Abena Mexico Inkonko Baumfwa Imbila Nsuma

PA November 10, 2002, kwali ibumba lya baMixe, abena Mexico inkonko abalongene mu San Miguel Quetzaltepec. Ilyo litauni ilyabela mu musumba uusuma ku kapinda ka ku kulyo aka ku Oaxaca. Ili bumba lyalelongana ukulongana kwa citungu ukwa Nte sha kwa Yehova. Muli programu wa lucelo icawamishe sana cali cilangililo ca mu Baibolo.

Abantu balipapile ilyo baumfwile amashiwi ya kubalilapo aya cilangililo. Bonse pamo batendeke ukutoota, kabili bambi na bo balelukusha ne filamba. Icilangililo cali mu lulimi lwa ciMixe! Ilyo fye capwile abengi balitashishe sana pali ci ca bupe ico bashale-enekela. Umwanakashi umo atile: “Uyu wali e muku wa kubalilapo ukuumfwikisha icilangililo. Calimfikile pa mutima.” Umbi na o atile: “Nomba nangu nafwa te mulandu pantu Yehova alenga naumfwako icilangililo mu citundu candi.”

Ici cilangililo icaliko mu lulimi lwa ciMixe lulya lucelo cali lubali lwa mulimo wapambana uulebombwa ne Nte sha kwa Yehova pa kuti abena Mexico inkonko bomfwe imbila nsuma iya Bufumu.—Mateo 24:14; 28:19, 20.

Yehova Alikutike Amapepo

Mu Mexico mwaba abena Mexico inkonko amamilioni 6 ica kuti kuti bapanga fye ne calo pa lwabo, icalo ca mitundu iyalekanalekana 62. Indimi 15 pali isho, cila lulimi lulalandwa na bantu ukucila pali 100,000. Abantu ukucila pali 1,000,000 abena Mexico inkonko tabaishiba iciSpanish, icaba e lulimi balanda sana mu Mexico. Kabili abengi abalanda iciSpanish, cilabangukila ukusambilila icine ca mu Baibolo mu lulimi lwabo. (Imilimo 2:6; 22:2) Bamo balisambilila Baibolo kabili balitwalilila ukusangwa na ku kulongana kwa Bena Kristu pa myaka iingi, lelo ukwabula ukumfwikisha ifyo balesambilila. E ico ukukwata ubukombe bwa cine mu lulimi lwabo e co balepepela pa nshita ntali.

Pa kupwisha ubo bwafya, amaofesi ya Nte sha kwa Yehova mu Mexico yatendeke ukupekanya ukulongana kwa filonganino mu ndimi sha cikaya mu 1999. Amabumba ya bakapilibula yalipangilwe. Ilyo umwaka wa 2000 walefika, kwali icilangililo pa kulongana kwa citungu mu ciMaya kabili pa numa caishilebako na mu ndimi shimbi ishingi.

Icakonkelepo cali kupilibula impapulo sha kwafwa ukusambilila Baibolo isha Nte sha kwa Yehova. Broshuwa wa Ipakishe Ubumi pe Sonde kuli Pe na Pe! e wabalilepo ukupilibulwa mu ndimi sha ciHuave, iciMaya, iciMazatec, iciTotonac, iciTzeltal, na mu ciTzotzil. Impapulo na shimbi ishingi shalifumine, pamo pene no Ubutumikishi Bwesu Ubwa Bufumu ubufuma cila nshita mu ciMaya. Impapulo shimbi na sho shalibelengwa pa matepu ya mu filimba. Pa kusambilisha abena Mexico inkonko ukubelenga no kulemba mu lulimi lwabo, akatabo katila Sambilileni Ukubelenga no Kulemba kalelembululwa no kwangushiwako ukulingana no kukabila kwa bantu babako. Pali ino nshita impapulo sha Baibolo shilapekanishiwa mu ndimi 15 isha  bena Mexico inkonko kabili na shimbi shikalundwako.

“Balebombesha”

Umulimo wa kupilibula tawayanguka. Umulandu uli wa kuti mu Mexico takwaba impapulo ishingi sana ishalembwa na bena Mexico inkonko. Ilingi line caleyafya ukusanga amadikishonari. Kabili kwaba indimi shimo ishapalana lelo ishapusana amashiwi e lyo ne mishimbwile. Natulangilile, mu iciZapotec ceka fye mwaba indimi shimbi mupepi na 5 ishapusanapusana. Ishi ndimi shalipusana icine cine ica kuti abaZapotec bafuma mu ncende shimbi balafilwa ukuumfwa ifyo abaZapotec banabo balanda.

Kabili nga ca kuti ululimi talwakwata inshila yasuminishiwa iya kulembelamo, bakapilibula balaipangila inshila abene. Ico cikabila ukusokota kwine kwine e lyo no kwipushaipusha. E mulandu wine abengi pa kubala bomfwa nge fyaumfwile Élida umukashana waba mwi bumba lya baHuave. Atila: “Ilyo naitilwe pa maofesi ya Nte sha kwa Yehova mu Mexico ku kuyabomba umulimo wa kupilibula, mu mutima wandi mwali ifintu fibili—insansa no mwenso.”

Bakapilibula na kabili balasambilila ifya kubomfya amakompyuta, ifya kutantika imilimo, e lyo ne nshila sha kupilibwilamo ishalekanalekana. Kwena uyu mulimo walibakosela icine cine. Lelo bushe bomfwa shani pali ico? Gloria uwaba mwi bumba lwa baMaya ayasuka ati: “Te kuti tulondolole ukusekelela kwesu pa kubomba uyu mulimo wa kupilibula impapulo sha Baibolo mu lulimi lwesu ulwa ciMaya.” Munyina uwangalila Ibumba lya Bakapilibula alandilepo amashiwi yamo pali bakapilibula ati: “Balafwaisha sana ukukwata impapulo sha Baibolo mu lulimi lwabo ica kuti balabombesha pa kuti bafishepo ukufwaya kwabo.” Bushe muli uko kubombesha mwalitumbuka ifisuma?

“Namutootela, mwe Yehova!”

Amapaalo ya kwa Yehova pa mulimo wa mwi bala lya ici calo yalimoneka. Impendwa ya basangwa ku kulongana ukwa pa cilonganino e lyo no kulongana kukalamba yalikulilako. Ku ca kumwenako mu 2001, Inte ishilanda ululimi lwa ciMixe ishalongene ku Cibukisho ca mfwa ya kwa Kristu shali 223. Lelo impendwa ya basangilweko bonse pamo bali 1,674—e kutila imiku 7 na hafu ukucila impendwa ya Nte!

Bamo abapokelela icine, nomba balomfwikisha fyonse fye bwino bwino. Mirna alebukisha icamucitikile ilyo ukulongana mu ciMaya kushilatendeka. Atila: “Nabatishiwe pa numa fye ya kusambilila Baibolo pa myeshi itatu. Nalishibe ukuti mfwile ukubatishiwa, lelo ukulanda fye icishinka nshaumfwikishe icine ca mu Baibolo ukulingana ne fyo nalekabila ukuumfwikisha. Umulandu uli wa kuti ululimi lwandi ciMaya, kabili nshaleumfwikisha iciSpanish bwino bwino. Palipitile inshita pa kuti ntendeke ukumfwikisha icine.” Pali ndakai uyu mwanakashi pamo no mulume wakwe baliba ne nsansa pa kuba mwi bumba lya bakapilibula ba lulimi lwa ciMaya.

Bonse ababa mu filonganino balasangalala icine cine pa kukwata impapulo mu lulimi lwabo. Ilyo broshuwa uwapilibwilwe nomba line uwa Ipakishe Ubumi pe Sonde kuli Pe na Pe!  afumine mu ciTzotzil, umwanakashi uwatendeke ukusangwa ku ukulongana kwa Bena Kristu, amupokelele ne nsansa kabili apundile ati: “Namutootela, mwe Yehova!” Amalipoti yalelangilila ukuti abasambi ba Baibolo abengi nomba baleipeela bwangu mu lubatisho, bakasabankanya abanaka abengi balepuupuutulwa, kabili bamunyina ba Bwina Kristu abengi nomba balemona ukuti nabafikapo ukupokelela imilimo mu cilonganino. Abene mayanda bamo balafwaisha impapulo sha Baibolo mu lulimi lwabo kabili balasumina ukusambililamo.

Inshita imo, Nte umo umwanakashi aile mu kutungulula isambililo lya Baibolo, lelo uo basambilila nankwe taalipo. Ilyo umulume wakwe aishile mu kwisulako iciibi Nte afwaile ukuti amubelengeleko ifyali muli broshuwa. Lelo ayaswike ati: “Nshilefwaya nangu cimo.” Uyu nkashi aebele umwaume mu ciTotonac ukuti uyu broshuwa alembwa mu lulimi lwakwe. Ilyo uyu mwaume aumfwile ifyo, akulile icipuna no kwikalako. Ilyo balemubelengela aleasuka fye ati, “Ca cine. Ee, cishinka sana.” Pali nomba alasangwa na ku kulongana kwa Bwina Kristu.

Mu musumba wa Yucatán, umulume wa kwa Nte umo alipatile icine kabili inshita shimo alepuma no mukashi wakwe nga afuma ku kulongana. Ilyo ukulongana mu lulimi lwa ciMaya kwatendeke, umukashi wakwe alimwitile ukuyasangwako. Alisangilweko kabili alitemenwe sana. Nomba alasangwa ku kulongana lyonse, alatungululwa ne sambililo lya Baibolo kabili alileka no kupumo mukashi wakwe.

Umwaume uulande ciTotonac aebele Inte shibili ukuti alileka ukupepa ipepo pantu umupatili amwebele ukuti Lesa omfwa fye amapepo mu  lulimi lwa ciSpanish. Uyu muntu alelipila no yu mupatili ukuti alepepelako abaTotonac. Lelo Inte shamulondolwelele ukuti Lesa alomfwa amapepo mu ndimi fye shonse, kabili bamupeele broshuwa wa mu ciTotonac, kabili alipokelele ninshi nasansamuka icine cine.—2 Imilandu 6:32, 33; Amalumbo 65:2.

“Kualtsin Tajtoua”

Pa kumona uku kulunduluka bakasabankanya ba Bufumu abengi balebombesha ukusambilila ululimi lwa cikaya nelyo ukufwaya ukulwishibisha. E filecita na kangalila umo uwenda uubombela ifilonganino 5 ifibomfya iciNahuatl mu musumba wa Puebla. Ashimiko kuti: “Abaice abalepona mu tulo pa kulongana nomba balileka kabili balakutika sana ilyo ndelanda mu ciNahuatl. Pa numa ya kulongana kumo akalumendo ka myaka ine kaishile kuli ine no kutila: ‘Kualtsin tajtoua,’ e kutila mwalanda bwino. Ico canengele ukumono kuti ukubombesha kwandi takwali kwa fye.”

Cine cine ibala lya bena Mexico inkonko ‘nalibuutila ukulobolola,’ kabili bonse ababombako balakoseleshiwa apakalamba. (Yohane 4:35) Roberto uwabombele mu kupanga aya mabumba ya bakapilibula, asondwelela na mashiwi ya kuti: “Ici cintu cishakalabwe ukumona ifilamba fya nsansa filelukuta pa finso fya ba bwananyina, abaume na banakashi ilyo balekutika no kumfwikisha icine mu lulimi lwabo. Nga natontonkanya pali ci ndomfwe cikonko.” Ukwabula no kutwishika, ukwafwilisha aba bantu ba mitima ya bufumacumi ukuba ku lubali lwa Bufumu na co cilalenga umutima wa kwa Yehova ukusamwa.—Amapinda 27:11.

[Akabokoshi pe bula 10, 11]

Kutikeni Kuli Bakapilibula Bamo Bamo

● “Abafyashi bandi bansambilishe icine ukutula fye ku bwaice. Ku ca bulanda, ilyo nali ne myaka 11 batata balifumine mu cilonganino ca Bena Kristu. Kabili ilyo papitile imyaka ibili, bamayo balitulekeleshe. Apo nine walipo umukalamba pa baice bandi bane, natendeke ukubomba imilimo yalebomba bamayo, pa nshita imo ine, naleya na ku sukulu.

“Kwena bamunyina na bankashi mu kutemwa baletwafwa, lelo ubwikashi bwalyafishe. Inshita shimo naleipusho kuti: ‘Mulandu nshi ici cilecitikila kuli ine? Pano ndi mwaice sana!’ Ukwafwa kwa kwa Yehova e kwalengele ukuti nshipikishe. Ilyo fye napwishishe isukulu lya ku sekondari, natendeke umulimo wa nshita yonse, kabili ico calingafwile apakalamba. Ilyo ibumba lya bakapilibula ba lulimi lwa ciNahuatl lyapangilwe, nalitilwe ukuti mbe muli ilyo ibumba.

“Pali nomba batata balibwelela mu cilonganino, kabili abaice bandi abaume na banakashi balebombela Yehova. Ukutwalilila uwa cishinka kuli Yehova kwaliba ukwa bunonshi icine icine. Alipaala ulupwa lwandi apakalamba nga nshi.”—Alicia.

● “Umukashana Nte, uo twali nankwe mwi kalashi limo line pa sukulu, alandile ilyashi pa ntendekelo ya bumi. Nshasangilweko kuli lyo lyashi kabili nalisakamene ukuti nkafilwa ukwasuka amepusho pa mashindano, e co nalimulombele ukuti anondolweleko ilyo lyashi. Lyonse naletontankanya pa cilenga abantu ukufwa. Ilyo antambike icitabo ca Creation * pamo pene ne sambililo lya Baibolo, nalisumine. Nalitemenwe sana ukuumfwa ifyo Kabumba afwaya ukucita e lyo no kutemwa uko akwata.

“Ilyo napwishishe isukulu, ishuko lyalimoneke ilya kuba kafundisha wa ndimi shibili, iciSpanish ne ciTzotzil. Lelo ico capilibwile ukuti nali no kulaenda intamfu iitali, ukulafunda na pa mpela ya mulungu, e lyo no kulapuswa ku kulongana kwa Bwina Kristu. E ico, natendeke ukubomba incito ya kukuula ukucila iya bukafundisha. Batata abashali baNte tabatemenwe nangu panono ico nasalilepo ukucita. Mu kuya kwa nshita ilyo nalebomba bupainiya, ibumba lya kupilibula impapulo sha Baibolo mu lulimi lwa ciTzotzil lyalipangilwe. Nalicincishiwe ukubombako yu mulimo.

“Nimono kuti nga bamunyina na bankashi baikwatila impapulo mu citundu cabo, balayumfwa abacindikwa. Ico caba ca kupembesula nga nshi. Nalishuke cine cine pa kukwato yu mulimo.”—Humberto.

● “Ilyo nali ne myaka 6, bamayo balitulekeleshe. Kabili ilyo nali umupungwe, batata batendeke ukusambilila ne Nte sha kwa Yehova. Bushiku bumo nkashi umo antambike isambililo lya Baibolo ilyalelanda na pa kufunda abacaice. Apo nali umwaice kabili nshakwete bamayo, naishilemona ukuti ici e co nalekabila sana. Nabatishiwe ilyo nali ne myaka 15.

“Mu 1999 batata balipaiwe ku fipondo ifyalefwaya impanga yabo. Nalipelenganishiwe. Nalipopomenwe sana ica kuti natontonkenye ukuti no kufwa kwawama. Lelo nalepepa kuli Yehova lyonse ukuti ankoshe. Kangalila uwenda pamo no mukashi wakwe balinkoseleshe sana. Mu kupita kwa nshita naishileba painiya wa nshita yonse.

“Bushiku bumo namwene abantu bamo abaendele ama-awala 6 ukwisa fye mu kukutika ku lyashi lya maminiti 20 mu ciTotonac, nangu ca kuti amalyashi yonse ayashala yali mu ciSpanish, ico bashaleumfwa. E ico nalitemenwe sana ilyo banjitile ku kuya-afwilishako ukupilibula impapulo sha Baibolo mu ciTotonac.

“Kale, nale-eba batata ukuti mfwaisha ukubomba pa maofesi ya musambo aya Nte sha kwa Yehova. Banjebele ukuti tacaseeka ku mukashana umushimbe uuli nga ine ukwitwa ku musambo. Lelo ilyo bakabuushiwa, bakapapa sana ukuumfwo kuti nalibombelepo, ukupilibula impapulo sha Baibolo mu lulimi lwesu lwine!”—Edith.

[Futunoti]

[Icikope pe bula 9]

Ababa mwi bumba lipilibula iciTzotzil balelanshanya pe ishiwi limo ilyakosa ukupilibula