Tinikeni pa kuti muye ku filimo

Tinikeni pa kuti mumone imitwe iilimo

Bushe Mwaliba Ubusuma mu Kuya ku Mapepo?

Bushe Mwaliba Ubusuma mu Kuya ku Mapepo?

Bushe Mwaliba Ubusuma mu Kuya ku Mapepo?

ABANTU abengi batila: “Kuti nabo muntu umusuma fye nangu nshileya mu kupepa!” Abantu abengi abafumacumi, ababa ne mitima isuma, kabili abacetekelwa tabatemwa ukuya ku mapepo. Ku ca kumwenako, nangu ca kuti abengi ababa ku fyalo fyabela ku Masamba ya Bulaya batila balisumina muli Lesa, banono fye abaya lyonse ku kupepa. * Na ku fyalo fya ku Amerika na ko, banono fye baKatolika abaya lyonse ku kupepa.

Limbi na imwe mumona kwati ukuya mu kupepa te kuti kulenge umuntu ukuba ne mibele isuma. Napamo mwalishiba no kuti imyaka iingi iyapita, mu nkulo ya bashikulwinwe, abantu abengi mu fyalo fimo baleya sana mu kupepa ukucila ifyo caba ino nshita. Cali shani pa kuti abantu mu fyalo ifingi basuule ukupepa? Bushe umuntu kuti aba umusuma nangu tapepa? Bushe kwaliba ukupepa ukwingamunonsha?

Ico Abantu Abengi Balekela Ukupepa

Pa myaka iingi, abantu abengi abaletila Bena Kristu basumine ukuti Lesa afwaya abantu ukumumfwila. Baleya mu kupepa ukuti Lesa abapaale, napamo ukupitila mu ntambi she calici ishalecitwa na shimapepo, atemwa ukutungululwa no mukalamba wa mapepo. Kwena, abengi balishibe ubumbimunda bwali mu macalici. Abantu abengi balishibe ukuti abaya ku mapepo baleitumpa mu nkondo, balishibe ne mibele yabipa iyo bashimapepo bamo balecita. Nomba abengi baishibe ukuti ukupepa ukwine kwali fye bwino. Bamo balitemenwe ifyalecitika mu calici, balitemenwe ifishilano fye calici, ne nyimbo; bambi batendeke ukupepa pa mulandu wa kutiina ukuyapya mu mulilo wa pe, icisambilisho icishili ca mu Baibolo. Umuye nshiku, ifingi ifyalecitika fyalengele abantu abengi ukwaluka mu fyo balemona ukupepa.

Abengi basumine ukuti umuntu asangwike fye. Bamo basumine ukuti ifya mweo fyaishileko fye ifine fyeka—tafyabumbilwe na Lesa. Imipepele iingi yalifililwe ukulanga bwino bwino abantu ukuti Lesa e Ntulo ya bumi. (Amalumbo 36:9) Na kabili, ilyo abantu baishibe sana ifya kupangapanga, ukupanga imiti ya maka, ifya kwendelamo, ne fya kulanshanishishamo, abantu balemona ukuti abasambilila ifya sayansi kuti bapwisha ubwafya ubuli bonse. Kabinge, baletila basayantisti abasambilila pa mikalile ya bantu na basambilila ifyo abantu batontonkanya kuti batungulula bwino abantu ukucila aba mapepo. Imipepele yalifililwe ukulanga abantu bwino bwino ukuti ukukonka amafunde ya kwa Lesa e mikalile yawama sana.—Yakobo 1:25.

Ici e calengele amacalici ayengi ukwaluka mu fyo yalesambilisha. Bashimapepo na bafunda ifya mapepo balilekele ukusambilisha ukuti Lesa afwaya abantu ukumumfwila. Lelo, abengi batendeke ukufunda ukuti umuntu onse afwile ukuipingula pa cisuma ne cibi. Pa kufwaya ukukwata abantu abengi, bashimapepo bamo balesambilisha ukuti Lesa kuti asumina umuntu ukuba kapepa wakwe te mulandu ne mibele yakwe fintu yaba. Imisambilishishe ya musango yo itwibukisha ifyo Baibolo yasobele ukuti: “Ikese nshita ilyo bakakaano kusambilishiwe sambilisho lituntulu, lelo bakailonganisha bakasambilisha umwabelo lunkumbwa lwabo lwine, pa kuba abapeepula amatwi.”—2 Timote 4:3.

Ifi balebasambilisha tafyalengele abantu ukutemwa ukupepa, lelo, fyalengele fye bapata ukupepa. Abantu balepapa abati: ‘Nga ca kuti abaya ku kupepa balatwishika amaka ya kwa Lesa aya kubumba na mano yakwe aya kubikako amafunde, cinshi ningalaila mu kupepa? Cinshi ningalaipamfisha no kusambilisha abana bandi ifya mapepo?’ Abantu abaleesha fye ukwikala imikalile iisuma batendeke ukumona ukuti ukuya mu kupepa takwacindama. Balilekele ukuya ku calici, kabili ukuya mu kupepa takwali ukwacindama kuli bena na kabili. Finshi fyalubene ifyalengele ukuti icintu icifwile ukuba fye icisuma, cibipe? Baibolo yalilondolola bwino.

Abantu Babomfya Imipepele Ukucitilamo Ifyabipa

Umutumwa Paulo asokele Abena Kristu ba kubalilapo ukuti bamo bakabomfya ubuKristu ukucitilamo ifyabipa. Atile: “Imimbulu ya kutakanya ikengila muli imwe kabili tayakatentembe umukuni, kabili muli imwe bene mukema abantu abakalalanda ifyapotama ku kukula abasambi babakonke.” (Imilimo 20:29, 30) Umo uwalandile “ifyapotama” ni Augustine, uwasambilila isukulu lya fya mapepo uwalepepa ku Roma Katolika. Yesu asambilishe abakonshi bakwe ukulenga abantu ukusumina ukupitila mu kupelulushanya na bo mu Malembo. Lelo, Augustine apotongenye amashiwi ya kwa Yesu ayaba pali Luka 14:23 ayatila, “No kubapatikisha ukwisa.” Ena atile aya mashiwi yalola mu kuti caliba fye bwino ukupatikisha abantu ukusumina ukupepa. (Mateo 28:19, 20; Imilimo 28:23, 24) Augustine alepatikisha abantu ukupepa.

Satana, malaika uwapondweke, e walenga amacalici ukubipa kabili e walenga ne fyabipa ificitikamo. Alengele bashimapepo aba mu mwanda wa mwaka uwa kubalilapo ukukowesha ifilonganino fya Bena Kristu. Baibolo ilanda ulwa balya baume ukuti: “Pantu aba musango yo batumwa ba bufi, babomfi ba bucenjeshi, abayalula abene ku kuba abatumwa ba kwa Kristu. Kabili te ca kusunguka, pantu Satana umwine alayalula umwine ku kuba malaika wa lubuuto. E ico te ca kupapa nga bakapyunga bakwe na bo baleyalula abene ku kuba bakapyunga wa bulungami.”—2 Abena Korinti 11:13-15.

Satana acili abomfya imipepele iimoneka kwati ya Bwina Kristu, iimoneka kwati isuma, kabili iya cine ukulenga abantu ukulacita ifyo afwaya ukucila ukukonka ifishinte fya mafunde ya kwa Lesa. (Luka 4:5-7) Napamo mufwile mwalimona ukuti bashimapepo abengi muno nshiku babomfya imipepele ku kuipeela amashina ya mucinshi no kunonka indalama ukufuma ku bantu ba mwi calici lyabo. Ubuteko na bo bubomfya amacalici ukukoselesha abantu mu calo ukuipeela ukuya ku nkondo.

Kaseebanya alabomfya sana imipepele ukucila na fintu abantu abengi baishiba. Napamo mutontonkanya ukuti fipondo fye ifinono e fibomfiwa na Satana. Lelo Baibolo isosa ukuti, ‘Kaseebanya kabili Satana, alufya aba pano isonde bonse.’ Na kabili, Baibolo itila: “Icalo conse calaala mu maka ya mubifi.” (Ukusokolola 12:9; 1 Yohane 5:19) Bushe Lesa omfwa shani pali bashimapepo na ba mapolitiki abafwaya fye ukuikwatila abantu aba kubakonka?

“Fya Nshi ifi Kuli Ine?”

Nga ca kutila mulomfwa ububi nga mwamona ifyo amacalici yamo aya Kristendomu yacita, ishibeni ukuti Lesa wa Maka Yonse aliyapata sana. Kristendomu atila alipangana icipangano na Lesa; abena Israele na bo e fyo balelanda. Bonse balifilwa ukuba aba cishinka. Kanshi filya Yehova akeene abena Israele e cilangililo ca kuti akacita cimo cine na kuli Kristendomu. Yehova atile: “Ku fyebo fyandi tabapeepekeko, kabili amalango yandi, baliyakaana. Fya nshi ifi kuli ine, libani uufuma ku Sheba? . . . Amalambo yenu te yantu yawama kuli ine.” (Yeremia 6:19, 20) Lesa alikeene ukupepa kwa bantu ba bumbimunda. Tatemenwe amalambo yabo na mapepo yabo. Aebele abena Israele ukuti: “Inshiku shenu sha mweshi wamoneka ne mitebeto yenu iyalingwa, umutima wandi naufipata, fyantendusha, nintendwa ku kushipikishako. Pa kufungulule ndupi shenu kuli ine, mfisa amenso yandi kuli imwe, kabili apo mufusho kupepa ine nshumfwa.”—Esaya 1:14, 15.

Bushe Yehova alitemwa imitebeto iicitwa na ba macalici iyo batila ya Bwina Kristu lelo iyalecitwa kale ku kucindika balesa ba bufi? Bushe alakutika ku mapepo ya bashimapepo abakowesha ifyo Kristu asambilishe? Bushe Lesa alapokelela imipepele iili yonse iyasuula amafunde yakwe? Te kuti mutwishike no kutwishika ukuti alakaana intambi sha macalici muno nshiku nga filya fine akeene amalambo ya bena Israele, pantu atile: “Fya nshi ifi kuli ine?”

Kwena, Yehova alibikako sana amano ku kupepa kwa cine ukwa bantu abafumacumi. Lesa alatemunwa ilyo abantu batasha pali fyonse ifyo abapeela. (Malaki 3:16, 17) E ico, bushe kuti mwaba fye abantu abasuma nangu tamupepa Lesa? Bushe umwana uushicitila abafyashi bakwe abamutemwa ifisuma nangu fimo kuti atila musuma fye? Bushe umuntu uushicitila Lesa nangu cimo kuti aba umusuma? Kanshi, kuti cawama ukupoosa amano ku fya kwa Lesa wa cine, uwatupeele ubumi. Mu cipande cikonkelepo, tukamona ifyo ukupepa kwa cine kucindika Lesa ne fyo kutunonsha.

[Futunoti]

^ para. 2 “Mu myaka ya ba1960, . . . e lyo abantu mu fyalo ifingi balekele ukuya mu kupepa.”—The Decline of Christendom in Western Europe, 1750-2000.

[Icikope pe bula 4]

Bushe amacalici yalilenga abantu ukusumino kuti Lesa e wabumbile ifintu fyonse?

[Icikope pe bula 4, 5]

Bushe umuntu wa kwa Lesa kuti asangwa muli ifi fintu?

[Icikope pe bula 5]

Bushe Lesa amona shani ifya musango yu?

[Abatusuminishe]

AP Photo/Georgy Abdaladze