umupashi wa bucipondoka ne mibele yabipa ifyo Satana ne fibanda fyakwe baleeta. (1 Abena Korinti 2:12; Abena Efese 2:2, 3) Ukupala Lote uwaletiina Lesa, na ifwe leelo kuti twalungulushiwa ku fintu fyabipa ifyo abantu basosa no kucita pali leelo. (2 Petro 2:7) Na kabili Satana alatusansa mu kulungatika. Satana alelwa inkondo na bashalapo pa basubwa, “ababaka amafunde ya kwa Lesa kabili abakwata umulimo wa kushimika ubunte bwa kwa Yesu.” (Ukusokolola 12:17) “Impaanga shimbi” isha kwa Yesu na sho shilasanswa na Satana ilyo bashikaanya no kushipakasa.—Yohane 10:16.

Bushe Tufwile Ukunenuka Nelyo Ukulwisha?

8. Cinshi tufwile ukucita Satana nga atusansa, kabili mulandu nshi?

⁸ Cinshi tufwile ukucita Satana nga atusansa? Ukupala umukowa wa ku kale uwa kwa Gadi, tufwile ukuba abakosa lwa ku mupashi no kulwisha ukulingana no butungulushi bwa kwa Lesa. Ku ca bulanda, bamo balitendeka ukunenuka nga baba na mafya mu bumi, kabili balalekelesha ne milimo yabo iya ku mupashi. (Mateo 13:20-22) Nte umo alandile pa co abalesangwa ku kulongana mu cilonganino aaba bacepele. Atile: “Bamunyinefwe balenaka fye. Balebongoteka.” Ca cine, fingi ifilenga abantu ukunaka ndakai. E co, calyanguka ukumona kwati ukupepa Lesa na ko kulanasha, no kuti mulimo na umbi uwafina. Lelo, bushe ukutontonkanya ifyo kuli fye bwino atemwa bushe ico ca cine?

9. Bushe ukusenda ikoli lya kwa Kristu kutupuupuutula shani?

⁹ Moneni ifyo Yesu aebele abantu mu nshiku shakwe. Aba na bo balifininwe ku mafya ya bwikashi. Atile: “Iseni kuli ine imwe bonse mwe balecucutika kabili abafininwa, na ine ndemupuupuutula.” Bushe Yesu atile icali no kubapuupuutula kuleka ukubombela Lesa? Te fyo Yesu asosele, lelo atile: “Sendeni ikoli lyandi no kusambilila kuli ine, pantu nalifuuka kabili nalipetama umutima, e lyo mwalasanga ukupuupuutulwa ku myeo yenu.” Ikoli lipangwa ne mbao nelyo icela kabili libomfiwa ku muntu nelyo inama pa kusenda ifyafina. E co, mulandu nshi umuntu engafwaila ukusenda ilyo ikoli? Bushe ‘tatwafinininwa’ kale? Ca cine, lelo, amalembo ya ciGriki yapilibulwa no kuti “Ingileni mwi koli na ine.” Tontonkanyenipo: Yesu aletulaya ukuti akatwafwa ukusenda ikoli! Te kulisenda fweka.—Mateo 9:36; 11:28, 29; 2 Abena Korinti 4:7.

10. Finshi fitumbukamo nga twapeela Lesa ubukata?

¹⁰ Nga twasenda ikoli lya kuba abasambi, ninshi tulelwisha Satana. Yakobo 4:7 yatulaya ati: “Kaaneni Kaseebanya, na o akamufulumuka.” Lelo, tacilolele mu kuti ukucite co kwalyanguka. Pa kubombela Lesa tukabila ukupilikita. (Luka 13:24) Lelo, Baibolo itulaya pa Amalumbo 126:5, ati: “Abatanda ne filamba bakaseepa no tupundu.” Cine fye tubombela Lesa uutasha. Aba “kalambula wa bamufwaisha,” kabili alapaala bonse abamupeela ubukata.—AbaHebere 11:6.

Ukulumbanya Lesa pa Kushimikila Ubufumu

11. Bushe ubutumikishi bwa mwi bala butucingilila shani ku kusansa kwa kwa Satana?

¹¹ Yesu atile: “Kabiyeni, kalengeni aba nko shonse ukuba abasambi.” Ukushimikila e nshila ikalamba umo “tutuulile lambo lya kulumbanya” kuli Lesa. (Mateo 28:19; AbaHebere 13:15) Ukuba ne ‘nkasa shafwale nsapato sha mbila nsuma iya mutende’ kulakabilwa sana pa kuti ‘ica kufwala cesu ica bulwi cikumanine,’  e kutila ica kutucingilila ku kusansa kwa kwa Satana. (Abena Efese 6:11-15) Ukulumbanya Lesa mu butumikishi bwa mwi bala ni nshila iisuma iya kukoseshamo icitetekelo cesu. (2 Abena Korinti 4:13) Kulatwafwa ukukanatontonkanya pa fyabipa. (Abena Filipi 4:8) Ukubombo butumikishi kulenga twalaipakisha ukubishanya kusuma na bakapepa banensu.

12, 13. Bushe ukubomba ubutumikishi bwa mwi bala lyonse kuti kwanonsha shani indupwa? Langilileni.

¹² Na kabili, ukushimikila mulimo usuma uo ulupwa lwingabombela pamo. Kwena, abaice balakabila no kwangala kwalinga. Lelo, ukubomba ubutumikishi capamo ngo lupwa te mulimo ufwile ukubatendusha. Abafyashi kuti balenga abana babo ukuipakisha pa kubakansha ifya kubomba ubutumikishi. Bushe kwena abaice tabaipakisha ukucita ifintu ifyo bacita bwino? Abafyashi kuti ba-afwa abana ukuipakisha ukushimikila nga ca kuti tabalebapamfya ukucita ificilile pa maka yabo.—Ukutendeka 33:13, 14.

¹³ Na kabili, ulupwa ululumbanya Lesa capamo lulekatana. Umfweni ifyo cali kuli nkashi umo uo babutwike ku mwina mwakwe uushatetekela no kumusha na bana basano. Alishingemwe ukwingila incito no kupekanisha abana bakwe ifyo balekabila. Bushe ici calimukosele ica kuti alekelesha no kukabila kwa bana ukwa ku mupashi? Atila: “Nalesambilila Baibolo ne mpapulo sha Baibolo lyonse, kabili nale-esha ukukonka ifyo nalebelenga. Lyonse nalesenda abana mu kulongana na mu butumikishi bwa ku ng’anda ne ng’anda. Cinshi catumbwike mu kubombesha kwandi? Abana bonse basano balibatishiwa.” Ukubombesha mu butumikishi kuti kwamwafwa na imwe ukukusha abana “mu kusalapula no kukonkomesha kwa kwa Yehova.”—Abena Efese 6:4.

14. (a) Bushe imisepela kuti yapeela shani Lesa ubukata pa sukulu? (b) Cinshi cingafwa imisepela ukukanaba ne “nsoni ku mbila nsuma”?

¹⁴ Mwe misepela, nga mwikala mu calo umo amafunde yasuminisha, bushe mulapeela Lesa ubukata pa kushimikila pa sukulu, nelyo bushe muleka ukutiina umuntu ukumulesha ukushimikila? (Amapinda 29:25) Nte wa myaka 13 mu Puerto Rico, alembele ati: “Nshatalaumfwapo insoni ukushimikila pa sukulu pantu nalishiba ukuti ici e cine. Mu kalasi lyonse ndemya ukuboko no kulanda pa fyo nasambilila mu Baibolo. Nga ninkwate nshita, ndaya ku laibrare no kubelenga icitabo ca Ifipusho Abacaice Bepusha.” * Bushe Yehova alipaala ukubombesha kwakwe? Atila: “Limo abo nsambilila na bo balanjipusha amepusho no kulomba fye ifitabo.” Nga waleshimunuka ukushimikila, napamo ufwile ukuishininkisha we mwine “icabo kufwaya kwa kwa Lesa icisuma kabili icapwililika.” (Abena Roma 12:2) Nga washininwa ukuti ico wasambilila e cine, tawakabale auba “na nsoni ku mbila nsuma.”—Abena Roma 1:16.

‘Umwinshi Waisuka’ uwa Mulimo

15, 16. Ni uli kwi “umwinshi uukalamba uwa kubombeshamo” uo Abena Kristu bamo baingilamo, kabili mapaalo nshi basanga?

¹⁵ Umutumwa Paulo alembele ati: “umwinshi uukalamba uwa kubombeshamo,” waliswike kuli wene. (1 Abena Korinti 16:9) Bushe imikalile yenu kuti yamusuminisha ukutendeka ukubomba imilimo yalundwapo? Ku ca kumwenako, bapainiya ba nshita yonse  bashimikila ama-awala 70 cila mweshi e lyo aba kwafwilisha bashimikila 50. Kwena bapainiya balatashiwa ku Bena Kristu banabo pa mulimo babomba mu busumino. Lelo, ukupoosa inshita iikalamba mu butumikishi takulenga bapainiya ukuyumfwa ukuti balicila bamunyinabo ne nkashi. Lelo, bakwata imibele Yesu abacincishe ukuba na yo. Atile baleti: “Tuli finangwa fya basha. Ifyo twacita, e fyo tufwile ukucita.”—Luka 17:10.

¹⁶ Pa kubomba bupainiya umo afwile ukuisalapula, ukuteyanya bwino ifintu, no kuitemenwa ukuipusula. Na lyo line amapaalo yena yengi. Tamika, painiya umusepela atile: “Ukwishiba ukulungika bwino Icebo ca kwa Lesa ica cine, lipaalo icine cine. Mu mulimo wa bupainiya tulabomfya sana Baibolo. Nomba nga naya ku ng’anda ne ng’anda, ndatontonkanya pa malembo ayengalinga ukubelengela mwine ng’anda umo na umo.” (2 Timote 2:15) Painiya we shina lya Mica atila: “Ukumona ifyo icine calula imikalile ya bantu lipaalo na limbi ilya kupapusha.” Umulumendo we shina lya Matthew na o alanda pa fyo asekelela “ukumona umo aisa mu cine. Takuli cimbi icingaleta insansa nge ci.”

17. Cinshi ca-afwile Umwina Kristu umo ukuleka ukumona ati tafikapo ukubomba bupainiya?

¹⁷ Bushe kuti mwatontonkanyapo pa kutendeka bupainiya? Napamo mulafwaya ukucite co lelo, muyumfwa ukuti tamwafikapo. Kenyatte, nkashi umusepela atile: “Naletwishika nga kuti nabomba bupainiya. Naleyumfwa ukuti nshafikapo. Nshaishibe ifya kupekanya intendekelo ya kulanshanya, nelyo ifya kulondolola bwino Amalembo.” Lelo, baeluda baebele nkashi wakosoka, painiya ukuti alebomba nankwe. Kenyatte atile: “Naleumfwa bwino ukubomba nankwe. Ico calengele ukuti mfwaishe ukubomba bupainiya.” Napamo na imwe kuti mwafwaya ukubomba bupainiya nga mwakoseleshiwa no kukanshiwa.

18. Mapaalo nshi ababomba bumishonari bengakwata?

¹⁸ Bupainiya kuti bwaleta amashuko ya kubomba imilimo na imbi. Ku ca kumwenako, abaupana bamo kuti bafikapo ukukanshiwa bumishonari no kutumwa ku kuyashimikila ku fyalo fimbi. Bamishonari bakabila ukubelesha  imikalile ya ku calo baya, napamo ne myata, ululimi lupya e lyo ne fya kulya. Lelo, ifi fintu nangu fyafye shani, tafiba kantu nga kufilinganya ku mapaalo yabamo. Mildred, mishonari wa mu Mexico, uwabomba imyaka iingi atila: “Nshaumfwapo ububi pa kusala ukuba mishonari. E cintu nalefwaisha ukutula fye ku bwaice.” Mapaalo nshi aipakisha? Atila: “Uko nafuma, cale-afya ukusanga isambililo lya Baibolo. Lelo, kuno abo ndesambilisha Baibolo limo kuti 4 batampila pa muku umo ukuya mu butumikishi!”

19, 20. Bushe umulimo wa pa Bethel, ukubombela mu fyalo fimbi, ne Sukulu lya Kukansha Ilya Butumikishi fyaleeta shani amapaalo ku bengi?

¹⁹ Ababombela pa Bethel, pa maofesi ya Nte sha kwa Yehova na bo balakwata amapaalo ayengi. Sven, munyina umupungwe uubombela ku Germany, alandile pa mulimo wakwe pa Bethel ati: “Ndayumfwa ukuti ndecita fimo ifyakwata ubucindami bubelelela. Mfwaya nga nabomfeshe ukulamuka kwandi ku calo. Lelo, nga cali fye kwati kusungisha indalama ku banki ili mupepi no kuwa.” Ca cine, pa kubomba umulimo wa kuitemenwa uwabula amalipilo kano waitemenwa ukuipusula. Lelo, Sven atila: “Nga nainuka, ndeshiba ukuti fyonse ifyo nacicita nacicitila Yehova. Kabili ico cilomfwika bwino sana.”

²⁰ Bamunyina bamo baliipakisha ukubombela mu fyalo fimbi, ukukuula amaofesi ya Nte sha kwa Yehova mulya. Abaupana babili abaabomba mu fyalo 8 balembele ati: “Bamunyinefwe kuno basuma. Cikatuletela ubulanda ukubasha, uyu ukaba e muku walenga 8 ukusha bamunyinefwe. Ala kwena twaliipakisha!” Lyene kwaba ne Sukulu lya Kukansha Ilya Butumikishi. Likansha bamunyina bafikapo abashimbe lwa ku mupashi. Umo uwapwisha ili sukulu alembele ati: “Nkankamana fye nga naesha ukutontonkanya pa fyo ningamutasha pali ili sukulu lishaiwamina. Kuteyanya nshi kumbi ukwingabombesha ukukansha abantu nge fi?”

21. Cinshi cacindama ku Bena Kristu bonse mu mulimo wabo kuli Lesa?

²¹ Kwena iminshi iingi iya kubombesha yalisuka. Ca cine ukuti te bonse twingabombela pa Bethel nelyo mu fyalo fimbi. Yesu umwine alisosele ukuti Abena Kristu bali no kutwala “ifisabo” fyalekanalekana pa mulandu wa kupusanapusana kwa fintu. (Mateo 13:23) Icacindama kuli fwe Bena Kristu bonse, kubombesha mu mulimo wa kwa Yehova te mulandu ne mikalile yesu, ukubomba apapela amaka yesu. Nga twacite co, ninshi tulepeela Yehova ubukata, kabili kuti twacetekela ukuti akasekelela. Moneni ificita baEthel, bankashi abasungilwa mu ng’anda ya kusungilamo bakoloci. Balashimikila lyonse ku bo bekala na bo e lyo na pali lamya. Te mulandu no kunakuka kwabo, balabomba no mweo onse.—Mateo 22:37.

22. (a) Ni mwi mumbi umo twingapeelela Lesa ubukata? (b) Ni nshita nshi iishaiwamina iili ku ntanshi?

²² Lelo, muleibukisha ukuti ukushimikila ni nshila fye imo iyo tupeelelamo Yehova ubukata. Nga ca kuti imyendele ne mimonekele yesu pa ncito, pa sukulu, na pa ng’anda isuma, tukalenga umutima wa kwa Yehova ukusamwa. (Amapinda 27:11) Amapinda 28:20 yatulaya ukuti: “Umuntu wa cishinka akapokelela amapaalo ayengi.” E ico, tulingile ‘ukutanda tulefusha’ mu mulimo wesu kuli Lesa, ukwishiba ukuti tukaseepa amapaalo yafula. (2 Abena Korinti 9:6) Nga twacite fyo, tukabako ilyo “icipeema conse” cikapeela Yehova ubukata ubwamulinga icine cine!—Amalumbo 150:6.

[Futunoti]

Bushe Muleibukisha?

• Bushe abantu ba kwa Lesa babombela shani Yehova “akasuba no bushiku?”

• Bwafya nshi umukowa wa kwa Gadi wakwete, kabili cinshi ico cisambilisha Abena Kristu pali leelo?

• Bushe umulimo wa mwi bala utucingilila shani ku kusansa kwa kwa Satana?

• Mwinshi nshi waisuka uo abengi baingilamo, kabili mapaalo nshi baipakisha?

[Amepusho]

[Icikope pe bula 15]

Nga filya abena Gadi balwishishe impuka yalebasansa, e fyo na Bena Kristu bafwile ukulwisha ukusansa kwa kwa Satana

[Icikope pe bula 17]

Tulaipakisha ukubishanya kusuma mu butumikishi bwa mwi bala

[Ifikope pe bula 18]

Bupainiya kuti bwaleta amashuko ya kubombako imilimo na imbi pamo nga:

1. Ukubombela mu fyalo fimbi

2. Umulimo wa pa Bethel

3. Bumishonari