Konkeni Ifyo Lesa wa Mweo Alelanda

“[Pilibukileni] kuli Lesa umumi, uwalengele umuulu na pano isonde na bemba na fyonse ifyabamo.”—IMILIMO 14:15.

1, 2. Mulandu nshi cabela icalinga ukumona Yehova ukuti ni “Lesa wa mweo”?

ILYO umutumwa Paulo na Barnaba baposeshe umuntu umo, Paulo aebele abamweneko mu Lustra ati: “Na ifwe bene tuli bantunse abanakuka nga imwe, kabili tulemubilila imbila nsuma, pa kuti mutaluke kuli fi fintu fya fye no kupilibukila kuli Lesa umumi, uwalengele umuulu na pano isonde na bemba na fyonse ifyabamo.”—Imilimo 14:15.

² Cine cine Yehova te kalubi, lelo ni “Lesa wa mweo”! (Yeremia 10:10; 1 Abena Tesalonika 1:9, 10) Ukulunda pa kuba no mweo umwine, Yehova kabili e ntulo ya bumi. “E upeela abantu bonse ubumi no mupu na fyonse.” (Imilimo 17:25) Afwaya ifwe ukuipakisha ubumi ino nshita na ku ntanshi. Paulo asosele no kuti Lesa “tailekele fye ukwabula ubunte pantu acitile icisuma, pa kumupeela imfula ukufuma mu muulu ne nshita sha kutwala ifisabo, ukwisushamo imitima yenu ica kulya no kusangalala.”—Imilimo 14:17.

3. Mulandu nshi twingacetekelela ifyo Lesa atweba?

³ Ifi Lesa asakamana ubumi bwesu e cilenga ukucetekela ifyo atweba. (Amalumbo 147:8; Mateo 5:45) Bamo kuti bakaana ukukonka ifyo atweba nga bafilwa ukuumfwa ifunde lya mu Baibolo nelyo ifunde lyamoneka kwati lilebalesha ukucita ifyo balefwaya. Na lyo line, twalimona ukuti umwaba amano ni mu kucetekela ifyo Yehova atweba. Natulangilile: Nangu ca kuti umwina Israele taumfwikishe umulandu kwabelele ifunde lya kukanaikata icitumbi, alenonkelamo mu kukonka ili funde.  Ica kubalilapo, icumfwila cali no kumupalamika kuli Lesa wa mweo; ica bubili, cali no kumwafwa ukukana-ambula amalwele.—Ubwina Lebi 5:2; 11:24.

4, 5. (a) Ilyo UbuKristu bushilatendeka, finshi Yehova alandile pa mulopa? (b)Twaishiba shani ukuti ifyo Lesa alandile pa mulopa fyalikuma Abena Kristu?

⁴ E fyo caba na pa fyo Lesa aalanda pa mulopa. Aebele Noa ukuti abantu tabafwile ukulya umulopa. Lyene mu Malango, Lesa asokolwele ukuti umulopa wali no kubomfiwa fye pa ciipailo—ku kulekelelwa imembu. Kuli aya mafunde, Lesa alepekanya icintu cikalamba ico umulopa wali no kwisabomba—ukupususha abantu ukupitila mu cilubula ca kwa Yesu. (AbaHebere 9:14) Mu fyo Lesa alandile, alangile ukuti alisakamene ubumi bwesu ne nsansa shesu. Ilyo alelanda pa Ukutendeka 9:4, Adam Clarke uwasoma Baibolo uwa mu myaka ya ba 1800 alembele ati: “Ili funde [lyapeelwe kuli Noa] balalikonka sana Abena Kristu ba ku kabanga . . . Amalango yaleseshe ukulyo mulopa, pantu yalandile pa mulopa uwali no kupongololwa pa membu sha ba mu calo; kabili ukulingana na Malandwe umulopa te wa kulya, pantu lyonse ulingile ukumonwa ukuti wimininako umulopa wapongololwa ku kulekelelwa imembu.”

⁵ Uyu muntu wasoma napamo alelanda pa malandwe, nelyo imbila nsuma iyalanda sana pali Yesu. Ili lyashi lilanda na pa fyo Lesa atumine Umwana wakwe ukwisatufwila, ukupongolola umulopa wakwe pa kuti tube no mweo wa muyayaya. (Mateo 20:28; Yohane 3:16; Abena Roma 5:8, 9) Uyu muntu wasoma alandile na pe funde ilyo abakonshi ba kwa Kristu bapeelwe ilya kutaluka ku mulopa.

6. Fipope nshi pa mulopa Abena Kristu baebelwe, kabili cinshi babebeele fyo?

⁶ Mwalishiba ukuti Lesa apeele abena Israele ifipope ifingi. Ilyo Yesu afwile, abasambi bakwe tabashingemwe ukukonka aya mafunde yonse. (Abena Roma 7:4, 6; Abena Kolose 2:13, 14, 17; AbaHebere 8:6, 13) Lelo, mu kupita kwa nshita, kwaishileima ilipusho pa cintu cimo icacindama ico abantu baebelwe ukulacita—e kuti ukusembululwa kwa baume. Bushe abashali abaYuda abalefwaya ukunonkelamo mu mulopa wa kwa Kristu bali no kusembululwa, ukulanga ukuti bali bacili balekonka Amalango? Mu 49 C.E., ibumba litungulula ilya Bena Kristu lyalandile pali uyu mulandu. (Imilimo, icipandwa 15) Pa kwafwiwa no mupashi wa kwa Lesa, abatumwa na bakalamba basondwelele ukuti ifunde lya kusembululwa lyapwilile pamo na Malango. Na lyo line kwali amafunde yamo aya kwa Lesa ayo Abena Kristu bali no kutwalilila ukukonka. Muli kalata wa ku filonganino, ibumba litungulula lyalembele ati: “Umupashi wa mushilo na ifwe bene twasalapo ukukanamutwika icisendo na cimbi, kano ifi ififwile ukucitwa, ukutalukako ku fyaipailwa utulubi na ku mulopa na ku fyatitilwa na ku bulalelale. Nga mwaibaka kuli ifi fintu, mukatunguluka.”—Imilimo 15:28, 29.

7. Bushe cacindama shani ku Bena Kristu ‘ukutaluka ku mulopa’?

⁷ Twamona ukuti ibumba litungulula lyalemona umulandu wa ‘kutaluka ku mulopa’ ukuba uwacindama filya fine cacindeme ukutaluka ku bulalelale nelyo ku kupepo tulubi. Ici cilanga ukuti icibindo cabikwa pa mulopa calicindama. Abena Kristu abapepo tulubi nelyo ukucita ubulalelale ukwabula ukulapila te kuti ‘bapyane ubufumu bwa kwa Lesa’; “icakaniko cabo . . . ni mfwa ya cibili.” (1 Abena Korinti 6:9, 10; Ukusokolola 21:8; 22:15) Moneni ubupusano: Ukusuula  ifyo Lesa aalanda ukuti umulopa walishila kuti kwalenga umuntu ukufwililila. Ukucindika ilambo lya kwa Yesu kuti kwalenga umuntu ukwisakwata umweo wa muyayaya.

8. Cinshi cilanga ukuti Abena Kristu balicindike sana ifyo Lesa abebele pa mulopa?

⁸ Bushe Abena Kristu ba kubalilapo baumfwile shani ifyo Lesa alandile pa mulopa kabili bakonkele shani ifi fyebo? Ibukisheni ifyalandile Clarke: “Ukulingana na Malandwe umulopa te wa kulya, pantu lyonse ulingile ukumonwa ukuti wimininako umulopa wapongololwa ku kulekelelwa imembu.” Ilyashi lya kale lilanga ukuti Abena Kristu balicindike uyu mulandu. Tertullian alembele ati: “Tontonkanyeni pa ba mu cibansa ca mangalo abafwaisha ukusenda umulopa wa bampulamafunde babipisha . . . ku kuyaubomfya abati muti wa kufunta.” Nangu abasenshi balelya umulopa, Tertullian atile Abena Kristu “tababika no mulopa wa nama pa fya kulya [fyabo] . . . Ilyo mulecusha Abena Kristu mubatambika soseji yaisulamo umulopa. Kwena, mwalishiba ukuti ifunde lyalibalesha ukulye ifi.” Te mulandu no kubatiinya ukuti balaipaiwa, Abena Kristu tabalelya umulopa. Balicindike sana ifyo Lesa abebele.

9. Ukutaluka ku mulopa kwasanshishemo cinshi ukulunda pa kukanalya umulopa?

⁹ Bamo kuti batontonkanya ukuti ibumba litungulula lyalelanda fye pa kuti Abena Kristu tabali no kulya nelyo ukunwa umulopa nelyo ukulya inama iyatitilwa nelyo ifya kulya fyasankanamo umulopa. Ca cine ukuti pa kubala umo e mwalolele ifunde Lesa apeele Noa. Kabili abatumwa bafundile Abena Kristu ‘ukutaluka ku fyatitilwa,’ e kutila inama umwali umulopa. (Ukutendeka 9:3, 4; Imilimo 21:25) Lelo, Abena Kristu ba kubalilapo balishibe ukuti kwali na fimbi. Limo limo abantu balelya umulopa ku kuyundapa. Tertullian atile pa kufwaya ukuposha ubulwele bwa kufunta, abasenshi bamo balenwa umulopa. Kabili umulopa ufwile walebomfiwa na mu nshila shimbi ku kuposha amalwele nelyo ukuwamyako ubumi. E ico, ku Bena Kristu ukutaluka ku mulopa casanshishemo ukukanabomfya umulopa ngo “muti.” Baletaluka ku mulopa nangu ico limo calebabika mu kapoosa mweo.

Umulopa nga Wabomfiwa ngo Muti

10. Ni nshila nshi shimo umo umulopa ulebomfiwilwamo ku cipatala, kabili inshile shi shilenga twaipusha ubwipusho nshi?

¹⁰ Ino nshita caliseeka ukubomfya umulopa ku kuundapa. Kale balebika umulopa onse mu muntu—uwalefuma mu muntu umbi, baleusunga, no kupeela umulwele, nelyo ku wacenenwe mu bulwi. Mu kuya kwa nshita, basayantisti basambilile ifya kulekanya ifintu fikalamba ifyaba mu mulopa. Pa kubika mu muntu fimo ifyaba mu mulopa, badokota balepeela abalwele abengi umulopa, napamo umuntu uucenenwe kuti bamubikamo plasma e lyo umbi bamubikamo insandesande shakashika. Ukufwailisha kumbi kwasokolwele ukuti mu fyaba mu mulopa pamo nga plasma kuti bafumyamo na fimbi ifingi, ifyo bengabika mu balwele bambi. Uyu mulimo uletwalilila, kabili baleshimika inshila shipya isha kubomfeshamo ifyaba mu mulopa. Bushe Umwina Kristu afwile ukumona shani umulandu wa kubikwamo fimo ififuma mu mulopa? Tutile Umwina Kristu akaaninina ndai ukubikwamo umulopa, lelo dokota akosapo fye ukuti asumine ukubikwamo cimo pa fintu ifikalamba ifyaba mu mulopa, napamo insandesande shakashika. Napamo ukuundapa kuti kwasanshamo ukumubikamo tumo utufuma mu fikalamba ifyaba mu mulopa. Bushe umubomfi wa kwa Lesa kuti ayasuka shani aya mepusho, ilyo aleibukisha ukuti umulopa walishila no kuti umulopa wa kwa Kristu e upususha abantu icine cine?

11. Finshi baNte baishiba ukutula kale pa mulopa ifyo na badokota baishiba?

¹¹ Kale sana Inte sha kwa Yehova balondolwele ukuti balataluka ku mulopa. Ku ca kumwenako, balembele icipande icasabankanishiwe mu lupapulo lwa The Journal of the American Medical Association (November 27, 1981; ici cipande capulintilwe na mu lupapulo lutila Ni Shani Fintu Umulopa Wingapususha Ubumi Bobe? amabula 27-9). * Ici cipande cayambwile amalembo ya mu Ukutendeka, Ubwina Lebi, na Imilimo. Casosele no kuti: “Nangu ca kuti ifi fikomo tafyalembwa mu mashiwi ya badokota, baNte bamona aya  malembo ukuti yalesha ukubikwamo umulopa, insandesande shakashika, na plasma, pamo ne nsandesande shabuuta na maplatelet.” Icitabo ca mu 2001 ica Emergency Care, pa kamutwe kaleti “Ifyaba mu Mulopa” casosele ukuti: “Mu mulopa mwaba ifingi: plasma, insandesande shakashika ne shabuuta, na maplatelet.” E ico, mu kumfwana ne fyebo fya badokota, baNte balakaana ukubikwamo umulopa onse umo wabela nelyo fimo pa fintu fine ifikalamba ifyaba mu mulopa.

12. (a) Finshi fyalandwa pa fyo tumona ukubikwamo tumo utufuma mu fintu fikalamba ifyaba mu mulopa? (b) Ifyebo fimbi pali uyu mulandu kuti fyasangwa kwi?

¹² Ici cipande ca pa kuundapa cakonkenyepo ukuti: “Ifi baNte basumina te kuti calibindwa umupwilapo ukubikwamo [tumo utufuma mu mulopa] pamo nga albumin, immunoglobulin, ne filenga umulopa ukutikama bwangu; Nte umo na umo afwile ukuisalila nga ali no kusumina ukubikwamo ifi.” Ukutula mu 1981, badokota balisanga ifintu ifingi ifyo bafumya mu fikalamba ifyaba mu mulopa ifyo babomfya ku kuundapa. E ico, Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa June 15, 2000, lwalandile ifyebo ifingatwafwa pali uyu mulandu mu cipande ca “Ifipusho Ukufuma ku Babelenga.” Pa kuti bakabelenga besu abengi abapya banonkelemo ubwasuko nabupulintwa na kabili pa mabula 29-31 muli uno magazini. Ubu bwasuko nabulondolola bwino uyu mulandu, lelo mwalamona ukuti ifyo ici cipande cilesosa fileikatana ne fishinka fikalamba ifyalandilwe mu 1981.

Ifyo Kampingu Wenu Abomba

13, 14. (a) Kampingu cinshi, kabili abomba shani ukukuma ku mulandu wa mulopa? (b) Fyebo nshi Lesa aebele abena Israele pa kulya inama, lelo napamo mepusho nshi yaipushiwe?

¹³ Ifyebo fya musango yu fikabila kampingu pa kupingulapo. Mulandu nshi? Abena Kristu balasumina ukuti bafwile ukukonka ifyo Lesa alanda, lelo muli fimo umuntu afwile ukuisalila, kabili ico cikabila kampingu. Kampingu cintu tufyalwa na co icitwafwa ukupingula pa fintu, sana sana ifikumine imibele iisuma atemwa iyalubana. (Abena Roma 2:14, 15) Lelo mwalishiba ukuti bakampingu balilekanalekana. * Baibolo itila bamo ‘bakwata kampingu uwanaka,’ icilanga ukuti bambi bakwata kampingu uwakosa. (1 Abena Korinti 8:12) Ubupusano e po bwaba mu fyo Abena Kristu balunduluka mu kusambilila pa fyo Lesa alanda, mu kupoosa amano ku matontonkanya yakwe, na mu kukonka ukutontonkanya kwa kwa Lesa ilyo balepingula pa fintu. Kuti twalanda pa cilangililo ca baYuda na pa kulye nama.

¹⁴ Baibolo yalilondolola bwino ukuti umuntu uumfwila Lesa tafwile ukulya inama yatitilwa.  Ico calicindeme sana ica kuti na lintu ifita fya bena Israele fyaumfwile sana insala no kulya inama iyatitilwa, fyalicitile umulandu uukalamba nelyo ulubembu. (Amalango 12:15, 16; 1 Samwele 14:31-35) Na lyo line napamo kwaleba ifya kwipusha. Umwina Israele nga aipaya impaanga, bushe ali no kupongolola umulopa wa iyo nama ilyo line fye? Bushe ali no kulepula umukolomino wa nama ku kupongolola umulopa? Bushe alekabila ukukakila inama ku cintu cimbi ku molu ya ku numa ukusulikila umutwe pa nshi? Aali no kuisulika inshiku shinga? Kuti acita shani nga ni ng’ombe ikalamba? Pa numa ya kupongolola umulopa, umbi waleshala mu nama. Bushe kuti alya inama ya musango yu? Nani alingile ukupingula ica kucita?

15. AbaYuda bamo bayankwile shani ku kulya inama, lelo finshi Lesa abebele?

¹⁵ Tutile umuYuda wapimpa aipusha aya mepusho. Napamo atontonkenye ukuti icingawamisha kukanashita inama ya pa mushiika, filya fine umuntu engakaana ukulya inama iyo aletontonkanya ukuti yapeelwe ku kalubi. AbaYuda bambi limbi balelya fye inama pa numa ya kukonka sana inshila shasuminishiwe ukufumishamo mulopa mu nama. * (Mateo 23:23, 24) Cinshi muletontonkanya pali uku kupingulapo kwalekanalekana? Kabili, apo Lesa talekabila abantu ukucita ifya musango yu, bushe kuti caba bwino abaYuda ukwipusha ifingi kuli barabi pa kuti babebe ifya kucita pa mulandu umo na umo? Nangu abaYuda balecite fi, tulasekelela ukwishiba ukuti Yehova taebele bakapepa ba cine ukusanga amasuko ku mepusho pa mulopa muli yo nshila. Lesa alandile ifyo abantu bafwile ukucita pa kwipaya inama shasanguluka na pa kupongololamo umulopa, lelo talandile ifyacilile pali fyo.—Yohane 8:32.

16. Cinshi Abena Kristu bengapingwila ifyapusana pa kusumina ukulaswa inshindano iikwete tumo utufuma mu fikalamba ifyaba mu mulopa?

¹⁶ Nge fyo tulandilepo mu maparagrafu 11 na 12, Inte sha kwa Yehova tabasumina ukubikwamo umulopa onse umo wabela nelyo fimo pa fintu fine ifikalamba ifyaba mu mulopa e kuti plasma, insandesande shakashika, insandesande shabuuta, na maplatelet. Nga pa tuntu utufuma mu fintu ifikalamba ifyaba mu mulopa, pamo nga serum iyakwata ifilwisha amalwele nelyo ubusungu bwa nsoka? (Moneni ibuula 30, paragrafu 4.) Bamo batila utu tuntu tunono utufuma mu fikalamba ifyaba mu mulopa, te mulopa iyo, e co tatwabamo mwi funde lya ‘kutaluka ku mulopa.’ (Imilimo 15:29; 21:25; ibula 31, paragrafu 1) Uko kupingulapo kwabo. Bakampingu wa bambi babeba ukukaana fyonse ififuma mu mulopa (uwa nama nelyo uwa muntu), nangu tuntu utunono utulefuma muli cimo icikalamba icaba mu mulopa. * Na lyo line bamo kuti basumina ukulaswa inshindano ya plasma protein ku  kulwisha ubulwele nelyo ubusungu bwa nsoka, lelo kuti bakaana tumbi utufuma mu mulopa. Kabili, imiti imo iipangwa ku fifuma mu fikalamba fine ifya mu mulopa kuti yabomba nge fibomba ifintu fikalamba ifyaba mu mulopa nga yabikwa mu muntu kabili kuti yatantalisha ubumi bwa muntu. Abena Kristu abengi kuti bamona ati teti cibe bwino ukubikwamo ifya musango yu.

17. (a) Bushe kampingu wesu kuti atwafwa shani ilyo tuli na mepusho ayakumine utuntu utufuma mu fyaba mu mulopa? (b) Cinshi tulingile ukubikilako amano ilyo tulepingula pa fya musango yu?

¹⁷ Ifyo Baibolo ilanda pali kampingu filaafwa ilyo tulepingula ifya kucita pa fya musango yu. Ica kubalilapo, kwishiba ifyo Icebo ca kwa Lesa cisosa no kwesha ukulenga kampingu ukukonka ifyo fyebo. Ico cikamupangasha ukupingula mu kuumfwana ne fyo Lesa alanda ukucila ukwipusha umbi ukumupingwila. (Amalumbo 25:4, 5) Pa mulandu wa kubikwamo tumo utufuma mu mulopa bamo batila: ‘Ici cikumine kampingu, e ico tacicindeme sana.’ Uku kutontonkanya takwawama. Icishinka ca kuti cimo cikumine kampingu tacilolele mu kuti ninshi tacicindeme. Kuti caba mulandu ukalamba icine cine. Umulandu umo wa kuti ifyo twapingulapo kuti fyakuma bambi abaletontonkanya ifipusene ne fyo tuletontonkanya. Tulomfwikisha ici cishinka mu kufunda kwa kwa Paulo pa lwa nama iyo napamo iyapeelwe ku kalubi lyene ukwisashitishiwa pa mushiika. Umwina Kristu alingile ukupoosa amano ku ‘kukanapunwisha bakampingu banaka.’ Nga apunwisha bambi, kuti ‘aonaula munyina uo Kristu afwilile’ kabili ninshi alebembukila Kristu. E ico nangu ca kutila tufwile ukuisalila pa milandu ikumine ukubikwamo utuntu utufuma ku fyaba mu mulopa, tufwile ukubikako sana amano ilyo tulepingulapo.—1 Abena Korinti 8:8, 11-13; 10:25-31.

18. Umwina Kristu kuti ataluka shani ku kulenga kampingu wakwe ukufwa ilyo alepingula pa fikumine umulopa?

¹⁸ Icishinka cimbi twingalandapo cikomaila pa fyo tulingile ukubikako amano ilyo tulepingula pa fikumine umulopa. Ne ci fintu fingatumbuka mu fyo mwapingulapo. Nga ca kuti ukusumina ukubikwamo utuntu utufuma mu fyaba mu mulopa kwacusha kampingu wenu uwakanshiwa na Baibolo, mwisuula kuli ci. Kabili mwisuula ifyo kampingu alemweba pa mulandu fye wa kuti bambi batila, “Cili fye bwino ukubikwamo ifi; abengi balisumina.” Ibukisheni ukuti abantu abengi muno nshiku balasuula ifibeba kampingu wabo, ne ci cilenga kampingu wabo ukufwa, kabili e cilenga ukubeepa nelyo ukucita ifintu fyabipa ukwabula ukubipilwa. Abena Kristu tabafwile ukukwata imibele ya musango yu.—2 Samwele 24:10; 1 Timote 4:1, 2.

19. Ilyo tulepingula pa kuundapa ukukumine umulopa, cinshi tufwile ukutontonkanyapo sana?

¹⁹ Ifyebo fyapulintwa cipya cipya pa mabula 29-31 ku mpela fitila: “Bushe icishinka ca kuti imimwene no kupingulapo ukulingana na kampingu kuti fyapusana calola mu kuti uyu mulandu tawacindama? Iyo. Walicindama.” Sana sana pa mulandu wa kuti bucibusa bwenu na “Lesa wa mweo” nabukumwako. Ubu bucibusa e bwingatungulula fye ku mweo wa muyayaya, ukushintilila pa mulopa wa kwa Yesu uwaba na maka ya kupususha ubumi. Cindamikeni nga nshi umulopa pa mulandu wa fyo Lesa alecita ukubomfya wene—e kuti ukupususha abantu. Paulo alilungike ilyo alembele ati: “Mwali abashaba ne subilo kabili ababulwa Lesa pano calo. Lelo nomba muli Kristu Yesu mwe bali kale ukutali mwalipalamikilwa ku mulopa wa kwa Kristu.”—Abena Efese 2:12, 13.

[Amafutunoti]

Bushe Muleibukisha?

• Lifunde nshi pa mulopa Lesa apeele Noa, abena Israele, na Bena Kristu?

• Pa mulopa, cinshi Inte sha kwa Yehova bakaana?

• Ni muli finshi ukusumina ukubikwamo tumo utufuma mu fikalamba ifyaba mu mulopa kwabela kupingula ukulingana na kampingu wa muntu, lelo ici ni mwi cishalola?

• Ilyo tulepingulapo, mulandu nshi tulingile ukutontonkanishisha sana pali bucibusa bwesu na Lesa?

[Amepusho]

[Charti pe bula 22]

(Nga mulefwaya ukumona charti, moneni muli magazini)

IFYO TWASUMINA PA MULOPA

UMULOPA UMO WABELA

▾ ▾ ▾ ▾

TATUPOKELELA Insandesande Insandesande Insandesande Plasma

shakashika shabuuta shilenga

umulopa

ukutimba

(platelets)

UMWINA ▾ ▾ ▾ ▾

KRISTU UMWINE Uto Uto Uto bafumishe Uto

ALAIPINGWILA bafumishe mu bafumishe mu mu nsandesande bafumishe

nsandesande nsandesande shilenga umulopa muli

shakashika shabuuta ukutimba plasma

(platelets)

[Icikope pe bula 20]

Ibumba litungulula lyasondwelele ukuti Abena Kristu bafwile ‘ukutaluka ku mulopa’

[Icikope pe bula 23]

Mwilasuula ifilemweba kampingu nga kuli ifyo mulepingulaifikumine ukubikwamo tumo utufuma mu fyaba mu mulopa