Citeni Ififwaikwa pa Kuti Mufikepo Ukubatishiwa
Citeni Ififwaikwa pa Kuti Mufikepo Ukubatishiwa
“Cinshi cilendesha ukubatishiwa?”—IMILIMO 8:36.
1, 2. Bushe Filipi atendeke shani ukulanshanya na cilolo wa ku Etiopia, kabili cinshi cilanga ukutila ulya cilolo alitemenwe ukupepa kwa cine?
I LYO papitile umwaka umo atemwa ibili apo Yesu afwilile, cilolo wa buteko umo aleya ku kapinda ka ku kulyo mu musebo wafuma ku Yerusalemu ukuya ku Gasa. Alyendele intamfu iitali pe celeta, napamo aendele bakilomita 1,500. Uyu muntu watemwa ukupepa aendele ukufuma ku Etiopia ukuya ku Yerusalemu ku kupepa Yehova. Ilyo ali pali ulu lwendo ulutali ukubwelela uko afumine, alebelenga Icebo ca kwa Lesa. Ico calanga fye ukuti alikwete icitetekelo. Yehova alimwene ubufumacumi bwa uyu muntu, kabili aebele umusambi Filipi ukupitila muli malaika ukuti ayemushimikila.—Imilimo 8:26-28.
2 Calimwangukile Filipi ukutendeka ukulanshanya no yu cilolo wa buteko pantu alebelenga ninshi nasansula ne shiwi, nge fyo abantu balecita shilya nshiku. Kanshi Filipi alyumfwile ukutila alebelenga icimfungwa ca kwa Esaya. Icipusho cayanguka cimo ico Filipi aipwishe, calengele uyu cilolo afwaya ukumfwilapo na fimbi. Atile: “Bushe nawishiba bwino bwino ifyo ulebelenga?” E fyo batendeke ukulanshanya pali Esaya 53:7, 8. Pa numa, Filipi “amushimikile mbila nsuma pali Yesu.”—Imilimo 8:29-35.
3, 4. (a) Cinshi Filipi abatishishe umwina Etiopia ukwabula ukupoosa ne nshita? (b) Mepusho nshi twalalandapo nomba?
3 Mu nshita fye iinono uyu mwina Etiopia alishibe umulimo Yesu akwata mu kufwaya kwa kwa Lesa, kabili alishibe no kutila alekabila ukuba umusambi wabatishiwa uwa kwa Kristu. Ilyo amwene amenshi ayalingile ukubatishiwamo, aipwishe Filipi ati: “Cinshi cilendesha ukubatishiwa?” Kwena te lingi umuntu afwaya ukubatishiwa apo pene aumfwa fye icine. Uyu muntu ali ne citetekelo kabili pali ilya nshita ninshi alitendeka kale ukupepa Lesa pantu alekonka intambi ne mipepele ifya baYuda. Napamo nga palipitile inshita iikalamba sana pa kuti akakwate ishuko limbi ilya kubatishiwa. Ne cacindama ca kutila, uyu muntu alishibe ico Lesa alefwaya wena ukucita, kabili alefwaya ukucite co no mutima onse. Filipi alisumine kabili alyumfwile bwino ukucita ico uyu muntu alombele. Na o uyu mwina Etiopia ilyo abatishiwe, “aile pa lwendo lwakwe alesekelela.” Te ca kutwishika ukuti ku mwabo aileba kabila wa mbila nsuma uwapimpa.—Imilimo 8:36-39.
4 Nangu ca kutila ukuipeela no kubatishiwa te fya kucita fye bwangu bwangu nelyo ukwabula ukutontonkanyapo sana, icacitike kuli cilolo wa ku Etiopia cilanga ukutila limo abantu balebatishiwa pa numa fye ya kumfwa icine ca mu Cebo ca kwa Lesa. * Kanshi kuti cawama twalanda pa fipusho fyakonkapo: Bushe umuntu kuti aipekanya shani pa kuti abatishiwe? Ni lilali umwana engabatishiwa? Kulunduluka nshi mu fya ku mupashi ukufwile ukumoneka ilyo umuntu ashilabatishiwa? Ne cacindamisha ca kutila, cinshi Yehova afwaila ababomfi bakwe ukubatishiwa?
Icipangano Icacindama
5, 6. (a) Finshi abantu ba kwa Lesa bacitile ku kale pa kulanga ukuti baletasha pa kutemwa kwa kwa Yehova? (b) Ni bucibusa nshi ubusuma sana twingakwata na Lesa nga twabatishiwa?
5 Ilyo Yehova alubwile abena Israele ukufuma mu Egupti, alefwaya ukuti babe “icikwatwa cakwe icaibela,” ico ali no kutemwa no kucingilila kabili alefwaya no kuti babe “uluko lwa mushilo.” Lelo, pa kupokelela ayo mapaalo, abantu balekabila ukucitapo fimo ku kulanga ukuti baletasha pa kutemwa kwa kwa Lesa. Balicitile ici lintu basumine ukuti bakulacita “conse ico Yehova asosele” no kucita icipingo na wena. (Ukufuma 19:4-9) Mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo, Yesu aebele abakonshi bakwe ukupanga abasambi ukufuma mu nko shonse, kabili abasumine ifyo alesambilisha balibatishiwe. Icalekabilwa pa kuti babe ifibusa fisuma ifya kwa Lesa, citetekelo muli Yesu Kristu e lyo no kubatishiwa.—Mateo 28:19, 20; Imilimo 2:38, 41.
6 Aya malyashi twalandapo aya mu Malembo yalanga ukutila Yehova alapaala abaipeela no kutwalilila ukumubombela. Pa kupaalwa kuli Lesa, Abena Kristu bafwile ukuipeela no kubatishiwa. Tufwaisha ukucita ifyo Lesa afwaya e lyo no kukonka ubutungulushi bwakwe. (Amalumbo 48:14) Nga twacita ifyo, ciba kwati Yehova natwikata pa kuboko no kututungulula mu nshila tufwile ukuya.—Amalumbo 73:23; Esaya 30:21; 41:10, 13.
7. Cinshi cacindamina ukuti umuntu umwine e o aipingwile ukuipeela no kubatishiwa?
7 Icifwile ukulenga twaipeela no kubatishiwa, kutemwa Yehova no kufwaya ukumubombela. Takuli nangu umo uufwile ukubatishiwa pa mulandu wa kutila umuntu umbi amweba ati napakokola sana apo atendekele ukusambilila Baibolo nelyo pa mulandu wa kuti abanankwe balebatishiwa. Kwena Abena Kristu bafikapo e lyo na bafyashi kuti bakoselesha umuntu ukutontonkanyapo pa kuipeela no kubatishiwa. Umutumwa Petro akoseleshe abakutike ku bukombe bwakwe pa Pentekoste ukuti ‘babatishiwe.’ (Imilimo 2:38) Na lyo line, fwe bene ni fwe tufwile ukuipingwila ukuti tuipeele, te muntu umbi iyo. Ni fwe tufwile ukuipingwila ukuti twakulacita ukufwaya kwa kwa Lesa.—Amalumbo 40:8.
Ukuipekanya Bwino Ukubatishiwa
8, 9. (a) Ukulingana na Malembo, mulandu nshi calubanina ukubatisha utunya? (b) Kulunduluka nshi mu fya ku mupashi ukufwile ukumoneka mu baice ilyo tabalabatishiwa?
8 Bushe abana na bo kuti bafikapo bwino bwino ukuipeela abene? Amalembo tayalanda imyaka umuntu afwile ukukwata pa kuti afikepo ukubatishiwa. Na lyo line, utunya kwena te kuti tucetekele nelyo ukulanga ukuti twalicetekela kabili te kuti tuipeele kuli Lesa. (Imilimo 8:12) Mu citabo citila General History of the Christian Religion and Church, Augustus Neander, uwasambilila ilyashi lya kale alembele pa Bena Kristu ba kubalilapo ati: “Pa kubala, bakalamba fye balebatishiwa pantu bena balishibe ukutila ulubatisho ne citetekelo fyalyampana sana.”
9 Abana bamo baleshiba Lesa no kwishiba ifyo afwaya ilyo bali fye abaice, e lyo bambi na bo balakokola pa kuti beshibe ifya ku mupashi. Lelo ilyo umwaice talabatishiwa, afwile ukuba cibusa wa kwa Yehova, no kwishiba ifya mu Malembo ifyo afwile ukwishiba pa kubala, e lyo afwile no kwishiba bwino bwino umwalola ukuipeela nga filya fine ciba na ku bakalamba.
10. Finshi umuntu afwile ukucita ilyo ashilaipeela no kubatishiwa?
10 Yesu atile abasambi bakwe bafwile ukusambilisha abapya fyonse ifyo abebele. (Mateo 28:20) Kanshi abapya bafwile baishiba bwino bwino icine ilyo tabalabatishiwa, pantu e cikalenga bacetekele Yehova ne Cebo cakwe. (Abena Roma 10:17; 1 Timote 2:4; AbaHebere 11:6) Lyena icine ca mu Malembo nga cafika umuntu pa mutima, cilenga alapila no kuleka ukucita ifyo alecita kale. (Imilimo 3: 19) Ne ca kulekelesha umuntu alafika pa kufwaya ukuipeela kuli Yehova no kubatishiwa, nga fintu Yesu asosele.
11. Cinshi cacindamina ukuti tuleshimikilako abantu ifya mu Baibolo ilyo tatulabatishiwa?
11 Cimbi icacindama ico umuntu afwile ukucita pa kuti afikepo ukubatishiwa, kulashimikilako abantu imbila nsuma ya Bufumu. E mulimo ukalamba uo Yehova apeela abantu bakwe muli shino nshiku sha kulekelesha. (Mateo 24:14) Kanshi bakasabankanya abashabatishiwa kuti bakwate shuko lya kwebako bambi ifyo basuminamo. Ukubombako uyu mulimo kulenga no kuti baipekanye ukuti nga babatishiwa, bakalebomba sana uyu mulimo e lyo balebomba lyonse.—Abena Roma 10:9, 10, 14, 15.
Bushe Kwaliba Icimulesha Ukubatishiwa?
12. Finshi fingalenga bamo ukufilwa ukubatishiwa?
12 Bamo balashingashinga ukubatishiwa pa mulandu wa kuti tabafwaya kucita ifikabilwa ku babatishiwa. Balishiba ukutila pa kuti bacite ifyo Lesa afwaya, bafwile ukwaluka sana mu mikalile yabo. Nangu limbi kuti balatiina abati tacakanguke ukucita ifyo Lesa afwaya nga babatishiwa. Bamo basosa fye no kuti, “Nakalimo bushiku bumo nkacita icabipa bakantamfye mu cilonganino.”
13. Mu nshiku sha kwa Yesu, finshi fyalengele abantu bamo ukukanaba abakonshi bakwe?
13 Mu nshiku sha kwa Yesu, bamo balifililwe ukuba abasambi bakwe pa mulandu wa kubika sana amano ku fyabo no kutemwisha balupwa lwabo. Kalemba wa fya mapepo umo atile akulakonka Yesu konse uko akulaya. Lelo Yesu amwebele ukutila ilingi line talekwata na pa kusendama. Ilyo Yesu aitile umuntu na umbi uwalekutika kuli wena, ukutila abe umusambi wakwe, uyu muntu atile intanshi afwile ‘ukuyashiika’ bawishi. Afwile alefwaya ukwikala ku ng’anda no kulolela mpaka bawishi bakafwe, talefwaya ukukonka Yesu no kwisa inshita imbi mu kushiika bawishi nga bafwa. Lyene uwa citatu atile ilyo ashilakonka Yesu, alekabila “ukushalikapo” aba mu ng’anda yakwe. Yesu atile ukucite fyo cimo cine no ‘kulolesha ku fyapita.’ Kanshi cimoneka kwati abashingashinga lyonse balasangako imilandu ya kukaaninapo ukucita ifyo Abena Kristu bafwile ukulacita.—Luka 9:57-62.
14. (a) Bushe Petro, Andrea, Yakobo, na Yohane bacitile shani ilyo Yesu abetile ukuti babe abalondo ba bantu? (b) Cinshi tufwile ukusuminina bwangu ukusenda ikoli lya kwa Yesu?
14 Ifi fyalipusana sana ne fyacitile Petro, Andrea, Yakobo, na Yohane. Bena ilyo Yesu abetile fye ukuti bamukonke no kuba abalondo ba bantu, Baibolo itila: “Apo pene bashile amasumbu, no kumukonka.” (Mateo 4:19-22) Pa mulandu wa kuti bakonkele Yesu lilya line fye abetile, ifyo aishilebeba pa numa fyalicitike kuli bena. Atile: “Sendeni ikoli lyandi no kusambilila kuli ine, pantu nalifuuka kabili nalipetama umutima, e lyo mwalasanga ukupuupuutulwa ku myeo yenu. Pantu ikoli lyandi lyalipepuka, ne cipe candi calyanguka.” (Mateo 11:29, 30) Nangu ca kutila ilyo umo abatishiwa alasenda ikoli lya milimo, Yesu atwebele ukuti ili ikoli lyalipepuka kabili talyayafya, e lyo lilapuupuutula sana.
15. Bushe ifya kumwenako fya kwa Mose na Yeremia filanga shani ukutila tufwile ukucetekela ukuti Yehova akatwafwa?
15 Kwena, te kuti tupape sana umuntu nga aleimona kwati kuti afilwa ukucita ififwaikwa ku babatishiwa. Mose na Yeremia na bo pa kubala balemona kwati te kuti babombe umulimo Yehova abapeele. (Ukufuma 3:11; Yeremia 1:6) Bushe Yehova abakoseleshe shani? Aebele Mose ati: “Nakulaba nobe.” Yeremia na o amulaile ati: “Ine ndi na iwe ku kukupokolola.” (Ukufuma 3:12; Yeremia 1:8) Na ifwe kuti twacetekela ukutila Lesa akatwafwa. Ukutemwa Lesa no kumucetekela kuti fyatwafwa ukuleka ukutwishika nampo nga tukekala ukulingana no kuipeela kwesu. Umutumwa Yohane alembele ati: “Mu kutemwa tamwaba mwenso, lelo ukutemwa kwapwililika kupoosa umwenso ku nse.” (1 Yohane 4:18) Kalume kuti atiina nga aleenda eka, lelo kuti ashipa nga aleenda ninshi naikata na ku kuboko kwa bawishi. Na ifwe nga twacetekela Yehova no mutima wesu onse, alitulaya ukutila ‘akatambalike nshila shesu’ ilyo tuleenda nankwe.—Amapinda 3:5, 6.
Tufwile Ukucindika Ulubatisho
16. Cinshi umubili onse ufwile ukutumpikilwa mu menshi pa kubatishiwa?
16 Ilingi line, ilyo abantu baleya mu kubatishiwa, babala bakutika ku lyashi lya mu Baibolo ililondolola ifyo ulubatisho lwacindama. Ilyashi nga lyapwa, abalebatishiwa balabeba ukwasuka amepusho yabili pa kuti icitetekelo cabo cishibikwe ku bantu. (Abena Roma 10:10; moneni umukululo pe bula 22.) Lyena abalebatishiwa balabatumpika mu menshi, nga filya cali na kuli Yesu umwine. Baibolo itila ilyo Yesu abatishiwe, “aninine ukufuma mu menshi” nelyo ‘afumine mu menshi.’ (Mateo 3:16; Marko 1:10) Kanshi Yohane Kabatisha atumpike umubili wa kwa Yesu onse fye mu menshi. * Ukutumpikwa umubili onse fye mu menshi cilangililo ca kutila natwaluka mu bumi bwesu. Ciba kwati twafwa ku mibele yesu iya kale no kubuushiwa no bumi bupya ubwa kubombela Lesa.
17. Finshi abalebatishiwa na basangilweko bengacita pa kuti bacindike ulubatisho?
17 Inshita ya kubatishiwa yalicindama kabili ni nshita ya nsansa. Baibolo itila Yesu alepepa ilyo Yohane amubatishe mu mumana wa Yordani. (Luka 3:21, 22) Apo Yesu alicindike ulubatisho, abalebatishiwa na bo bafwile ukulanga ukuti balicindika ulubatisho. Kabili apo Baibolo itweba ukufwala bwino cila nshita, kanshi na pa kubatishiwa tufwile ukufwala ifya mucinshi sana! (1 Timote 2:9) Bambi na bo abasangilweko kuti balanga umucinshi nga balekutikisha ku lyashi lya lubatisho no kukanaleta icimfulumfulu ilyo baletamba abalebatishiwa.—1 Abena Korinti 14:40.
Amapaalo Ayo Abasambi Babatishiwa Baipakisha
18, 19. Lishuko nshi umuntu akwata nga abatishiwa kabili mapaalo nshi aipakisha?
18 Ilyo twaipeela kuli Lesa no kubatishiwa, na ifwe tulakwata ishuko lya kuba mu lupwa lwaibela. Ica kubalilapo fye, Yehova alaba Shifwe kabili Cibusa wesu. Twalitalwike kuli Lesa ilyo tushilabatishiwa; lelo nga twabatishiwa, tulapalama kuli wena. (2 Abena Korinti 5:19; Abena Kolose 1:20) Ilambo lya kwa Yesu lyalilenga twapalama kuli Lesa na o alipalama kuli ifwe. (Yakobo 4:8) Kasesema Malaki alondolola ukutila Yehova alasakamana no kukutika ku beta pe shina lyakwe kabili abetilwa kwi shina lyakwe, e lyo alalemba na mashina yabo mwi buuku lya kwibukisha. Lesa atila: “Bakaba bandi, . . . kabili nkabalanguluka, ifyo umuntu alanguluka umwana wakwe umwaume uumubombela.”—Malaki 3:16-18.
19 Ulubatisho na kabili lulenga twapendelwa pa ba bwananyina ba mwi sonde lyonse. Ilyo umutumwa Petro afwaile ukwishiba amapaalo abasambi ba kwa Yesu bakapokelela pa kuipeelesha kwabo, Yesu amulaile ukutila: “Onse uwasha amayanda nelyo bamunyina nelyo inkashi nelyo wishi nelyo nyina nelyo abana nelyo amabala pa mulandu we shina lyandi, akapokelela ifya miku iingi nga nshi kabili akapyana ubumi bwa muyayaya.” (Mateo 19:29) Pa numa ya myaka iingi, Petro alilembelepo ifyebo fimo pa ‘ba bwananyina,’ abaali “pano calo” ponse. Petro umwine alimwene ifyo aba bwananyina ababa no kutemwa bamwafwile e lyo no busuma bwabo. Ici kuti cacitika na kuli ifwe.—1 Petro 2: 17; 5:9.
20. Lisubilo nshi ilishaiwamina ilyo tukwata nga twabatishiwa?
20 Na kabili, Yesu atile abamukonka “bakakwata umweo wa muyayaya.” Na cine ukuipeela no kubatishiwa kulalenga twaba ne subilo lya ‘kwikatisha ku bumi ubwine bwine.’ (1 Timote 6:19) Kanshi nga tulefwaya ukwisaikala bwino ku ntanshi pamo no lupwa lwesu, icingawama sana ukucita nomba, kuipeela no kubatishiwa. Ili subilo lishaiwamina likalenga ‘tuleendela mwi shina lya kwa Yehova Lesa wesu umuyayaya umuyayaya.’—Mika 4:5.
[Amafutunoti]
^ para. 4 AbaYuda 3,000 pamo ne nsangu abakutike ku lyashi lya kwa Petro pa Pentekoste na bo balibatishiwe ukwabula ukupoosa ne nshita. Lelo kwena nga filya fine cali kuli mutungwi, na bo balishibe amasambilisho bafwile ukwishiba pa kubala ne fishinte fya mafunde ifyaba mu Cebo ca kwa Lesa.—Imilimo 2:37-41.
^ para. 16 Ukulingana no lupapulo lwitwa Vine’s Expository Dictionary of New Testament Words, ishiwi lya ciGriki ilyabomfiwa mu Baibolo ilyapilibulwa ukutila ‘ulubatisho’ lyalola mu kuti ‘ukutumpika nelyo ukwibisha mu menshi e lyo no kufumya.’
Bushe Kuti Mwalondolola?
• Cinshi tufwile ukucita pa kulanga ukuti tulatasha pa kutemwa kwa kwa Yehova kabili mulandu nshi ukucite co kwacindamina?
• Kulunduluka nshi mu fya ku mupashi ukufwile ukumoneka ilyo umuntu talabatishiwa?
• Cinshi ukumona kwati tukafilwa e lyo no kutiina ifikabilwa ku baipeela kushifwile kutulesesha ukubatishiwa?
• Mapaalo nshi ayashaiwamina ayo abasambi ba kwa Yesu Kristu ababatishiwa bengaipakisha?
[Amepusho]
[Icikope pe bula 26]
“Cinshi cilendesha ukubatishiwa?”
[Ifikope pe bula 29]
Inshita ya kubatishiwa yalicindama sana kabili ni nshita ya nsansa