‘Kabiyeni, Kalengeni Abasambi’

“Amaka yonse nayapeelwa kuli ine mu muulu na pano isonde. E ico kabiyeni, kalengeni . . . abasambi.”—MATEO 28:18, 19.

1, 2. (a) Mulimo nshi Yesu apeele abakonshi bakwe? (b) Mepusho nshi ayakuma ifipope fya kwa Yesu twalalandapo?

BUSHIKU bumo mu Israele, muli shinde wa mu 33 C.E., abasambi ba kwa Yesu balilongene pa lupili mu Galili. Shikulwibo uwabuushiwe ali mupepi no kuya ku muulu, lelo ilyo ashilaya alefwaya ukubeba fimo ifyacindama. Yesu alefwaya ukubapeela umulimo. Mulimo nshi? Bushe abasambi bakwe bayankwileko shani? Kabili bushe ulya mulimo watukuma shani pali leelo?

² Ifyasosele Yesu fyalembwa pali Mateo 28:18-20 apatila: “Amaka yonse nayapeelwa kuli ine mu muulu na pano isonde. E ico kabiyeni, kalengeni aba nko shonse ukuba abasambi, mulebabatishisha mwi shina lya kwa Tata ne lya Mwana ne lya mupashi wa mushilo, mulebasambilisha ukubaka fyonse ifyo namwebele. Kabili, moneni! nakulaba na imwe inshiku shonse ukufika na ku mpela ya bwikashi.” Yesu alandile pa “maka yonse,” “inko shonse,” ifintu “fyonse” ne “nshiku shonse.” Ifipope fyakwe umwaba aya mashiwi fileta amepusho yacindama, ayengasupulwa mu mepusho yane aya kuti, mulandu nshi? kwi? cinshi? na lilali? Natulande pa lipusho limo na limo. *

“Amaka Yonse Nayapeelwa Kuli Ine”

3. Mulandu nshi tulingile ukuumfwila icipope ca kupanga abasambi?

³ Intanshi, mulandu nshi tulingile ukuumfwila icipope ca kupanga abasambi? Yesu atile: “Amaka yonse nayapeelwe kuli ine mu muulu na pano isonde. E ico kabiyeni, kalengeni aba nko shonse ukuba abasambi.” Ishiwi lya kuti “e ico” lilanga umulandu ukalamba tulingile ukuumfwila ici cipope. Ni co Yesu, uwatupeele ici cipope, alikwata “amaka yonse.” Bushe amaka yakwe yakula shani?

4. (a) Bushe amaka ya kwa Yesu yakula shani? (b) Bushe ukwishiba ukuti Yesu alikwata sana amaka kufwile ukulenga twalamona shani icipope atupeele ica kupanga abasambi?

⁴ Yesu alikwata amaka pa cilonganino cakwe, kabili ukutula mu 1914 alikwata amaka pa Bufumu bwa kwa Lesa ubwatendeke ukuteka uyu wine mwaka. (Abena Kolose 1:13; Ukusokolola 11:15) E malaika mukalamba kanshi alikwata amaka pa minshipendwa ya bamalaika mu muulu. (1 Abena Tesalonika 4:16; 1 Petro 3:22; Ukusokolola 19:14-16) Wishi alimupeela amaka  ya konaula “ubuteko bonse no butungulushi bonse na maka” ifikaanya amafunde yalungama. (1 Abena Korinti 15:24-26; Abena Efese 1:20-23) Yesu taba fye na maka pa ba mweo. Ni “kapingula wa ba mweo na bafwa” kabili Lesa alimupeela amaka ya kubuusha abalaala mu mfwa. (Imilimo 10:42; Yohane 5:26-28) Kanshi tufwile ukumona icipope cafuma ku Muntu wapeelwa amaka ayengi ukuti calicindama sana. E ico, ku kulanga umucinshi kabili mu kuitemenwa, tulomfwila icipope ca kwa Kristu ica kuti ‘kabiyeni kalengeni abasambi.’

5. (a) Bushe Petro alangile shani icumfwila ku fyo Yesu amwebele? (b) Bushe Petro apaalilwe shani ilyo acitile ifyo Yesu amwebele?

⁵ Ilyo Yesu atendeke umulimo wakwe pe sonde, asambilishe abasambi bakwe mu nshila ya kupapusha ukuti nga baishiba amaka akwata no kuumfwila ifipope fyakwe bali no kupaalwa. Inshita imo aebele Petro uwali umulondo ati: “Twaleni ubwato apashikile, kabili pooseni amasumbu yenu ku kwipaye sabi.” Petro alishininkishe ukuti takwali isabi, e ico, aebele Yesu ati: “Mwe Kasambilisha, tucuulile ubushiku bonse no kwipaya nangu limo nakalya.” Lelo, Petro ali-icefeshe no kusosa ati: “Lelo pa fyo mwasosa, nalapoosamo amasumbu.” Ilyo Petro aumfwilile icipope ca kwa Kristu, aikete “isabi ilingi nga nshi.” Pa kupeshiwa amano pali ici, Petro “awilile ku makufi ya kwa Yesu, ati: ‘Fumeni kuli ine, mwe Shikulu, pantu ndi muntu mubembu.’” Lelo, Yesu atile: “Wilatiina. Ukufuma pali nomba walaba umulondo wa bantu.” (Luka 5:1-10; Mateo 4:18) Cinshi tulesambilila kuli ili lyashi?

6. (a) Bushe ilyashi pa fyo abasambi baikete isabi mu kupapusha lilangilila cinshi pa lwa cumfwila Yesu afwaya? (b) Kuti twapashanya shani Yesu?

⁶ Yesu apeele Petro, Andrea, na batumwa bambi umulimo wa kuba “abalondo ba bantu” pa numa ya kwikata isabi ilingi, te lintu bashilaikata. (Marko 1:16, 17) Twamona ukuti Yesu talefwaya abantu ukumumfwila fye ico cine. Alilondolwele bwino bwino umulandu balekabila ukumumfwila. Nga filya ukuumfwila ilyo Yesu abebele ukupoosa amasumbu kwalengele bekate isabi ilingi, no kuumfwila icipope ca “kuba abalondo ba bantu” kwali no kuleta amapaalo ayengi. Abasambi balicetekele sana ifyo Yesu abebele kabili balicitile. Ilyashi lipwa na mashiwi ya kuti: “Babweseshe amato ku mulundu, kabili bashile fyonse no kumukonka.” (Luka 5:11) Pali leelo, nga tulekoselesha bambi ukulashimikila pamo na ifwe, ninshi tulepashanya Yesu. Tatufwaya abantu ukucita fye ifyo twabeba, lelo tulabeba bwino bwino ico bafwile ukukonkela icipope ca kwa Kristu.

Ififwile Ukulenga Tuleumfwila Icipope

7, 8. (a) Milandu nshi imo iya mu Malembo iilenga tuleshimika Ubufumu no kupanga abasambi? (b) Lilembo nshi ilimukoselesha sana ukutwalilila ukushimikila? (Moneni no tulembo twa pe samba.)

⁷ Apo twalishiba amaka Kristu akwata, na ifwe tulabombako umulimo wa kushimika Ubufumu no kupanga abasambi. Finshi fimbi Amalembo yalandapo ifilenga tulebomba uyo mulimo ifyo twingebako abo tulefwaya ukukoselesha ukubombe milimo isuma? Umfweni ifyo Inte sha kwa Yehova ishingi isha busumino mu fyalo fyalekanalekana shasosa, kabili moneni ifyo amalembo yambwilwe yampene ne fyo balandile.

⁸ BaRoy ababatishiwe mu 1951 batila: “Ilyo naipeele kuli Yehova, namulaile ukumubombela lyonse. Ndefwaya ukucita ifyo nalaile.” (Amalumbo 50:14; Mateo 5:37) BaHeather, ababatishiwe mu 1962 batila: “Nga natontonkanya pali fyonse ifyo Yehova ancitila, ndafwaya ukumubombela mu busumino pa kuti amone ukuti ndatasha.” (Amalumbo 9:1, 9-11; Abena Kolose 3:15) BaHannelore ababatishiwe mu 1954 batila: “Lyonse nga tuli mu butumikishi, bamalaika balatwafwa. We paalo we!” (Imilimo 10:30-33; Ukusokolola 14:6, 7) BaHonor ababatishiwe mu 1969 batila: “Inshita ya bupingushi bwa kwa Yehova nga yafika, nshilefwaya nangu umo pa bena mupalamano bandi akapeele Yehova ne Nte shakwe umulandu wa kuti balibalekeleshe, ati ‘nshaumfwile nsoke!’” (Esekiele  2:5; 3:17-19; Abena Roma 10:16, 18) BaClaudio, ababatishiwe mu 1974 batila: “Nga tuleshimikila, ‘Lesa alatumona’ kabili ‘tuba na Kristu.’ We cintu ulawama! Nga tuli mu mulimo wa kubila tuba ne Fibusa fyesu ifyawamisha.”—2 Abena Korinti 2:17. *

9. (a) Cinshi ilyashi lilanda pa fyo Petro na batumwa bambi baipeye sabi lilanga pa cifwile ukulenga umo ukuumfwila Kristu? (b) Cinshi cifwile ukulenga umo ukuumfwila Lesa na Kristu pali leelo, kabili mulandu nshi?

⁹ Ilyashi lilanda pa fyo abasambi baipeye sabi mu kupapusha lilanga ne fyo cacindama ukuumfwila Kristu pa mulandu wa kuti twalimutemwa. Ilyo Petro atile, “Fumeni kuli ine, mwe Shikulu, pantu ndi muntu mubembu,” Yesu tafuminepo, kabili tapeele Petro umulandu wa kucita ulubembu ululi lonse. (Luka 5:8) Kabili Yesu takalipile Petro pa kumupaapaata ukuti afumepo. Lelo Yesu amwaswike mu mutembo ati: “Witiina.” Umwenso nga e walengele Petro ukuumfwila Kristu nga tacaweme. Lelo, Yesu aebele Petro na banankwe ukuti bali no kuba abalondo ba bantu. Na ndakai tatutiinya abantu nelyo ukubeba ifyabipa, pamo nga ukubapa imilandu nelyo ukubomfwisha insoni pa kuti bapatikishiwe ukuumfwila Kristu. Ukuitemenwa ukuumfwila pa mulandu wa kuti twalitemwa Lesa na Kristu kulenga umutima wa kwa Yehova ukusekelela.—Mateo 22:37.

“Kalengeni Aba Nko Shonse Ukuba Abasambi”

10. (a) Fyebo nshi ifyakumine icipope ca kwa Yesu ica kupanga abasambi ifyalengele umulimo ukukosa ku basambi bakwe? (b) Bushe abasambi bayankwileko shani ku cipope ca kwa Yesu?

¹⁰ Ubwipusho bwa cibili pa lwa ici cipope ca kwa Kristu bwa kuti, bushe ni kwi umulimo wa kupanga abasambi ufwile ukubombelwa? Yesu aebele abakonshi bakwe ati: “Kalengeni aba nko shonse ukuba abasambi.” Ilyo Yesu ashilatendeka umulimo wakwe, aba nko shonse balepokelelwa nga baisa ku Israele ku kubombela  Yehova. (1 Ishamfumu 8:41-43) Yesu umwine ashimikile sana abaYuda, nomba apa aeba abakonshi bakwe ukuya na ku ba nko shonse. Kanshi umo balecitila ubulondo atemwa icifulo abasambi bakwe baleshimikilamo cali fye “cishiba” icinono, e kuti abaYuda. Lelo, mu kwangufyanya cali no kusanshamo “bemba” nelyo abantunse bonse. Nangu line uku kwaluka kwalengele umulimo wa basambi ukukosa, balikonkele ifyo Yesu abebele. Ilyo ne myaka 30 tailakumana ukutula apo Yesu afwilile, umutumwa Paulo alembele ati imbila nsuma yalibililwe te ku baYuda fye lelo na “ku cibumbwa conse ica mwi samba lya muulu.”—Abena Kolose 1:23.

11. Kulunduluka nshi kwacitika mu ‘fifulo fya bulondo’ ukutula ku kwamba kwa ba1900?

¹¹ Na mu myaka ya nomba line ififulo fya kushimikilamo fyalikulilako. Ku kutendeka kwa ba1900, mu fyalo fye ifinono e ‘mwalecitilwa ubulondo.’ Lelo, abasambi ba kwa Kristu ilya nshita bapashenye Abena Kristu ba kubalilapo kabili mu mukoosha balilundulwile ififulo fya kushimikilamo. (Abena Roma 15:20) Ku kutendeka kwa ba1930, balepanga abasambi mu fyalo 100. Pali leelo, ‘ififulo fya bulondo’ fyalifula ukufika ku fyalo 235.—Marko 13:10.

“Ukufuma mu Ndimi Shonse”

12. Mulimo nshi uukalamba ukusesema kwaba pali Sekaria 8:23 kuleta?

¹² Icalenga umulimo wa kupanga abasambi ukukula, te bukulu fye bwa cifulo, lelo ni co ne ndimi shine shalifula. Ukupitila muli kasesema Sekaria, Yehova asobele ati: “Mu nshiku isho e mo abantu ikumi aba mu nko sha ndimi shonse bakekata ku cisempe ca muYuda umo, no kutila, Tuleya na imwe, pantu natuumfwo kuti muli na Lesa.” (Sekaria 8:23) Mu kufishiwapo kukalamba ukwa uku kusesema, “umuYuda umo” emininako Abena Kristu basubwa, e lyo “abantu ikumi” bemininako “ibumba likalamba.” * (Ukusokolola 7:9, 10; Abena Galatia 6:16) Ili bumba likalamba ilya bakonshi ba kwa Kristu lyali no kusangwa mu nko ishingi no kulanda indimi ishingi nga filya Sekaria asobele. Bushe abantu ba kwa Lesa pali leelo, bafuma mu nko ishingi, e lyo kabili bushe balanda indimi ishingi? Ee, e fyo caba.

13. (a) Bushe kulunduluka nshi mu ndimi ukwamoneka pa bantu ba kwa Lesa pali leelo? (b) Bushe ibumba lya musha wa cishinka lyacitapo shani pa kukabila kwakulilako ukwa fya kulya fya ku mupashi mu ndimi ishingi? (Landeni na pa mukululo uleti “Impapulo sha Mpofu.”)

¹³ Mu 1950, abalelanda ululimi lwa ciNgeleshi pa Nte sha kwa Yehova mwi sonde lyonse balicilile pali citika. Pa kufika mu 1980 ifintu fyalyalwike. Abalelanda iciNgeleshi pa Nte sha kwa Yehova balicepeleko pali citika, kabili nomba abalanda icingeleshi banono sana. Bushe ibumba lya musha wa cishinka kabili uwashilimuka lyacitapo shani pali  uku kwaluka? Lyalipekanya ifya kulya mu ndimi ishingi. (Mateo 24:45) Ku kulangilila ici, mu 1950, impapulo shesu shalesabankanishiwa mu ndimi 90, lelo, ndakai shisabankanishiwa mu ndimi 400. Bushe ukupoosa amano ku balanda indimi shalekanalekana muli uyu musango kwalileta ifisuma? Ee, kwalileta! Abantu ukufika ku mamilioni 5,000 ‘ukufuma mu ndimi shonse’ balaba abasambi ba kwa Kristu cila mulungu! (Ukusokolola 7:9) Kabili bacili balefulilako. Mu fyalo fimbi amasumbu ya mampalanya yaleleta isabi ilingi nga nshi!—Luka 5:6; Yohane 21:6.

Bushe Kuti Mwabombako Umulimo Uleta Insansa?

14. Kuti twa-afwa shani ababa mu cifulo cesu ica kubombelamo abalanda ululimi lwapusana no lwesu? (Landeni na pa mukululo uleti “Ukubomfya Ululimi lwa Bankomamatwi ku Kupanga Abasambi.”)

¹⁴ Mu fyalo ifingi, baNte nomba balepanga abasambi ukufuma ‘mu ndimi shonse’ na mu fyalo fyabo fine pa mulandu wa kuti abantu balekuukila mu fyalo fimbi. (Ukusokolola 14:6) Kuti twa-afwa shani ababa mu cifulo cesu ica kubombelamo abashilanda ululimi lwesu? (1 Timote 2:4) Nga kulanda mu mampalanya, kuti twabomfya ifisolobelo ifyalinga. Peeleni abo bantu impapulo sha mu lulimi lwabo. Nga cingacitika, teyanyeni ukuti Nte uulanda ululimi lwabo akabatandalile. (Imilimo 22:2) Pali nomba calyanguka ukuteyanya ifi, pantu baNte abengi balisambilila ukulanda ululimi lushili lwabo pa kuti bafwe abafuma ku fyalo fimbi ukuba abasambi ba kwa Kristu. Amalipoti yalanga ukuti ukwafwa abantu muli uyu musango kulaleta ifisuma ifingi.

15, 16. (a) Fya kumwenako nshi filelangilila ukuti mwaliba ubusuma mu kwafwa abalanda indimi sha ku fyalo fimbi? (b) Mepusho nshi pa lwa kubombela mu cifulo balanda ululimi lumbi tufwile ukutontonkanyapo?

¹⁵ Moneni ifi fintu fibili ifyacitike ku Netherlands, uko bateyenye amabumba ya kuyashimikila mu ndimi 34. BaNte babili abaupana bali-itemenwe ukuyapanga abasambi mu bena Poland abayaikala kulya. Abantu abengi balyankwileko bwino ica kuti umulume asalilepo ukucefyako inshiku sha kuya ku ncito pa kuti alekwata ubushiku bumo na bumbi mu mulungu ubwa kusambilila Baibolo na balefwaya. Mu nshita fye inono, aba baupana baletungulula amasambililo ya Baibolo ukucila 20 cila mulungu.  Batile: “Umulimo wa kubila ulatuletela insansa.” Abapanga abasambi balomfwa bwino maka maka nga ca kuti balya abaleumfwa icine ca mu Baibolo mu lulimi lwabo batasha. Moneni icacitike pa kulongana kumo ukwali mu lulimi lwa ku Vietnam. Shikulubantu umo alimine no kulomba ulusa ukuti alandepo. Uku ninshi ne filamba nafilengalenga mu menso asosele ati: “Ndemutasha sana pa fyo mulebombesha ukusambilila ululimi lwa ku mwesu ulwakosa. Ndeumfwa bwino sana ukuti mu bukoloci bwandi, ndesambilila ifingi ifisuma nga nshi muli Baibolo.”

¹⁶ Kanshi e mulandu wine ababombela mu filonganino fibomfya ululimi lwa ku fyalo fimbi babela ne nsansa. Abaupana babili ukufuma ku Britain batile: “Ukushimikila abalanda ululimi lwa ku calo cimbi, kwaba pa milimo twaipakisha sana mu myaka yesu 40 iyo twabomba umulimo wa Bufumu.” Bushe kuti mwa-alula imikalile yenu pa kuti mubombeko uyu mulimo ushaiwamina? Nga ca kuti mucili pa sukulu, bushe kuti mwasambililako ululimi lwa ku calo cimbi pa kuti muipekanye ukwisabombako yu mulimo? Ukucite co kuti kwamuletela insansa na mapaalo. (Amapinda 10:22) Kuti mwalanshanya na bafyashi benu pali ici.

Ukubomfya Inshila Shalekanalekana

17. Cinshi cingatwafwa ukulanda na bantu abengi mu cifulo icilonganino cesu cibombelamo?

¹⁷ Ca cine ukuti imikalile taisuminisha bonse ukupoosa “amasumbu” yesu uko balanda indimi shimbi. Lelo, napamo kuti twaesha ukulanda na bantu abengi ukucila pa bo tulanda na bo mu cifulo cine ico icilonganino cesu cibombelamo. Kuti twacita shani ifyo? Pa kwalula imibombele yesu, te bukombe bwesu iyo. Mu fifulo ifingi abantu abengi bekala mu mayanda yacingililwa na malinga ayatali. Abengi tabasangwa pa mayanda nga twabatandalila ilyo tuli mu mulimo wa ku ng’anda ne ng’anda. E ico, napamo kuti twapoosa “amasumbu” yesu pa nshita shalekanalekana e lyo na mu fifulo fyalekanalekana. Nga twacite co, ninshi tulepashanya Yesu uwalebombesha ukusanga inshila sha kulandilamo na bantu ba mikalile yalekanalekana.—Mateo 9:9; Luka 19:1-10; Yohane 4:6-15.

18. Finshi filanga ukuti mu kushimikila mu fifulo fyalekanalekana mwalifuma ifisuma muno nshiku? (Landeni na pa mukululo uleti “Ukulenga Ababomba Incito Ukuba Abasambi.”)

¹⁸ Mu fyalo fimo, ukushimikila uko abantu bengasangwa kulafwa sana ukupanga abasambi. Ababelesha ukupanga abasambi balapoosa sana amano ku kushimikila mu fifulo fyalekanalekana. Ukulunda pa kushimikila ku ng’anda ne ng’anda, bakasabankanya nomba balashimikila na pa fibansa fya ndeke, mu maofesi, mu matuuka, umwa kwimika bamotoka, pa fitesheni fya babasi, mu misebo, mu maparka, mu lulamba lwa bemba, na kumbi fye. BaNte abengi sana ku Hawaii ababatishiwa, baumfwile icine umuku wa kubalilapo muli ifi fifulo. Ukuya ku fifulo fyapusanapusana kulatwafwa ukucita fyonse ifyo Yesu atwebele pa lwa kupanga abasambi.—1 Abena Korinti 9:22, 23.

19. Finshi tukalandapo mu cipande cikonkelepo ifyakuma umulimo Yesu atupeele?

¹⁹ Ilyo Yesu atupeele uyu mulimo wa kupanga abasambi, talandile fye pa mulandu tufwile ukubombela uyu mulimo na kuntu tufwile ukubombela, lelo, alandile na pa fyo tufwile ukulandapo na lintu tukaleka ukucite co. Ifi fibili ifikumine umulimo Yesu atupeela, fikalandwapo mu cipande cikonkelepo.

[Amafutunoti]

Bushe Muleibukisha?

• Finshi filenga ukuti tuleshimika Ubufumu no kupanga abasambi?

• Bushe Inte sha kwa Yehova pali leelo, babomba ukufika pi umulimo Yesu abapeele uwa kulenga aba nko shonse ukuba abasambi?

• Ni nshila nshi ishapusanapusana isho twingacitilamo “ubulondo bwa bantu,” kabili mulandu nshi tulingile ukucitile co?

[Amepusho]

[Akabokoshi ne Fikope pe bula 10]

Impapulo sha Mpofu

BaAlbert abekala ku United States ni baeluda kabili babomfi ba nshita yonse. Balipofula. Ukubomfya impapulo sha Baibolo isha mu filembo fya mpofu kulabafwa ukubomba bwino umulimo wa kubila no mulimo wa bukangalila bwa mulimo. Bushe babomba shani umulimo wabo mu cilonganino?

BaJames, bakangalila wa kutangilila muli ici cilonganino batila: “BaAlbert ni kangalila wa mulimo uubomba bwino sana.” BaAlbert baba pa bantu abashimona 5,000 mu United States, abapokelela impapulo sha Baibolo mu filembo fya mpofu mu ciNgeleshi na mu ciSpanish pa myaka iingi. Na kuba, ukufuma mu 1912 ukufika leelo, ibumba lya musha wa cishinka lyaliteyanya impapulo mu filembo fya mpofu ukucila pali 100. Ukubomfya bamashini ba muno nshiku, Inte sha kwa Yehova shilapulinta impapulo ishingi cila mwaka mu filembo fya mpofu mu ndimi ukucila 10 kabili balasabankanya ishi mpapulo mu fyalo 70. Bushe mwalishibako abengamwenamo mu mpapulo sha Baibolo isho bapekanishisha impofu?

[Akabokoshi ne Cikope pe bula 11]

Ukubomfya Ululimi lwa Bankomamatwi ku Kupanga Abasambi

Inte sha kwa Yehova ishingi nga nshi mwi sonde lyonse, pamo ne misepela abengi abapimpa, balisambilila ululimi lwa bankomamatwi pa kuti baafwe bankomamatwi ukuba abasambi ba kwa Kristu. Ici calengele bankomamatwi 63 mu Brazil mweka fye, babatishiwe mu mwaka umo nomba line kabili bankomamatwi 35 abali ni Nte sha kwa Yehova kulya nomba ni bakabila ba mbila nsuma aba nshita yonse. Mwi sonde lyonse, mwaba ifilonganino fya bankomamatwi na mabumba pamo 1,200. Mu Russia mwaba umuputule umo fye uwa bankomamatwi. Uyu muputule wasenda Russia yonse, e ico e muputule wakulisha pano calo!

[Akabokoshi pe bula 12]

Ukulenga Ababomba Incito Ukuba Abasambi

Ilyo batandalile ababomba incito mu maofesi yabo, Nte umo mu Hawaii akumenye umukalamba wa kampani ka myotoka shisenda abantu. Nangu line aba ne fya kucita ifingi, uyu mwaume alisumine ukusambilila Baibolo pa maminiti 30 cila mulungu mwi ofesi lyakwe. Cila lucelo pali Citatu, ale-eba ababomfi bakwe ukucilikila bafoni ukukanafika kuli wene pa kuti apoose amano ku kusambilila. Nte na umbi mu Hawaii alatungulula isambililo lya Baibolo no mwine wa cikulwa babilamo insapato. Basambilila mu cikuulwa palya pene apafikila abantu. Nga kwaisa uulefwaya ukubilisha insapato, Nte aselako fye. Cilya aya e lyo balatwalilila ukusambilila.

Icalengele umukalamba wa kampani no mwine wa cikuulwa ukutendeka ukusambilila, ni co baNte bali-itemenwe ukupoosa “amasumbu” yabo mu fifulo fyalekanalekana. Bushe kuti mwatontonkanyako pa ncende shimo mu cifulo icilonganino cenu cibombela uko mwingasanga abantu abashisangwa sana pa mayanda?

[Icikope pe bula 12]

Bushe kuti mwashimikila ku balanda ululimi lumbi?