Tinikeni pa kuti muye ku filimo

Tinikeni pa kuti mumone imitwe iilimo

Nani “Lesa wa Cine Kabili Ubumi bwa Muyayaya”?

Nani “Lesa wa Cine Kabili Ubumi bwa Muyayaya”?

Nani “Lesa wa Cine Kabili Ubumi bwa Muyayaya”?

YEHOVA, Wishi wa kwa Shikulwifwe Yesu Kristu, e Lesa wa cine. E Kabumba, uupeela ubumi bwa muyayaya ku bamutemwa. E fyo abengi ababelenga Baibolo kabili abasumina muli yena bengasuka ilipusho lili pa muulu. Na Yesu fye umwine atile: “Awe ubu e bumi bwa muyayaya, ukuti baleishiba imwe, mwe Lesa wa cine mweka, no yo mwatumine, Yesu Kristu.”—Yohane 17:3.

Lelo, abaya ku macalici abengi bomfwila aya mashiwi mumbi. Amashiwi yali mu lipusho yafumine pali 1 Yohane 5:20. Amashiwi ya kulekelesha palya yatila: “Tuli mu wa cine, ukupitila mu Mwana wakwe Yesu Kristu. Uyu e Lesa wa cine kabili ubumi bwa muyayaya.”

Abasumina muli Bulesa Butatu batunga ukuti ishiwi “uyu” (houʹtos) lilosha ku walumbulwa mu kulekelesha, e kutila Yesu Kristu. Batila Yesu e “Lesa wa cine kabili ubumi bwa muyayaya.” Lelo, ifi basosa filapusana ne filanda Amalembo yonse ayashala. Kabili abasoma abengi batila ili lembo talitungilila icisambilisho ca Bulesa Butatu. Uwasoma uwa pa Cambridge University B. F. Westcott alembele ati: “Nga kukonka fye ifyo tulanda uo baleloshako [nga babomfya ishiwi houʹtos] ni untu balelandapo, te untu balumbula fye mu kulekelesha lelo ni uyo uo umutumwa aletontonkanyapo.” E ico, umutumwa Yohane alelanda pali Wishi wa kwa Yesu. Uwasoma ifya mipepele uwa ku German Erich Haupt alembele ati: “Tufwile ukupoosako amano no kumona nga ca kuti [houʹtos] iili mu mashiwi yakonkelepo ilelosha kuli untu balekelesha ukulumbula mu mashiwi yalekeleshe . . . nelyo kuli untu bacibalilapo ukulumbula, e kutila Lesa. . . . Ukusondwelela ukuti ili lembo lilosha kuli Lesa wa cine eka kulomfwana sana na mashiwi yakonkapo ayo Yohane asokele pa lwa kupepa utulubi, kabili takumfwana no kutunga kwa kuti lilanda pa bushininkisho bwa kuti Kristu ni Lesa.”

Nangu citabo ca A Grammatical Analysis of the Greek New Testament, icalembelwe na kabungwe ka Rome’s Pontifical Biblical Institute aka ku Italy, citila: “Apo [Houʹtos] ilekomaila pa cishinka calandwapo mu fikomo 18 ukufika ku 20, cilamonekesha fye ukuti ilosha kuli Lesa wine wine kabili uwa cine uwapusana no tulubi (icikomo 21).”

Ilingi line ishiwi houʹtos, ilipilibulwa sana ati “uyu,” “ulya,” nelyo “wene,” talilosha kuli untu balumbula mu kulekelesha. Amalembo yambi yalalangilila bwino ici cishinka. Pali 2 Yohane 7, umutumwa umo wine uwalembele na kalata wa kubalilapo alembele ati: “Abengi abalufya nabafumina pano calo, abantu abashisumina ukuti Yesu Kristu aishile mu mubili. Uyu [houʹtos] e ulufya kabili ni mukaanya Kristu.” Pano ishiwi lya kuti “uyu,” teti liloshe kuli Yesu uwalumbulwa mu kulekelesha. Ukwabula no kutwishika, lilelosha kuli balya bakeene Yesu. Bonse pamo e baba ‘uulufya kabili mukaanya Kristu.’

Mwi landwe lyakwe, umutumwa Yohane alembele ati: “Andrea munyina kwa Simone Petro ali pali balya babili abaumfwile ifyo Yohane alandile no kukonka Yesu. Wene [houʹtos] abalilepo ukusanga munyina Simone.” (Yohane 1:40, 41) Nacimoneka ukuti ishiwi lya kuti “wene,” lilelosha kuli Andrea, te kuli Yesu uwalumbulwa pa kulekelesha. Pali 1 Yohane 2:22, umutumwa Yohane abomfya ishiwi limo line [houʹtos] mu nshila imo ine.

Luka na o alibomfeshepo ili shiwi mu nshila imo ine, nge fyo tumona pa Imilimo 4:10, 11, apatila: “Mwi shina lya kwa Yesu Kristu umwina Nasarete, uo mwapoopele lelo uo Lesa aimishe ku bafwa, ni muli uyu wine e mo uyu muntu eminine pano umutuntulu pa ntanshi yenu. Ulya [houʹtos] e ‘libwe ilyo mwe bakakuula mwasuulile ilyaisabo mutwe wa pa cifutu.’” Ishiwi lya kuti “ulya,” talilelosha ku mwaume baposeshe, nangu ca kuti e walumbulwa mu kulekelesha. Ukwabula no kutwishika, ishiwi lya kuti “ulya” ilili mu cikomo 11 lilelosha kuli Yesu Kristu umwina Nasarete, uwabe “libwe lya pa cifutu” apakuulwa icilonganino ca Bena Kristu.—Abena Efese 2:20; 1 Petro 2:4-8.

Ifi fikomo fishininkisha ifyasosele uwasoma umwina Grisi Daniel Wallace uwatile nga kwaba ukubomfya amashiwi ya musango yu mu ciGriki, “tacilola mu kuti uwalekelesha ukulumbulwa muli sentensi walembwa ninshi e o kalemba aletontonkanyapo.”

“Uwa Cine”

Nge fyo umutumwa Yohane alembele, “uwa Cine” ni Yehova, Wishi wa kwa Yesu Kristu. E Lesa wa cine eka fye, kabili Kabumba. Umutumwa Paulo atile: “Kuli ifwe kwaba fye Lesa umo Shifwe, uo fyonse fyafuma kuli wene.” (1 Abena Korinti 8:6; Esaya 42:8) Icishinka na cimbi icaba pali 1 Yohane 5:20 icilangilila ukuti Yehova e “wa cine” ca kuti wena e Ntulo ya cine. Kemba wa malumbo aitile Yehova ati “Lesa wa cishinka” pantu wa cishinka muli fyonse ifyo acita kabili tabepa. (Amalumbo 31:5; Ukufuma 34:6; Tito 1:2) Ukulosha kuli Wishi wa ku muulu, Umwana atile: “Icebo cenu e cine.” Kumfwa ku masambilisho yakwe, Yesu atile: “Ifyo nsambilisha te fyandi iyo, lelo fya wantumine.”—Yohane 7:16; 17:17.

Yehova na kabili e “bumi bwa muyayaya.” E Ntulo ya bumi, e upeelo bumi ngo bupe ubwa pa fye kabili acite fi ukupitila muli Kristu. (Amalumbo 36:9; Abena Roma 6:23) Icacindama na cimbi ca kuti umutumwa Paulo atile Lesa ni “kalambula wa bamufwaisha.” (AbaHebere 11:6) Lesa alambwile Umwana wakwe pa kumubusha ku bafwa, kabili Wishi akapeela ubumi bwa muyayaya ku bamubombela ne mitima yabo yonse.—Imilimo 26:23; 2 Abena Korinti 1:9.

E ico, kuti twasondwelela shani? Twasondwelela ukuti Yehova e “Lesa wa cine kabili ubumi bwa muyayaya,” te uli onse umbi. Wena fye eka e walinga ukupepwa kuli bonse abo abumba.—Ukusokolola 4:11.