Ifya Kupepa Kuli Lesa ‘Uumfwa Amapepo’

“Mwe bomfwo kupepa, kuli imwe abantunse bonse e ko besa.”—AMALUMBO 65:2.

1. Cinshi calenga abantu ukupusana ne fibumbwa fimbi pano calo, kabili kuti baba ne shuko nshi?

PAFIBUMBWA fyonse ifya mweo ifingi nga nshi pano calo, abantu fye e bakwata amano ya kupepa Kabumba. Bantu fye e baishiba ukuti bafwile ukupepa Lesa kabili e bafwaya no kumupepa. Kanshi fwe bantu kuti twaba na bucibusa na Shifwe wa ku muulu kabili ukucite fyo lishuko ilisuma nga nshi.

2. Bushe ukubembuka kwalengele bucibusa bwa muntu na Kabumba wakwe ukuba shani?

² Ilyo Lesa abumbile umuntu, amupeele na maka ya kulanda na Kabumba wakwe. Adamu na Efa babumbilwe ababula ulubembu. Kanshi balelanda na Lesa bwino sana nga filya fine umwana alanda na bawishi. Lelo balipanishe ilyo ishuko ilisuma nga nshi pantu balibembwike. Adamu na Efa tabaumfwilile Lesa, ne cibusa bakwete nankwe icakosa e po capwilile. (Ukutendeka 3:8-13, 17-24) Apo cali fyo, bushe ninshi na bana ba kwa Adamu ababembu nomba te kuti balande na Lesa? Iyo, nangu cali ifyo, Yehova alisuminisha abantu ukulanda nankwe, nomba pa kucite fyo, kamo bakonka fimo fimo ifyo afwaya. Ni finshi ifyo fine?

Ififwaikwa pa Kulanda na Lesa

3. Ni finshi fifwaikwa ku bantu abashapwililika pa kulanda na Lesa, kabili cinshi icacitike icitulanga ukuti ifyo fintu fyalicindama?

³ Icacitike ku bana ba kwa Adamu babili cilatusambilisha ifyo Lesa afwaya umuntu ushapwililika ukucita pa kulanda nankwe. Kaini na Abele balefwaya ukulanda na Lesa kabili balicitile fyo ilyo batuulile amalambo kuli ena. Lesa apokelele ilambo lya kwa Abele, lelo ilya kwa Kaini lyena alilikeene. (Ukutendeka 4:3-5) Cinshi calengele? Pa AbaHebere 11:4 patila: “Ni ku citetekelo e ko Abele atuulile ilambo ilyacindama ukucila ilya kwa Kaini, muli ico citetekelo e mo ashimikilwe ubunte ukuti ali uwalungama.” Ukwabula no kutwishika kanshi, icitetekelo cilafwaikwa ku muntu pa kulanda na Lesa. Kuti twaishiba na cimbi icifwaikwa nga twaumfwa ifyo Yehova aebele Kaini ilyo atile: “Bushe auwamya, nga te kuti upokelelwe?” Kanshi nga ca kuti Kaini alilapile no kucite cisuma, Lesa nga alipokelele ilambo lyakwe. Nomba Kaini taumfwile ifyo Lesa amufundile, aipeye Abele no kuya alelulumba nge mbutushi. (Ukutendeka 4:7-12) E ico kanshi, ici icacitike pa kutendeka fye kwa bantu pano calo, citusambilisha ifyacindama fibili ififwaikwa ku muntu pa kulanda na Lesa, ne fyo fintu, citetekelo ne mibele isuma.

4. Cinshi tufwile ukwibukisha pa kufwaya ukulanda na Lesa?

⁴ Nga tulefwaya ukulanda na Lesa, tufwile ukwibukisha ukuti tuli babembu. Abantu bonse babembu, kabili ulubembu lulacilikila umuntu ukulanda na Lesa. Kasesema Yeremia ilyo alelanda pa bena Israele alembele ukuti: “Ni fwe twapulumuka . . . Mwafimbane kumbi, ukuti ipepo liipitamo.” (Inyimbo sha Bulanda 3:42, 44) Nangu ca kuti fwe bantu tuli babembu, ukufuma fye na kale Lesa alitulanga ukuti alapokelela amapepo ya bantu abapepa kuli ena mu citetekelo ne mitima iisuma kabili abakonka amafunde yakwe. (Amalumbo 119:145) Ni bani bamo abalandile na Lesa kale, kabili ni finshi twingasambilila ku mapepo yabo?

5, 6. Ni finshi twingasambilila ku mapepo ya kwa Abrahamu?

⁵ Umo pali bena aali ni Abrahamu. Abrahamu aleumfwana na Lesa, pantu Lesa amwitile ati “uwatemwikwa wandi.” (Esaya 41:8) Finshi  twingasambilila ku fyo Abrahamu alelanda na Lesa? Icikolwe Abrahamu uwali ne citetekelo aipwishe Yehova ifyo cali no kuba pa bulayo bwa kuti akamupeela impyani. Atile: “Cinshi ico mukampeela, apo ndi uuleya imbula mwana?” (Ukutendeka 15:2, 3; 17:18) Inshita imbi na yo, alisakamene kabili alefwaya ukwishiba abakapusuka ilyo Lesa aali no konaula ababifi mu Sodomu na Gomora. (Ukutendeka 18:23-33) Na kabili, Abrahamu alepepelako na bantu bambi. (Ukutendeka 20:7, 17) Kabili, nga filya fine cali kuli Abele, limo Abrahamu aletuula na malambo kuli Yehova.—Ukutendeka 22:9-14.

⁶ Muli fyonse ifi, Abrahamu taletiina ukulanda na Yehova. Nangu ca kuti taleumfwa umwenso, aleibukisha no kuiceefya kuli Kabumba wakwe. Moneni amashiwi ya mucinshi ayo alandile pa Ukutendeka 18:27, apatila: “Shi, moneni, nati mpame ukusosa kuli Shikulu, ndi fye ulukungu kabili ndi mito!” Ala kuti cawama nga twapashanya imibele yakwe!

7. Ni finshi aba kale balelandapo mu mapepo yabo kuli Yehova?

⁷ Ababomfi ba kwa Lesa na bambi aba kale balepepela ifintu fyalekanalekana, kabili Yehova aleumfwa amapepo yabo. Yakobo apepele ipepo lya mulapo kuli Lesa. Ilyo alombele Lesa ukumwafwa, alaile ukuti: “Na conse ico mukampeela, nkalekapo ica pe kumi kuli imwe.” (Ukutendeka 28:20-22) Inshita imbi, ilyo aleya mu kukumana na munyina Esau, Yakobo apaapeete kuli Yehova ukumucingilila ilyo atile: “Shi mpokololeni mu minwe ya kwa munyinane, mu minwe ya kwa Esau; pantu namutiina.” (Ukutendeka 32:9-12) Icikolwe Yobo na o alepepelako aba mu ng’anda yakwe, kabili alebatuulila amalambo kuli Yehova. Ilyo abanankwe ba kwa Yobo babembwike mu milandile yabo, alibapepeleko, kabili ‘Yehova alyumfwile Yobo.’ (Yobo 1:5; 42:7-9) Amapepo ya aba bantu yalatwafwa ukwishiba ifyo twingalandapo pa kupepa kuli Yehova. Tulasambililako no kuti Yehova alapokelela amapepo ya bantu abapepa kuli ena ukulingana ne fyo afwaya.

Ifyo Balepepa mu Nshita ya Cipangano ca Mafunde

8. Mu nshita ya cipangano ca Mafunde, balecita shani pa kulanda na Yehova nga kuli ifikumine abena Israele bonse?

⁸ Ilyo Yehova alubwile abena Israele mu Egupti, apangene na bo icipangano ca Mafunde. Amafunde yalilandile ifyo bali no kulapepa Lesa ukupitila muli bashimapepo abasalilwe. Abena Lebi bamo babapeele umulimo wa bushimapepo uwa kutuula amalambo ayo abantu baleleta. Nga kwacitika fimo ifyacindama ifyalekuma abena Israele bonse, uwa kulandilako abantu bonse, tutile ni mfumu nangu kasesema, aletwala umulandu kuli Lesa mwi pepo. (1 Samwele 8:21, 22; 14:36-41; Yeremia 42:1-3) Nga filya cali pa kupeela itempele kuli Yehova, Imfumu Solomone yapepele ipepo kuli Yehova ilya  kufuma pa nshi ya mutima. Yehova na o alilangile ukuti napokelela ipepo lya kwa Solomone ilyo ubukata bwakwe bwaiswile mwi tempele kabili atile: “Amatwi yandi yakapeepekwa ku kupepa ukwacitwa pano pantu.”—2 Imilandu 6:12–7:3, 15.

9. Lifunde nshi bashimapepo babebele ukukonka pa kutuula amalambo kuli Yehova umwa mushilo?

⁹ Mu Mafunde yakwe ku bena Israele, Yehova alilandile ifyalefwaikwa pa kupokelela amalambo ayo abantu baletuula umwa mushilo. Ni finshi fyalefwaikwa? Ukulunda pa malambo ya nama ayo abantu baletuula, ifunde lyatile shimapepo mukalamba afwile ukulaoca ifya cena cisuma kuli Yehova ulucelo ne cungulo cila bushiku. Inshita imbi, bashimapepo bambi na bo balibebele ukulabomba uyu mulimo ukufumyako fye pa Bushiku bwa Kukonsolwela. Nga ca kuti bashimapepo bafilwa ukukonka ili funde lya kulanga umucinshi kuli Lesa, Yehova tali na kusekelamo mu fyo balebomba.—Ukufuma 30:7, 8; 2 Imilandu 13:11.

10, 11. Twaishiba shani ukuti Yehova aleumfwa amapepo ya muntu umo umo?

¹⁰ Nomba bushe ninshi mu nshiku sha bena Israele, umuntu pa kupepa kuli Lesa kano pali shimapepo nangu umbi uwa kumupepelako? Awe nakalya, Amalembo yatulanga ukuti Yehova aleumfwa bwino ukupokelela na mapepo ya muntu fye umwine. Mwi pepo lya kwa Solomone ilya pa bushiku bwa kupeela itempele kuli Yehova, apaapeete Yehova ati: “Ukupepa konse, ukupaapaata konse ukukaba ku muntu onse (uwa ku bantu benu bonse abena Israele, . . . ) uwafungulule ndupi shakwe ukulola ku ng’anda ino, lyene imwe muumfwe mu muulu.” (2 Imilandu 6:29, 30) Muli Luka tubelengamo ukuti ilyo Sekaria wishi kwa Yohane Kabatisha aingile umwa mushilo ku kutuula ifya cena cisuma, abengi abalebombela Yehova abashali bashimapepo ‘balepepa pa nse.’ Cimoneka kwati lyonse abantu balelongana mu lubansa lwe tempele no kulapepa ilyo shimapepo aletuula ifya cena cisuma pa ciipailo ca golde kuli Yehova.—Luka 1:8-10.

¹¹ E ico kanshi, abantu nga bakonka ifyo Yehova alefwaya pa kumupepa, aleumfwa amapepo ya muntu umo umo uwalefwaya ukulanda nankwe, e lyo na mapepo ayo bashimapepo nangu fye abantu bambi balepepelako abantu bonse. Muno nshiku mwena tatukonka Amafunde ya mu cipangano Lesa apangene na bena Israele. Na lyo line, ku fyo abena Israele balepepa Lesa, tulasambililako ifyacindama ifyo na ifwe twingacita pa kupepa.

Ifyo Abena Kristu Bapepa Kuli Lesa

12. Kuteyanya nshi kwabako ku Bena Kristu ukwa kupepelamo Yehova?

¹² Muno nshiku twaba mu cilonganino ico Kristu atendeke. Ino nshita takwaba itempele umo bashimapepo bapepelako abantu bonse aba kwa Lesa nelyo abo twingayako ilyo tulefwaya ukupepa kuli Lesa. Lelo na ifwe, Yehova alituteyanishisha umusango wa kumupepelamo. Tufwile ukumupepa shani? Mu 29 C.E. ilyo Kristu asubilwe no mupashi wa mushilo no kusalwa ukuba Shimapepo Mukalamba, itempele lya mampalanya ilya Bena Kristu lyalitendeke ukubomba. * Itempele lya mampalanya ilya Bena Kristu e kuteyanya kupya ukwa kupepelamo Yehova  ukwabako pa mulandu we lambo lya cilubula ilya kwa Yesu Kristu.—AbaHebere 9:11, 12.

13. Mwi tempele lya mampalanya ilya Bena Kristu, cinshi caba nge fya cena cisuma ifyo abena Israele baletuula mwi tempele lya mu Yerusalemu?

¹³ Ifingi ifyalecitika mwi tempele lya mu Yerusalemu fyalelangilila fye ifikesa mu kucitika mu kuteyanya kupya ukwa mwi tempele lya Bena Kristu ilya mampalanya, kabili ifyo fine e fyo cali na ku fyalecitika ifyakumine ukupepa kuli Lesa. (AbaHebere 9:1-10) Ica kumwenako fye, bushe ifya cena cisuma ifyo baletuula pa ciipailo cali umwa Mushilo mwi tempele, ulucelo ne cungulo cila bushiku, fyalelangilila cinshi icali no kwisa ku ntanshi? Ibuuku lya Ukusokolola litila, “ifye fungo mapepo ya ba mushilo.” (Ukusokolola 5:8; 8: 3, 4) Davidi ilyo apokelele umupashi alembele ukuti: “Lekeni ipepo lyandi lilingwe nge cushi ce fungo ku cinso cenu.” (Amalumbo 141:2) Kanshi, mu cilonganino ca Bena Kristu, amapepo ayo Yehova apokelela kabili aya kumulumbanya e yaba nga filya fyali ifya cena cisuma ifyo abena Israele baletuula mwi tempele.—1 Abena Tesalonika 3:10.

14, 15. Cinshi twingalanda (a) pa musango Abena Kristu basubwa bapepelamo Yehova? (b) pa fyo “impaanga shimbi” shipepa Yehova?

¹⁴ Ni bani bengapepa kuli Lesa muli ili tempele lya Bena Kristu ilya mampalanya? Mwi tempele lya mu Yerusalemu, bashimapepo na bena Lebi e baleingila fye mu lubansa lwa mu kati pa kubombe milimo, kabili bashimapepo fye beka e baleingila umwa Mushilo. Abena Kristu basubwa ababa ne subilo lya kuya ku muulu, bakwata bucibusa bwaibela na Lesa ubwaba nga filya cali kuli bashimapepo abalebombela imilimo mu lubansa lwa mu kati e lyo no mwa Mushilo, kabili ubu bwine bucibusa e bulenga ukuti balepepa kuli ena no kumulumbanya.

¹⁵ Nga ku “mpaanga shimbi,” ababa ne subilo lya kwikala pano calo, kwena caba shani? (Yohane 10:16) Kasesema Esaya alandile amashiwi ayatulanga ukuti abantu ba mitundu iingi bakesa mu kupepa Yehova “mu nshiku ishikakonkapo.” (Esaya 2:2, 3) Alembele no kuti “bambi bambi” na bo bakesa kuli Yehova. Pa kutulanga ukuti Lesa akapokelela amapepo yabo, atile: “[Nkabalengo] kusamwa mu ng’anda yandi ye pepo.” (Esaya 56:6, 7) Ukusokolola 7:9-15 kulatweba na fimbi, pantu kutila kukaba “ibumba likalamba” ilikafuma “mu nko shonse” abakalongana kuli Lesa ku kumupepa “akasuba no bushiku” no kubombela imilimo mu lubansa lwe tempele lya Bena Kristu ilya mampalanya. Ala tulomfwa bwino ukwishiba ukuti ababombela Lesa bonse muno nshiku balapepa ukwabulo mwenso no kucetekela sana ukuti Lesa alomfwa amapepo yabo!

Mapepo ya Musango Nshi Ayo Lesa Omfwa?

16. Ni finshi twingasambilila ku fyo Abena Kristu ba kubalilapo balepepa amapepo?

¹⁶ Abena Kristu ba kubalilapo balepepa sana kuli Lesa. Ni finshi balelandapo mu mapepo yabo? Abakalamba ba mu cilonganino balepepa kuli Lesa ukubafwa ukusala abaume abengabomba imilimo ya kutungulula icilonganino. (Imilimo 1:24, 25; 6:5, 6) Epafra alipepeleko abasumina banankwe. (Abena Kolose 4:12) Aba mu cilonganino ca mu Yerusalemu balipepeleko Petro ilyo aali mu cifungo. (Imilimo 12:5) Abena Kristu ba kubalilapo bapepele kuli Lesa  ukubafwa ukukosa ilyo balebacusha ku balwani. Batile: “Mwe Yehova, lolekesheni pa fintiinya fyabo, no kusuminisha abasha benu ukuti balelanda icebo cenu no kushipa konse.” (Imilimo 4:23-30) Umusambi Yakobo akoseleshe Abena Kristu ukulomba amano kuli Lesa ilyo balecula. (Yakobo 1:5) Bushe na imwe mulapepa kuli Yehova amapepo ayapala nge fyo?

17. Mapepo ya bani ayo Yehova omfwa?

¹⁷ Lesa tomfwa amapepo yonse fye. Kanshi kuti twapepa shani no kucetekela ukuti Lesa aleumfwa amapepo yesu? Aba cishinka aba kale abalepepa amapepo ayaleumfwika kuli Lesa baleba abafumacumi pa kupepa kabili balepepa ne mitima isuma. Balikwete icitetekelo kabili balelanga icitetekelo ku micitile yabo iisuma. Na muno nshiku mwine, Yehova alomfwa amapepo ya bantu abapepa nga filya fine aba kale balepepa.

18. Cinshi icacindama ico Abena Kristu bafwile ukukonka pa kuti Lesa aleumfwa amapepo yabo?

¹⁸ Kwaliba na cimbi icifwaikwa pa kuti amapepo yesu yaleumfwika kuli Lesa. Umutumwa Paulo alandile pali ico ilyo atile: “Muli wene . . . [e mo] twabela no kupalamina kuli Shifwe mu mupashi umo.” Bushe ilyo Paulo atile “muli wene,” alelanda pali nani? Alelanda pali Yesu Kristu. (Abena Efese 2:13, 18) Ca cine, ni muli Yesu fye e mo twingalandila na Shifwe ukwabula umwenso.—Yohane 14:6; 15:16; 16:23, 24.

19. (a) Ni lilali Yehova apatile ifya cena cisuma ifyo abena Israele baletuula? (b) Kuti twacita shani pa kuti amapepo yesu yaleumfwika nge cena cisuma kuli Yehova?

¹⁹ Nge fyo tulandilepo kale, ifya cena cisuma ifyo bashimapepo abena Israele baletuula kale pa ciipailo, muno nshiku e mapepo ayomfwika kuli Lesa ayo ababomfi bakwe aba cishinka bapepa. Nomba limo, Yehova alekaana ifya cena cisuma ifyo abena Israele baletuula kuli wena kabili alifipatile sana. Ilyo cali ifyo ni lilya abena Israele baletuula ifya cena cisuma mwi tempele uku ninshi balepepa ne filubi. (Esekiele 8:10, 11) Na muno nshiku mwine, abatila balabombela Yehova uku ninshi balecita ne fyabipa ifyo amafunde yakwe yalesha, amapepo yabo yomfwika nge cena cabipa kuli Lesa. (Amapinda 15:8) E ico kanshi, natuleisunga aba mibele isuma muli fyonse pa kuti amapepo yesu yaleumfwika nge cena cisuma kuli Lesa. Yehova alatemwa ukumfwa amapepo ya bakonka amafunde yakwe ayalungama. (Yohane 9:31) Na lyo line, kwashala amepusho na yambi. Bushe tufwile ukupepa shani kuli Lesa? Ni finshi twingapepela? Kabili bushe Lesa aasuka shani amapepo yesu? Tuli no kwasuka aya mepusho pamo na yambi mu cipande cikonkelepo.

[Futunoti]

Kuti Mwalondolola Shani?

• Bushe abantu ababembu kuti balanda shani na Lesa ica kuti aumfwa na mapepo yabo?

• Ilyo tulepepa kuli Yehova, kuti twapashanya shani ababomfi bakwe aba kale?

• Ni finshi tusambilila ku mapepo ya Bena Kristu ba kubalilapo?

• Kuti twacita shani pa kuti amapepo yesu yaleumfwika nge cena cisuma kuli Lesa?

[Amepusho]

[Icikope pe bula 23]

Cinshi calengele Lesa ukupokelela ilambo lwa kwa Abele no kukaana ilya kwa Kaini?

[Icikope pe bula 24]

“Ndi fye ulukungu kabili ndi mito!”

[Icikope pe bula 25]

“Nkalekapo ica pe kumi kuli imwe”

[Icikope pe bula 26]

Bushe amapepo yenu yomfwika nge cena cisuma kuli Yehova?