Lekeni Ifyo Mucita Filelanga Ukuti Mwalikwata Icitetekelo

“Icitetekelo nga tacakwata milimo, ninshi califwa icine.”—YAKOBO 2:17.

1. Mulandu nshi Abena Kristu ba kubalilapo babikile amano ku citetekelo na ku milimo yabo?

IFYO Abena Kristu ba kubalilapo abengi balecita e fyalelanga ukuti balikwete icitetekelo. Umusambi Yakobo akonkomeshe Abena Kristu bonse ukuti: “Mube bakacita wa cebo, te bakomfwa fye iyo.” Kabili asosele no kuti: “Filya fine umubili uwabula umupashi wafwa, e fyo ne citetekelo icabula imilimo na co ninshi califwa.” (Yakobo 1:22; 2:26) Ilyo papitile imyaka mupepi na 35 ukutula apo Yakobo alembele aya mashiwi, Abena Kristu abengi balitwalilile ukulanga icitetekelo cabo mu fyo balecita. Nomba ku ca bulanda, bamo balifililwe ukucite fyo. Yesu atashishe icilonganino ca mu Smurna; lelo, ku bengi abali mu cilonganino ca mu Sarde atile: “Nalishiba imilimo yobe, ukuti uli ne shina lya kuti uli uwa mweo, lelo walifwa.”—Ukusokolola 2:8-11; 3:1.

2. Mepusho nshi Abena Kristu balingile ukuipusha ayakumine icitetekelo cabo?

² Pa numa, Yesu akoseleshe Abena Kristu ba mu Sarde, na bonse abali no kubelengako amashiwi yakwe, ukutwalilila ukutemwa icine nge fyo bacitemenwe pa kubala no kuti balingile ukutwalilila ukuba ifibusa fisuma ifya kwa Lesa. (Ukusokolola 3:2, 3) Kanshi ifwe umo umo tulingile ukuipusha ukuti: ‘Bushe ifyo ncita filalanga apabuta ukuti icitetekelo candi cituntulu? Bushe fyonse ifyo ncita, nangu ni mu fintu ifishikumine umulimo wa kushimikila nelyo ukulongana, bushininkisho bwa kuti ndesha na maka yandi yonse ukulanga ukuti nalikwata icitetekelo?’ (Luka 16:10) Kuti twalanda pa fintu ifingi umo tufwile ukulanga ukuti twalikwata icitetekelo, nomba natulande fye pa cintu cimo: ne ci, kwangalila pamo, ukusanshako no kusefya kubako ilyo Abena Kristu baupana.

 Ilyo Mwaita Abantu Abanono ku Kwangalila Pamo

3. Bushe Baibolo ilandapo shani pa kwangalila capamo?

³ Fwe bengi tulatemwa sana nga batwita ku kwangalila pamo na Bena Kristu banensu aba nsansa. Yehova ni “Lesa wa nsansa,” kabili afwaya ababomfi bakwe ukuba ne nsansa. (1 Timote 1:11) Alengele Solomone ukulemba aya mashiwi ayaba na mu Baibolo, ayatila: “Ine ndetasho musamwe: takuli cisuma ku muntunse mwi samba lya kasuba, kano ukulya no kunwa no kusamwa; kabili [ukuti asekelele na mu kubombesha kwakwe, NW] inshiku sha mweo wakwe.” (Lukala Milandu 3:1, 4, 13; 8:15) Uku kusekelela kuti kwabako ilyo tulelya ica kulya pamo na balupwa nelyo ilyo kuli ukwangalila pamo ukwa bantu abapepa Lesa wa cine.—Yobo 1:4, 5, 18; Luka 10:38-42; 14:12-14.

4. Finshi umuntu uwapekanya ukwangalila pamo na banankwe alingile ukubikako sana amano?

⁴ Nga mwapekanya ukuti mwangalile pamo mwaita na bantu ku mwenu, mulingile ukutontonkanya sana pa fyo muteyenye, nangu ni lintu mwitile fye abasumina banenu abanono ku kwisha no kuliila pamo ica kulya. (Abena Roma 12:13) Mulingile ukushininkisha ukuti ‘fyonse fyacitwa busaka busaka,’ kabili mufwile ukuleka “amano ayafuma mu muulu” ukumutungulula. (1 Abena Korinti 14:40; Yakobo 3:17) Umutumwa Paulo alembele ukuti: “Nga mulelya nalimo mulenwa nalimo conse ico mulecita, citeni fyonse ku kucindika Lesa. Mwiba ifya kupunwisha.” (1 Abena Korinti 10:31, 32) Fintu nshi fimo mulingile ukubikako sana amano? Ukwishibila limo ifyo mufwile ukubikako sana amano kukamwafwa ukushininkisha ukuti ifyo imwe na bo mwitile mukalacita fikalingana ne fyo mwasuminamo.—Abena Roma 12:2.

Finshi Fikalacitika Ilyo Mukalayangalila Capamo?

5. Mulandu nshi abalepekanya ukwangalila pamo balingile ukutontonkanishishapo sana nga kukaba ubwalwa ne nyimbo?

⁵ Abengi abeta abanabo ku kwangalila pamo balafwaya ukwishiba nampo nga kuti bapekanya ubwalwa nelyo iyo. Ubwalwa tabufwaikwa nga mulefwaya ukwangalila pamo kuwame nga nshi. Ibukisheni ifyo Yesu acitile ilyo apeele ibumba lyalinga ifya kulya, alifushishe umukate ne sabi. Baibolo tayalandapo ukuti alicitile icipesha amano no kupanga ubwalwa, nangu ca kutila alikwete amaka ya kucita ifyo. (Mateo 14:14-21) Nga mwasalapo ukuti kukabe ubwalwa ilyo muleangalila pamo, mufwile ukulinga, kabili mulingile ukushininkisha ukuti kuli ifya kunwa fimbi ifyo abashilefwaya ubwalwa bengalanwa. (1 Timote 3:2, 3, 8; 5:23; 1 Petro 4:3) E lyo tamufwile ukupatikisha bambi ukunwa ifintu ifingabasuma “nge nsoka.” (Amapinda 23:29-32) Inga ca kuti kukaba inyimbo nelyo ukwimba? Nga kukaba inyimbo, mulingile ukubikako sana amano pa kusala inyimbo, ukukutika ku mashiwi na ku filimba fine. (Abena Kolose 3:8; Yakobo 1:21) Abena Kristu abengi balimona ukuti ukulisha ama Kingdom Melodies nelyo fye ukwimba ishi  nyimbo kulaleta sana insansa. (Abena Efese 5:19, 20) E lyo libili libili mufwile ukulamona ifyo iciunda cili pa kuti tamulepumfyanya abalelanshanya nelyo abena mupalamano.—Mateo 7:12.

6. Bushe uupekenye ukwangalila pamo kuti alanga shani ukuti icitetekelo cakwe cituntulu ilyo abeni bakwe balelanshanya nelyo mu fintu fimbi?

⁶ Ilyo Abena Kristu baleisha nalimo kuti balanda pa fintu ifyalekanalekana, ukubelenga ifyebo fimo mu kupongomoka, nelyo ukushimika ifyo bapitamo. Nga ca kutila batendeka ukulanda ilyashi ilishiweme, mu mucenjelo uubetile kuti aletapo ilyashi lisuma. Kabili alingile ukushininkisha ukuti te muntu fye umo uulelanda sana. Nga amona ukuti umo e ulelanda sana, mu mucenjelo kuti aponenamo no kulenga bambi nabo ukulalandapo. Limbi kuti aeba abacaice ukulandapo nangu kuti aletapo ilyashi limbi ilyo bonse bengalalandapo. Nga caba ifi, bonse fye abacaice na bakalamba kuti banonkelamo sana mu kwisha kwa musango yo. Nga ni mwe mwapekenye, e lyo mano mano kabili mu kucenjela mwalenga ifintu ukwenda bwino, ‘umutembo wenu ukeshibikwa’ kuli bonse abasangilweko. (Abena Filipi 4:5) Bakamona ukuti icitetekelo cenu cituntulu, icimonekela muli fyonse ifyo mucita.

Ubwinga no Kusefya Kubako pa Numa

7. Mulandu nshi cifwaikilwa ukutontonkanya sana pa kupekanya ubwinga no kusefya ukubako pa numa?

⁷ Inshita na imbi ilyo kuba ukusangalala sana ni pa bwinga bwa Bena Kristu. Ababomfi ba kwa Lesa aba ku kale, ukusanshako fye na Yesu na basambi bakwe, balesangwa kuli utu tushita twa kusangalalapo, na ku kusefya fye ukubako pa numa. (Ukutendeka 29:21, 22; Yohane 2:1, 2) Nomba, muli ino myaka ificitika filanga ukuti pa kupekanya ukusefya ukubako pa numa ya bwinga cikabila ukubikako sana amano na maka pa kuti fye imisefeshe ikabe bwino kabili ikalemoneka ukuti ya Bena Kristu. Lelo, ukwangalila pamo ukubako pa numa ya bwinga kwaba fye kwati fintu fimbi ificitika lyonse ifyo Umwina Kristu engalangilamo icitetekelo cakwe.

8, 9. Bushe ificitika pa menga ayengi filanga shani ukuti ifyebo tubelenga pali 1 Yohane 2:16, 17 fya cine?

⁸ Abantu abengi abashaishiba ifishinte fya mu Baibolo nangu abashabikako amano ukufikonka bamona ubwinga kwati ni nshita ya kuba fye icibebebe nelyo iya kucita ifintu apo balefwaila. Muli magazini imo iya ku Bulaya, umwanakashi uwaupilwe alandile pa bwinga bwakwe ubwali ubwa lulumbi ukuti: ‘Twaninine mwi celeta ilisuma nga nshi nga lilya lyendelamo imfumu ilyo bakabalwe bane baletinta. Lyena twaileipakisha ifya kulya ifya mutengo nga nshi no kukutika ku nyimbo ishisuma sana; ala kwaliweme. Cali fye nga filya fine nalefwaya ukuti cikabe. Pali bulya bushiku nalicindeme kwati ni namfumu.’

⁹ Kwena ificitika pa bwinga filapusana ukulingana ne fyalo, lelo ayo mashiwi yalanga fye ukuti ifyebo fya mutumwa Yohane fya cine. Fitila: “Fyonse ifya mu calo—ulunkumbwa lwa mubili no lunkumbwa lwa menso, na mataki ya fya mikalile ya bantu—tafyafuma kuli Shifwe, lelo fyafuma pano calo.” Bushe kuti mwaenekela Abena Kristu abakosoka ukufwaya ukupisha ubwinga no kusefya ifya lulumbi? Mu nshita ya kuti bacite fyo, amapekanyo yabo yafwile ukulanga ukuti balakonka uku kufunda kutila “uucita ukufwaya kwa kwa Lesa ekalilila umuyayaya.”—1 Yohane 2:16, 17.

10. (a) Mulandu nshi cacindamina ukupekanya bwino pa kuti ubwinga bukabe ubwalinga? (b) Abaleupana kuti bapingulapo shani impendwa ya bantu abo bengetako?

¹⁰ Abena Kristu abaleupana balafwaya ukulinga no kucita iciweme, kabili Baibolo kuti yabaafwa ukucite fyo. Nangu ca kuti ubushiku bwa bwinga bwalicindama, balishiba ukuti e bushiku bwa kubalilapo fye ukuba mu cupo ukwa Bena Kristu babili abakwata isubilo lya kwikala ku ciyayaya. Kanshi teti baipamfye abati kano fye tupishe ubwinga bwa lulumbi. Nga bapingulapo ukuti kukabe ukwangalila pamo, balekala pa nshi no kumona indalama bengapoosapo ne fyo ukusefya kwine kukaba. (Luka 14:28) Ukulingana na Malembo, ilyo bakopana umulume e ukaba umutwe wa lupwa. (1 Abena Korinti 11:3; Abena Efese 5:22, 23) Kanshi shibwinga e washingamwa ukupekanya ukusefya. Lelo kwena  akalanshanya no ukaba umukashi wakwe pa fintu fimo, pamo nge mpendwa na bantu abo bengeta ku kusefya. Teti cicitike ukwita balupwa ne fibusa fyonse; e co nalimo kuti balinga pa kwita aba kusangwa ku kusefya. Abaleupana balingile ukwishiba ukuti nga tabetileko Abena Kristu banabo bamo, tabakabafulilwe pantu balishiba ukuti teti bete abantu bonse.—Lukala Milandu 7:9.

“Umukalamba wa Mutebeto”

11. Mulimo nshi “umukalamba wa mutebeto” abomba pa bwinga?

¹¹ Nga abaleupana bapingulapo ukuti kukaba ukusefya, bushe kuti bacita shani pa kuti mukabe umucinshi muli fyonse ifyo bakalacita? Pa myaka iingi nomba, Inte sha kwa Yehova balishiba ukuti calicindama ukucita ifintu nge fyo cali kuli bulya bwinga bwa mu Kana ubo Yesu asangilweko. Pali bulya bwinga pali “umukalamba wa mutebeto,” kabili uyu afwile ali uwasumina munankwe uwakosoka. (Yohane 2:9, 10) Mu nshila imo ine, shibwinga uwa mano akasala Umwina Kristu wakosoka ukubomba uyu mulimo wacindama. Nga umukalamba wa mutebeto aishiba ifyo shibwinga alefwaya ukuti ifintu fikabe, akacita ifintu ukulingana ne fyo shibwinga alefwaya, pa ntanshi na pa bushiku bwa kusefya.

12. Finshi shibwinga alingile ukutontonkanyapo nga ca kuti ku kusefya ku kaba ubwalwa?

¹² Nge fyo tusambilile mu paragrafu 5, abaleupana bamo bapingulapo ukukanapekanya ubwalwa pa kusefya pantu abantu nga bakolwa kuti kwaba icimfulunganya kabili ukusefya teti kuwame. (Abena Roma 13:13; 1 Abena Korinti 5:11) Lelo, nga bapekanya ubwalwa, shibwinga alingile ukushininkisha ukuti buli fye ubwalinga. Ku bwinga bwabelele mu Kana ubo Yesu asangilweko kwali umwangashi, kabili na o alipekenye umwangashi uusuma nga nshi. Nomba, icacitike ca kuti umukalamba wa mutebeto atile: “Umuntu onse atala afumyo mwangashi usuma, kabili ilyo abantu bakolwa, afumyo uushawama. Iwe nausungo mwangashi usuma ukufika na nomba.” (Yohane 2:10) Kanshi Yesu talekoselesha bucakolwa pantu alishibe ukuti bwalilubana. (Luka 12:45, 46) Filya umukalamba wa mutebeto apapile cilangililo ca kuti alimwene uko abantu balekolwa ku menga yamo. (Imilimo 2:15; 1 Abena Tesalonika 5:7) Kanshi shibwinga no Mwina Kristu wacetekelwa uo asalile ukuba umukalamba wa mutebeto balingile ukushininkisha ukuti bonse abasangilwe ku kusefya bakonka uku kufunda kutila: “Mwilakolwa umwangashi, umwaba ukuipoosaika.”—Abena Efese 5:18; Amapinda 20:1; Hosea 4:11.

13. Finshi abaleupana balingile ukutontonkanyapo nga bapingulapo ukuti ku kusefya kukaba inyimbo, kabili mulandu nshi?

¹³ Nge fyo ciba na ku kwangalila pamo kumbi, nga kukaba inyimbo, balingile ukushininkisha ukuti iciunda tacilecilinganya abantu ukulalanshanya bwino. Eluda umo atile: “Nga caba icungulo lilya ukulanshanya kuwama sana nelyo ukucinda nga kwatendeka, limo iciunda cilakula sana. Pa kubala iciunda ciba fye icinono, nomba nga papita inshita cilakula ica kuti abantu balafilwa no kulanshanya. Ukusefya kuba kashita kasuma aka kwisha ne fibusa. Ala kuti cabipa nga ca kuti iciunda ca nyimbo cacilinganya abalelanshanya!” Apa napo shibwinga no mukalamba wa mutebeto e balingile ukushingamwa. Tabafwile ukuleka abo betile ku kulisha ifilimba nelyo abali bonse ukukusha iciunda apo balefwaila. Paulo alembele ukuti: “Conse ico mwacita mu cebo nangu mu kubomba, mucitile fyonse mwi shina lya kwa Shikulu Yesu.” (Abena Kolose 3:17) Ilyo abo baciita ku bwinga babwelela ku ng’anda pa numa ya mutebeto (nelyo ukusefya), balingile ukulaibukisha ukuti inyimbo shacilalila shacilalanga ukutila abacilaupana bacilacitila fyonse mwi shina lya kwa Yesu.

14. Finshi ifyo Abena Kristu balingile ukulaibukisha sana pa numa ya kusangwa ku bwinga?

¹⁴ Ukwabula no kutwishika abantu tabakalabe nga mwapekanya bwino ubwinga. Ilyo baAdam na baEdyta abaikala mu cupo pa myaka 30 balelanda pa bwinga bumo, batile: “Fyonse ifyalecitika fyalelanga fye ukuti ubu bwinga bwa Bena Kristu.  Kwali inyimbo sha kulumbanya Yehova ne fya kusekesha fimbi ifisuma. Abantu tababikile sana amano ku kulisha inyimbo na ku kucinda. Kwaliweme kabili twalikoseleshanya pantu ifyalecitika fyonse fyalilingene ne fishinte fya mu Baibolo.” Ala kwaba ifingi ifyo shibwinga na nabwinga bengacita pa bwinga bwabo ifingalanga ukuti icitetekelo cabo cituntulu.

Ukupeela Ifya Bupe pa Bwinga

15. Kufunda nshi ukwa mu Baibolo uko tulingile ukukonka ilyo kwaba ukupeela ubupe pa bwinga?

¹⁵ Mu fyalo ifingi, balupwa ne fibusa balapeela ifya bupe ku baleupana. Nga mwapingulapo ukucita ifyo, finshi mulingile ukulaibukisha? Mulingile ukulaibukisha ifyo umutumwa Yohane alandile pa “mataki ya fya mikalile ya bantu.” Yohane ayampenye amataki ku “calo icileya,” te ku Bena Kristu abalanga icitetekelo ku milimo yabo. (1 Yohane 2:16, 17) Nga twatontonkanya pali aya mashiwi yapuutwamo aya kwa Yohane, batini, bushe abaupana balingile ukubilisha ukufumine ifya bupe fyonse pa cintubwingi? Abena Kristu ba ku Makedonia na ku Akaya balipeele Abena Kristu ba mu Yerusalemu ifya bupe, lelo tapabapo apo calembwa ukuti balibilishe amashina ya bapeele ubupe pa cintubwingi. (Abena Roma 15:26) Abena Kristu abengi abapeela ubupe pa bwinga kuti batemwa bambi ukukanaishiba ukuti e baletele cikampanda. E ico, kanshi, belengeni no kufunda kwa kwa Yesu ukwaba pali Mateo 6:1-4.

16. Bushe shibwinga na nabwinga kuti basengauka shani ukukalifya bambi ilyo bapokelela ifya bupe?

¹⁶ Ukulanda amashina ya baletele ifya bupe kuti ‘kwasongelekanya ukucimfyanya,’ pantu kuti balafwaya ukumona uuletele icipe icisuma nelyo ica mutengo sana. Kanshi Abena Kristu ba mano nga baupana, tababilisha amashina ya babapeele ubupe pa cintubwingi. Ukubilisha amashina kuti kwalenga bambi insoni abashacikwanisha ukuleta ifya bupe. (Abena Galatia 5:26; 6:10) Lelo kwena tacabipa kuli nabwinga na shibwinga ukwishiba ababapeele ifya bupe. Kuti baishibila kuli kadi iyo batumine pamo no bupe lelo teyakubelengela pa cintubwingi. Ifwe bonse tulakwata ishuko lya kulanga ukuti icitetekelo cesu cintuntulu na mu fintu ifyo bambi bashishiba. E ico, kanshi natulecite fyo ilyo tuleshita icipe, ilyo tulepeela, na lintu tulepokelela ubupe pa bwinga. *

17. Buyo nshi Abena Kristu balingile ukukwata ubukumine icitetekelo ne milimo yabo?

¹⁷ Kanshi ukulanga ukuti icitetekelo cesu cituntulu kusanshamo ifintu ifingi, te kuba fye ne mibele isuma, ukulasangwa ku kulongana, no kulashimikila. Shi ifwe bonse natube ne citetekelo icituntulu pa kuti cilemoneka muli fyonse ifyo tucita. Ukwabula no kutwishika kuti twalanga ukuti twalikwata icitetekelo ku milimo yesu ‘iyafikapo,’ ukusanshako na mu fintu tulandilepo muli cino cipande.—Ukusokolola 3:2.

18. Bushe Abena Kristu kuti babomfya shani amashiwi yaba pali Yohane 13:17 pa bwinga na pa kwangalila pamo?

¹⁸ Ilyo Yesu aipetamike no kusamba amakasa ya basambi bakwe aba cishinka pa kuti balemupashanya, atile: “Nga mwaishibe fi fintu, mukaba ne nsansa nga muleficita.” (Yohane 13:4-17) Kuli ino ncende twikalako, nalimo te kuti tusambe amakasa ya muntu umbi, pamo ngo mweni uwaisa pa mwesu. Lelo, nge fyo twasambilila muli cino cipande kwalibako ifintu ifyo tucita umo icitetekelo cesu cingamonekela nga tulelangulukilako bambi. Ifi fisanshishemo ne ficitika ilyo kuli ukwangalila pamo no bwinga bwa Bena Kristu. Kanshi nampo nga tuleupana nelyo batwitileko fye ku bwinga nangu ku kwangalila pamo, fwe Bena Kristu tulingile ukulanga icitetekelo mu fyo tucita.

[Futunoti]

Bushe Kuti Mwayasuka Shani?

Bushe kuti mwalanga shani ukuti mwalikwata icitetekelo

• lintu mulepekanya ukwangalila pamo?

• lintu mulepekanya ubwinga nelyo ukusefya kubako pa numa?

• lintu mulepeela nelyo ukupokelela ubupe pa bwinga?

[Amepusho]

[Icikope pe bula 24]

Nangu ni lintu mwaita abantu abanono fye, muleleka “amano ayafuma mu muulu” ukulamutungulula