Pashanyeni Kristu mu fyo Mubomfya Amaka

IMYAKA imo iyapita, abasambilila bamo balicitile fimo pa kuti bamone ifyo umuntu engaba nga bamupeela amaka ya kutungulula abanankwe e lyo ne fyo uo baletungulula engaba. Kuti mwatemwa sana ukumfwa ifyo cali. Babuulile abantu no kubaakanya mu mabumba yabili. Ibumba limo balipeele umulimo wa bukapitao kabili babebele ukuti balesunga abanabo kwati bafungwa. Nomba cali shani?

Abalembele ilyashi batile: “Mu nshiku fye ishinono, abapeelwe umulimo wa bukapitao batendeke ukulanda amashiwi ya musaalula ku banabo, ukucusha abanabo no kubakanda bubi bubi pa filubo balecita. Nomba abo batile e bafungwa bena batendeke ukwikala fye mwenso mwenso.” Kanshi ico abacitile kulya kwesha basangile ca kuti: Umuntu onse fye nga akwata amaka, palaba ubwafya bwa kutila amaka yakwe kuti ayabomfya bubi bubi.

Ukubomfya Bwino Amaka E lyo no Kuyabomfya Bubi Bubi

Kwena, uwakwata amaka pali bamo nga ayabomfya bwino kuti alenga bambi ukucita ifisuma. Kuti calenga aletungulula bwino abantu kabili baleikala bwino, balelanda ifilebasakamika no kupepa bwino Lesa. (Amapinda 1:5; Esaya 48:17, 18) Lelo kwena, nga filya cali kuli balya tulandilepo, umuntu nga apeelwa amaka, lyonse fye palaba ubwafya bwa kutila kuti atendeka ukuyabomfya bubi bubi. Baibolo na yo ilalandapo pali ubo bwafya ilyo itila: “Pa kuteka kwa mbifi, abantu balateta.”—Amapinda 29:2; Lukala Milandu 8:9.

Nangu ca kuti limo uulebomfya amaka bubi bubi kuti alefwaisha ukutila ciwamine abo aletungulula, ukubomfya amaka bubi bubi takwawama. Ica kumwenako fye, nomba line, ibumba limo ilya fya mapepo ku Ireland lyalilombele ubwelelo ku bantu pa fyo bakafundisha bamo babomfeshe amaka bubi bubi pa bana balefunda. Ukwabula no kutwishika, ico bakafundisha abengi balefwaisha ca kuti abana bakabe ne mibele isuma, lelo bamo balecusha sana abana pa kubafunda. Inyunshipepala ya The Irish Times yatile “abana balibacushishe sana kuli balya bakafundisha ba fya mapepo ica kutila abengi tabakatale abalaba ifyabipa ifyo babacitile.” Nomba bushe kuti mwabomfya shani amaka ica kutila mwalenga abantu muletungulula babombesha ukwabula ukubalenga ukupondoka nangu ukwabula ukubacena mu milandile yenu nelyo mu micitile yenu?—Amapinda 12:18.

“Amaka Yonse” Yalipeelwa Kuli Yesu Kristu

Tontonkanyeni pa fyo Yesu Kristu aaba. Ilyo aali apepi no kuya ku muulu, aebele abasambi bakwe ukuti: “Amaka yonse nayapeelwa kuli ine mu muulu na pano isonde.” (Mateo 28:18) Bushe abasambi bakwe balitiinine ilyo baumfwile aya  mashiwi? Bushe balitiinine ukuti nomba Yesu alatendeka ukubacusha nge fyalecita baKaisare ba ku Roma, abalebomfya amaka yabo ukukanda umuntu onse uo bamona ukutila talekonka ifyo balelanda nelyo uo bamona ukuti ni cipondoka?

Nga twakonka ifyo Baibolo yalanda, kuti twayasuka bwino bwino ukuti abasambi tabaletiina Yesu nangu panono! Yesu Kristu alebomfya amaka filya fine Wishi ayabomfya. Nangu ca kutila Yehova ni Mulopwe uwakwata ne nsambu shonse, afwaya abantu bakwe ukumubombela mu kuitemenwa, tafwaya balemubombela fye ico cine nelyo pa mulandu wa mwenso nangu ukupatikishiwa. (Mateo 22:37) Yehova tabomfya bubi bubi amaka. Icimonwa ca lulumbi ico Lesa alangile kasesema Esekiele kuti catwafwa ukwishiba ukuti ico tulelandapo pano cishinka.

Mu cimonwa, Esekiele amwene ifibumbwa fya ku muulu ifiitwa bamalaika ifyalelumbanya bumulopwe bwa kwa Lesa. Icibumbwa cimo cimo cakwete ifinso fine. Esekiele atile: “Kabili ukupala kwa finso fya fiko: kwali icinso ca muntu kuli fyonse fine, ne cinso ca nkalamo ku kwa kulyo, ne cinso ca ng’ombe ilume ku kwa kuso kuli fyonse fine, ne cinso ca kwa kapumpe ku numa kuli fyonse fine.” (Esekiele 1:10) Ifinso fine ifyo ifi fibumbwa fyakwata fishibilo fya mibele ine iya kwa Lesa iyo akwata kabili talaba kuli iyi mibele yakwe yonse ilyo alecita ifintu. Icebo ca kwa Lesa calanda ukuti iyo mibele yaba kutemwa, ukwaimininwako ne cinso ca muntu; ubulungi, ubwaimininwako ne cinso ca nkalamo; na mano, ayaimininwako ne cinso ca kwa kapumpe. Ilyo Lesa abomfya imibele yakwe iyalenga bune, e kutila amaka ayaimininwako ne cinso ca ng’ombe iilume, talaba ku mibele yakwe itatu ilya tulumbwile. Bushe ifi fyonse fitusambilisha cinshi? Ici cimonwa citusambilisha ukuti nangu ca kutila Yehova alikwatisha amaka, talaba ku mibele yakwe imbi itatu iikalamba ilyo alebomfya amaka yakwe.

Pa mulandu wa kutila alepashanya Wishi, Yesu Kristu alebomfya amaka yakwe ukwabula ukulaba ku kutemwa, amano no bulungi. Abasambi bakwe  baleumfwa bwino sana ukutungululwa na Yesu. (Mateo 11:28-30) Imibele yapulamo iyo Yehova Lesa na Yesu Kristu bakwata kutemwa, te maka iyo!—1 Abena Korinti 13:13; 1 Yohane 4:8.

Bushe Mubomfya Shani Amaka?

Nga imwe mubomfya shani amaka? Tutile ni mu ng’anda, bushe mucitila fye ifintu ku maka ukwabula ukusakamana ifyo bambi baletontonkanya pa co mulecita? Bushe aba mu lupwa lwenu bomfwila fye ifyo mulanda pa mulandu wa mwenso nelyo bomfwila pa mulandu wa kuti balimutemwa? Bushe bomfwila fye pa mulandu wa kuti mwalikwata amaka ukubacila? Aya e mepusho abakwata amaka ya kutungulula mu lupwa bafwile ukuipusha pa kuti ulupwa lwabo luletungululwa na mafunde ya kwa Lesa.—1 Abena Korinti 11:3.

Ni shani nga mwalikwatako amaka yamo mu cilonganino? Nga mulefwaya ukwishiba nampo nga mulabomfya bwino amaka yenu nelyo iyo, iipusheni mwe bene nga ca kutila imicitile yenu yalilingana ne fishinte fya mafunde ya kwa Yehova Lesa ifyo na Yesu Kristu alekonka.

“Umusha wa kwa Shikulu . . . afwile ukuba uwanakilila kuli bonse, . . . uushishimisha ububi, alefunda mu kunakilila abo abalemenena ku bubi.”—2 Timote 2:24, 25.

Abantu bamo mu cilonganino ca Bena Kristu ba kubalilapo balikwete amaka ayengi. Ica kumwenako fye ni Timote, alikwete fye na maka ya ‘kukonkomesha bamo ukuleka ukusambilisha icifundisho icaibela.’ (1 Timote 1:3) Na lyo line, ukwabula no kutwishika, Timote aali ne mibele ya kwa Lesa muli fyonse ifyo alecita, afwile alikonkele ukufunda kwa kwa Paulo ukwa kuti ilyo alekonkomesha alekabila ukuba “uwanakilila kuli bonse” pa kubomba umulimo wa bukangalila mu cilonganino ca Bena Kristu. Apo Timote aali mulumendo, aalekabila ukuba no mucinshi kuli baeluda bambi no kubamona nga abafyashi bakwe e lyo abalumendo na bo ukubasakamana kwati ba bwananyina abafyalwa nankwe mu nda imo. (1 Timote 5:1, 2) Nga ca kutila abaletungulula bali ne mibele ya musango yo, mu cilonganino ca Bena Kristu mulaba insansa no kutemwana, icilonganino taciba icatalalila umushaba kutemwana ne nsansa kwati ni filya ciba ku babomfi ba pa kampani abacimfyanya.—1 Abena Korinti 4:14; 1 Abena Tesalonika 2:7, 8.

“Bakateeka ba bena fyalo balabatitikisha na bakalamba bomyo lupaka pali bene. Te fyo cifwile ukuba kuli imwe; lelo onse uufwayo kuba umukalamba pali imwe, afwile ukuba kapyunga wenu.”—Mateo 20:25, 26.

Bakateka ba mu calo abankalwe ‘balomyo lupaka’ pa batekwa babo no kubapatikisha ukucitila ifintu mu musango bakateka balefwailamo, kabili balatiinya abantu ukuti nga bakaana bali no kukandwa. Lelo Yesu Kristu ena atile uukwete amaka afwile ukubika amano ku kubombela abantu, tafwile kubatitikisha iyo. (Mateo 20:27, 28) Yesu ena,  lyonse fye aali uwa kutemwa kabili uwa cikuuku ku basambi bakwe. Nga mwapashanya Yesu, abantu abengi bakalaumfwila ifyo mulebeba. (AbaHebere 13:7, 17) Na kabili, ukutungulula bwino abantu kulalenga babombesha ukucila ifyo bengabomba nga balefwaya ukusekesha fye uulebatungulula. Abantu balabomba no mutima wa kuitemenwa, tababombela umulandu fye wa kupatikishiwa.—Mateo 5:41.

“Cemeni umukuni wa kwa Lesa uwaseekeshiwa kuli imwe, . . . te kutitikisha abali ubupyani bwa kwa Lesa, kano ukuba ifya kumwenako ku mukuni.”—1 Petro 5:2, 3.

Bakangalila muno nshiku balishiba ukuti bakalubulula kuli Lesa pa fyo basunga bonse ababa mu cilonganino. Balabombesha umulimo wa kusakamana aba mu cilonganino. Balesha na maka yonse ukubomba umulimo wa kusakamana umukuni wa kwa Lesa mu kuitemenwa, mu kucincila, kabili mu kutemwa. Balapashanya umutumwa Paulo ilyo babombesha ukukuula no kukosha icitetekelo ca bonse abo batungulula, tababomba nga bakapitao pa citetekelo ca baba mu cilonganino.—2 Abena Korinti 1:24.

Nga ca kutila umuntu umo alekabila ukufundwa kwalinga, baeluda balamufunda mu kunakilila no kupuupuutula uulufyenye nelyo ukwafwa Umwina Kristu munabo ukukula mu fya ku mupashi. Bebukisha ifyo umutumwa Paulo acinkwileko aba mu cilonganino ilyo atile: “Mwe bamunyinane, umuntu nga alufyanya ukwabula ukwibukila, aba muli imwe aba bumupashi esheni ukulungika uwa musango yo ne mitima yafuuka, ilyo uleilolekesha we mwine, epali nobe watunkwa.”—Abena Galatia 6:1; AbaHebere 6:1, 9-12.

“Twalilileni ukushipikishanya no kuitemenwa ukulekelelana . . . fwaleni ukutemwa, pantu e cikakilo cafikapo ica kwikatana.”—Abena Kolose 3:13, 14.

Bushe mulanshanya shani no wa mu cilonganino uucitile icintu cimo icipusene na mafunde ayo Abena Kristu bafwile ukulakonka? Bushe mulebukisha ukuti muntunse umubembu nga filya Yehova na Yesu Kristu bebukisha? (Esaya 42:2-4) Nelyo bushe mupampamina pa kutila afwile fye ukukandwa pantu natoba ifunde? (Amalumbo 130:3) Mwilaba ukuti cisuma ukubelela uluse nga nacilinga ukucite fyo e lyo no kukonka filya fine ifunde lyaba nga camonekesha ukuti uyo muntu acitile ico ku mufulo fye. Ukuba no kutemwa kuli bambi kukalenga bucibusa bwenu na bambi ukukosa kabili abo muletungulula bakamucetekela icine cine.

Nga ca kutila mwalikwata amaka pali bamo, esheni sana ukupashanya Yehova Lesa na Yesu Kristu mu fyo mubomfya amaka mwakwata. Ibukisheni icilangililo cishaiwamina ico uwaimbile amalumbo alandile ilyo alelondolola umusango Yehova atungulwilamo abantu bakwe. Davidi aimbile ukuti: “Yehova e mucemi wandi; nshibulwa. Mu mulemfwe uteku e mo anengo kuyolola, antwala pa menshi ayatekanya; abweseshamo umweo wandi. Antungulula mu makuba ya bulungami pa mulandu we shina lyakwe.” Yesu na o atile: “Nine kacema musuma, kabili naishibe mpaanga shandi, ne mpaanga shandi shaishiba ine, ifyo Tata aishiba ine, na ine naishiba Tata; kabili ndetuulile mpaanga umweo wandi.” Awe mwandini aba babili e bo tufwile ukupashanya muli fyonse ifyo tulecita pa kubomfya amaka ayo twakwata!—Amalumbo 23:1-3; Yohane 10:14, 15.

[Amashiwi pe bula 18]

Lyonse ilyo Yehova abomfya amaka alaba no bulungi, amano no kutemwa

[Icikope pe bula 18]

Limo baeluda kuti bafunda uulufyenye kabili balaba no kutemwa ilyo balefunda

[Icikope pe bula 19]

Paulo afundile Timote ukucindika abakalamba kwati ni bawishi na balumendo kwati ba bwananyina abo afyalwa na bo

[Icikope pe bula 20]

Ilyo Yesu Kristu abomfya amaka yakwe, alaba na mano, ubulungi no kutemwa