Ifyo Twingafwaisha Ukwishiba mwi Buuku lya Bubili Ilya Amalumbo
Icebo ca kwa Yehova ca Mweo
Ifyo Twingafwaisha Ukwishiba mwi Buuku lya Bubili Ilya Amalumbo
APO tuli babomfi ba kwa Yehova, twalishiba ukuti ifya kwesha kuti fyatucitikila. Umutumwa Paulo alembele ukuti: “Na bonse abafwaisha ukwikala umwabela ukuipeelesha kuli bukapepa muli Kristu Yesu bakapakaswa.” (2 Timote 3:12) Cinshi cikatwafwa ukushipikisha amesho no kupakaswa, icikalanga ukuti tuli ba cishinka kuli Lesa?
Ibuuku lya bubili pa mabuuku yasano aya mu Amalumbo lilatwafwa ukushipikisha amesho. Amalumbo 42 ukufika ku 72 yatulanga ukuti nga tulefwaya ukushipikisha bwino amesho, tufwile ukucetekela Yehova umupwilapo no kwishiba ifya kulolela pali ena ku kutupususha. Ala mwandini ili lisambililo lyacindama icine cine kuli ifwe! Ubukombe bwaba mwi Buuku lya Bubili ilya Amalumbo, cine cine ‘bwa mweo kabili bwa maka,’ na ino ine nshita nga filya fine Baibolo yonse yaba.— AbaHebere 4:12.
YEHOVA E “CUBO KABILI UBUKOSE” BWESU
Umwina Lebi ali muli bunkole. Ali no bulanda pantu te kuti aye ku kupepa Yehova umwashila, aleisansamusha ati: “Cinshi ico wakungumanina, we mutima wandi? Cinshi ico watetela muli ine? Cetekela Lesa.” (Amalumbo 42:5, 11; 43:5) Amashiwi yapalana ayaba muli ifi fikomo fitatu yalundanya ifisemo fitatu ifya mu Amalumbo 42 na 43 ukupanga umushikakulo umo. Amalumbo 44 ya kupaapaatilako abaYuda, uluko ululi mu bucushi, napamo pa mulandu wa cintiinya ca kusansa kwa bena Ashuri mu nshiku sha Mfumu Hisekia.
Amalumbo 45, lwimbo lwa bwinga bwa mfumu, ulwa kusobela Imfumu Mesia. Ifipandwa fyakonkapo fitatu filondolola Yehova ukuti “cubo kabili ubukose,” “Imfumu nkulu pano isonde ponse,” kabili “icamba icasansuka.” (Amalumbo 46:1; 47:2; 48:3) Amalumbo 49 yalalanga bwino nga nshi ukuti “umuntu te kuti alubule munyina nakalya”! (Amalumbo 49:7) Ifipandwa fya kubalilapo 8 mwi buuku lya bubili fyalembelwe na bana ba kwa Kora. Icipandwa calenga 9, e kutila Amalumbo 50, calembelwe na Asafi.
Amasuko ku Mepusho ya mu Baibolo:
44:19—Cinshi cali “ubuteko bwa bamumbwe”? Napamo uwaimbile amalumbo alelosha ku cifulo uko balelwila inkondo, uko abaleipaiwa baleliwa kuli bamumbwe.
45:13, 14a—Bushe “umwana mwanakashi wa mfumu” nani ‘uukatwalwa ku mfumu’? Uyu mwana mwanakashi, mwana wa “Mfumu ya muyayaya,” Yehova Lesa. (Ukusokolola 15:3) Emininako icilonganino ca bukata ica Bena Kristu ba 144,000, abo Yehova apokelela ukuba abana bakwe pa kubasuba no mupashi. (Abena Roma 8:16) Uyu “mwana mwanakashi” wa kwa Yehova, ‘uwapekaniwa nga nabwinga uwapuulamikilwa umulume wakwe,’ akatwalwa kuli shibwinga—Imfumu Mesia.—Ukusokolola 21:2.
45:14b, 15—Bushe “abakashana” bemininako nani? Bemininako “ibumba likalamba” ilya bakapepa ba cine, ababombela pamo na bashalapo basubwa. Apo “bafuma mu bucushi bukalamba” aba mweo, bakaba pe sonde ilyo ubwinga bwa Mfumu Mesia bukacitika mu muulu. (Ukusokolola 7:9, 13, 14) Pali ilya nshita bakaba sana ne “nsansa.”
45:16—Ni shani fintu abana baume bakapyana pa fikolwe fya mfumu? Ilyo Yesu afyelwe pano isonde, alikwete ifikolwe fya pano isonde. Bakaba abana bakwe abaume ilyo akababuusha mu Kuteka kwakwe ukwa Myaka Ikana Limo. Bamo pali aba bakaba pali balya bakasalwa ukube “mfumu mu calo conse.”
50:2—Cinshi Yerusalemu etilwa ukuti “bumusuma bwa ciyembo”? Te pa mulandu wa fyo umusumba walemoneka. Lelo, ni pa mulandu wa kuti Yehova aleubomfya kabili aliupuulamike pa ku-ulengo kuba e cifulo ce tempele lyakwe kabili umusumba ukalamba uwa mfumu isho alebika pa bufumu.
Ifyo Twingasambililako:
42:1-3. Nga filya insebula iili mu ciswebebe ifuluka amenshi, e fyo umwina Lebi alefuluka Yehova. Aali no bulanda sana pantu talepepa Yehova umwashila mwakwe ica kuti ‘ifilamba fyakwe fyamubelele ca kulya akasuba no bushiku’—talefwaya no kulya. Na ifwe tufwile ukupoosa sana amano ku kupepa Yehova pamo na basumina banensu.
42:4, 5, 11; 43:3-5. Nga ca kuti fimo fyalenga ukuti twiba pamo na Bena Kristu banensu aba mu cilonganino, ukulaibukisha insansa twalekwata ilyo twaleyampana na bamunyinefwe kuti kwatukosha. Nangu ca kuti ici pa kubala nakalimo kuti calenga twatalalilwa sana, na kabili kuti catucinkulako ukutila Lesa e cubo cesu no kuti tufwile ukulolela pali wena ku kutupokolola.
46:1-3. Nangu tube na mesho ya musango shani, tufwile fye ukucetekela umupwilapo ukuti “Lesa aba kuli ifwe icubo kabili ubukose.”
50:16-19. Uwa bufi onse no ucita ifyabipa takwata insambu sha kulandilako Lesa.
50:20. Mu nshita ya kulasabankanya ifilubo fya bambi, tufwile ukufisuulako fye.—Abena Kolose 3:13.
“KULI LESA E KO UBELE TONDOLO, WE MWEO WANDI”
Ifi fipandwa fitendeka ne pepo lya kwa Davidi ilya kufuma pa nshi ya mutima ilyo apepele pa numa ya kubembuka na Bati-sheba. Amalumbo 52 ukufika ku 57 yalanga ukuti Yehova akapususha abapoosa ifisendo fyabo pali wena no kulolela wena ukubapususha. Nga fintu calondololwa mu Amalumbo ifipandwa 58 ukufika ku 64, lyonse ilyo Davidi alecula, acitile Yehova ukuba icubo cakwe. Aimba ati: “Na kuli Lesa fye e ko ubele tondolo, we mweo wandi, pantu kuli wene e kutulo kulolela kwandi.”—Amalumbo 62:5.
Bucibusa bwa pa mutima na Kalubula wesu bufwile bwalenga ‘twalumba ubukata bwe shina lyakwe.’ (Amalumbo 66:2) Yehova alumbanishiwa ukuti ni kapekape mu Amalumbo 65, kabili mu Amalumbo 67 na 68, alumbanishiwa ukuti ni Lesa uupususha e lyo no kuti ni Kapokolola mu Amalumbo 70 na 71.
Amasuko ku Mepusho ya mu Baibolo:
51:12—Bushe “mutima wa kuitemenwa” uwa bani uo Davidi alombele ukuti umukoshe? Ici tacilelosha ku kuitemenwa kwa kwa Lesa ukufwaya ukwafwa Davidi nelyo ku mupashi wa mushilo uwa kwa Yehova, lelo ni ku mutima wa kwa Davidi umwine, e kutila amatontonkanyo yakwe. Alelomba Lesa ukuti amupeele ukufwaisha kwa kucita icalungama.
53:1—Bushe umuntu uutila takwaba Lesa aba shani “umupumbu”? Ubupumbu bwalandwapo pano te kutila ninshi umuntu takwata mano. Icilanga ukuti icilandwapo ca kutila ninshi umuntu takwata mibele isuma, fintu fifumamo ifyalandwa pa Amalumbo 53:1-4.
58:3-5—Bushe ababifi baba shani nge nsoka? Ubufi babepesha bambi bwaba ngo busungu bwa nsoka. Balonaula ishina lya bantu babepesha. “Nga ngoshe uushumfwa uwakoma amatwi,” e fyaba ababifi abashifwaya ukukutika ku kufundwa nelyo ku kulungikwa.
58:7—Bushe ababifi ‘bakoka shani nga menshi ayapita fye’? Napamo Davidi aletontonkanya pa menshi ya mu mimana imo iya mukuku iya mu Calo ca Bulayo. Nangu ca kuti mulamba wa pa nshita fye iinono kuti alenga amenshi yafula mu mimana ya musango yo, aya menshi yalapita bwangu bwangu. Davidi alepepa ukuti ababifi balobe bwangu bwangu.
68:13, NW —Ni shani fintu ‘amapindo ya nkunda yafimbilweko silfere no tulume twa iko utwa ngala, golde wa mutuntula? Inkunda shimo ishimoneka makumbi makumbi kabili ishabutulukila panono shalikwata amasako yamo ayabengeshima bwino sana. Yalabengeshima bwino sana lilya akasuba kalemoneka ukukashikila. Napamo Davidi alelinganya ukucimfya kwa mpalume sha bena Israele abalefuma ku bulwi ku nkunda iipupuka na maka kabili iibengeshima bwino sana. Abasoma ifya mu Baibolo bamo na bo batila, napamo alelosha na ku fya kulengalenga, ku cikombe ico balesenda nga bacimfya. Lelo kwena, Davidi alelanda pa kucimfya uko Yehova alengele abantu bakwe ukucimfya abalwani babo.
68:18—Ni bani baali “imituulo mu bantu”? Aba baali baume pali balya baume basendelwe muli bunkole ilyo abantu baali mu Calo ca Bulayo bacimfiwe. Aba baume baishilepeelwa umulimo wa kwafwa abena Lebi.—Esra 8:20.
68:30—Bushe amashiwi ya kuti “ebauleni icinama ca mu matete” yalola mwi? Ukulandila mu mampalanya ukuti abalwani ba kwa Yehova cinama ca mu matete, Davidi alelomba Lesa ukuti abebaule, nelyo ukubalesha ukuti becita ububi.
69:23—Bushe amashiwi ya kuti ‘imisana yabo lengeni iteuke’ yalola mwi? Imicincili ya mu musana yalicindama pa kubomba umulimo uwakosa, tutile ukwimya ifyafina no kusenda ifipe. Umusana nga tawakosa ninshi umuntu takwata maka. Davidi alepepa ukuti abalwani bakwe babulwe amaka.
Ifyo Twingasambililako:
51:1-4, 17. Ukubembuka takulingile ukututalusha kuli Yehova Lesa. Nga twalapila, kuti twacetekela ukuti akatubelelo luse.
51:5, 7-10. Nga twabembuka, tufwile ukupaapaata kuli Yehova ukuti atubelele uluse pantu twalipyana ulubembu. Tufwile na kabili ukulomba ukuti atusangulule, atupuupuutule, atwafwe ukufumya mu mitima yesu ukufwaya ukucita ulubembu, no kutupeela umutima washangila.
51:18. Imembu sha kwa Davidi shalengele imikalile ya luko lonse ukufulungana. E co apepele ukuti Lesa acitile Sione icisuma. Ilyo twabembuka icabipisha, ilingi line ulubembu lwesu lulaleta umuseebanya pe shina lya kwa Yehova na pa cilonganino. Tufwile ukupepa ukuti Lesa afumyepo umuseebanya uo tuletele.
52:8. Kuti twaba “ngo muolife uwalelema mu ng’anda ya kwa Lesa,” e kuti ukupalama kuli Yehova no kubombesha mu mulimo wakwe, nga tulemumfwila kabili nga mu kuitemenwa tuleumfwila ukusalapula kwakwe.—AbaHebere 12:5, 6.
55:4, 5, 12-14, 16-18. Ukupondoka kwa mwana wakwe Abishalomu, e lyo no kufutukwa kuli Ahitofele mpanda mano wakwe uo acetekele kwalengele umutima wa kwa Davidi ukushikitika icibi. Na lyo line, ifi tafyalengele ukuti Davidi aleke ukucetekela Yehova. Ukushikitika umutima takufwile ukulenga twaleka ukucetekela Lesa.
55:22. Bushe tupoosa shani icisendo cesu pali Yehova? Tucite ci (1) pa kupepa kuli wena ilyo tuli no bwafya, (2) ukushintilila pa Cebo cakwe na pa kuteyanya kwakwe ukuti filetutungulula no kututungilila, na (3) ukucitako fimo ukulingana na pengapela amaka yesu pa kuti tupwishe ubwafya.—Amapinda 3:5, 6; 11:14; 15:22; Abena Filipi 4:6, 7.
56:8. Yehova aleshiba amafya tulepitamo kabili aleshiba ne fyo ayo mafya yaletucusha.
62:11. Takwaba kumbi uko Lesa engafumya amaka. Umwine e ntulo ya maka. “Ubukose bwa kwa Lesa.”
63:3. “Uluse [lwa kwa Lesa] lwaliwamo kucilo mweo,” pantu ukwabula lwene ubumi kuti bwaba bwa fye. Ca mano ukupanga bucibusa na Yehova.
63:6. Inshita ya bushiku kuti yaba ni nshita isuma sana iya kwetetula pantu ninshi takuli icongo kabili takuli ne fya kupumfyanya.
64:2-4. Ulwambo lulonaula ishina lisuma ilya muntu wa kaele. Tatufwile ukukutika ku lwambo nangu kwamba bambi.
69:4. Pa kuti tusungilile umutende, limo kuti cawama “ukubwesha” ukupitila mu kulomba ubwelelo, nangu ca kuti natushininkisha ukuti te ifwe tulufyenye.
70:1-5. Yehova alomfwa ipepo lya mu kampampa ilya kulomba ukwaafwa. (1 Abena Tesalonika 5:17; Yakobo 1:13; 2 Petro 2:9) Lesa kuti asuminisha ubwesho ukutwalilila, nomba alatupeela amano ya kubomba no bo bwafya na maka ya kushipikisha. Takatuleke ukweshiwa ukucila pa fyo twingashipikisha.—1 Abena Korinti 10:13; AbaHebere 10:36; Yakobo 1:5-8.
71:5, 17. Davidi alishipile kabili alikwete ubukose pantu ashintilile pali Yehova ukufuma fye ku bwaice, na lintu ashilalolenkana no muPelishiti icipokapoka Galyati. (1 Samwele 17:34-37) Kuti cawama ukuti abaice baleshintilila pali Yehova muli fyonse ifyo balecita.
“Pano Isonde Ponse Pesulepo Ubukata Bwakwe”
Ulwimbo lwa kulekelesha mwi buuku lya bubili ilya Amalumbo, e kutila Amalumbo 72, lulanda pa kuteka kwa kwa Solomone, ukwali icipasho ca fyo imikalile ikaba ilyo Mesia akalateka. Ala muli ici cipandwa mwalilondololwa ifintu ifisuma nga nshi—pamo ngo umutende uwingi, ukupwa kwa lukaakala no mutitikisha, ne fya kulya ukufula pe sonde! Bushe na ifwe tukaipakishako aya mapaalo na mapaalo yambi ayakaba muli ubu Bufumu? Kuti twaisaipakishako nga ca kuti, ukupala kemba wa malumbo, tulelolela Yehova, ukumulenga ukuba icubo kabili ubukose bwesu.
“Yapwa amapepo ya kwa Davidi” na mashiwi ya kuti: “Abe uwacindikwa Yehova Lesa, Lesa wa kwa Israele, uucita eka ifipesha amano! Libe ilyacindikwa umuyayaya ishina lyakwe ilyacindama; pano isonde ponse pesulepo ubukata bwakwe. Amene, amene.” (Amalumbo 72:18-20) Shi na ifwe natucindike Yehova no kulumbanya ishina lyakwe ilyacindama no mweo wesu onse.
[Icikope pe bula 9]
Bushe mwalishiba uo “umwana mwanakashi wa mfumu” emininako?
[Icikope pe bula 10, 11]
Bushe mwalishiba umulandu Yerusalemu etilwa “bumusuma bwa ciyembo”?