Mukaanya Kristu Aishibikwa

BUSHE kuti mwaicingilila shani nga mwaishiba ukuti ku ncende mwikalila nakupona icikuko? Kuti mwacitapo fimo ifingalenga umubili wenu ukukwata sana amaka ya kuicingilila ku bulwele kabili kuti mwataluka na kubengamwambukisha ubulwele. E fyo caba na ku buKristu bwesu. Baibolo itweba ukuti mukaanya Kristu ‘nomba e po ali pano calo.’ (1 Yohane 4:3) Nga tatulefwaya ukwambula ubo bulwele bwa mampalanya, tulingile ukwishiba abakwata ubulwele no kubataluka. Icawama ca kuti, Baibolo ilatwebako fimo ifingatwafwa ukwishiba mukaanya Kristu.

Ishiwi lya kuti “mukaanya Kristu” lyalola mu kuti “uulwisha Kristu.” Kanshi ili shiwi lilosha kuli bonse fye abakaanya nelyo ababepa ukuti ni ba Kristu nelyo abatila balamwimininako. Yesu umwine atile: “Uushaba kuli ine, ninshi alandwisha [nelyo ni mukaanya Kristu], kabili uushilonganya na ine, ninshi alasalanganya.”—Luka 11:23.

Kwena, Yohane alembele ukuti kukaba mukaanya Kristu ninshi palipita ne myaka ukucila 60 ukutula apo Yesu afwilile no kubuushiwa e lyo no kuya ku muulu. Kanshi, imilimo ya kwa mukaanya Kristu ilingile ukwishibikilwa ku fyo acita ku bakonshi ba kwa Yesu aba cishinka ababa pe sonde.—Mateo 25:40, 45.

Mukaanya Kristu Alalwisha Abena Kristu ba Cine

Yesu asokele abasambi bakwe ukuti aba pano calo bakabapata. Atile: “Abantu bakamupeela ku bucushi kabili bakamwipaya, kabili mukaba abapatwa ku nko shonse pa mulandu we shina lyandi. Na bakasesema wa bufi abengi bakema no kulufya abengi.”—Mateo 24:9, 11.

Apo abasambi ba kwa Yesu balabacusha pa “mulandu we shina lya kwa [Yesu],” ukwabula no kutwishika ababacusha ni bamukaanya Kristu, balalwisha Kristu. Pali abo “bakasesema ba bufi,” paliba na bamo abali Abena Kristu kale, na  bo bene ni bamukaanya Kristu. (2 Yohane 7) Yohane alembele ukuti, aba “bamukaanya Kristu abengi bafumine muli ifwe lelo tabaali bena mwesu; pantu ababa abena mwesu, nga baikalilile pamo na ifwe.”—1 Yohane 2:18, 19.

Amashiwi ya kwa Yesu na ya kwa Yohane yalelanga bwino bwino ukuti mukaanya Kristu te muntu umo lelo bantu abengi abalwisha Kristu. Na kabili, apo ni bakasesema wa bufi, cimo ico bafwaya sana kufutika abantu mu fya mapepo. Kanshi ni nshila nshi shimo isho babomfya?

Basambilisha Amasambilisho ya Bufi

Umutumwa Paulo asokele umubomfi munankwe Timote ukucenjela ku masambilisho ya basangu, pamo nga Humenai na Filete, abo ‘icebo cabo cali no kusalangana nge mpwalonda.’ Paulo alandile no kuti: “Aba bene bantu balipaasuka ku cine, pa kusoso kuti ukubuuka kwa bafwa kwalicitika kale; kabili balewisha icitetekelo ca bamo.” (2 Timote 2:16-18) Humenai na Filete bafwile balesambilisha ukuti ukubuuka kwali fye kwa mampalanya kabili Abena Kristu balibuuka kale mu mampalanya. Ca cine, ukuba umusambi wa cine uwa kwa Yesu kulalenga umuntu ukuba uwa mweo ukulingana ne fyo Lesa amona, kabili Paulo alilondolwele bwino ico cishinka. (Abena Efese 2:1-5) Lelo, filya Humenai na Filete balesambilisha kwali kusuusha ubulayo bwa kwa Yesu ubwa kubuuka kwa cine cine ukukacitika mu Bufumu bwa kwa Lesa.—Yohane 5:28, 29.

Ilyo papitile imyaka imo, ibumba limo ilya bantu baleitwa ati ba Gnostic balilundulwile ici cisambilisho ca kuti ukubuuka kwa mampalanya fye. Apo basumine ukuti umuntu kuti aishiba (mu ciGriki e kuti gnoʹsis) ifintu mu cisungusho, ba Gnostic bakumbinkenye ifisambilisho fya buKristu bwa bufi na mano ya baGriki e lyo ne fishilano fyafumine ku fyalo fyabela ku Kabanga ka Asia. Ku ca kumwenako fye, basumine ukuti icintu conse icimoneka na menso ya bantunse calikwata ububifi bumo, kabili uyu e mulandu wine Yesu ashaishiile mu buntu lelo alemoneka fye ngo wakwata umubili wa buntunse. Nga fintu twamona, ifi fine e fyo umutumwa Yohane aletusokako.—1 Yohane 4:2, 3; 2 Yohane 7.

 Ilyo papitile imyaka na imbi iingi, baishilebepa ubufi na bumbi ubwa kuti muli Lesa umo mwaba Abene Batatu, icisambilisho ico abene batila ca mushilo, ico basambilisha ukuti Yesu ni Lesa Wa maka yonse kabili pa muku umo wine Mwana wa kwa Lesa. Mu citabo citila, The Church of the First Three Centuries, Dr. Alan Larson atile, icifundisho ca kuti muli Lesa umo mwaba Abene Batatu “cafumine fye kumbi kumbi, abaYuda tabacishibe kabili mu Malembo ya baYuda nangu fye aya Bena Kristu tamwali; calisalangene kabili abalefunda amano ya kwa Plato e baciletele mu masambilisho ya buKristu.” Bushe abalefunda amano ya kwa Plato ni bani? Baali ni bashimapepo bapondweke abatemenwe sana ifyalesambilisha Plato umuGriki, umusenshi, kabili uwasambilile amano ya pano nse.

Ukusambilisha ukuti muli Lesa umo mwaba Abene Batatu bwali bucenjeshi bwayafya sana ukwiluka ubwa kwa mukaanya Kristu, pantu ici cisambilisho calengele abantu ukukanaishiba Lesa bwino kabili abantu tabaishibe ubupusano bwaba pali Lesa no Mwana. (Yohane 14:28; 15:10; Abena Kolose 1:15) Ukulingana na fintu Baibolo itukoselesha, bushe kuti mwatila umuntu kuti ‘apalama shani kuli Lesa’ nga taishibikwa bwino bwino?—Yakobo 4:8.

Na cimbi icalenga ifintu ukubipa sana, mu maBaibolo ayengi balifumyamo ishina lya kwa Lesa ilya kuti Yehova, nangu ca kutila ili shina lilasangwa ukucila imiku 7,000 mu malembo ya kubalilapo! Kwena, ukwesha ukulenga Uwa Maka Yonse ukuba uushaishibikwa bwino kabili uushakwata ne shina musaalula uukalamba nga nshi kuli Kabumba wesu na ku Cebo cakwe icapuutwamo. (Ukusokolola 22:18, 19) Na kabili, ukufumya ishina lya kwa Lesa muli Baibolo no kubikamo amalumbo ya kuti Shikulu na Lesa kusuula ipepo lya cilangililo ilya kwa Yesu, ilitila: “Ishina lyenu lishishiwe [nelyo libe ilya mushilo].”—Mateo 6:9.

Bamukaanya Kristu Balakaana Ubufumu bwa kwa Lesa

Bamukaanya Kristu balelufya sana abengi muli shino “nshiku sha kulekelesha” isho tuleikalamo. (2 Timote 3:1) Ico bafwaya sana aba bakabepa ba muno nshiku kulufya abantu ukuti beishiba icifulo Yesu akwata ukuti ni Mfumu ya Bufumu bwa kwa Lesa, ubuteko bwa mu muulu ubuli no kuteka isonde lyonse nomba line.—Daniele 7:13, 14; Ukusokolola 11:15.

Ku ca kumwenako, bashimapepo bamo basambilisha ukuti Ubufumu bwa kwa Lesa bwaba mu mutima wa muntu, icisambilisho icishili ca mu Baibolo. (Daniele 2:44) Bambi na bo batila Kristu abombela mu mabuteko ya bantu na mu tubungwe twa bantu. Nomba, Yesu wena atile: “Ubufumu bwandi te bwa pano calo.” (Yohane 18:36) Icishinka ca kuti, Satana e “kateeka wa pano calo” kabili e “lesa wa bwikashi buno,” te Kristu iyo. (Yohane 14:30; 2 Abena Korinti 4:4) E mulandu wine Yesu nomba line, ali no kufumishapo amabuteko yonse aya bantu kabili eka fye e ukaba Imfumu. (Amalumbo 2:2, 6-9; Ukusokolola 19:11-21) Ifi e fyo abantu bapepela ilyo bapepa Ipepo lya we Shifwe, ukuti: “Ubufumu bwenu bwise. Ukufwaya kwenu kucitwe pano nse nga mu muulu.”—Mateo 6:10, The Bible in Bemba, 1956.

Pa mulandu wa kuti balatungilila imitekele ya bakateka ba fyalo aba pali cino calo, bashimapepo abengi balakaanya, no kucusha fye abashimikila icine ca Bufumu bwa kwa Lesa. Cimo ico twingatemwa ukwishiba ca kuti mwi buuku lya mu Baibolo ilya Ukusokolola balilanda pali cilende wa mampalanya, e kutila “Babiloni Mukalamba” ‘uwakolwa umulopa wa ba mushilo no mulopa wa nte sha kwa Yesu.’ (Ukusokolola 17:4-6) Na kabili alacita ubulalelale bwa mampalanya pa kutungilila “ishamfumu” sha pe sonde, nelyo bakateka ba fyalo pa kuti bamutemwe. Uyu mwanakashi wa mampalanya mipepele ya bufi iya muli cino calo. E mukaanya Kristu mukalamba.—Ukusokolola 18:2, 3; Yakobo 4:4.

Bamukaanya Kristu ‘Balapeepula Abantu Amatwi’

Ukulunda pa kukaana icine ca mu Baibolo, abengi abatila Bena Kristu balisuula na mafunde ya mu Baibolo aya mibele isuma kabili basalapo ukukonka imisango yaseeka mu calo. Icebo ca kwa Lesa calisobele ukuti ica musango yu cikacitika, casobele ukuti: “Ikese nshita ilyo [abantu abaitunga ukubombela Lesa] bakaleka ukukonka isambilisho ilituntulu, lelo, umwabela ifya lunkumbwa  fyabo abene, bakailonganikila bakasambilisha aba kubapeepula amatwi.” (2 Timote 4:3) Aba bantu abatila ni bakasambilisha lelo abasambilisha ubufi balondololwa no kuti “batumwa ba bufi, babomfi ba bucenjeshi, abayalula abene ku kuba abatumwa ba kwa Kristu.” Baibolo ilanda no kuti: “Impela yabo ikaba umwabela imilimo yabo.”—2 Abena Korinti 11:13-15.

Imilimo yabo imo yaba, “mibele yakamuka,” e kutila ukusuula ifishinte fya mafunde ifya mibele isuma ukwabula no kumfwako insoni. (2 Petro 2:1-3, 12-14) Bushe tatumona bashimapepo abengi na bantu babo uko bacita nangu fye ukusuminisha imibele ishili ya Bwina Kristu, pamo nga ubulalelale bwa baume beka beka nangu ubwa banakashi beka beka, atemwa ubulalelale fye bwine no bucende? Mukwai, kutumaneni panono no kutontonkanya pa mibele yaseeka mu calo ne fyo abantu batontonkanya kabili mulinganye ku fyo Baibolo ilanda pa Ubwina Lebi 18:22; Abena Roma 1:26, 27; 1 Abena Korinti 6:9, 10; AbaHebere 13:4; na pali Yuda 7.

“Esheni Ifyebo Fyapuutwamo”

Pa mulandu wa fyo twalandapo, tulingile ukukonka amashiwi ya mutumwa Yohane aya kuti tufwile ukubika sana amano ku kwishiba bwino bwino ifyo twasuminamo nga fishinka. Asokele ukuti: “Mwisumina icebo conse icapuutwamo, lelo esheni ifyebo fyapuutwamo mumone nga fyafuma kuli Lesa, pantu bakasesema wa bufi abengi nabafumina pano calo.”—1 Yohane 4:1.

Tontonkanyeni pa fisuma fimo ifyo abantu bamo ‘abali ne mitima iikankaala’ bacitile ifyo na imwe mwingacitako. Abo bantu baleikala mu musumba wa Berea mu nshita ya batumwa. Bena “bapokelele icebo ne mitima yaswatuka, balebebeta Amalembo cila bushiku beshibe ifi fintu [ifyo Paulo na Sila babebele] nga e fyo fyali.” (Imilimo 17:10, 11) Nangu ca kutila abena Berea balefwaya sana ukusambilila, balefwaya no kushininkisha ukuti ifyo baumfwile no kusumina fyafumine fye mu Malembo.

Na ino ine nshita, Abena Kristu ba cine tabasumina fye ifyo abantu abengi basuminamo ifyalukaaluka lelo balakonka sana icine icaba muli Baibolo. Umutumwa Paulo alembele ukuti: “Ici e co ntwalilila ukupepela, ukuti ukutemwa kwenu kufule nga nshi pamo no kwishiba kwine kwine no kwiluka konse.”—Abena Filipi 1:9.

Nga tamulati mucite fyo, mukwai fwailikisheni pa kuti mukasange “ukwishiba kwine kwine no kwiluka konse” ukupitila mu kusambilila bwino bwino ico Baibolo isambilisha. Abapashanya abena Berea tababepwa ku “fyebo fya cimbepa” ifya bamukaanya Kristu. (2 Petro 2:3) Lelo, balilubuka pantu balishiba icine ca mu Baibolo icalesambilisha Kristu wa cine cine na basambi bakwe aba cine.—Yohane 8:32, 36.

[Akabokoshi ne Cikope pe bula 4]

IFYO BAIBOLO ILANDA PALI MUKAANYA KRISTU

“Mwe twana, ino ni nshita ya kulekelesha [afwile alelanda pa kuti abatumwa bonse bali mupepi no kupwa ukufwa], kabili, filya mwaumfwile ukuti mukaanya Kristu aleisa, na nomba kwaba bamukaanya Kristu abengi.”—1 Yohane 2:18.

“Bushe uwa bufi te ukaana ati, Yesu te Kristu? Uyu e mukaanya Kristu, uukaana Wishi no Mwana.”—1 Yohane 2:22.

“Icebo conse icapuutwamo icishisumina Yesu tacafuma kuli Lesa. Kabili, ici e cebo capuutwamo ca kwa mukaanya Kristu ico mwaumfwile ukuti cileisa, na nomba e po cili pano calo.”—1 Yohane 4:3.

“Abengi abalufya nabafumina pano calo, abantu abashisumina ukuti Yesu Kristu aishile mu mubili. Uyu e ulufya kabili ni mukaanya Kristu.”—2 Yohane 7.

[Akabokoshi ne Fikope pe bula 5]

UKWISHIBA MUKAANYA KRISTU

Ishiwi lya kuti “mukaanya Kristu” lilosha kuli bonse abakaana ifyo Baibolo isosa pali Yesu Kristu, bonse abakaana Ubufumu bwakwe, na bonse abacusha abasambi bakwe. Lilosha na ku bantu, utubungwe, e lyo ne fyalo, ababepa ukuti bemininako Kristu nelyo abaibika pa cifulo ca kwa Mesia no kuituumika pa kulaya ukuti e bakaleta umutende wine wine no mutelelwe, icintu ico Kristu fye eka ali no kucita.

[Abatusuminishe]

Augustine: ©SuperStock/age fotostock

[Icikope pe bula 7]

Tufwile ukupashanya abena Berea, pa ‘kulabebeta Amalembo cila bushiku’