Bushe “Mulalanda Ukwabula Umwenso”?

MU FYALO 235 abantu ukucila amamilioni 6 ‘balalanda ukwabula umwenso’ nge fyo Baibolo ikoselesha. Bushe “ukulanda ukwabula umwenso” cipilibula cinshi? Cinshi cingalenga ukuti ‘tulelanda ukwabula umwenso’? Ni lilali tulingile ukulanda ukwabula umwenso?

Ukulingana na Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words, ishiwi lya ciGriki ilyapilibulwa ukuti “ukulanda ukwabula umwenso” lipilibula ‘ukuisosela, ukulanda ifili ku mutima, . . . ukulanda mu kushipa ukwabula ukutiina; kanshi cipilibula ukuba uwaicetekela, uwashipa, kabili te lyonse kulosha ku kulanda.” Na kabili takupilibula ukotoka nelyo ukusasuka. Baibolo itila: “Icebo cenu conse cibe ica kusenamina.” (Abena Kolose 4:6) E ico, ukulanda ukwabula umwenso kusanshamo ukuba uwacenjela pa kulanda, ukukanaleka ubulanda nelyo ukutiina umuntu ukwalula ifyo tulanda.

Bushe ukulanda ukwabula umwenso tufyalwa na ko? Moneni ifyo umutumwa Paulo alembele Abena Kristu ba mu Efese. Atile: “Kuli ine, umuntu uwacepa ku bacepesha pa ba mushilo bonse, kwapeelwe ici cikuuku ca bupe fye, ku kuyabila ku bena fyalo imbila nsuma pa bukankaala bushingapimwa ubwa kwa Kristu.” Paulo alundilepo ukuti kupitila muli Yesu Kristu “twabela no ku kulandikisha [ukulanda ukwabula umwenso] e lyo no kupalamina pa kucetekela mu citetekelo cesu muli wene.” (Abena Efese 3:8-12) Ukulanda ukwabula umwenso tatufyalwa nako, lelo tucite fyo pa mulandu wa bucibusa bwesu na Yehova Lesa ubwashimpwa pa citetekelo muli Yesu Kristu. Natumone icingatwafwa ukulalanda ukwabula umwenso ne fyo twingalacita ifyo ilyo tuleshimikila, ilyo tulesambilisha, ne lyo tulepepa.

Cinshi Citwafwa Ukushimikila mu Kushipa?

Yesu Kristu aba ca kumwenako cikalamba ica muntu uwalandile ukwabula umwenso. Ukucincila kwakwe kwamulengele ukuti aleshimikila apali ponse. Inshita yonse, ilyo aletusha, ilyo alelya ica kulya uko bamulalike, na ilyo ale-enda pa musebo, alelanda pa Bufumu bwa kwa Lesa. Nangu ni lintu balemupumya nelyo ukumukaanya, Yesu talekele ukushimikila. Lelo mu kushipa asansalike bashimapepo  babufi aba pali ilya nshita. (Mateo 23:13-36) Na lintu fye bamwikete na ilyo balemulubulwisha, Yesu alandile ukwabula umwenso.—Yohane 18:6, 19, 20, 37.

Abatumwa ba kwa Yesu nabo balelanda ukwabula umwenso. Pa Pentekoste wa mu 33 C.E., Petro alandile ukwabula umwenso ku bantu ukucila pali 3,000. Ici cali ca kupapusha, pantu papitile fye inshiku ishinono ukufuma pa bushiku aumfwile sana umwenso ilyo umukashana umubomfi wa kwa shimapepo amwishibe ukuti ali pamo na Yesu. (Marko 14:66-71; Imilimo 2:14, 29, 41) Ilyo babeminike pa ntanshi ya bashimapepo, Petro na Yohane tabaumfwile mwenso. Ukwabula ukushingashinga, mu kushipa balishimikile pa kubuuka kwa kwa Yesu Kristu. Na kuba, ukushipa kwa kwa Petro na Yohane e kwalengele bashimapepo beshibe ukuti aba baume bali pamo na Yesu. (Imilimo 4:5-13) Cinshi calengele ukuti balande mu kushipa?

Yesu alaile abatumwa bakwe ukuti: “Ilyo bamutwala, mwikasakamikilwa ifyo mukalanda nangu ico mukasosa; pantu ico mukasosa cikapeelwa kuli imwe muli ilya ine nshita; pantu abalelanda te imwe mwe bene, lelo mupashi wa kwa Shinwe e ulelandila muli imwe.” (Mateo 10:19, 20) Umupashi wa mushilo wayafwile Petro na bambi ukupwisha insoni nelyo umwenso ifyali no kubalenga ukufilwa ukulalanda mu kushipa. Umupashi wa mushilo kuti watwafwa na ifwe bene.

Mu kulundapo, Yesu apeele abasambi bakwe umulimo wa kupanga abasambi. Ici calilingile, pantu e wapeelwa “amaka yonse . . . mu muulu na pano isonde.” Kabili ‘alaba nabo.’ (Mateo 28:18-20) Ilyo abasambi ba kubalilapo baishibe ukuti kwali ukwafwa kwa musango yu, balishipile na lintu fye balelanda ku balashi ba buteko abalefwaya ukulesha umulimo wa kushimikila. (Imilimo 4:18-20; 5:28, 29) Na ifwe nga twaishiba ukuti kwalibako ukwafwa kwa musango yu, kuti tulelanda mu kushipa.

Ilyo alelanda pa mulandu na umbi uwa kubela abashipa, umutumwa Paulo ayampenye isubilo ku ‘kulandikisha ukukalamba [ukulanda ukwabula umwenso].’ (2 Abena Korinti 3:12; Abena Filipi 1:20) Apantu ubukombe bwe subilo bwaliwamishe, Abena Kristu balishimikileko bambi. Kanshi isubilo lyesu na lyo lilingile ukutulenga ukuba abapama [ukulanda ukwabula umwenso].—AbaHebere 3:6.

Ukushimikila mu Kushipa

Kuti twashimikila shani mu kushipa ilyo kuli abaletutiinya? Moneni ica kumwenako ca mutumwa Paulo. Lintu ali umufungwa mu Roma, aebele abasumina banankwe ukulamupepelako pa kuti ‘apeelwe amaka ya kusosa no kwasamuna akanwa kakwe, ukuti alande ulwa yene no kushipa ifyo afwile ukulanda.’ (Abena Efese 6:19, 20) Bushe yalya mapepo yalyaswikwe? Ee! Lintu ali umufungwa, Paulo atwalilile ‘ukushimikila pa ubufumu bwa kwa Lesa . . . ukwabulo mwenso nangu panono, kabili ukwabula uwa kumulesha.’—Imilimo 28:30, 31.

Ukulashimikilako pa ncito, pa sukulu, ne lintu tuli pa lwendo kuti kwalenga twaishiba nga tulalanda ukwabula umwenso. Ukutiina ifyo bambi bengalanda no kucita, insoni nelyo ukukanaicetekela kuti kwalenga twafilwa ukushimikila. Na pa pene umutumwa Paulo aba ca kumwenako cisuma. Alembele ukuti: “Twashipile muli Lesa wesu ku kulanda kuli imwe imbila nsuma ya kwa Lesa no kushomboka nga nshi.” (1 Abena Tesalonika 2:2) Paulo acitile ne fintu ifyalemoneka ukuti te kuti aficite pantu ashintilile fye pali Yehova.

Ipepo lyalengele baSherry ukulanda mu kushipa lyonse ilyo balebombako ubunte bwa lyashi. Ubushiku bumo ilyo balelolela abalume babo, bamwene umwanakashi na o alelolelapo bamo. BaSherry bashimika ukuti: “Apo nalyumfwile umwenso, nalipepele kuli Yehova pa kuti nshipe.” Lilya line fye balefwaya ukutendeka ukulanda kuli ulya mwanakashi, shimapepo wa ku Baptist na o alifikile. BaSherry tabaleenekela ukukumanya shimapepo. Nangu cibe fyo, balipepele na kabili, ne cafuminemo ca kuti balishimikile. Bashilile ulya mwanakashi icitabo kabili bapangene ukumutandalila.  Nga twashukila inshita ya kushimikila, kuti twacetekela ukuti ukushintilila pali Yehova kuti kwatwafwa ukushimikila mu kushipa.

Beni Abashipa Ilyo Mulesambilisha

Ukulanda mu kushipa kwalyampana sana no kusambilisha. Ukulanda pa “baume abatumikila bwino” mu cilonganino, Baibolo itila: “Baleimwena abene ukwiminina kusuma no kushipa ukwingi mu citetekelo muli Kristu Yesu.” (1 Timote 3:13) Ico bashipila ni co balacita ifyo basambilisha bambi. Ilyo bacite fyo balacingilila no kukosha icilonganino.

Nga tulelanda ukwabula umwenso, ukufunda kwesu kukomfwika kabili abantu kuti bakonka uko kufunda. Mu nshita ya kuti bakaane ukukutika pa mulandu wa ca kumwenako icabipa ica ulesambilisha, abalekutika balatemwa ilyo bamona kasambilisha alecita ifyo asambilisha. Uku kushipa e kulenga abaume ba bumupashi ‘ukulungika munyinabo’ lintu ubwafya tabulakula. (Abena Galatia 6:1) Mu kupusanako, umuntu uwaba ne mibele yabipa kuti afilwa ukulungika bambi pantu kuti ayumfwa ifyo talingile ukulanda pa bwafya. Ukufunda ukulekabilwa ukupeelwa nga kwacelwa kuti kwalenga amafya ukukulilako.

Ukuba uwashipa pa kulanda takupilibula ukulafwailisha ifilubo muli bambi, nelyo ukukanafwaya ukumfwa kuli bambi. Paulo akonkomeshe Filimone “pa mulandu wa kutemwa.” (Filemone 8, 9) Kabili amashiwi Paulo atumine yalipokelelwe bwino sana. Ca cine, pa kuti eluda apande amano afwile ukuba no kutemwa!

Ukulanda ukwabula umwenso kwalicindama te lintu fye tulefunda umo lelo na pa nshita imbi. Paulo alembele Abena Kristu mu Korinti ukuti: “Nanda kuli imwe ukwabula umwenso nangu panono. Imutakisha apakalamba.” (2 Abena Korinti 7:4) Paulo taleshingashinga ukutasha bamunyina na bankashi ilyo alekabila ukubatasha. Ukutemwa abatemenwe kwalengele ukuti abike amano ku fisuma abasumina banankwe balecita nangu ca kutila alishibe ifilubo fyabo. Nangu cilonganino ca Bena Kristu pali lelo kuti cakosa nga ca kuti baeluda mu kuitemenwa baletasha no kukoselesha bamunyina na bankashi.

Pa kuti tulesambilisha bwino, fwe Bena Kristu bonse tukabila ukulalanda ukwabula umwenso. BaSherry, abo tulandilepo mu kubangilila, balefwaya ukulakoselesha abana babo ukulashimikila pa sukulu. Batila: “Nangu ca kuti nakuliile mu cine, te lyonse naleshimikila pa sukulu. Nshabalile bombako ubunte bwa mulyashi. Nali-ipwishe ukuti ‘Ca kumwenako nshi ndeimikila abana bandi?’” Ici calengele baSherry ukutendeka ukubombako ubunte bwa mu lyashi.

 Ukwabula no kutwishika, bambi balamona ifyo tucita kabili baleshiba nga ca kuti na fipusana ne fyo tusambilisha. Lekeni kanshi, tulecita ifyo tusambilisha pa kuti tulelanda ukwabula umwenso.

Mwi Pepo

Ukulanda ukwabula umwenso kwalicindama ilyo tulepepa kuli Yehova. Ukwabula ne ca kutucilikila, kuti twaeba Yehova ifili ku mutima ico twalitetekelo ukuti alomfwa kabili akasuka amapepo yesu. Ukucita ifyo kuti kwalenga twaba ifibusa fine fine na Shifwe wa ku muulu. Twilashingashinga ukupepa kuli Yehova, ukutontonkanya ukuti tatwacindama kuli wena. Kuti caba shani nga ca kuti tuleyumfwa aba mulandu pa lubembu twacitile nelyo tulefilwa ukweba Lesa ifyo twacitile? Bushe kuti twapepa kuli Mulopwe wa kubumbwa konse ukwabula umwenso?

Icifulo ca kwa Yesu, Shimapepo Mukalamba, cilatwafwa ukwishiba ukuti lyonse nga twapepa, Yehova alatumfwa. Pa baHebere 4:15, 16, tubelenga ukuti: “Tatuli na shimapepo mukalamba, uushingalangulukilako ifya kunakuka fyesu, lelo uwaeshiwa muli fyonse nga ifwe, lelo uushaba na lubembu. E ico, tupalamine ukwabulo mwenso ku cipuna ca bufumu ica cikuuku ca bupe fye, ku kuleka tupokelele uluse no kusange cikuuku ca bupe fye ukuti twafwiwe pa nshita yalinga.” Kanshi imfwa ya kwa Yesu no mulimo abomba nga Shimapepo Mukalamba fyalicindama.

Nga ca kuti mu bufumacumi twalaumfwila Yehova, akomfwa amapepo yesu. Umutumwa Yohane alembele ukuti: “Mwe batemwikwa, imitima yesu nga taitushinina, ninshi twaba abalandikisha [ukulanda ukwabula umwenso] kuli Lesa; kabili conse ico twalomba tulapokelela kuli wene, pantu tulabaka amafunde yakwe kabili tulacita ifya kuteemuna mu menso yakwe.”—1 Yohane 3:21, 22.

Ukupepa kuli Yehova ukwabula umwenso kupilibula ukumweba fyonse ifili ku mutima. Nampo nga mwenso, amasakamika, amafya, nelyo ifiletucusha fyonse, tulande kuli Yehova ukucetekela ukuti lyonse akomfwa amapepo yesu ayafumaluka. Nangu natucita ulubembu ulukalamba, twileka ukuyumfwa aba mulandu kutucilikile ukupepa kuli Yehova nga ca kuti natulapila icine cine.

Ica bupe ca kulanda ukwabula umwenso calicindama sana. Nga twacibomfya kuti twacindikilako Lesa mu mulimo wa kushimikila na mu kusambilisha kabili kuti twapalama sana kuli wena mwi pepo. Kanshi twikesha ‘ukupoosa ukulandikisha kwesu [ukulanda ukwabula umwenso], ukuli ne cilambu icikalamba,’ e kutila umweo wa muyayaya.—AbaHebere 10:35.

[Icikope pe bula 13]

Umutumwa Paulo alandile mu kushipa

[Ifikope pe bula 15]

Ukusambilisha kusuma kukabila ukulanda ukwabula umwenso

[Icikope pe bula 16]

Ukulanda ukwabula umwenso mwi pepo kwalicindama