Muletiina Yehova E lyo Mukaba ne Nsansa!

“Alishuko muntu uuli na katiina kuli Yehova.”—AMALUMBO 112:1.

1, 2. Bushe akatiina ka kuli Yehova kuti kalenga umuntu ukuba shani?

TACAYANGUKA pa kuti muntu abe ne nsansa. Pa kuba ne nsansa sha cine cine, umuntu afwile ukwishiba bwino ifya kupingula pa fintu e lyo no kucite fisuma no kutaluka ifyabipa. Kabumba wesu Yehova, alitupeela Icebo cakwe Baibolo icitufunda ifya kucita pa kuti imikalile yesu ilondoloke. Nga tulefwaya ukufundwa na Yehova no kukonka ifyo aletweba, ninshi tuli na katiina kuli ena, ne mikalile yesu ikalondoloka kabili tukaba ne nsansa sha cine cine.—Amalumbo 23:1; Amapinda 14:26.

² Muli cino cipande, twalasambililako fimo fimo ku bantu ba kale abalandwapo mu Baibolo e lyo na ku ba muno nshiku. Twalasambililako ifyo ukuba na katiina kene kene kuli Lesa kwingafwa umuntu ukukosa no kucimfya amatunko ya kucita icabipa e lyo no kushipa ilyo alecita icalungama. Twalasambilila ukuti ukutiina Lesa kuti kwatuletela insansa pantu kuti kwalenga twalungika ifilubo fyesu nge fyo Imfumu Davidi yacitile. Twalasambilila no kuti ukutiina Yehova bupyani bwacindama nga nshi ubo abafyashi bengashiila abana babo. E mulandu wine Icebo ca kwa Lesa citwebela ukuti: “Alishuko muntu uuli na katiina kuli Yehova.”—Amalumbo 112:1.

Ukukwata Insansa na Kabili

3. Cinshi cayafwile Davidi ukuwamya bucibusa bwakwe na Lesa na kabili?

³ Nge fyo twasambilile mu cipande cafumineko, imiku itatu, Davidi apene aleke ukutiina Lesa bwino bwino kabili acitile ifyabipa. Na lyo line, ifyo acitile ilyo Yehova amukalipile fyalangile ukuti aali na katiina kuli Lesa. Umucinshi na katiina kuli Lesa fyamulengele ukusumina ifilubo, alilungike ifilubo fyakwe no kukosha bucibusa bwakwe na Yehova na kabili. Nangu ca kutila ifilubo acitile fyamulengele ukucula e lyo na bambi ukuculilamo, ukulapila kwakwe ukwa cishinka kwalengele Yehova ukutwalilila ukuba cibusa wakwe no kutwalilila ukumupaala. Kanshi ifyacitike kuli Davidi kuti fyasansamusha Abena  Kristu ba muno nshiku abengacita imembu ishikalamba.

4. Bushe ukutiina Lesa kuti kwayafwa shani umuntu ukuba ne nsansa na kabili?

⁴ Tontonkanyeni pa fyacitike kuli Sonja. * Nangu ca kuti aali ni painiya, Sonja atendeke ukwangala na banankwe aba misango yabipa, acitile ifyabipa ifyo Baibolo yalesha kabili alitamfiwe mu cilonganino. Sonja ailwike ifyo icilubo acitile cabipile kabili alibombeele pa kuwamya bucibusa bwakwe na Yehova na kabili. Mu kuya kwa nshita, alibweshiwe mu cilonganino. Muli fyonse ifyamucitikile, Sonja atwalilile fye no mutima wa kufwaya ukubombela Yehova. Ilyo papitile inshita, aishiletendeka bupainiya na kabili. Mu kuya kwa nshita, aupilwe kuli eluda wa mu cilonganino ca Bena Kristu kabili nomba aliba ne nsansa na kabili pantu abombela Lesa pamo na balume. Nangu ca kutila Sonja alomfwo bubi pa fyo abalile afuma mu nshila ya Bwina Kristu, alimona ifyo ukuba na katiina kwamwafwile ukubwelela kuli Lesa.

Cawama Ukucula Ukucila Ukubembuka

5, 6. Shimikeni ifyacitike ne calengele Davidi ukukanaipaya Shauli imiku ibili.

⁵ Lelo cilawama sana nga ca kuti ukutiina Lesa kwayafwa umuntu ukukanacita icabipa ukucila ukubembuka no kutampa ukuwamya icilubo. Ukutiina Lesa kwalyafwile Davidi ukukanacita icabipa. Inshita imo, ilyo Shauli na bashilika bakwe 3,000 balelunga Davidi, Shauli aileingila mu lucengo umwabeleme Davidi na bantu bakwe. Abantu ba kwa Davidi bamwebele ukuti epaye Shauli palya pene. Bena baleti Yehova e wapeela Davidi ishuko lya kwipaya umulwani wakwe! Davidi aile alebendelela apali Shauli no kuputulako icisempe kwi laya lyakwe. Pa mulandu wa kuti Davidi aletiina Lesa, no kuputula fye icisempe kwi laya lya kwa Shauli ukushabipile sana kwamulengele ukumfwa ububi icine cine. Nangu ca kuti abantu ba kwa Davidi balifulilwe, alibakeenye ukwipaya Shauli, kabili atile kuli bena: “Ca kutali fye kuli ine ukucite ci cintu kuli shikulu, ku wasubwa wa kwa Yehova, ku kumutambikilo kuboko kwandi, apo wene abo wasubwa wa kwa Yehova.” *—1 Samwele 24:1-7.

⁶ Inshita imbi, Shauli na bantu bakwe bapangile inkambi kabili e mo baleele ubushiku no kupona mu “tulo tukalamba utwafumine kuli Yehova.” Davidi no mwipwa wakwe uwashipa Abishai basokelele mu kati na nkati ka nkambi no kuyafika palya pene apaleele Shauli ninshi ali mu tulo utwine twine. Abishai alefwaya ukwipaya Shauli palya pene. Lelo Davidi alileseshe Abishai, kabili amwipwishe no kuti: “Nani uwingatambalikilo kuboko kwakwe pa wasubwa wa kwa Yehova, no kubo wa kaele?”—1 Samwele 26:9, 12.

7. Cinshi calengele Davidi ukukanalufyanya?

⁷ Cinshi Davidi ashaipaile Shauli nangu ca kutila imiku ibili alikwete ishuko lya kucite fyo? Pantu aletiina sana Yehova ukucila ifyo aletiina Shauli. Akatiina kene kene aka kuli Lesa kalengele Davidi ukwishiba ukuti nangu Shauli amucushe, cikulu ena tabembwike kuli Yehova. (AbaHebere 11:25) Alicetekele sana ukuti Yehova alasunga abantu bakwe no kuti na o wine takamulekeleshe. Alishibe ukuti ukumfwila Lesa no kumucetekela kukamulenga ukuba ne nsansa no kupaalwa nga nshi, lelo ukusuula ifyo Lesa afwaya kukalenga Lesa ukumutana ishuko. (Amalumbo 65:4) Alishibe no kuti Lesa akafikilisha icilayo cakwe ica kubika Davidi pa bufumu no kufumyapo Shauli, kabili inshita nga yafika, akafumyapo Shauli mu musango umwine akafwaya ukucitilamo ifyo.—1 Samwele 26:10.

Ukutiina Lesa Kulaleta Insansa

8. Cinshi twasambilila ku fyo Davidi acitile ilyo aali mu bwafya?

⁸ Fwe Bena Kristu twenekela ukuti abantu bakalatupumya, bakalatucusha no kutucita ifintu fimbi ifyabipa. (Mateo 24:9; 2 Petro 3:3) Limo kuti twakwata fye na mafya na bakapepa banensu bene. Lelo twalishiba ukuti Yehova alamona fyonse, alomfwa amapepo yesu kabili pa nshita yalinga akawamya ifintu ukulingana no kufwaya kwakwe. (Abena Roma 12:17-21; AbaHebere 4:16) E ico kanshi, mu nshita ya kutiina abaletulwisha, natube na katiina kuli Lesa no kumucetekela ukuti akatupokolola. Nge fyo Davidi acitile, tatulandula nelyo ukusuula ifishinte fya mafunde ya mu Baibolo ifyalungama pa kuti fye twicula. Nga twacite fyo, tukaba ne nsansa. Kuti twaba shani ne nsansa?

9. Shimikeni ifyacitike ifiletulanga ukuti ukutiina Lesa kuti kwaleta insansa nangu abantu batucushe.

 ⁹ Mishonari umo uwakokola muno Afrika atile: “Ndatontonkanya sana pa fyacitike ku mwanakashi umo no mwana wakwe umukashana abakeene ukushita kardi wa cipani ca mashiwi ya fikansa fya calo pa mulandu wa kuti Abena Kristu tabaipoosa mu fya musango yo. Balibapumine icabipisha kwi bumba lya baume no kubeba ukuti nomba kabiyeni ku ng’anda. Banyina baile baletalalika umwana wabo mu nshila pantu ena taishibe bwino icalengele ukuti babacite filya. Ca cine ukuti balyumfwile ububi ilyo babapumine, lelo bali na kampingu musuma. Ilyo fyapitile, bali ne nsansa sana pantu balishibe ukuti balyumfwilile Lesa. Abashita amakardi, abantu bonse nga balitemenwe sana. Mu nshita ya kubapuma, balya bantu nga balibapeele amadrinki no kuya balebashanina inshila yonse mpaka na ku ng’anda. Lelo ulya mukashana na banyina, nga balyumfwile ububi icine cine pantu nga balishibe ukuti nabafilwa ukucita ifyo Baibolo yalanda.” Ukutiina Lesa e kwalengele ukuti becita icali no kubalenga ukushala na kampingu wakowela.

10, 11. Fisuma nshi fyafumine mu cacitile umwanakashi umo uutiina Lesa?

¹⁰ Ukutiina Lesa na kabili kulalenga twaba ne nsansa ne lyo bamo balefwaya ukuti tonaule ubumi bwa muntu ubwacindama. Ilyo baMary bali ne fumo lya mwana wa butatu, dokota abakoseleshe ukuponye fumo. Atile: “Tamuli bwino iyo. Kuti mwakwata ubwafya ubukalamba inshita iili yonse kabili kuti mwafwa. Umwana wenu na o akafwa. Nangu fye nga mwapaapa, katwishi umwana wenu nga akaba umutuntulu bwino bwino.” BaMary balesambilila Baibolo ne Nte sha kwa Yehova lelo pali ilya nshita ninshi tabalabatishiwa. Batile: “Nangu ca kutila lilya nali nshilabatishiwa, ninshi nalisala kale ukuti nkalabombela Yehova, kabili nalefwaya ukumumfwila nangu kwacitika ica musango shani.”—Ukufuma 21:22, 23.

¹¹ Ilyo bali pa bukulu, baMary batwalilile ukusambilila Baibolo no kusakamana abena mwabo na bana. E fyo basukile bapaapa no kupaapa. BaMary abene batile: “Kwena nalikweteko ubwafya pa kupaapa ukucila ifyo cali pa mwana wa kubalilapo no wa bubili, lelo takwali nangu fimo ifyayafishe sana.” Ukutiina Lesa kwalyafwile baMary ukutwalilila na kampingu musuma, kabili tapakokwele balibatishiwe. Ilyo umwana wabo alekula, na o alisambilile ukutiina Yehova, kabili ino nshita aba na pa Bethel, e kutila pa maofesi ya Nte sha kwa Yehova.

‘Koseni Muli Yehova’

12. Bushe akatiina ka kuli Lesa kalengele shani Davidi ukukosa?

¹² Ukutiina Yehova kwalyafwile Davidi ukukanacita icabipa. Lelo te apo peka, kwamulengele no kupingula bwino ifya kucita pa fintu no kucita ifya mano ilyo aali mu bwafya. Umwaka umo ne myeshi ine, Davidi na baume bakwe abo Shauli alelunga bafiseme mu Siklagi, umushi wa mu mpanga ya baPelishiti. (1 Samwele 27:5-7) Inshita imo ilyo abaume bafumine mu mushi, abalwani abena Amaleke baishileoca umushi no kusenda abanakashi bonse na bana ne fiteekwa. Ilyo Davidi na bantu bakwe babwelele no kumona ifyacitike, balilooseshe nga nshi. Mu kuloosha mwine mulya mwaishilefuma no bukali, kabili abantu ba kwa Davidi batampile ukufwaya ukumulasa amabwe. Nangu ca kutila Davidi alyumfwile ububi sana, alishipikishe, tafuupwike iyo. (Amapinda 24:10) Akatiina ka kuli Lesa kamulengele ukucetekela Yehova, kabili “Davidi aikoseeshe muli Yehova Lesa wakwe.” Lesa alyafwile Davidi na bantu bakwe kabili bakonkele abena Amaleke no kuyapokolola fyonse ifyo basendele.—1 Samwele 30:1-20.

13, 14. Bushe akatiina ka kuli Lesa kayafwile shani Umwina Kristu umo ukusala bwino ifya kucita?

¹³ Na muno nshiku mwine kulaba ificitika ku babomfi ba kwa Lesa ifya kuti pa kuficimfya kano bacetekela Yehova no kushipa pa kuti bapingule ifya kucita. Tontonkanyeni pa fyacitike kuli Kristina. Ku bwaice, Kristina alisambilile Baibolo ne Nte sha kwa Yehova. Lelo alefwaya ukutampa umulimo wa kulisha piyano mu fiila, kabili asambilile no kulisha bwino sana piyano. Na kabili, alishibe no kuti afwile ukulashimikila, kanshi aletiina ukubatishiwa pantu alishibe ukuti akalafilwa ukubomba bwino. Ilyo Kristina aletwalilila ukusambilila Icebo ca kwa Lesa, amwene ukutila afwile ukulacita ifyo alesambilila. Alesambilila ukutiina Yehova kabili ailwike ukuti Yehova enekela ababomfi bakwe ukumutemwa no mutima onse, no kutontonkanya konse, no mweo onse, na maka yonse. (Marko 12:30) Ico calengele Kristina ukuipeela kuli Yehova no kubatishiwa.

 ¹⁴ Kristina apepele kuli Yehova ukumwafwa ukukosa mu kupepa. Kristina umwine atila: “Nalishibe ukutila ukulisha piyano mu fiila kwali no kunenga ukulaenda sana, kabili nali no kulasangwa ku fiila nakalimo 400 cila mwaka. Kanshi nasalilepo ukuba kafundisha pa kuti ndeshalako ne nshita ya kulabomba na bupainiya.” Lilya line, ninshi Kristina balimwebele no bushiku bwa kubalilapo ubwa kuya mu kulisha piyano ku ciila cali no kubela mu cikuulwa calumbuka sana mu calo ekala. Ashimiko kuti: “Umuku wine ulya uwa kubalilapo ukulisha piyano ku ciila, wali e wa kulekelesha.” Kristina nomba alyupwa na kuli eluda mu cilonganino ca Bena Kristu. Bonse babili baba na pa Bethel, e kutila pa maofesi ya Nte sha kwa Yehova. Kristina alomfwa bwino ukuti Yehova alimupeele amaka ya kusala bwino ifya kucita kabili nomba alebomfya inshita na maka yakwe ukubombela Yehova.

Ubupyani Bwacindama Ubwa Kushiila Abana

15. Cinshi Davidi alefwaya ukushiila abana bakwe kabili alefwaya baishiba ukuti Lesa aba shani?

¹⁵ Imfumu Davidi yalembele ati: “Iseni, mwe bana, umfweni kuli ine; imusambilishe akatiina ka kuli Yehova.” (Amalumbo 34:11) Davidi alefwaya sana ukushiila abana bakwe ubupyani bwacindama pantu aali mufyashi, kabili alefwaya ukubafunda akatiina kene kene aka kuli Yehova no kulamucindika muli fyonse. Mu fyo alelanda na mu fyo aalecita, Davidi talengele abana bakwe ukulamona kwati Yehova alyafya pa kumubombela kabili alatiinya abantu. Talengele abana bakwe ukulamona kwati Lesa alafwailisha ifilubo mu bantu, lelo alefwaya baishibo kuti Mufyashi wa citemwiko, alasakamana abantu, kabili wa luse ku bana bakwe aba pano calo. Davidi aipwishe ukuti: “Ifilubo tupanga, nani engafipenda?” Lyena, pa kulanga ukucetekela kwakwe ukwa kutila Yehova tekalila fye ukulapenda ifilubo fyesu, atile: “Ningeni uwa kaele ku filubo ifyo mfilwa ukwishiba ukuti nincita!” Davidi alishibe bwino ukuti nga abombesha, kuti alesekesha Yehova mu milandile  yakwe na mu fyo atontonkanya.—Amalumbo 19:12, 14, Byington.

16, 17. Bushe abafyashi kuti basambilisha shani abana babo ukutiina Yehova?

¹⁶ Kuti cawama abafyashi ba muno nshiku nga bapashanya Davidi. BaRalph ababa pa maofesi ya Nte sha kwa Yehova pamo no mwaice wabo, batile: “Abafyashi besu batukushishe mu musango wa kutila twaleumfwa bwino ukuba mu cine. Ukufuma fye ku bwaice, na ifwe baletweba ukulandapo pa milimo ya mu cilonganino, kabili twatendeke ukutemwe cine nge fyo abafyashi besu bacitemenwe. Ilyo twalekula, batulengele ukusumina ukutila tulacita ifisekesha Yehova ilyo tulemubombela. Na kuba, pa myake ingi ulupwa lwesu lwaleikala ku calo uko balefwaya sana aba kubila imbila nsuma ya Bufumu, kabili twalyafwilisheko ukukosha ifilonganino ifipya.

¹⁷ “Amafunde ayacilamo ukukosa te yalengele ukuti fwe bana tube ne mibele isuma, icalengele mulandu wa kuti abafyashi besu baletwafwa ukwishiba ukuti Yehova wa cine cine, wa cikuuku kabili musuma nga nshi. Balefwaya ukusambilila na fimbi pali Yehova, ukumwishiba bwino e lyo no kumusekesha. Na ifwe twalisambilileko ku mibele yabo pantu bali na katiina kene kene kuli Lesa kabili balimutemenwe. Nangu twalufyanya, abafyashi besu tabalecita ifingalenga twamona kwati Yehova natupata; kabili tabaletupeela amafunde ayacilamo ukukosa aya kutupesha. Ilingi line, baletuteeka fye pa nshi no kulanda na ifwe, nga ni bamayo bena limo balelila no kulila pa kulanda na ifwe pa kuti batwafwe ukwiluka ico tulufyenye. E calenga ukuti tube fino. Imilandile ya bafyashi besu ne micitile fyatusambilishe ukuti ukutiina Yehova kusuma nga nshi kabili ukube Nte na ko cintu icisuma sana, takwayafya iyo.”—1 Yohane 5:3.

18. Ni finshi tukamwenamo mu kutiina Lesa wa cine?

¹⁸ Pa “fyebo fya kupelelekeshako ifya kwa Davidi,” paba na mashiwi ya kuti: “Ukuli kateka wa bantu uwalungama, uuteka mu katiina ka kuli Lesa, kwaba ngo lubuuto lwa lucelo apo akasuba katula.” (2 Samwele 23:1, 3, 4) Solomone mwana Davidi kabili uwamupyene pa bufumu afwile alibikileko amano kuli aya mashiwi, pantu alombele ukuti Yehova amupeele “umutima wa kuumfwa” na mano ya “kucetekanyo busuma no bubi.” (1 Ishamfumu 3:9) Solomone alishibe ukutila ukutiina Yehova kuti kwalenga umuntu ukuba na mano ne nsansa. Inshita imbi, aishilesondwelela ibuuku lya kwa Lukala Milandu na mashiwi ya kuti: “Ukusupula kwa mulandu onse; fyonse nafyumfwika. Bela Lesa akatiina, baka amafunde yakwe; pantu ici e ca buntunse bonse. Pantu umulimo onse Lesa akauleta mu bupingushi ubwa pali conse icafiswa, napamo icisuma napamo icibi.” (Lukala Milandu 12:13, 14) Ca cine, nga twabela Lesa akatiina no kubaka amafunde yakwe, tukasanga ukuti “icilambu ca kufuuka na katiina ka kuli Yehova” mano ne nsansa, pamo no “bucindami no bukata no mweo.”—Amapinda 22:4.

19. Cinshi cikatwafwa ukwiluka “akatiina ka kuli Yehova”?

¹⁹ Kuli ifi twasambilila ifyacitikile abantu balandwapo mu Baibolo pamo ne fyacitikila aba muno nshiku, twamona ukutila umuntu nga aba na katiina kene kene kuli Lesa kuti aba umubomfi wa cine cine uwa kwa Yehova. Nga twaba na katiina kene kene kuli Lesa tatwakulacita ifingafulwisha Shifwe wa ku muulu kabili tukaba abashipa nangu abalwani batucushe. Na kabili, tukakosa no kushipikisha amacushi yonse ayengatuponena. E ico kanshi, ifwe bonse, abaice na bakalamba kumo, natulebelenga sana Icebo ca kwa Lesa, ukwetetula pa fyo tulebelenga no kupalama lyonse kuli Yehova mwi pepo lya kufuma pa nshi ya mutima. Nga tulecite fyo, e lyo tukeluka “akatiina ka kuli Yehova” no “kwishiba Lesa” tukakusanga.—Amapinda 2:1-5.

[Amafutunoti]

Bushe Kuti Mwalondolola Shani?

Bushe akatiina ka kuli Lesa

• kuti kayafwa shani umuntu ukuwamya bucibusa bwakwe na Lesa nangu alicitile ulubembu ulukalamba?

• kuti kayafwa shani umuntu ilyo ali na mafya na lintu abalwani balemucusha?

• kuti katulenga shani ukukosa mu kucita ifyo Lesa afwaya?

• kuti kaba shani ngo bupyani bwacindama ubo twingashiila abana besu?

[Amepusho]

[Icikope pe bula 26]

Ukutiina Yehova kwalengele Davidi ukukanaipaya Imfumu Shauli

[Ifikope pe bula 29]

Ukutiina Lesa bupyani bwacindama ubo abafyashi bengashiila abana babo