“Mwalyumfwa Ukushipikisha kwa kwa Yobo”

“Mwalyumfwa ukushipikisha kwa kwa Yobo kabili mwalimona ne cafuminemo ico Yehova apeele, ukuti Yehova wa citemwishi nga nshi kabili wa luse.”—YAKOBO 5:11.

1, 2. Bwesho nshi ubwaishile pa Bena Kristu babili aba ku Poland?

TAPAPITILE no mwaka umo ukutula apo baHarald Abt babatishiwilwe, abashilika ba kwa Hitler balipokele umusumba wa Danzig (uyo nomba beta ukuti Gdańsk), uwaba ku kapinda ka ku kuso aka Poland. Ukutula lilya, ifintu fyalyalwike kabili Abena Kristu ba cine bali mu bwafya nga nshi. BaGestapo batendeke ukupatikisha baHarald ukusaina amapepala ya kulanga ukuti nabaleka ukuba Inte ya kwa Yehova, lelo balikeene. Pa numa ya kupwisha imilungu mu cifungo, baHarald babatwele ku nkambi ya kucushishamo abantu iya Sachsenhausen, uko balebatiinya no kuboma libili libili. Umushilika asontele ku cifuminamo icushi ce lungu bocelamo abantu no kweba baHarald ukuti: “Mu milungu fye ibili ukanina muli cilya ukuya kuli Yehova obe nga ca kuti watwalilila mu fyo wasuminamo.”

² Ilyo baHarald babekete, ninshi abakashi babo baElsa baleonsha umwana wabo umwanakashi uwa myeshi 10. Na lyo line, baGestapo tabasulileko. Tapakokwele, baElsa balibapokele umwana kabili babatwele ku nkambi ya kwipailamo abantu iya Auschwitz. Lelo balikele mulya pa myaka iingi kwati ni fintu cali kuli baHarald. Mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa October 15, 1980, e mo mwingasanga ilyashi pa fyo bashipikishe ilyo babekete. BaHarald balembele ukuti: “Nalipoosa imyaka 14 mu nkambi sha kucushishamo abantu na mu fifungo pa mulandu wa citetekelo candi muli Lesa. Abantu balanjipusha ukuti: ‘Bushe abakashi benu nabo balilengele ukuti mushipikishe ifi fyonse?’ Alingafwa icine cine! Pa kutendeka fye nalishibe ukuti teti asuusuke, kabili ukwishiba ifyo kwalingafwile ukushipikisha. Nalishibe ukutila kuti atemwa ukumfwa ukuti balinjipaya pa mulandu wa citetekelo candi ukucila ukumfwa ukuti balimfumya pantu nalisuuswike. . . . Elsa alishipikishe amafya ayengi ilyo ali mu nkambi ya kucushishamo abantu mu Germany.”

3, 4. (a) Ca kumwenako ca kwa nani icingafwa Abena Kristu ukushipikisha? (b) Mulandu nshi Baibolo itukonkomesesha ukulabelenga ilyashi lya kwa Yobo?

³ BaNte abengi kuti bamweba ukutila ukucula takwawama nangu panono. E mulandu  wine Baibolo ifundila Abena Kristu ukuti: “Moneni icipasho ca kucula no kutekanya kwa bakasesema, abalandiile mwi shina lya kwa Yehova.” (Yakobo 5:10) Ukutula kale, ababomfi ba kwa Yehova abengi balibacusha apabula umulandu. Ica kumwenako ca ili “kumbi lya nte” kuti cakosha fwe Bena Kristu ukutwalilila ukubutuka ulubilo lwesu no kushipikisha.—AbaHebere 11:32-38; 12:1.

⁴ Mu Baibolo, Yobo aba ica kumwenako icisuma ica kushipikisha. Yakobo alembele ukuti: “Moneni! Tuletila ba nsansa abashipikisha. Mwalyumfwa ukushipikisha kwa kwa Yobo kabili mwalimona ne cafuminemo ico Yehova apeele, ukuti Yehova wa citemwishi nga nshi kabili wa luse.” (Yakobo 5:11) Ifyacitikile Yobo filatwafwa ukwishiba icilambu abantu ba busumino abo Lesa apaala bakapokelela. Ne cacindama ca kuti filatusambilisha amasambililo ayakatwafwa ukushipikisha ilyo tukaba na macushi. Ibuuku lya kwa Yobo lilatwafwa ukwasuka aya mepusho yatila: Ilyo tuleeshiwa, mulandu nshi tulingile ukwishibila imilandu yacindama iyabimbwamo? Mibele nshi iingatwafwa ukushipikisha? Bushe kuti twakoselesha shani Abena Kristu banensu abalecula?

Ukwishiba Imilandu Yacindama Iyabimbwamo

5. Mulandu nshi uwacindama uo tulingile ukulaibukisha nga tuleeshiwa nelyo nga tuletunkwa?

⁵ Pa kuti twingatwalilila ukupepa na lintu tuli na macushi, tulingile ukwishiba bwino imilandu yacindama iyabimbwamo. Pantu nga tatuyishibe, amafya kuti yalenga twanenuka mu kupepa. Umulandu wa kuba ne cishinka kuli Lesa e wacindama nga nshi. Shifwe wa ku muulu alatupaapaata muli aya mashiwi ayo ifwe bonse tulingile ukutontonkanyapo. Atila: “We mwana wandi, ube uwa mano, ulenge umutima wandi ukusamwa, ukuti njasuke ku ulenseebanya.” (Amapinda 27:11) We shuko nobe ulawama! Te mulandu ne filubo tucita lyonse pa mulandu wa kukanapwililika, kuti twalenga Kabumba wesu ukusekelela. Tulalenga umutima wa kwa Yehova ukusekelela nga ca kuti ukutemwa Lesa kwalenga ukuti tushipikishe amesho na matunko. Ukutemwa kwa Bena Kristu ba cine kulashipikisha fyonse. Ukutemwa kwabo takupwa.—1 Abena Korinti 13:7, 8.

6. Bushe Satana aseebanya shani Yehova, kabili wakula shani umuseebanya?

⁶ Ibuuku lya kwa Yobo lilalondolola bwino sana ukuti Satana e useebanya Yehova. Lilalanda na pa mibele ya kwa Satana iyabipa ne fyo uyu mulwani ushimoneka afwaisha ukonaula bucibusa bwesu na Lesa. Nge fyo cali kuli Yobo, Satana atila ico abantu bapepela Yehova ni co Lesa alabacingilila, kabili Kaseebanya aleesha na maka ukushinina ukuti ukutemwa kwa babomfi ba kwa Lesa kuti kwapwa. Atendeke uyu museebanya akale sana. Ilyo Satana bamupoosele pe sonde, ishiwi ukufuma mu muulu lyamulondolwele ukuti e ‘ubepesha bamunyinefwe, ababepesha akasuba no bushiku ku cinso ca kwa Lesa wesu.’ (Ukusokolola 12:10) Nga ca kuti mu busumino twashipikisha, kuti twalanga ukuti Kaseebanya wa bufi.

7. Bushe kuti twacimfya shani ubunake pa kuti twingashipikisha amesho?

⁷ Tulingile ukulaibukisha ukuti Kaseebanya kuti abomfya amacushi ayengatuponena pa kwesha ukututalusha kuli Yehova. Ku ca kumwenako, bushe ni lilali Kaseebanya aeseshe Yesu? Ni lilya Yesu ali ne nsala ico taliile ica kulya pa nshiku ishingi. (Luka 4:1-3) Lelo, apo bucibusa bwakwe na Yehova bwalikosele, Yesu alikeene  amatunko ya kwa Kaseebanya. Kanshi calicindama ukukosha bucibusa bwesu na Yehova! Ukucite fyo kulatwafwa ukucimfya ubunake ubo nalimo twingakwata pa mulandu wa kulwalilila nelyo pa mulandu wa kukula. Nangu ca kuti “ubuntu bwesu ubwa ku nse buleonaika,” tatunenuka pantu ubuntu bwesu “ubwa mu kati bwena bulelengwa cipya cipya ubushiku no bushiku.”—2 Abena Korinti 4:16.

8. (a) Bushe ukusakamana kuti kwanenuna shani bucibusa bwesu na Lesa? (b) Bushe Yesu aletontonkanya shani?

⁸ Na kabili ukusakamana kuti kwanasha bucibusa bwesu na Lesa. Bamo kuti balaipusha abati: ‘Mulandu nshi Lesa alekele ifi ukuncitikila? Bambi nabo nga babakalifya kuti balatontonkanya ukuti, ‘Munyinane e wingankalifya umusango yu.’ Ukutontonkanya kwa musango yo kuti kwalenga twalaba ku milandu yacindama no kubika amano ku mafya yesu. Ilyo Yobo bamupeele imilandu ya bufi ku banankwe batatu, umutima wakwe walikalipe nga nshi kwati fye ni filya ifipute fyalekalipa. (Yobo 16:20; 19:2) Umutumwa Paulo alandile amashiwi yalinganako ilyo atile ukukalipa pa nshita ntali kuti ‘kwapeela Kaseebanya apa kwikala, [nelyo ishuko].’ (Abena Efese 4:26, 27) Mu nshita ya kuti bafulilwe abanabo nelyo ukulatontonkanya fye pa fyo babafyengele, Abena Kristu bakanonkelamo nga ca kuti balepashanya Yesu ‘uwatwalilile ukuipeela ku upingwila mu bulungami,’ Yehova Lesa. (1 Petro 2:21-23) ‘Ukulatontonkanya’ nga Yesu kuti kwatucingilila nga nshi ku kusansa kwa kwa Satana.—1 Petro 4:1.

9. Bushe finshi Lesa atulaya ukulosha ku macushi na mesho ayesa pali ifwe?

⁹ Na cimbi icacindama ca kuti tatulingile ukumona amafya tukwete ngo bushininkisho bwa kuti Lesa naleka ukutupaala. Ukutontonkanya ifyo kwalengele Yobo ukusakamikwa lintu abanankwe abalingile ukumusansamusha bamwebele amashiwi ayamukalifye. (Yobo 19:21, 22) Baibolo itweba ukuti: “Lesa te kuti eshiwe ku bubi, kabili umwine tesha muntu iyo.” (Yakobo 1:13) Yehova alitulaya ukuti akatwafwa ukushipikisha amacushi ayali yonse ayengatuponena no kuti akacita apa kufuminamo nga ca kuti amesho yaisa pali ifwe. (Amalumbo 55:22; 1 Abena Korinti 10:13) Nga twapalama kuli Lesa ilyo tuli na mafya, tukaba abatekanya kabili tukakaana Kaseebanya.—Yakobo 4:7, 8.

Ifya Kutwafwa Ukushipikisha

10, 11. (a) Cinshi cayafwile Yobo ukushipikisha? (b) Bushe ukukwata kampingu musuma kwayafwile shani Yobo?

¹⁰ Te mulandu na macushi Yobo akwete, na mashiwi ya kukalifya ayo abalingile ukumusansamusha balelanda, kabili nangu ca kuti Yobo taishibe icalengele ukuti alecula, atwalilile fye ukuba uwa cishinka kuli Yehova. Finshi twingasambililako ku kushipikisha kwakwe? Ukwabula no kutwishika icalengele ukuti Yobo ashipikishe, ni bucishinka kuli Yehova. Lyonse ‘aletiina Lesa kabili aletaluka ku fyabipa.’ (Yobo 1:1) Nangu ca kuti taishibe umulandu ifintu fyabipile mu nshita fye iinono, Yobo alikeene ukupondokela Yehova. Asumine ukuti alingile ukulapepa Lesa ilyo ifintu fyali bwino na lintu fyabipile.—Yobo 1:21; 2:10.

¹¹ Cimbi icalesansamusha Yobo, ni kampingu musuma. Ilyo amwene kwati alafwa, aleumfwa bwino ukwishiba ukuti aleafwa bambi ukufika apo engapesha, ukuti alekonka amafunde ya kwa Lesa ayalungama, no kuti alitalwike ku misango yonse iya kupepa kwa bufi.—Yobo 31:4-11.

12. Bushe Yobo ayankwileko shani ku kufunda kwa kwa Elihu?

¹² Ca cine ukuti Yobo alingile ukumulungika mu fyo aletontonkanya. Kabili ilyo bamwafwile, aliicefeshe no kusumina ukuti alilubile. Ici na co calilengele ukuti Yobo ashipikishe amafya. Yobo alekutika mucinshi mucinshi ilyo Elihu alemufunda, kabili alyumfwilile ukufunda kwa kwa Yehova. Atile: ‘Nalilandile, lelo nshailwike. . . . E mulandu wine nabwesesha amashiwi yandi, kabili nalapila mu lukungu na mu mito.’ (Yobo 42:3, 6) Nangu ca kuti Yobo ali talapola, alisekelele pantu kulya kufunda kwalengele ukuti apalame sana kuli Lesa. Atile: “Ninjishibo kuti [mwe Yehova] mwaliba na maka ya kucita fyonse fye ifyo mulefwaya ukucita.” (Yobo 42:2) Ilyo Yehova alondolwele ubukata  bwakwe, Yobo ailwike ifyo acepeshe mu menso ya kwa Kabumba.

13. Bushe ukuba no luse kwalengele shani ukuti Yobo bamupaale?

¹³ Ukulekeleshako, Yobo alikwete nga nshi uluse ulo twingapashanya. Balya banankwe batatu balimukalifye icibi, lelo ilyo Yehova amwebele ukuti abapepeleko, Yobo alisumine. Lyena, Yehova aposeshe Yobo. (Yobo 42:8, 10) E ico, ukufulilwa bambi teti kutwafwe ukushipikisha iyo, kano ukutemwa no luse e fingatwafwa. Kanshi ukukanaba ne cikonko kuti kwalenga twashipa mu kupepa Yehova, kabili Yehova alapaala sana abashisunga icikonko ku mukoshi.—Marko 11:25.

Impanda Mano Shisuma Ishitwafwa Ukushipikisha

14, 15. (a) Mibele nshi iingalenga impanda mano ukusansamusha bambi? (b) Londololeni umulandu Elihu afikile Yobo pa mutima ilyo alemwafwa.

¹⁴ Cimbi ico twingasambilila ku fyacitikile Yobo ca kuti calicindama ukukwata impanda mano shisuma. Impanda mano sha musango yo shaba kwati babwananyina ‘abafyalilwo bucushi.’ (Amapinda 17:17, NW) Lelo, nge fyo tumwene ku fyacitikile Yobo, abapanda amano bamo bakalifya fye bamunyinabo. Mpanda mano umusuma alingile ukuba uulangulukilako, uwa mucinshi, kabili uwa cikuuku, nga filya Elihu ali. Baeluda na Bena Kristu bambi abakosoka kuti bayafwa bamunyinabo abali na mafya pa kuti baaluke mu fyo baletontonkanya. Pa kuti baleafwa bwino ababwananyina, aba bampanda mano balingile ukusambilila sana ifyebo fyaba mwi buuku lya kwa Yobo.—Abena Galatia 6:1; AbaHebere 12:12, 13.

¹⁵ Mwaliba amasambililo yasuma ayengi mu fyo Elihu acitile. Ilyo ashilalanda pa filubo fya banankwe ba kwa Yobo batatu, atalile akutika kuli fyonse ifyo balelanda pa nshita ntali. (Yobo 32:11; Amapinda 18:13) Elihu alelumbula ishina lya kwa Yobo, kabili alesosa kwati alelanda kuli cibusa wakwe. (Yobo 33:1) Ukupusanako na balya bakasansamusha ba kukalifya batatu, Elihu tasuulile Yobo. Atile: “Kwi loba e ko na ine nabumbilwe.” Talefwaya ukusosa amashiwi ukwabula ukutontonkanya pa kuti ekalifya Yobo. (Yobo 33:6, 7; Amapinda 12:18, NW) Elihu tapeele Yobo imilandu, lelo alimutashishe pa bulungami bakwe. (Yobo 33:32) Ne cacindamishe ca kuti Elihu alemona ifintu nga filya Yehova amona, kabili aafwile Yobo ukulatontonkanya pa cishinka ca kuti Yehova te kuti acite ulufyengo. (Yobo 34:10-12) Akoseleshe Yobo ukulolela Yehova, ukucila ukulaesha ukuilungamika. (Yobo 35:2; 37:14, 23) Ukwabula no kutwishika, baeluda na Bena Kristu bambi kuti banonkelamo sana muli aya masambililo.

16. Bushe Satana abomfeshe shani bakasansamusha ba kukalifya batatu aba kwa Yobo?

¹⁶ Ukufunda kusuma ukwa kwa Elihu kwalipusana sana na mashiwi ya kukalifya aya kwa Elifasi, Bildadi, na Sofari. Yehova aebele aba baume ukuti: “Tamwasosele icishinka pali ine.” (Yobo 42:7) Nangu ca kuti balemona kwati tabalubile, pali ilya nshita tabali ifibusa fya cine cine, Satana e walebabomfya. Pa kutendeka fye, bonse batatu baleti Yobo ailetele fye amacushi. (Yobo 4:7, 8; 8:6; 20:22, 29) Elifasi asosele ukuti Lesa tacetekela ababomfi bakwe, kabili tabikako amano ukwishiba nga twalilungama nelyo iyo. (Yobo 15:15; 22:2, 3) Na kabili aletunganya ukuti Yobo alicitile  ifilubo ifyo ashacitile. (Yobo 22:5, 9) Lelo, Elihu ena alyafwile Yobo ukukosha bucibusa bwakwe na Lesa. Na kuba, ici e co ne mpanda mano ishisuma shifwaisha ukucita ilyo shileafwa bambi.

17. Finshi tulingile ukulaibukisha ilyo tuleeshiwa?

¹⁷ Kwaliba isambililo na limbi ilyo twingasambilila pa kushipikisha mwi buuku lya kwa Yobo. Lesa wesu alamona fyonse ifyo tupitamo kabili alafwaisha ukutwafwa mu nshila ishalekanalekana. Pa kutendeka twacilanda pa fyo baElsa Abt baculile. Kutikeni ku fyo basondwelele. Batile: “Ilyo bashilanjikata, nalibelengele kalata umo nkanshi asosele ukuti umuntu nga aleeshiwa icabipisha, umupashi wa kwa Yehova ulamulenga ukuba uwatekanya. Nalemona kwati nalimo alekukumya fye. Lelo ilyo amesho yaishile pali ine, naishileiluka ukuti ifyo asosele fyali fya cine. E fyo ciba ngo muntu aleeshiwa. Kuti cayafya ukusumina nga ca kuti tafilakucitikilapo. Lelo, e fyo cali kuli ine. Yehova alaafwa.” BaElsa tabalelanda pa fyo Yehova engacita, kabili tabalelanda pa fyo acitile kale sana mu nshiku sha kwa Yobo. Balelanda pa fyabacitikile muli shino nshiku. Cine cine “Yehova alaafwa!”

Alishuka Umuntu Uushipikisha

18. Finshi Yobo anonkelemo mu kushipikisha?

¹⁸ Bamo pali ifwe tukapita mu macushi ayatapata nga yalya Yobo apitilemo. Nangu cibe fyo, te mulandu na mesho ayengesa pali ifwe muli buno bwikashi, kuti twatwalilila ukuba aba cishinka nga filya Yobo acitile. Na kuba, ukushipikisha kwalengele Yobo ukuba uwafikapo kabili umutuntulu muli fyonse. (Yakobo 1:2-4) Kwalikoseshe bucibusa bwakwe na Lesa. Atile: “Ku kuumfwa kwa kutwi nalimuumfwile, lelo nomba amenso yandi yamumona.” (Yobo 42:5) Satana asangilwe uwa bufi pantu alifililwe ukupwisha bucishinka bwa kwa Yobo. Ilyo papitile imyaka iingi nga nshi, Yehova alandile pali Yobo ukuti ali ca kumwenako ca bulungami. (Esekiele 14:14) Bucishinka bwakwe no kushipikisha bulakosha na bantu ba kwa Lesa muno nshiku.

19. Mulandu nshi muletontonkanishisha ukuti calicindama ukushipikisha?

¹⁹ Ilyo Yakobo alelanda pa kushipikisha ku Bena Kristu ba kubalilapo, alandile pa fisuma ififuma mu kushipikisha. Alandile na pa fyacitikile Yobo ilyo abacinkwileko ukuti Yehova alalambula ababomfi bakwe aba busumino. (Yakobo 5:11) Pali Yobo 42:12 tubelengapo ukuti: “E fyo Yehova apaalile Yobo pa numa ukucila pa kutendeka.” Lesa abwekeshepo imiku ibili fyonse ifyo Yobo alufishe, kabili Yobo ali-ipakishe ukwikala imyaka iingi pa calo. (Yobo 42:16, 17) E cikacitika na kuli ifwe, amacushi yonse ayo twingashipikisha muli buno bwikashi tayakabemo mu calo cipya ica kwa Lesa kabili tukayalabako. (Esaya 65:17; Ukusokolola 21:4) Twalyumfwa ukushipikisha kwa kwa Yobo, kabili apo Yehova alatwafwa, twapampamina pa kupashanya ukushipikisha kwa kwa Yobo. Baibolo yalaya ukuti: “Wa nsansa umuntu uushipikisha ica kwesha, pantu nga aba uwasuminishiwa akapokelela icilongwe ca bumi, ico Yehova alaile abatwalilila ukumutemwa.”—Yakobo 1:12.

Kuti Mwayasuka Shani?

• Bushe kuti twalenga shani umutima wa kwa Yehova ukusekelela?

• Nga tulecula, mulandu nshi tushilingile ukulatontonkanya ukuti Lesa naleka ukutupaala?

• Finshi fyayafwile Yobo ukushipikisha?

• Kuti twapashanya shani Elihu ilyo tulekoselesha abasumina banensu?

[Amepusho]

[Icikope pe bula 28]

Mpanda mano musuma alalangulukilako, alaba no mucinshi, ne cikuuku

[Ifikope pe bula 29]

BaElsa na baHarald Abt