Cindikeni Ubumi Bwenu Ubwaba Bupe

“Umulopa wa kwa Kristu, [usangulula] bakampingu wesu ku milimo yafwa ku kuleka tubombe umulimo washila kuli Lesa wa mweo.”—ABAHEBERE 9:14.

1. Finshi filanga ukuti twalicindikisha ubumi?

NGA mwaipushiwe umutengo ubumi bwenu bwakwata, kuti mwatila shani? Twalicindikisha ubumi, e kutila ubumi bwesu bwine no bwa bambi. E co tuila na ku cipatala ilyo twalwala nelyo ku kumonana na dokota pa kutila ashininkishe nga tuli fye bwino. Tufwaya ukuba no bumi kabili ubumi ubusuma. Nangu fye abakoloci abengi nelyo abalemana tabafwaya kufwa; bafwaya ukuba no bumi.

2, 3. (a) Cinshi Amapinda 23:22 yalandapo ico tufwile ukucita? (b) Bushe Lesa abimbwamo shani muli uyu mulimo walumbulwa pa Amapinda 23:22?

² Ifyo mwacindika ubumi filakuma ne fyo mumfwana na bantu bambi. Ku kulangilila ici, Icebo ca kwa Lesa citila: “Umfwa kuli wiso untu akufyele, kabili wisuula noko uwakota.” (Amapinda 23:22) ‘Ukumfwa’ kwalicila pa kumfwa fye amashiwi; ili pinda lyalola mu kuti waumfwa no kucita ifyo fine. (Ukufuma 15:26; Amalango 7:12; 13:18; 15:5; Yoshua 22:2; Amalumbo 81:13) Cinshi Icebo ca kwa Lesa cisosela ati umfwa? Te mulandu fye wa kuti bashinwe na banyinenwe bakalamba pali imwe nelyo ukuti balishiba ifingi ukumucila. Umulandu uo Baibolo yalanda wa kuti e ‘bamufyele.’ AmaBaibolo yamo pali ci cikomo yatila: “Umfwa kuli wiso uwakupeele ubumi.” Kanshi nga mwalicindika ubumi bwenu, mufwile no kutasha Uwamupeela ubumi bwenu.

³ E lyo nga muli Bena Kristu ba cine, mwalishiba ukuti Yehova e Ntulo ya cine cine iya bumi bwenu. Muli ena e mo mwabela “no bumi”; kuti ‘mwacita ifintu,’ no kwishiba ifyo mulecita; kabili nomba e po ‘mwaba’ kabili kuti mwatontonkanya pa fya ku ntanshi nelyo ukuteyanya ifya ku ntanshi, pamo fye no bumi bwa muyayaya. (Imilimo 17:28; Amalumbo 36:9; Lukala Milandu 3:11) Nga mulya mwine Amapinda 23:22 yasosela, calilinga ‘ukuumfwa’ kuli Lesa, ukuba ne cumfwila kuli wene, ukufwaisha ukwishiba ifyo umwine amona ubumi no kulacita ukulingana ne fyo fine ukucila ukumona ubumi mu nshila imbi.

Langeni Ukuti Mwalicindika Ubumi

4. Mu kutendeka, bushe ukucindika ubumi kwaishileba shani umulandu wacindama?

⁴ Mu kutendeka, Yehova alilondolwele bwino ukuti tapeele abantu insambu sha kubomfya ubumi cibomfyebomfye. Pa mulandu wa kalumwa ne cipyu, Kaini aipeye Abele munyina uwali uwa kaele, ukuputukisha ubumi bwakwe. Bushe muletontonkanya ukuti Kaini alikwete insambu sha kucite fi pa bumi? Te fyo Lesa atontonkenye. Alubulwishe Kaini pali ci, atile: “Cinshi wacita? Umfwa, imilopa ya kwa munonko ilenkuutila mu mushili.” (Ukutendeka 4:10) Moneni ukuti umulopa wa kwa Abele uwali mu mushili waleimininako ubumi bwakwe ubo Kaini aputwile, kabili walelilila kuli Lesa ukuti alandule.—AbaHebere 12:24.

5. (a) Cibindo nshi Lesa abikilepo mu nshiku sha kwa Noa, kabili cakumine bani? (b) Bushe ici cibindo cacindeme shani mu kufishiwapo kwa bufwayo bwakwe?

⁵ Pa numa ya Lyeshi, abantu batendeke ukwikala cipya cipya kabili abantu bali pa calo bali fye 8. llyo alesosa ifyakumine abantu bonse, Lesa alandilepo na fimbi pa fyo acindika ubumi no mulopa. Atile abantu kuti balya inama, lelo abikilepo ici cibindo ca kuti: “Conse icenda icili no mweo cikabe ca kulya kuli imwe; namupa fyonse, filya namupeele no musalu uteku. Lelo, umunofu umuli umweo wa uko, umulopa wa  uko, mwilalya.” (Ukutendeka 9:3, 4) AbaYuda bamo batila aya mashiwi yalola mu kuti abantu tabaali no kulya inama nelyo umulopa wa nama ya mweo. Lelo mu kuya kwa nshita bali no kumona ukuti ico Lesa abindile kulya umulopa pa kuti batantalishe ubumi. Kabili icipope Lesa apeele Noa cali lubali lukalamba mu kufishiwapo kwa bufwayo Bwakwe ubwacindama ubwakumine umulopa—e kuti ukulenga abantu ukuba no mweo wa muyayaya.

6. Muli Noa, Lesa alangile shani ifyo acindika ubumi?

⁶ Kabili Lesa atile: “Umulopa wenu wa myeo yenu nkalandula; ku kuboko kwa nama yonse nkalandula: kabili ku kuboko kwa muntu, ku kuboko kwa mwaume munankwe, nkalandulo mweo wa muntu. Uwasumyo mulopa wa muntu, ku muntu e ko umulopa wakwe na wo ukasumiwa: pantu mu [cipasho] ca kwa Lesa e mo acitile umuntu.” (Ukutendeka 9:5, 6) Kuti mwamona kuli ifi fyebo aebele abantu bonse ukuti Lesa amona umulopa wa muntu ukuti wimininako ubumi bwakwe. Kalenga e upeela umuntu ubumi, kabili takuli uwakwata insambu sha kuputukisha ubumi, ubwimininwako no mulopa. Nga ca kuti umuntu aipaya umuntu munankwe nga filya Kaini acitile, Kalenga alikwata insambu sha ‘kufwaya’ umweo wa nkomi.

7. Mulandu nshi tufwile ukupoosela amano ku fyo Lesa aebele Noa pa mulopa?

⁷ Ku fyo asosele, Lesa ale-eba abantu ukukanabomfya bubi bubi umulopa. Bushe mwalibala amutontonkanya ico asoseele fyo? Cinshi calengele Lesa ukumona umulopa muli yi nshila? Kwena, ubwasuko bwakuma isambilisho limo ilyacindama sana ilya mu Baibolo. Ili sambilisho lyaba ilyacindama sana mu bukombe bwa Bwina Kristu, nangu ca kuti amacalici ayengi yalisuula ili sambilisho. Lisambilisho nshi ilyo, kabili ubumi bwenu, ifyo mupingulapo, ne fyo mucita fyakumwako shani?

Bushe Umulopa Ufwile Ukubomfiwa Shani?

8. Mu Malango, cibindo nshi Lesa abikile pa fya kubomfya umulopa?

⁸ Yehova alondolwele ifyalundwapo pa bumi no mulopa ilyo apeele abena Israele umutande wa Mafunde. Ilyo abapeele amafunde, acitile na cimbi ku kufishapo ubufwayo bakwe. Napamo mwalishiba ukuti Amalango yalekabila abantu ukutuula kuli Lesa, ifintu pamo ngo buunga bwa ngano, amafuta, no mwangashi. (Ubwina Lebi 2:1-4; 23:13; Impendwa 15:1-5) Kabili kwali na malambo ya nama. Pali aya malambo Lesa atile: “Umweo wa ca mubili uli mu mulopa wa ciko, kabili ine naupeela kuli imwe pa ciipailo ku kukonsolwele myeo yenu, pantu umulopa e ukonsolwela umweo uulimo. Ni pali ici e po nasoseele ku bena Israele, nati, Umuntu onse uwa muli imwe te kuti alye umulopa.” Yehova asosele no kuti umuntu, pamo nga umulunshi nelyo umulimi, nga aipaya inama ya kulya, ali no kupongolola umulopa wa iko no kushiikapo iloba. Isonde cipuna ca makasa ya kwa Lesa, kabili pa kupongolola umulopa mu mushili, umuntu ninshi asumina ukuti alebwesha ubumi ku Upeela Ubumi.—Ubwina Lebi 17:11-13; Esaya 66:1.

9. Amalango yatile umulopa wali no kubomfiwa fye kuli cinshi, kabili mulandu nshi?

⁹ Ilyo ifunde lya mulopa talyali fye mwata wa mipepele uushatukuma iyo. Bushe namumona umulandu abena Israele bababindile ukulya umulopa? Lesa atile: “Ni pali ici e po nasoseele ku bena Israele, nati, Umuntu onse uwa muli imwe te kuti alye umulopa.” Mulandu nshi? “Ine naupeela [umulopa] kuli imwe pa ciipailo ku kukonsolwele myeo yenu.” Bushe mwamona ukuti ici catwafwa ukwishiba umulandu Lesa aebele Noa ukuti abantu tabafwile ukulya umulopa? Kalenga asalilepo ukumona umulopa ukuti walicindama, uku-usungila umulimo umo uwaibela uwingapususha abengi. Wali no kubomba umulimo ukalamba mu kufimba pa membu (ukukonsolwela). E co mu Malango, Lesa asuminishe fye ukubomfya umulopa pa ciipailo ku kukonsolwela imyeo ya bena Israele, abalelomba ukuti Yehova abalekelele.

10. Mulandu nshi umulopa wa nama ushaleletela ukulekelelwa umupwilapo, lelo amalambo balepeela ukulingana na Malango yalebacinkulako cinshi?

¹⁰ Iyi mfundo ya kubomfya fye umulopa ku kukonsolwela tayapusana no buKristu. Ilyo umutumwa wa Bwina Kristu Paulo alelanda pali  ulu lubali lwa Malango ulo Lesa ateyenye alembele ati: “Umwabela Amafunde ni cikanga fyonse fisangululwe ku mulopa, e ico umulopa nga tausumiwe te kuti kube ukulekelelwa.” (AbaHebere 9:22) Paulo alangile ukuti amalambo balepeela tayalengele abena Israele ukupwililika, ukuba abantu ababula ulubembu. Alembele ati: “Muli aya malambo mwaba ukwibukisha imembu cila mwaka, pantu umulopa wa ng’ombe ishilume no wa mbushi te kuti usende imembu.” (AbaHebere 10:1-4) Na lyo line, amalambo ya musango yu yalebomba umulimo. Yalecinkulako abena Israele ukuti bali babembu kabili balekabila na fimbi pa kuti balekelelwe umupwilapo. Lelo nga ca kuti umulopa uwaleimininako imyeo ya nama tawingafimba umupwilapo pa membu sha bantu, bushe kwali umulopa umbi uwali no kucite fyo?

Ico Uwatupeela Ubumi Acitapo

11. Twaishiba shani ukuti amalambo ya mulopa wa nama yali cinshingwa ca cintu cimbi?

¹¹ Amalango na kuba yalelosha kuli cimbi icingabomba bwino sana mu kufishapo ukufwaya kwa kwa Lesa. Paulo aipwishe ati: “Nga kanshi cinshi kwabela Amafunde?” Ayaswike ati: “Yalundilweko ku kulenga bumpulamafunde bumoneke, lukasuke ulubuto alwisa ulwalailwe; kabili yapeelelwe muli bamalaika mu minwe ya kwa kawikishanya [Mose].” (Abena Galatia 3:19) Paulo alembele no kuti: “Amafunde yaba ne cinshingwa ca fintu fisuma ifikesa, lelo te cipasho cine cine ica fintu.”—AbaHebere 10:1.

12. Ukukuma umulopa, kuti twamona shani ukusokololwa kwa bufwayo bwa kwa Lesa?

¹² Mu kusupula, ibukisheni ukuti mu nshiku sha kwa Noa Lesa atile abantu kuti balya inama, lelo tabali no kulya umulopa. Mu kupita kwa nshita, Lesa atile “umweo wa ca mubili uli mu mulopa wa ciko.” Asalile ukumona umulopa ukuti wimininako ubumi kabili atile: “Ine naupeela [umulopa] kuli imwe pa ciipailo ku kukonsolwele myeo yenu.” Lelo kwali no kuba ukusokololwa kushaiwamina ukwa bufwayo bwa kwa Lesa. Amalango yali cinshingwa ca fintu fisuma ifikesa. Fintu nshi?

13. Mulandu nshi imfwa ya kwa Yesu yacindamine?

¹³ Icipasho cine cine ica fintu, cakumine sana imfwa ya kwa Yesu Kristu. Mwalishiba ukuti Yesu balimucushishe no kumwipaya. Afwile nga mpulamafunde. Paulo alembele ati: “Kristu, ilyo twali tucili abanaka, afwilile abashipepa pa nshita yasontwa. . . . Lesa asokolola ukutemwa kwakwe kwine kuli ifwe pa kuti, ilyo twali tucili ababembu, Kristu alitufwilile.” (Abena Roma 5:6, 8) Ilyo atufwilile, Kristu apeele icilubula ku kufimba pa membu shesu. Icilubula e lyashi likalamba ilya bukombe bwa Bena Kristu. (Mateo 20:28; Yohane 3:16; 1 Abena Korinti 15:3; 1 Timote 2:6) Bushe ici cakuma shani umulopa no bumi, kabili ubumi bwenu bwabimbwamo shani?

14, 15. (a) Bushe amaBaibolo yamo pa Abena Efese 1:7 yakomaila shani pa mfwa ya kwa Yesu? (b) Cishinka nshi pa Abena Efese 1:7 twingalaba?

¹⁴ Amacalici yamo yakomaila pa mfwa ya kwa Yesu, kabili abapepa muli ayo macalici batila “Yesu alimfwilile.” Moneni ifyo amaBaibolo yamo yapilibula ilembo lya Abena Efese 1:7: “Imfwa ya kwa Mwane eyatulubula, eyalenga no kuti tulebelelwo luse ku masambi.” (Bemba New Testament) “Kristu alitulubula ku mulandu wa mfwa yakwe,  kabili imembu shesu shalilekelelwa.” (Today’s English Version, 1966) “Ni muli Kristu na mwi lambo lya mweo wakwe e mo twalubwilwa, ukulubulwa ukulenga imembu shesu ukulekelelwa.” (The New Testament, uwapilibwile ni William Barclay, 1969) “Imfwa ya kwa Kristu yalenga imembu shesu ukulekelelwa kabili twalilubulwa.” (The Translator’s New Testament, 1973) Kuti mwamona muli aya maBaibolo ukuti bakomaila sana pa mfwa ya kwa Yesu. Bamo kuti batila ‘lelo imfwa ya kwa Yesu yalicindama icine cine. E co, cinshi cibulile mu fyo ili lembo lyapilibulwa muli aya maBaibolo?’

¹⁵ Cine cine, nga mwabelengele fye aya maBaibolo yeka, kuti mwasuula icishinka cacindama, kabili ici kuti camulenga ukukanaishiba ifyalundwapo pa bukombe bwa mu Baibolo. Ifyo ili lembo lyapilibulwa muli aya maBaibolo filenga icishinka ca kuti pa Abena Efese 1:7 paba ishiwi lya ciGriki ilipilibula “umulopa” ukukanamoneka. E co amaBaibolo ayengi, pamo nga Baibolo wa Amalembo ya Calo Cipya yapilibula mu kulungika ili lembo. Iyi Baibolo itila:“Muli wene e mo twamwena ukulubulwa mu mulopa wakwe, e kutila, ukulekelelwa kwa mampuulu yesu, umwabela ubucindami bwa cikuuku cakwe ica bupe fye.”

16. Amashiwi ya kuti “umulopa wakwe” yafwile ukutulenga ukutontonkanya pali cinshi?

¹⁶ Amashiwi ya kuti “umulopa wakwe” yalicindama sana kabili yafwile ukutulenga ukutontonkanya pa fingi ifikumine umulopa. Kwalekabila icacila pa mfwa, icacila na pa mfwa ya muntu uwapwililika Yesu. Afishishepo ifyo Amalango yaleimininako, maka maka pa Bushiku bwa Kukonsolwela. Pali ubo bushiku bwaibela, inama shasuminishiwe mu Malango shalepeelwa nge lambo. Lyene shimapepo mukalamba alesendako umulopa uwa ishi nama no kutwala mu muputule Washilisha uwa mwi hema nelyo uwa mwi tempele. Mulya alepeela kuli Lesa kwati alepeela ku cinso cakwe.—Ukufuma 25:22; Ubwina Lebi 16:2-19.

17. Yesu afishishepo shani ifyo Ubushiku bwa Kukonsolwela bwalepashanya?

¹⁷ Yesu afishishepo ifyo Ubushiku bwa Kukonsolwela bwaleimininako nga fintu Paulo alondololwele. Ica kubalilapo, atile shimapepo mukalamba uwa mu Israele aleingila Umwashilisha umuku umo pa mwaka no mulopa aletuula “pa mulandu wakwe umwine no kutuula pa membu sha kukanaishiba isha bantu.” (AbaHebere 9:6, 7) Ukulingana ne co cipasho, ilyo abuukile mu mupashi, Yesu aile ku muulu kwine. Apo nomba ali mupashi, takwete umubili wa munofu no mulopa kabili amonekele “ku cinso ca kwa Lesa pa mulandu wesu.” Cinshi apeele Lesa? Te cintu icimoneka lelo cintu icacindama sana. Paulo akonkanyapo ukusosa ati: “Ilyo Kristu aishile nga shimapepo mukalamba, . . . taingilemo no mulopa wa mbushi no wa ciponti ca ng’ombe, lelo no mulopa wakwe wiine, aingilemo limo fye mu cifulo ca mushilo no kutupokelako icilubula ca muyayaya. Pantu umulopa wa mbushi no wa fiponti fya ng’ombe . . . [usangulula] umubili, pali bufi umulopa wa kwa Kristu, uwaituulile umwine uwabula akalema kuli Lesa mu mupashi wa muyayaya, wena walicilapo ukusangulula bakampingu wesu ku milimo yafwa ku kuleka tubombe umulimo washila kuli Lesa wa mweo.” Cine cine, Yesu apeele Lesa umutengo wa mulopa wakwe.—AbaHebere 9:11-14, 24, 28; 10:11-14; 1 Petro 3:18.

18. Mulandu nshi ifyo Baibolo yalanda pa mulopa filingile ukubela ifyacindama ku Bena Kristu muno nshiku?

 ¹⁸ Ici cine ca kwa Lesa citwafwa ukumfwikisha imbali shishaiwamina isha fyo Baibolo ilanda pa mulopa—e kuti ico Lesa amwena umulopa fintu aumona, ifyo tufwile ukumona umulopa, no mulandu tulingile ukukonka amafunde Lesa abikapo pa kubomfya umulopa. Ilyo mulebelenga amabuuku ya mu Amalembo ya Bwina Kristu aya ciGriki muli no kusanga ifyebo ifingi ifilanda pa mulopa wa kwa Kristu. (Moneni umukululo.) Ifi filanga ukuti Umwina Kristu umo na umo afwile ukutetekela “umulopa [wa kwa Yesu].” (Abena Roma 3:25) Icilenga ukuti tulekelelwe no kuba no mutende na Lesa “mulopa [Yesu] asuumishe.” (Abena Kolose 1:20) Ici e cacitika kuli balya Yesu apangene na bo icipingo caibela ica kuteka nankwe ku muulu. (Luka 22:20, 28-30; 1 Abena Korinti 11:25; AbaHebere 13:20) Kabili e cacitika na kwi “bumba likalamba” pali leelo, abakapusuka “ubucushi bukalamba” ubuleisa no kuba no mweo wa muyayaya muli paradaise wa pe sonde. Mu mampalanya, ‘basamba imingila yabo mu mulopa wa mwana wa mpaanga.’—Ukusokolola 7:9, 14.

19, 20. (a) Mulandu nshi Lesa ashasuminishisha ukubomfya umuopa icibomfyebomfye, kabili tufwile ukumfwa shani pali ici? (b) Cinshi twingafwaisha ukwishiba?

¹⁹ Cailanga fye ukuti umulopa walicindama mu menso ya kwa Lesa. Na ifwe bene tufwile uku-umona ifyo fine. Kalenga, uwapoosako amano ku bumi, e wakwata amaka ya kweba abantu ifyo bafwile ukucita pa mulopa. Apo alipoosako sana amano na ku bumi bwesu, apingwile ukubomfya umulopa mu nshila imo iyacindama nga nshi, inshila yeka iingalenga ifwe ukuba  no mweo wa muyayaya. Iyo nshila yakumine umulopa wacindama uwa kwa Yesu. Awe mwandini tufwile ukutasha pa kuti Yehova Lesa atucitile icisuma pa kubomfya umulopa wa kwa Yesu ku kutupususha! Kabili tufwile ukutasha na Yesu wine pa fyo aipeele ukupongolola umulopa wakwe pa mulandu wesu! Cine cine kuti twaumfwikisha amashiwi yalandile umutumwa Yohane uwatile: “Ku watutemwa kabili uwatukakwile ku membu shesu mu mulopa wakwe wine—kabili atulengele tube ubufumu, bashimapepo kuli Lesa wakwe kabili Wishi—cine cine, kuli wene kube ubukata na maka pe na pe. Ameni.”—Ukusokolola 1:5, 6.

²⁰ Lesa wesu uwa mano yonse kabili Uupeela ubumi ni kale atontonkenye pali uyu mulimo wa kupususha imyeo. Kanshi ilipusho twingepusha lya kuti, ‘Bushe ici kuti cakuma shani ifyo tupingulapo ne fyo tucita?’ Icipande cikonkelepo cikasuka ili lipusho.

Kuti Mwayasuka Shani?

• Cinshi twingasambilila pa fyo Lesa amona umulopa ku lyashi lya kwa Abele ne lya kwa Noa?

• Mu Malango, cibindo nshi Lesa abikile pa fya kubomfya umulopa, kabili mulandu nshi?

• Bushe Yesu afishishepo shani ifyo Ubushiku bwa Kukonsolwela Bwaleimininako?

• Bushe umulopa wa kwa Yesu kuti watupususha shani?

[Amepusho]

[Akabokoshi pe bula 18)

MULOPA WA KWA NANI UUPUSUSHA?

“Muleyangwa mwe bene no mukuni onse, uo umupashi wa mushilo wamusontapo ukuba bakangalila, ku kucema icilonganino ca kwa Lesa, ico ashitile ku mulopa wa Mwana wakwe wine.”—Imilimo 20:28.

“E ico, pali bufi, apo twalungamikilwa nomba ku mulopa wakwe, tukapusukila muli wene ku bukali.”—Abena Roma 5:9.

“Mwali abashaba ne subilo kabili ababulwa Lesa pano calo. Lelo nomba muli Kristu Yesu mwe bali kale ukutali mwalipalamikilwa ku mulopa wa kwa Kristu.”—Abena Efese 2:12, 13.

“Lesa atemenwe ukuleka umwisulo onse ukwikala muli wene, kabili muli wene ukuwiikishisha ku mwine ifintu fyonse fimbi pa kucito mutende mu mulopa asuumishe pa cimuti.”—Abena Kolose 1:19, 20.

“E ico, mwe ba bwananyina, . . . tuli abapama ku kwingila mu cifulo ca mushilo ku mulopa wa kwa Yesu.”—AbaHebere 10:19.

“Te ku fintu fyonaika . . . uko mwalubwilwe ku myendele yenu iyabula ifisabo iyo mwapokelele ku cishilano ca fikolwe fyenu. Lelo cali ni ku mulopa uwaumo mutengo, ngo wa mwana wa mpaanga uwabula akalema kabili uwabula akabi, uwa kwa Kristu wine.”—1 Petro 1:18, 19.

“Nga tuleenda mu lubuuto ifyo wene ali mu lubuuto, ninshi tuli abakumako kuli umo umo no mubiye, no mulopa wa kwa Yesu Umwana wakwe utusangulula ku lubembu lonse.”—1 Yohane 1:7.

“Mwaliwamina ukubuula icimfungwa no kukakatula ifikakatikilo fya ciko, pantu mwaliipaiwe, na ku mulopa wenu mwashitiile Lesa abantu ukufuma mu mutundu onse no lulimi na bantu no luko.”—Ukusokolola 5:9.

“Napooswa uubepesha bamunyinefwe, . . . Na bo bamucimfishe ku mulopa wa Mwana wa mpaanga na ku cebo ca bunte bwabo.”—Ukusokolola 12:10, 11.

[Icikope pe bula 16]

Mu Malango Lesa alangile ukuti umulopa wali no kubomba umulimo mu kulekelelwa kwa membu

[Icikope pe bula 17]

Mu mulopa wa kwa Yesu, abantu abengi kuti bapusuka