Mwe Misepela, Saleni Ukubombela Yehova

“Saleni lelo untu mulebombela.”—YOSHUA 24:15.

1, 2. Ukufuma fye na kale, kubatisha nshi ukushawama uko aba mu Kristendomu babatisha?

KU KUPWA kwa myaka ya ba 100 C.E., kalemba Tertullian atile: “Muleleka [abana] bakwata amano ya kwishiba Kristu e lyo bengaba Abena Kristu.” Ico alandiile fyo, alekaana umusango wa kubatisha utunya, uwatendeke ukuseeka ku Bena Kristu bashalekonka ifyo Kristu alefunda abaliko mu nshiku shakwe. Lelo Augustine uwatendeke ukulemba amafunde ya mwi calici tasumine ifyalandile Tertullian, kabili talekonka ne fyo Baibolo isosa pantu ena atile ulubatisho lulalenga umuntu ukusamba ulubembu lwa cifyalilwa kabili umwana nga afwa ukwabula ukubatishiwa ninshi alishama. Ukutontonkanya kwa musango yo kwalengele abengi ukulafwaisha ukubatisha abana babo ilyo bacili fye utunya.

² Ukufika na lelo, caliseeka mu macalici ayengi aya mu Kristendomu ukubatisha utunya. Na kabili, mu lyashi lya fyalecitika kale, bakateka na bashimapepo aba mu fyalo ifyo abene baleti ifya Bena Kristu, nga baya ku nkondo no kucimfya abo baleita abati “abasenshi,” bonse abo bapoka icalo balebapatikisha ukubatishiwa. Lelo takwaba nangu pamo apo Baibolo yalanda ukuti utunya tufwile ukubatishiwa nelyo ukutila umukalamba bafwile ukumupatikisha ukubatishiwa.

Muno Nshiku Takwaba Ukuipeela kwa Kupatikisha

3, 4. Cinshi cingafwa abana ba bakapepa ukuitemenwa ukuipeela kuli Lesa?

³ Baibolo itila Lesa amona abana banono ukuti ba mushilo nangu ca kuti umo fye pa bafyashi babo e Mwina Kristu wa cishinka. (1 Abena Korinti 7:14) Bushe nga cabe fyo ninshi abana baba ababomfi baipeela aba kwa Yehova? Iyo. Abana abafyalilwa mu mayanda ya bakapepa baipeela kuli Yehova balabafunda ifya mu Baibolo, kabili ico cilenga abene ukuitemenwa ukuipeela kuli Yehova. Imfumu ya mano Solomone yalembele ukuti: “We mwana wandi, bake funde lya kwa wiso, kabili wileka malango  ya kwa noko; . . . Pa kwendauka kobe Amano yakulakutungulula, pa kusendama kobe yakulakulinda, ilyo washibuka yene yakulakulansha; pantu ifunde ni nyali, na malango cengelo, no kwebaula kwa kusalapula ni nshila ya ku mweo.”—Amapinda 6:20-23.

⁴ Ukufunda uko abafyashi Abena Kristu bafunda abana kuti kwabacingilila ku fyabipa, kulila fye balekonka ifyo balebafunda. Solomone na kabili atile: “Umwana mwaume wa mano alenga wishi ukusamwa, lelo umwana mwaume umuwelewele bulanda kuli nyina.” “Umfwa, we mwana wandi, ube uwa mano, no kushikimiko mutima obe mu kushilimuka.” (Amapinda 10:1; 23:19) Kanshi, pa kuti mwe bana mulemwenamo mu kukansha kwa bafyashi benu, mufwile ukuitemenwa ukulaumfwa ku kupanda amano, ukufunda no kusalapula. Nangu ca kutila tamufyalwa na mano, ‘mukaba na mano’ kabili mukasala mwe bene ukuya mu “nshila ya ku mweo.”

Bushe Ukukonkomesha E Cinshi?

5. Ni finshi Paulo afundile abana na bashibo?

⁵ Umutumwa Paulo alembele ukuti: “Mwe bana, beni aba cumfwila ku bafyashi benu muli Shikulu, pantu ici e calungama: ‘Cindika wiso na noko’; ilili e funde lya ntanshi ilyaba ne ci cilayo: ‘Ukuti kuwame kuli iwe no kuti wikale nshiku ishingi pano isonde.’ Na imwe, mwe bashibo, mwilakalifya abana benu, lelo mulebakusha mu kusalapula no kukonkomesha kwa kwa Yehova.”—Abena Efese 6:1-4.

6, 7. Bushe calola mwi ukukusha abana mu “kukonkomesha kwa kwa Yehova,” kabili mulandu nshi twingalandilo kuti abafyashi nga balecite fyo ninshi tapali ico balelufyanya?

⁶ Abafyashi Abena Kristu ilyo balekusha abana mu “kusalapula no kukonkomesha kwa kwa Yehova,” bushe kuti twatila ninshi balepatikisha fye abana ukucita ifyo bena balefwaya? Iyo. Nani engatila abafyashi balalufyanya ukufunda abana babo ico baishiba ukutila e calungama kabili e cikalenga bena ukuba ne mibele isuma? Abatila takwaba Lesa tababasuusha ku bantu ilyo bafunda abana babo ukuti Lesa takwaba. Abapepa ku Roma Katolika na bo bene balishiba ukuti mulimo wabo ukufunda abana amafundisho ya mu Katolika, kabili te lingi tumfwa abantu balebalengulula ukuti balalufyanya ukucite fyo. Kanshi na baNte bene, takuli uufwile ukubapeela umulandu wa kutila balapatikisha abana ukucita ifyo bashilefwaya, pantu na bo babafunda fye ifyo Yehova alanda ukuti e masambililo yacindama aya mu Baibolo e lyo ne fipope fya kubafwa ukuba ne mibele isuma.

⁷ Ukulingana na dikishonari imo iilanda pa fya kwa Lesa, ishiwi lya ciGriki ilyapilibulwa ukutila “ukukonkomesha” pa Abena Efese 6:4 nga kulikonka fye lyalola mu kutila “ukufunda, ukulungika icilubo, ukwafwa umuntu ukucindika Lesa.” Ni shani nga ca kutila umwana akaana ukumfwila abafyashi pa mulandu wa kukonkelela abanankwe nangu ukufwaya ukucita ifyo abanankwe balecita? Nani twingatila e ulesambilisha uyo mwana ifyabipa, bushe bafyashi nangu banankwe? Nga ca kutila abanankwe balemutunka ukubomfya imiti ikola, ukunwa sana ubwalwa, nelyo ukucita ubulalelale, bushe kuti twatila abafyashi balelufyanya ukulungika umwana wabo no kumwafwa ukwiluka ububi bwingafuma mu fintu fyabipa ifya musango yo?

8. Cinshi calengele Timote ukusumina ukuba Umwina Kristu?

⁸ Umutumwa Paulo alembeele umulumendo Timote ukuti: “Ikalilila muli ifyo wasambilile kabili ifyo wanashiwenashiwe ukusumina, ukwishiba abo wasambilileko no kuti ukufuma ku bunya waishiba amalembo ya mushilo ayaba na maka ya kukulengo wa mano ayatwala ku kupusuka mu kutetekela Kristu Yesu.” (2 Timote 3:14, 15) Ukufuma fye ilyo Timote aali akanya, banyina na banakulu balemufunda sana ifyaba mu Malembo ya Mushilo ifyalengele ukuti abe na mano ya kwisaba ne citetekelo cakosa muli Lesa. (Imilimo 16:1; 2 Timote 1:5) Ilyo banyina na banakulu baishileba Abena Kristu, tabapatikishe Timote ukuba Umwina Kristu, asumine pa mulandu wa kuti balelanshanya nankwe  bwino bwino pa kumulondolwela ifyaba mu Baibolo.

Yehova Afwaya Ukuti we Mwine Uisalile

9. (a) Bushe Yehova aacindika shani abantu bakwe, kabili mulandu nshi aacitila ifyo? (b) Bushe Umwana wa kwa Lesa uwafyalwa eka abomfeshe shani ubuntungwa bwakwe ubwa kuisalila?

⁹ Yehova alafwaya, nga abumbile abantu nge nama no kubalenga ukulacita fyonse ifyo alefwaya. Lelo alicindike abantu pantu alibapeele ubuntungwa bwa kuisalila. Lesa afwaya abantu ukuitemenwa abene ukumupepa. Alatemwa sana nga amona abantu bakwe, abanono na bakalamba, balemubombela pa mulandu wa kuti balimutemwa. Uo twingafwaya sana ukupashanya nga tulefwaya ukubombela Lesa ukwabula ukupatikishiwa, Mwana wakwe uwafyalwa eka. Yehova umwine alandile pali Yesu ukuti: “Uyu e Mwana wandi, uwatemwikwa, uo mbekelwamo.” (Mateo 3:17) Uyu Mwana mwaume ibeli na o aebele Wishi ukuti: “Nabekelwo kucite co mutemenwe, mwe Lesa wandi; kabili amalango yenu yali mu mutima wandi.”—Amalumbo 40:8; AbaHebere 10:9, 10.

10. Cinshi cifwile ukulenga umuntu ukubombela Yehova nga alefwaya ukupepa kwakwe ukupokelelwa?

¹⁰ Yehova enekela ukuti abamubombela kabili abatungululwa no Mwana wakwe na bo bene balemubombela no mutima wa kuitemenwa. Mu mashiwi ya kusesema, uwaimbile amalumbo atile: “Abantu bobe bakaipeela kuli iwe no kwanga mu kasuba ka bulamba bobe; mu fisamo fya mushilo, ukufuma mwi fumo lya macaca, ngo mume, abalumendo bobe bakesa kuli iwe.” (Amalumbo 110:3) Bonse ababombela Yehova, mu muulu na pe sonde, bamubombela pa mulandu wa kutila abene balafwaya ukunakila Lesa pantu balimutemwa.

11. Cinshi abalumendo na bakashana abafyalilwa mu mayanda ya bakapepa balingile ukusala?

¹¹ Kanshi mwe misepela ishibeni ukutila takuli nangu umo uukamupatikisha ukubatishiwa, babe bafyashi benu nangu ni baeluda ba mu cilonganino, tabakamupatikishe iyo. Mwe bene ni mwe mufwile ukusala ukuti mulefwaya ukubombela Yehova. Yoshua aebele abena Israele ukuti: ‘Bombeleni [Yehova] muli bumpomfu na mu cishinka; . . . saleni lelo untu mulebombela.’ (Yoshua 24:14-22) E fyo cifwile ukuba na kuli imwe, cifwile ukufuma ku mutima wenu ukuti mulefwaya ukuipeela kuli Yehova no kulacita ukufwaya kwakwe.

Ishiba Ico Ufwile Ukucita

12. (a) Nangu ca kutila abafyashi kuti bafunda abana ifyaba mu Baibolo, cinshi bashingabacitila? (b) Ni lilali umwana engalubulula kuli Yehova pa fyo asala ukucita?

¹² Mwe bana nga mwaya mulekula, inshita ya kupusukila ku citetekelo ca bafyashi benu ilapita. (1 Abena Korinti 7:14) Umusambi Yakobo alembele ukuti: “Ngo muntu alishiba ukucita icalungama lelo tacita, cena lubembu kuli wene.” (Yakobo 4:17) Abafyashi te kuti bapusukile ku citetekelo ca bana, kanshi na bana te kuti bapusukile ku citetekelo ca bafyashi babo. (Esekiele 18:20) Bushe walishiba ifyo Yehova aba ne fyo akacitila abantu ku ntanshi? Bushe uli mukalamba uwa kuti walishiba umwalola ifyo wasambilila kabili naulinga no kuba cibusa wa kwa Yehova? Nga iwe kuti watilapo shani, bushe taulemona ukuti nomba cili bwino ukwenekela ukutila Lesa alekumona uwalinga ukuipingwila we mwine ukumubombela?

13. Mepusho nshi abalumendo na bakashana abashabatishiwa bafwile ukuipusha?

¹³ Bushe uli mwana wa bakapepa uushabatishiwa, lelo ulasangwa ku kulongana kwa Bwina Kristu, kabili napamo ulaya na mu kushimikila  abantu imbila nsuma ya Bufumu? Nga ni fyo, ipushe auti: ‘Cinshi ncitila ifi fyonse? Bushe icilenga ukuti ndeya mu kulongana na mu kushimikila mulandu fye wa kuti abafyashi bandi e fyo bafwaya nelyo bushe mulandu wa kuti nalitemwa Yehova?’ Bushe walishininkisha we mwine “icabo kufwaya kwa kwa Lesa icisuma kabili icapokelelwa kabili icapwililika”?—Abena Roma 12:2.

Cinshi Cilekulesha Ukubatishiwa Bwangu?

14. Ni finshi Baibolo yashimika ifilanga ukuti umuntu nga nalinga ukubatishiwa tafwile ukulawayawaya?

¹⁴ “Cinshi cilendesha ukubatishiwa?” Umwina Etiopia uwaipwishe kabila wa mbila nsuma Filipi ili lipusho, lilya line e lyo aishibe ukuti Yesu e Mesia. Lelo kwena umwina Etiopia alishibeko ifyaba mu Baibolo fimo ifyalengele ena ukwiluka ukuti takwali icingamulesha ukuilanga apabuuta ukuti nomba naipeela ukubombela Yehova no kuba mu cilonganino ca Bena Kristu, kabili ukucite fyo kwalimuletele insansa nga nshi. (Imilimo 8:26-39) Umwanakashi uwe shina lya Ludia na o, umutima wakwe walisekelele ‘nga nshi ku kwangwe ifyalelanda Paulo,’ kabili apo pene ‘alibatishiwe’ na ba mu ng’anda yakwe. (Imilimo 16:14, 15) Kalinda wa cifungo uwa ku Filipi na o wine e fyo acitile, alyumfwile imbila nsuma kuli Paulo na Sila ilyo “balandile icebo ca kwa Yehova kuli wene” kabili ‘ilyo line, wene na bakwe balibatishiwe.’ (Imilimo 16:25-34) Kanshi, nga ca kutila walishiba amasambililo yacindama pali Yehova no kufwaya kwakwe kabili nauitemenwa no mutima onse ukulacita ifyo Lesa afwaya, walikwata ne mibele isuma mu cilonganino, ulasangwa lyonse na ku kulongana, kabili ulabila ne mbila nsuma iya Bufumu, ninshi kuti watila cinshi cilekulesha ukubatishiwa?—Mateo 28:19, 20.

15, 16. (a) Kutontonkanya nshi ukushawama ukulenga abana imisepela bamo ukutiina ukubatishiwa? (b) Bushe ukuipeela kuli Yehova no kubatishiwa kuti kwabacingilila shani ku fyabipa?

¹⁵ Bushe icilekutiinya ukubatishiwa bwangu mulandu wa kuti ulemona kwati nakalimo ku ntanshi kuti wacita fimo ifyabipa? Nga e fyo uletiina, tontonkanya pali ifi: Bushe kuti wakaana ukusambilila motoka pa mulandu wa kutiina fye ukutila kasuba kamo kuti wasangwa mu busanso bwa pa musebo? Nelyo bushe kuti wakaana ukusambilila incinga pa mulandu wa kutiina fye ukutila kasuba kamo kuti wawa na yo? Kwena te kuti ucite fyo! E cimo no kubatishiwa, nga naulinga, taufwile ukutiina iyo. Pantu na kuba, nga waipeela kuli Yehova no kusumina ukulacita ukufwaya kwakwe, ico e cikakukosha ukukaana fyonse ifyabipa. (Abena Filipi 4:13) Ala mwe misepela, mwilatontonkanya ukuti nga muletiina ukubatishiwa bwangu ninshi tamwakalubulule kuli Lesa. Nga mwafika pa mushinku wa kwishiba ifyo Yehova afwaya, ukulubulula kwena mukalubulula pa fyo mucita, nangu mwalibatishiwa nelyo iyo.—Abena Roma 14:11, 12.

¹⁶ Inte sha kwa Yehova abengi mu calo conse batila cimo icabakoseshe sana mu kupepa mulandu wa kuti babatishiwe ilyo bali abaice. Tontonkanyeni pa fyo cali kuli Nte wa myaka 23 uwikala ku Masamba ya Bulaya. Ebukisha ukuti  ukubatishiwa ilyo aali ne myaka 13 e kwamwafwile sana ukubika amano kuli Lesa no “kufulumuka ulunkumbwa lwa bwaice.” (2 Timote 2:22) Ilyo aali fye umwaice, ali no buyo bwa kuba mu mulimo wa nshita yonse. Ino nshita, abombela pa Bethel ku calo ku mwabo kabili aliba ne nsansa. Ala abalumendo na bakashana abasalapo ukubombela Yehova balapaalwa nga nshi! Nobe wine e fyo Yehova akakupaala nga wasalapo ukumubombela.

17. Ni mu fintu fya musango nshi umo kapepa afwile ukulailuka “ukufwaya kwa kwa Yehova”?

¹⁷ Nga twaipeela kuli Lesa no kubatishiwa ninshi tukalatontonkanya pa fyo Yehova afwaya muli fyonse ifyo tukalacita. Pa kuti tucite ififwaikwa ku baipeela, kano ‘tulebomfya inshita.’ Bushe kuti twacita shani ifyo? Ni pa kukanapoosa inshita ku fishacindama. Lelo, ukubomfya inshita ku kubelenga sana Baibolo, ukusangwa ku kulongana lyonse no kubombesha mu mulimo wa kushimikila abantu “imbila nsuma ya bufumu.” (Abena Efese 5:15, 16; Mateo 24:14) Ukuipeela kwesu kuli Yehova no kucita ukufwaya kwakwe kulalenga imibele yesu ukuwama muli fyonse ifyo tucita. Tulebukisha ukuti ni fwe bakapepa ba kwa Yehova ilyo tuletuusha nelyo ukwangala, ilyo tulelya no kunwa, na pa kusala inyimbo twingatemwa ukulisha. Kuti cawama sana nga wasala ifya kucita ifisuma, ifyo wakulaipakisha umuyayaya. Inte sha kwa Yehova abengi nga nshi abalumendo na bakashana bakakweba ukuti kwaliba ifisuma ifingi ifya kucita pa kutuusha na pa kwangala ifishipusana no “kufwaya kwa kwa Yehova.”—Abena Efese 5:17-19.

“Tuleya na Imwe”

18. Lipusho nshi abalumendo na bakashana bafwile ukuipusha?

¹⁸ Ukufuma mu 1513 B.C.E. ukufika pa Pentekoste mu 33 C.E., Yehova alikwete abantu abo asalile pano calo aba kumupepa kabili bali inte shakwe. (Esaya 43:12) Abana ba bena Israele balefyalilwa muli lulya lwine luko. Ukufuma pa Pentekoste ukuya ku ntanshi, Yehova alikwata “uluko” lupya pano calo, Israele wa basubwa no mupashi wa mushilo, “abantu abe shina lyakwe.” (1 Petro 2:9, 10; Imilimo 15:14; Abena Galatia 6:16) Umutumwa Paulo atile Kristu alilubwile “abantu bakwe abaibela, abapimpilile milimo isuma.” (Tito 2:14) Mwe misepela kuti mwafwaya mwe bene no kusanga ukwaba abo bantu. Bushe muno nshiku ni bani baba “uluko lwa bulungami ululinde cishinka,” abakonka ifipope fyaba mu Baibolo, Inte ya cishinka iya kwa Yehova, kabili ababila ukuti Ubufumu bwa kwa Lesa e buteko fye ubukalenga abantu bonse pano calo ukwikala bwino? (Esaya 26:2-4) Tontonkanyeni pa ficitika mu macalici ya mu Kristendomu na mu mabumba yambi aya baya ku mapepo, linganyeni ifyo bacita ku fyo Baibolo itila e fyo bakapepa ba cine aba kwa Lesa bafwile ukulacita.

19. Cinshi abantu abengi nga nshi mu calo conse bashininkisha?

¹⁹ Abantu abengi nga nshi pano calo, pamo na balumendo na bakashana, balishininkisha ukuti Inte sha kwa Yehova abashala pano calo abasubwa no mupashi wa mushilo, e “luko lwa bulungami.” Aba bonse balanda ku bena Israele basubwa no mupashi ukuti: “Tuleya na imwe, pantu natuumfwo kuti muli na Lesa.” (Sekaria 8:23) Tulesuubila no mutima wesu onse kabili tulemupepela ukuti bonse mwe misepela, mukasala mwe bene ukubombela Lesa pamo na bantu bakwe, nga mwacite fyo ninshi ‘mwasala umweo,’ umweo wa muyayaya mu calo cipya ica kwa Yehova.—Amalango 30:15-20; 2 Petro 3:11-13.

Ukupitulukamo

• Bushe ukukonkomesha e cinshi?

• Bushe Yehova afwaya ukumubombela no mutima wa musango nshi?

• Cinshi abalumendo na bakashana abakulila mu mayanda ya bakapepa bafwile ukusala abene?

• Mulandu nshi cishawamina ukutiina ukubatishiwa nga ca kuti umuntu nalinga?

[Amepusho]

[Ifikope pe bula 26]

Ni bani ukomfwila?

[Icikope pe bula 28]

Bushe ukuipeela kuli Lesa no kubatishiwa kuti kwakucingilila shani ku fibi?

[Icikope pe bula 29]

Cinshi cilekulesha ukubatishiwa?